Nanotechnologie een groeisector dit moment (Willem Schoonen)

[Gast Kermie]

In dit demissionair tij is het wachten op een volgende regering. Afgaand op de verkiezingscampagnes hoeft er van die regering weinig te worden verwacht als het gaat om onderzoek, ontwikkeling en innovatie. Maar je weet het niet; de druk om nu eens werk te maken van de ambitieuze doelstellingen voor de Nederlandse kenniseconomie is groot. En als Philips gaat roepen dat het over vijftien jaar geen R&D meer heeft in Nederland, wordt zelfs een departement als EZ wakker.Intussen gebeurt er, zelfs in demissionaire tijden, toch nog wel iets. Over een dag of tien moeten de voorstellen zijn ingediend voor onderzoekprogramma's in het kader van ICES-KIS 3. ICES-KIS is een omvangrijk fonds voor versterking van de kennisinfrastructuur, dat wordt gevoed met aardgasbaten die de Nederlandse staat ontvangt. Vorig jaar is er al een ronde voor Expressions of Interest geweest voor deze derde editie van ICES-KIS; nu komen de definitieve voorstellen op tafel. Er is in deze ronde 805 miljoen euro te vergeven.Dat budget zal worden besteed aan onderzoek op de volgende gebieden: ICT, Duurzaamheid, Systeeminnovatie, Ruimtegebruik, Genomics, en Nanotechnologie. Het zal nog zeker tot eind dit jaar duren voor die middelen ook werkelijk beschikbaar komen, En volgens EZ is er een technologiegebied dat daarop niet kan wachten: de nanotechnologie. Vlak voor de kerst maakte EZ bekend dat het vooruitlopend op een omvangrijke subsidie uit ICES-KIS 3 vast 22.7 miljoen euro extra had uitgetrokken voor nanotechnologie. Nano is, met genomics, dé groeisector van dit moment. Het manipuleren van individuele moleculen en atomen is een sleuteltechnologie.In navolging van hun genomics-collega's hebben de nanotechnologen de afgelopen jaren gewerkt aan een nationaal onderzoeksplan. Dat bleek niet eenvoudig. Het is duidelijk dat de zwaartepunten van de nano-onderzoeksinfrastructuur liggen in Twente (MESA+), Delft (DIMES) en Groningen (BioMade). Maar ook elders zijn omvangrijke nano-activiteiten, bijvoorbeeld in Eindhoven, Nijmegen en bij TNO. Dat is het probleem van nano: het aantal richtingen en toepassingsmogelijkheden is zo groot dat ze nauwelijks in een coherent nationaal onderzoeksplan te vatten zijn. Maar de nanotechnologen wisten toch een dergelijk plan te presenteren: NanoNed, met daarin elf vlaggenschipprojecten (zie: www.nanoned.nl)

Toen dat vorig jaar werd ingediend als Expression of Interest voor ICES-KIS 3 kwam er nogal wat kritiek; voor een sleuteltechnologie kreeg NanoNed opvallend weinig medewerking van de industrie. Logisch, zeiden de indieners; nano is nog zo pril dat het de horizon van de dagkoers en dus van de onderneming overstijgt. Maar zij beseften dat ze deze zwakte moesten verhelpen. Inmiddels heeft NanoNed een aantal ondernemingen (Unilever, Avantium, Philips, DSM, ASML) bereid gevonden zitting te nemen in een industriële adviesraad, daarmee de kans vergrotend dat het fundamenteel technologisch onderzoek ook tot innovaties zal leiden.

 

De nanotechnologen zijn bovendien zo verstandig geweest assessment op te nemen in hun plan. Ze willen niet meemaken wat de biotechnologen is gebeurd; door een hoog oplopende maatschappelijke discussie en een aarzelende overheid werden die zo in het nauw gedreven dat met name de plantenbiotechnologie het leven in Nederland onmogelijk werd gemaakt.

De minuscule robot die na een reis door de adres in situ een hartklep repareert, hebben de nanotechnologen nog lang niet. Maar ze willen wel al uitzoeken welke tegenwind en dilemma's ze krijgen, mochten ze ooit zo ver komen. Dat is niet eenvoudig, maar belangrijk genoeg om een deel van de onderzoeksmiddelen aan te besteden.

[AOS]

In dit demissionair tij is het wachten op een volgende regering. Afgaand op de verkiezingscampagnes hoeft er van die regering weinig te worden verwacht als het gaat om onderzoek, ontwikkeling en innovatie. Maar je weet het niet; de druk om nu eens werk te maken van de ambitieuze doelstellingen voor de Nederlandse kenniseconomie is groot. En als Philips gaat roepen dat het over vijftien jaar geen R&D meer heeft in Nederland, wordt zelfs een departement als EZ wakker.

 

Bedrijven als Philips roepen dit al langer. De meeste partijen tijdens de afgelopen verkiezingen zijn op dat punt nog niet echt wakker geworden, terwijl het toch redelijk hoog (hoeft ook weer niet op eerste plaats) op de prioriteitenlijst behoort te staan. Maar dat is mijn mening.

 

Intussen gebeurt er, zelfs in demissionaire tijden, toch nog wel iets. Over een dag of tien moeten de voorstellen zijn ingediend voor onderzoekprogramma's in het kader van ICES-KIS 3. ICES-KIS is een omvangrijk fonds voor versterking van de kennisinfrastructuur, dat wordt gevoed met aardgasbaten die de Nederlandse staat ontvangt. Vorig jaar is er al een ronde voor Expressions of Interest geweest voor deze derde editie van ICES-KIS; nu komen de definitieve voorstellen op tafel. Er is in deze ronde 805 miljoen euro te vergeven. Dat budget zal worden besteed aan onderzoek op de volgende gebieden: ICT, Duurzaamheid, Systeeminnovatie, Ruimtegebruik, Genomics, en Nanotechnologie.

 

mooi zo.

 

Inmiddels heeft NanoNed een aantal ondernemingen (Unilever, Avantium, Philips, DSM, ASML) bereid gevonden zitting te nemen in een industriële adviesraad, daarmee de kans vergrotend dat het fundamenteel technologisch onderzoek ook tot innovaties zal leiden.

 

uitstekend. De kleinere bedrijven zouden eigenlijk ook in een platform moeten deelnemen. Ik weet niet hoeveel het er kunnen zijn, maar die moeten zeker meegenomen worden als dat kan, en als die bedrijven zich dusdanig organiseren dat ze ook wat te vertellen hebben als ze naast de mensen van bijvoorbeeld DSM of ASML aan tafel zitten, zou dat mooi zijn.

 

EZ neemt hier idealiter het voortouw.