Discussiestuk: Technostarters in de knel

[Nils de Witte]

Ik tob veel de laatste tijd. Het gaat maar matig met de nieuwe hightech bedrijven. Het gaat nog veel matiger met de organisaties die de technostarters moeten ondersteunen. De overheid (EZ) piekert zich suf, over wat er moet gebeuren, maar lijkt verdeeld tussen tegenstrijdige visies en belangen. De rest van de wereld wacht rustig af.

 

Wat is het probleem en hoe lossen we het op. Ik heb in onderstaand epistel proberen aan te geven hoe ik er tegenaan kijk. Kunnen jullie er eens naar kijken en je mening geven? Naast je mening over het stuk, ook graag je mening over hét probleem en dé oplossing.

 

Bij voorbaat dank.

Nils

 

---

Technostarters in de knel

 

De positie van Nederland als kenniseconomie in Europa holt achteruit. Ondanks grote publieke investeringen in kennisontwikkeling, blijven de economische resultaten uit. Het bedrijfsleven is niet bij machte de ontwikkelde kennis te benutten en in te zetten voor het versterken van de eigen concurrentiepositie. Om kort te zijn: Kennis wordt niet omgezet in winst. Het lijkt dan ook niet zinvol om meer te investeren in kennisontwikkeling voordat de knelpunten rond kennisexploitatie zijn aangepakt.

Technostarter. Het woord draagt twee aspecten in zich, “techo” en “starter”. Kenniseconomie kent dezelfde verdeling, “kennis” en “economie”. Push en pull. Dat kan geen toeval zijn. Zonder kennis geen kenniseconomie. Dat is duidelijk. Maar zonder het element “economie” is kennis niks waard.

 

Overheidsbeleid richt zich vooral op het eerste aspect. De “techno” in Technostarter en de “kennis” in Kenniseconomie. Beide zijn “technology push” aspecten met als doel geld uitgeven. “Starter” gaat over ondernemen en “economie” gaat over optimale benutting van schaarse middelen. Beide aspecten hangen samen met “market pull” met als doel geld verdienen. Daarmee is meteen de kern van het probleem met de kenniseconomie en de technostarters blootgelegd. Het verschil tussen product denken en markt denken en tussen geld uitgeven en geld verdienen.

 

Iedere zichzelf respecterende ondernemer die om geld vraagt voor investeringen, zal tenminste moeten aangeven hoe dat geld wordt terugverdiend. De overheid niet, zij ziet geld uitgeven als een verdienste. Nieuwe ondernemers in de hightech sectoren nemen daar graag een voorbeeld aan. Zij zien geld uitgeven ook als een verdienste. En juist daarmee zijn ze ernstig in de problemen gekomen.

 

Volgens Gerard van Beynum (in het financieele dagblad van 6/11/02) kost het minstens 4 miljard om de ambities van de overheid op het gebied van de kenniseconomie te realiseren. Heeft de overheid dat geld? Nee, natuurlijk niet. En als ze het al hadden, dan moest zij het vooral niet zelf investeren. Zeker 80% á 90% van dat geld moet komen uit de private sector. Particulieren, bedrijven en participatiemaatschappijen. Beschikt de private sector over dat geld? Ja zeker, Nederland kent één van de best ontwikkelde kapitaalmarkten ter wereld. We staan op de 3e plaats na de VS en de UK. Maar Nederlandse investeerders zijn toch heel erg risicomijdend? Oh ja? Waarom zien we dan zo weinig buitenlandse investeerders op de Nederlandse markt en waarom investeren de grote VC’s dan wel grote bedragen in nieuwe bedrijven in het buitenland? Nee, met de Nederlandse kapitaalmarkt is niet veel mis. Beschikbaarheid van risicodragend vermogen is in ieder geval niet de hoofdoorzaak van het geringe aantal technostarters.

 

Ik ben van mening dat het probleem ligt voornamelijk bij de technostarters zelf. Het vertrouwen van de investeerders in nieuwe innovatieve bedrijven is tot het 0-punt gedaald. Dat geldt voor zowel de participatiemaatschappijen als voor de particuliere investeerders. De nieuwe bedrijven die de afgelopen 5 jaar zijn opgericht met extern risicodragend vermogen hebben de investeerders van het eerste uur niks opgeleverd. Niet alleen investeringen in dotcom bedrijven zijn mislukt, bijna alle nieuwe hightech bedrijven hebben slecht gepresteerd. Er is geen winst gemaakt, beloftes zijn niet uitgekomen, hele portfolio’s zijn afgeboekt en er hebben nauwelijks exits plaatsgehad. Combineer dat met een AEX stand van onder de 300 punten en je hebt het scenario van een verzuurde liefdesrelatie. De participatiemaatschappijen hebben zich inmiddels geheel uit de startersmarkt teruggetrokken en de Informal Investors hebben zoveel van hun vermogen verloren dat een groot aantal moeite heeft om de moed op te brengen om door te gaan met investeren.

 

Eerlijk gezegd zou ik niet weten waarom een investeerder zijn geld in een technostarter zou stoppen. De kans dat die investering verloren gaat grenst aan zekerheid. Gek genoeg zijn er wel veel succesvolle startups! Ook in de hightech sector. Deze bedrijven onderscheiden zich door de efficiëntie waarmee ze met hun middelen om gaan. Veel van deze bedrijven hebben nooit extern risicodragend vermogen aangetrokken. Ze zijn “Lean & mean” opgezet en zijn gefocusseerd op geld verdienen in plaats van geld uitgeven. Om een voorbeeld te noemen: In de lijst van de 50 snelst groeiende bedrijven van Deloitte & Touche, zijn 35 van de 50 bedrijven niet gefinancierd met extern risicodragend vermogen. Ze maken allemaal winst. Van de 15 bedrijven die wel gefinancierd zijn met risicodragend vermogen maakt het merendeel geen winst.

 

Slechte rendementen, gebrek aan winst en onvervulde beloften hebben de investeerders het vertrouwen in technostarters doen verliezen. Gezien de financieringsaanvragen die bij de diverse investeerders binnenkomen, hebben de ondernemers nog niet veel geleerd. Geld uitgeven lijkt nog steeds belangrijker te zijn dan geld verdienen. Risicodragend vermogen is geen inkomen! Er rust een verplichting om het op een redelijke termijn met rendement terug te betalen! Kreten als: ”Het gaat goed, we hebben nog voldoende geld in kas”, maken mij boos. Ze getuigen van een flagrant gebrek aan respect voor de verstrekkers van dat geld.

 

Het is niet normaal dat een bedrijf meerdere rondes investeerders moet teleurstellen voordat het eindelijk winst maakt. Dat heeft niks met economie of ondernemen te maken. Ook de eerste investeerders worden geacht een rendement op hun investering te kunnen realiseren. Is dat niet mogelijk, dan is er sprake van gebrek aan “economisch perspectief”. Het initiatief heeft geen levensvatbaarheid. In zo’n geval is het zelfs de overheid bij de wet verboden om te investeren. Jammer, maar helaas.

 

Om weer privaat geld beschikbaar te krijgen voor nieuwe innovatieve bedrijven, moet het vertrouwen in dat soort bedrijven hersteld worden. Starters moeten winst maken, het mag even duren, maar het moet vanaf het begin duidelijk zijn dat er naar winst wordt toegewerkt. Er is dringend behoefte aan wat succes. Dat betekent niet dat de overheid maar op moet gaan treden als investeerder. Dat lost niks op. Ook het geld van de overheid moet met voldoende rendement worden terugverdiend. Lukt dat niet, dan zeggen de investeerders “zie je wel, investeren in starters levert niks op”.

 

Hoe kan die winstgevendheid van nieuwe bedrijven bevorderd worden? In principe zijn er drie mogelijkheden:

 

·   Focus op ondernemerschap (efficiëntere omzetting van beperkte middelen)

·   Verlaging kosten (subsidie, WBSO en incubators)

·   Compensatie verliezen van investeerders (een nieuwe PPM regeling)

 

Compensatie van verliezen zijn een zaak van de politiek en de overheid. Verlaging van kosten voor een deel, waar het subsidies en WBSO betreft. Als het gaat om incubators, spelen publieke en private partijen samen een rol.

 

Ondernemerschap echter, is bij uitstek een private aangelegenheid. Het is overigens een mythe dat Nederlanders van die geweldige ondernemers zijn. Misschien was dat ooit zo, maar vandaag de dag is dat zeker niet zo. We zijn een land van kooplieden, schoolmeesters en tollenaars. We zijn goed in handel (andermans spullen verkopen, advies (iemand anders vertellen hoe die het moet aanpakken) en bankieren (andermans geld beheren) maar in spullen maken en verkopen zijn we niet zo goed. Terwijl daar toch de meeste toegevoegde waarde te creëren valt.

 

Waar hebben we het dan over als we praten over ondernemerschap. Dat is niet zo moeilijk. Ondernemerschap is het vermogen van een persoon of een organisatie om middelen (mensen, kennis en geld) efficiënt om te zetten in een winstgevend bedrijf met toekomstperspectief. Met name om die efficiëntie gaat het. In de meeste ontwikkelingsmodellen is de onderneming een Blackbox. Er gaan mensen, kennis en geld in en er komt een winstgevend bedrijf uit. Hoe meer je er in stopt, hoe meer er uit komt. Dat is dus helaas niet zo. Er gaat wel mensen, kennis en geld in, maar er komt niet altijd een winstgevend bedrijf uit. Meestal niet zelfs. De ene ondernemer is beter in staat resources om te zetten in een winstgevend bedrijf als de andere ondernemer.

 

Universiteit Nyenrode heeft twee jaar geleden in opdracht van de NVP en EZ een onderzoek uitgevoerd naar de succes- en faalfactoren van ondernemers. Er is van alles geanalyseerd, sekse, leeftijd, opleiding, achtergrond, persoonlijkheid en nog veel meer. Het meest in het oog springende verschil tussen succesvolle en minder succesvolle ondernemers bleek ERVARING te zijn. Ervaren ondernemers zijn succesvoller dan onervaren ondernemers. Een open deur denkt u, maar de observatie is weldegelijk van belang. Als ervaren ondernemers meer succes hebben dan onervaren ondernemers, mag je daaruit afleiden dat ondernemerschap wel degelijk een VAK is. De grote vraag is alleen, wat houdt dat vak in en hoe leer je het.

 

Dat was ook mijn vraag aan twee opgetogen ambtenaren van EZ, toen zij vier jaar geleden bij mij langskwamen om te vertellen dat ze 10 miljoen gulden gingen geven aan OC&W om ondernemerschap te introduceren in het onderwijs. Geweldig! Mijn reactie was oprecht enthousiast. Maar op mijn vraag WAT die jongelui dan gingen leren om betere ondernemers te worden, kwam geen antwoord.

 

Daar zit hem nou de clou. Ondernemen leer je niet van een onderwijzer, een adviseur, een manager of een ambtenaar, ondernemen leer je van andere ondernemers of in de praktijk. Het is daarom belangrijk dat jonge mensen beginnen met eenvoudige ondernemingen. Daar doen ze ervaring in op. Het is belangrijk dat ondernemers elkaar veel tegenkomen en ervaringen uitwisselen. Daartoe dienen opleidingen (alibi om te netwerken), HigherLevel, bijeenkomsten, netwerken en incubators. En het is belangrijk dat (aspirant)ondernemers van te voren goed oefenen met plannen maken, daartoe dienen cursussen op de universiteit, Livewire en New Venture. Het is ook belangrijk dat de “netwerkorganisaties” die dit soort zaken organiseren zelf snappen wat ondernemerschap inhoudt. En daar schort het nog wel eens aan.

 

Helaas komen de (aspirant)ondernemers er niet zelf achter hoe het wél moet. Ze krijgen teveel tegenstrijdige signalen. Er zijn teveel belangen in het spel. Er zijn teveel goeroes en teveel ego’s die hun stempel op de technostarters willen drukken.

 

Het wordt tijd dat de publieke en private technostartersinitiatieven hun krachten bundelen en alles op alles zetten om goed ondernemerschap te stimuleren. Ik pleit er dan ook voor om alle technostartersinitiatieven, privaat en publiek, onder te brengen in één organisatie met één visie en één budget en op te houden met koninkrijkjes bouwen en steeds het wiel opnieuw uitvinden. Geen gemaar en gesputter, gewoon doen. Door gebrek aan beleid van de afgelopen jaren, kijken we nu aan tegen een achterstand van zeker 3 jaar op de ons omringende landen en de klok tikt door. Dag na dag na dag wordt de achterstand groter. De urgentie van de technostarters problematiek kan niet overschat worden. Het is nu te laat voor commissies, onderzoeken en beleidsstukken. Het is roeien met de riemen die we hebben. Alle hands aan dek.

 

Het gaat maar om één ding: succesvolle nieuwe innovatieve bedrijven. Daarvoor moet wél het vertrouwen van de kapitaalverschaffers teruggewonnen worden.

 

Nils de Witte

3 maart 2003

[Mikky Vrolijk]

Kunnen jullie er eens naar kijken en je mening geven? Naast je mening over het stuk, ook graag je mening over hét probleem en dé oplossing.

Bij voorbaat dank.

Nils

 

Nils bedankt voor het plaatsen van je 'discussiestuk'. Want inderdaad het is belangrijk dat naast de geïnteresseerde partijen in starters óók de starters zelf meedenken aan oplossingen ! Ook ik kijk uit naar de reacties van een ieder.

[Ridler]

Genoeg punten om over te discussiëren. Ik wil even ingaan op het ondernemen in het HBO onderwijs. De meeste aandacht gaat uit naar informeren/ondersteuning van academische technostarters. Logisch, omdat de de kans op innovaties daar veel groter is dan bij HBO'ers. Toch kunnen ook onder de groep praktische HBO studenten veel (goede) potentiële ondernemers bevinden.

 

Ik zie dat ondernemen regelmatig terug komt in het curriculum van HBO opleidingen, van het schrijven van een ondernemingsplan tot de mini-onderneming. Daarnaast zijn er ook nog (te) veel opleidingen die totaal geen aandacht schenken aan het ondernemerschap.

 

Omdat de persoonlijkheid van een student voor een grote mate bepalend is voor zijn interesse in het ondernemerschap, pleit ik er voor om op alle faculteiten ondernemerschap gerelateerde onderwijsmodules aan te bieden. Met deze modules zou de student de vrije studieruimte (die op in vele opleidingen gecreërd zijn) op kunnen vullen. Hiermee wordt de keuze aan de student gelaten, met als voordeel dat deze studenten gemotiveerder zijn en zich onder potentiele mede-ondernemers bevind.

 

Om de kwaliteit van deze modules te waarborgen zou er samengewerkt kunnen worden met andere HBO instellingen en universiteiten. En zo zouden veelbelovende startende bedrijven ook toegang kunnen krijgen tot een incubator. Ik ben benieuwd wat jullie er van vinden.

[Jeroen Bakker]

Nils,

 

Een leeswaardig stuk, met een duidelijke oproep tot actie. Wat is je doel van het stuk, enkel discussie op HL of ga je het ook op andere plekken publiceren?

 

Even praktisch, ik heb twee schrijffouten gevonden: de zin "Ik ben van mening dat het probleem ligt voornamelijk bij de technostarters zelf." loopt niet, het woord 'ligt' staat op de verkeerde plaats, moet naar het einde van de zin. De uitdrukking in de laatste zin van de voorlaatste alinea is "alle hens aan dek".

 

Ik heb een aantal kritiekpunten op bepaalde stellingen uit het stuk. Ten eerste vind ik het flagrante gebrek aan respect voor investeerders zoals je dat beschrijft niet enkel de schuld van de ondernemers zelf. Zij zijn enkel in de positie gekomen om zulke uitspraken te doen doordat hun onderneming, als men geld nodig had, direct kon rekenen op een nieuwe stroom kapitaal. Het is mijn mening dat als je je aan dat soort uitspraken stoort, je dat soort bedrijven moet mijden. Straf ze dat ze niet actiever toewerken naar klanten wervern en geld verdienen, dat is het enige waardoor de goede ondernemers en de (potentieel) succesvolle bedrijven overblijven.

 

Ik vind dat je de schuld van het wantrouwen van investeerders in jonge innovatieve bedrijven teveel bij het falen van de voorgangers legt, terwijl de investeerders weinig blaam treft, zo komt het op mij over. Ook je punt dat verkeerd afgelopen investeringen gecompenseerd zouden moeten worden door de overheid klinkt mij raar in de oren (PPM regeling zegt me niet veel, dat is van voor mijn tijd waarschijnlijk). Investeerders hebben, als ze op die markt actief willen zijn, de plicht selectief te zijn, kritisch de bedrijven te volgen en resultaten te eisen, of in ieder geval een goed verhaal waarom bepaalde doelstellingen niet gehaald zijn, en wat er tussentijds is gedaan om bij te sturen. Niet er weer nieuw geld insteken, of te zeuren dat de ondernemers het zo slecht hebben gedaan.

 

Ik weet niet of het een relevante vraag is of of ik nu te simpel denk, maar zijn er echt ondernemers die niet kunnen starten als ze geen startkapitaal krijgen? Buiten enkel extreem kapitaalintensieve startersgebieden kan ik me dat haast niet voorstellen. Wordt men dan juist niet gedwongen goed met het kleine beetje aanwezige geld om te gaan, actief te partneren, zeer actief klanten te zoeken en bezig te zijn met de wensen van de klant? Dat is toch juist wat je wilt?

 

Mijn grootste 'maar' op het hele verhaal is eigenlijk een argument dat je zelf noemt in het artikel: hoe komt het dat (het merendeel van) de winstgevende bedrijven en de grootste groeiers uit de Fast50 niet-extern gefinancierd zijn? Wat is de reden daarvoor? Zij zijn lean en mean schrijf je, zijn zelfbedruipend of werken er hard voor dat te worden. Is dat niet dé manier om een bedrijf op te zetten dan? Hard werken aan je plan, op basis daarvan klanten binnenhalen en inkomsten, en zo groeien (al dan niet in die fase de expansie met geleend geld met goede vooruitzichten opzetten)? Het aanhalen van de Fast50 aan de hand van die feiten lijkt me juist bijna een argument tegen het stimuleren van het aannemen van vreemd kapitaal.

[I.Smid]

Nils,

 

Inhoudelijk kan ik er weinig over zeggen, omdat ik nog nooit met investeerders te maken heb gehad. maar je discussiestuk intrigeerde mij enorm en ik besloot om er tegenaan te kijken als een starter die een investeerder nodig heeft om de droom waar te maken.

 

Als er ergens vertrouwen geschonden is dan is het aan beide partijen hoe ze met dit gegeven omgaan. men kan zeggen: ik vergeef je dit nooit of je zegt; we hebben onze eigen waarheid, het zij zo. Maar omdat we het allebei belangrijk vinden dat we een relatie houden zullen we ons moeten schikken en opnieuw beginnen.

 

Wat er gebeurd is valt niet terug te draaien, misschien hebben investeerders te hoge verwachtingen gehad van de technostarter. Misschien heeft de technostarter te veel gedacht snel rijk te worden door het geld van de investeerder. (lenen is makkelijk, terugbetalen niet!).

 

Wat moet er dan gebeuren om deze verstoorde relatie weer gezond te maken.

Op dezelfde voet doorgaan lijkt geen optie, het wantrouwen blijft bestaan.

Wat wil de investeerder graag zien en wat wil de starter?

De starter wil graag een bedrijf beginnen die volgens zijn plan winstgevend kan zijn. hij heeft daar middelen voor nodig, geld om te beginnen maar daarnaast heeft hij misschien wel meer behoefte aan faciliteiten, zoals goede begeleiding, netwerk, steuntje in de rug, 'stok achter de deur' etc. Misschien ligt hierin een taak van investeerders (ik heb geen idee in hoeverre dat nu al het geval is.)

Investeerders kunnen van jonge starters niet verwachten dat ze direct een groot bedrijf aan kunnen, zelfs ik als 'oudere starter' zou daarbij hulp nodig hebben. Dat neemt niet weg dat het idee en een goed uitgewerkt plan, wel een kans zou moeten krijgen. Natuurlijk wil je als bedenker een grote invloed hebben, maar je moet ook jezelf niet overschatten.

ik zou gaan voor een investeerder die wat ziet in het plan en die kennis en middelen wil inschakelen om het plan uit te voeren, met nadruk op kennis!.

Als investeerder zou ik gaan voor mensen met een goed plan die graag hulp willen aannemen van 'ouwe rotten ' in het vak.

 

Dit zal vast niet de oplossing zijn, daarvoor ken ik de materie niet goed genoeg. Ik ga op mijn gevoel af.

 

Greetz,

Tirza

[Nils de Witte]

Bedankt voor alle reacties, hier alvast een persoonlijk antwoord.

 

Groeten,

Nils

 

antwoord op Rick

Om de kwaliteit van deze modules te waarborgen zou er samengewerkt kunnen worden met andere HBO instellingen en universiteiten. En zo zouden veelbelovende startende bedrijven ook toegang kunnen krijgen tot een incubator. Ik ben benieuwd wat jullie er van vinden.

 

Mijn punt is, dat veel opleidingen, WO en HBO ondernemerschap in hun programma hebben. Ik wordt wel eens gevraagd om in de eindronde een beoordeling te maken van de plannen. Dan blijkt, dat die arme studenten een half jaar bezig geweest zijn met onzinplannen maken. Dat is sneu. Mijn stelling is: ondernemen is een vak, dat niet iedereen zomaar begrijpt. Ik pleit er dan ook een kenniscentrum voor ondernemerschap. gerunt door ondernemers, waaruit de opleidingen kunnen putten voor hun eigen programma's. Niet allemaal zelf proberen het wiel uit te vinden ten koste van de studenten/aspirant ondernemers.

 

Antwoord op Decorum:

 

Ik heb een aantal kritiekpunten op bepaalde stellingen uit het stuk. Ten eerste vind ik het flagrante gebrek aan respect voor investeerders zoals je dat beschrijft niet enkel de schuld van de ondernemers zelf. Zij zijn enkel in de positie gekomen om zulke uitspraken te doen doordat hun onderneming, als men geld nodig had, direct kon rekenen op een nieuwe stroom kapitaal. Het is mijn mening dat als je je aan dat soort uitspraken stoort, je dat soort bedrijven moet mijden. Straf ze dat ze niet actiever toewerken naar klanten wervern en geld verdienen, dat is het enige waardoor de goede ondernemers en de (potentieel) succesvolle bedrijven overblijven.

 

Mee eens, maar de tijden zijn inmiddels veranderd. Geld uitgeven is niet langer hip. Je kan die knakkers wel broberen te meiden, maar dat schiet niet op. Het zijn er te veel en ze brengen andere ondernemers in verwarren. Het verhaal dat ze vertellen is namelijk best aantrekkelijk.

 

Ik vind dat je de schuld van het wantrouwen van investeerders in jonge innovatieve bedrijven teveel bij het falen van de voorgangers legt, terwijl de investeerders weinig blaam treft, zo komt het op mij over. Ook je punt dat verkeerd afgelopen investeringen gecompenseerd zouden moeten worden door de overheid klinkt mij raar in de oren (PPM regeling zegt me niet veel, dat is van voor mijn tijd waarschijnlijk). Investeerders hebben, als ze op die markt actief willen zijn, de plicht selectief te zijn, kritisch de bedrijven te volgen en resultaten te eisen, of in ieder geval een goed verhaal waarom bepaalde doelstellingen niet gehaald zijn, en wat er tussentijds is gedaan om bij te sturen. Niet er weer nieuw geld insteken, of te zeuren dat de ondernemers het zo slecht hebben gedaan.

 

De falende voorgangers hebben weldegelijk een groot effect. Bijna alle investeerders kijken naar "trackrecord". Als een bedrijf zelf geen trachrecord heeft wordt er gekeken naar dat van vergelijkbare bedrijven en dat is in dit geval niet zo best. Dat blijft hangen en maakt financiering van nieuwe bedrijven lastiger.

 

Als investeerders verstandig zijn (zoals de VC's) financieren ze geen starters meer. Ik vind dat prima, dan hebben de sterkste starters meer kans, maar aangezien er in de ons omringende landen wel starters gefinancierd worden, zullen die de Nederlandse markt overspoelen. Ik vraag me af of dat maatschappelijk acceptabel is.

 

Wat betreft (gedeeltelijke) compensatie van verliezen> De PPM regeling garandeerde 50% van het verlies van risicodragende investeringen in het bedrijfsleven. Als de winstgevendheid van de nieuwe bedrijven niet voldoende is om er in te investeren, kun je als overheid overwegen de helft van het verlies te garanderen, daarmee verdubbel je de kans op winst. Heeft ooit prima gewerkt.

 

Mijn grootste 'maar' op het hele verhaal is eigenlijk een argument dat je zelf noemt in het artikel: hoe komt het dat (het merendeel van) de winstgevende bedrijven en de grootste groeiers uit de Fast50 niet-extern gefinancierd zijn? Wat is de reden daarvoor? Zij zijn lean en mean schrijf je, zijn zelfbedruipend of werken er hard voor dat te worden. Is dat niet dé manier om een bedrijf op te zetten dan? Hard werken aan je plan, op basis daarvan klanten binnenhalen en inkomsten, en zo groeien (al dan niet in die fase de expansie met geleend geld met goede vooruitzichten opzetten)? Het aanhalen van de Fast50 aan de hand van die feiten lijkt me juist bijna een argument tegen het stimuleren van het aannemen van vreemd kapitaal.

 

In mijn hart ben ik het helemaal met je eens. Maar er zijn domweg te wijnig "goede" ondernemers om onze economie concurrerend te houden. We moeten ze dus maar gaan opleiden, door ze weggooigeld te geven in de hoop dat ze er wat van leren.

 

Antwoord aan Tirza:

 

Dit zal vast niet de oplosing zijn, daarvoor ken ik de materie niet goed genoeg. Ik ga op mijn gevoel af.

 

Volgens mij zit je goed. Eerst de focus op waar het echt om gaat bij ondernemerschap en dan geleidelijk het vertrouwen herstellen. Het is echter wel een langdurig proces.

 

 

 

 

 

[Nils de Witte]

Hierbij een paar reacties die ik in mijn mailbox kreeg.

---

Jaap Wieling:

even een snelle reactie uit het veld van jonge technostarters aan Nils: ik kan me heel goed aansluiten bij je observaties.

ook om mij heen zie ik veel jonge technostarters sneuvelen na enkele jaren ploeteren

 

Chris Verbeek:

Tja, wat kan hier nog aan toevoegen.

Dat het niet de goeie kant uitgaat is duidelijk.

 

Frank Sanders:

Goed stuk, Nils. Frankrijk voert al (20 ?) jaren een bewust stimuleringsbeleid voor high tech

bedrijven met hun Technopoles in verschillende steden, waar aanpalende bedrijven samengeklonterd zich kunnen ontwikkelen en voor kruisbestuiving kunnen zorgen.

 

Overigens was ons aller Pim Fortuyn die pleitte tegen die overdreven aanbidding van Schiphol, Rotterdam etc, vervuilend, low tech en weinig aan te verdienen en te investeren in high tech en kennis. Een ruim en tolerant fiscaal (aftrek en verreken) beleid is m.i. d beste stimulus, maar mag dat wel in de EU ? Als je nu begint met investeren in opleidingen (D66), kan je pas over 10 jaar oogsten; dan heb je kans dat ze het in Hongarije, Tjechie, Slovenie ook al kunnen maar voor veel minder geld, dus of de achterstand ooit nog in te halen is ??

 

Misschien wat simpel gedacht, maar misschien zou je een aantal vroeg-gepensioneerde Franse top-ambtenaren, die daar het proces hebbben vorngegegeven en begeleid als een soort crash team hier naar toe moeten halen.

 

Richard Tanke:

Mooi verhaal, je weet waar het om gaat en beschrijft het goed. Ik weet niet of je mijn stukje in de NRC van 22 januari j.l. hebt gelezen maar de strekking van dat verhaal was eender. Niettemin denk ik dat het echte probleem dieper zit en niet met "leren" en trainen (in plannenmakerij etc.) is op te lossen. In Nederland is het zekerheidsdenken zo ingeburgerd en zo vanzelfsprekend geworden (projectnr. bij de geboorte, ouders dienen projectplan te maken etc.) dat het behoud van die zekerheid voor alles gaat. En hoe doe je dat: kennis, want kennis, als product van het verleden, borgt de structuren van het systeem. Kennis en vernieuwing zijn juist tegenpolen! Het gaat er dus niet om om de mensen met veel kennis te vinden, de analytici, maar juist om de synthetici! Let maar eens op hoe snel je in een

gesrpek, discussie, etc. gaat analyseren en met de brokstukken kennis vervolgens iets nieuws wilt gaan bouwen. Maar dat gaat dan niet meer zo goed. Nee, want synthese is een integraal proces waarin geloof, bezieling, visie en idealen belangrijker zijn. Meer pragmatisch: improvisatie is belangrijker dan management. Dit soort verhalen verwijst de analyticus naar de zweefmolen; hij kan ook niet anders, zijn wereld stort in.

 

Wat moet je veranderen om meer synthetici te krijgen? Allereerst het schoolsysteem: de jongsten onder ons moeten weer meer ruimte krijgen om de boomhut te bouwen en het avontuur te zoeken, tussen 18 en 25 verplicht een bedrijf starten dan wel een winkel (differentiatie in abstractieniveau) etc.. Dan moet de cultuur m.n. de opvoeding mee, een proces van minstens 2 generaties.

 

Verder hoeven wij in NL toch niet voorop te lopen in de "curiosity driven research"? Die frontier science laat een woud van nieuwe technieken, processen, gereedschappen achter waarmee een pragmatisch mens met ondernemende eigenschappen al een mooi bedrijf kan maken. Voorbeelden te over.

 

Ik stop maar eens, enkele punten uit mijn ideeenwereld die door jouw stuk weer opkwamen.

 

Ik heb op mijn krantenstuk heel wat vragen en opmerkingen gekregen van ondernemers, maar ook van politici!, met als portee: doe er meer mee, richt een beweging op etc... Hoe kijk jij daar tegen aan? Ik herinner me dat dit bij jou ook diep gaat.

 

Thieu Berkers:

Graag wil ik reageren op je betoog 'Technostarters in de knel'. Ook ik was eens een techno-starter. Ook ik kwam in de knel en kijk nu tegen een 3-jarige schuldsanering aan als resultaat van mijn avonturen als ondernemer. Ik heb besloten om het bedrijfsleven de rug toe te keren omdat het voor mij als techno-starter niet veilig is gebleken. Er lopen te veel slimme juristen en commerciele jongens rond die op zeer geraffineerde manier gedreven en daardoor ook naieve technostarters hun successen afhandig weten te maken. Dit land is verworden tot een land van goedbetaalde rechters, advocaten en notarissen. Het vak van techneut en ondernemer is daarentegen zwaar ondergewaardeerd. Een techno-starter is bij voorbaat kwetsbaar. De grote bedrijven slokken het grote geld op, desnoods d.m.v. creatief boekhouden danwel creatief failliet gaan en weer doorstarten. Hopelijk komt hier een einde aan na de grote schandalen zoals bij Emron en Ahold. Over enige tijd hoop ik voor de klas te staan en op die manier als semi-ambtenaar enige bescherming van de overheid te genieten die ik als ondernemer heb moeten ontberen.

 

Rene Geerts:

Eindelijk een stuk zinnige discussie.

Ook ik ben het hier al jaren over eens. Een bedrijf kan alleen maar functioneren als bedrijf, als het in de driehoek techniek/commercie/financien in gezonde balans is. Laat ik nou net in het ander probleem zitten, dat ik al jaren niet uitgelegd krijg aan onze participant dat we de commerciele hoek missen en dat daardoor de belangen van de financiele hoek niet de beantwoording krijgt die ze eigenlijk verdient en iedereen uiteindelijk gefrustreerd achter blijft. Echter onze participant, ( ABN-AMRO participaties ) is maar heel moeilijk te overtuigen dat er investeringen gedaan dienen te worden in de vercommercialisering van onze produkten waardoor we dus feitenlijk op een techniek eiland rond blijven drijven en er dus eigenlijk geen sprake is van bedrijfsmatige activiteiten.

 

Paticiperen in een technostarter wil dus altijd zeggen participeren in twee disciplines, misschien maakt dat het ook wel complex want de participant heeft zelf vaak maar 1 discipline als achtergrond en redeneert vanuit die achtergrond. Echter met de huidige stand van (complexe) techniek kan je van een ondernemer niet meer verwachten dat hij beide disciplines beheert, daar waar dat vroeger misschien wel eenvoudiger was. Het driemanschap moet terug in het zadel geholpen worden.

 

Jaap Blaak:

Uitstekend verhaal Nils. Ben het op meeste punten volledig eens met je. Probleem met technostarters is wel dat bijna altijd de regels van van der Schroef gelden:

 

Het duurt langer

het kost meer

Het brengt minder op

 

dan oorspronkelijk gepland. Dat moeten de financiers zich realiseren als ze er mee beginnen. (Voor de ondernemer is het vaak beter dat hij zich dat niet realiseert anders durft hij niet meer te beginnen; een gezonde dosis optimisme is een onmisbaar ingredient voor een starter)

 

Toch zijn de technostarters van nu de basis van de toekomstige economie. Als je die basis in een land niet weet te leggen dan gaat er in de toekomst geen succesvol economisch bouwwerk meer ontstaan.

 

Ga door en bestook de politiek met deze gedachten. Ook de artikelen van Gerard van Beynum in het Fin. Dagblad zijn in dat kader erg stimulerend.

 

Henk Renger:

Good morning Nils,

With interest I read your below e-mail.

You do not happen to have an English version available?

Thanks and kindest regards,

 

Zweder Sluijter:

Met interesse las ik Uw discussiestuk "Technostarters in de knel". Ik ben het eens met Uw betoog en herken veel van wat ik zelf ook in een eigen discussiestuk heb geschreven (zie bijlage).

 

Het lijkt mij verstandig om met een aantal gelijkgestemden in de markt de krachten te bundelen en daarna als groep de grotere (veelal publieke) organisaties (opnieuw) aan te spreken. (stuk van Zweder als attachment bijgevoegd)

Overlevingsstrategie_voor_onze_industrie_13-02-03.doc

[Ridler]

Mijn stelling is: ondernemen is een vak, dat niet iedereen zomaar begrijpt. Ik pleit er dan ook een kenniscentrum voor ondernemerschap. gerunt door ondernemers, waaruit de opleidingen kunnen putten voor hun eigen programma's. Niet allemaal zelf proberen het wiel uit te vinden ten koste van de studenten/aspirant ondernemers.

Ja zo'n kenniscentrum, daar zat ik dan ook aan te denken. Het lijkt me dan het beste dat de opleidingen de student gewoon een vak leren en studenten die willen ondernemen een deel van hun punten halen bij zo'n centrum. Dit betekend wel dat dit 'onderwijs/kennisoverdracht' modulair en regionaal aangeboden moet worden.

[Mikky Vrolijk]

Nog een interessant artikel in Emerce, welke wel wat raakvlakken heeft met bovenstaande. Met name wat betreft financiering.

 

Echt goede ideeën stranden nooit door een gebrek aan geld

 

Échte ondernemers

Hans-Poul Veldhuyzen van Zanten en Eric Visser hebben menig succesvolle onderneming op hun naam staan. We spraken met hen over ondernemen, investeren, ideeën en het relatieve belang van geld: "Echt goede ideeën stranden nooit door een gebrek aan geld."

 

Hét probleem van de afgelopen jaren in een notendop: "Ondernemers die geen ondernemers waren kregen met een plan dat ze niet begrepen bij investeerders die het ook niet begrepen geld los voor een idee dat geen kans van slagen had", aldus Hans-Poul Veldhuyzen van Zanten en Eric Visser van investeringsmaatschappij ZEP Holding. De ondernemende investeerders kunnen zich er niet druk om maken. Zij weten hoe bedrijven idealiter wel van de grond komen: "Een echte ondernemer legt zijn ziel en zaligheid in een nieuw idee en kan niet slapen omdat hij constant met zijn nieuwe plan bezig is. Pas in een veel later stadium denkt hij aan het ophalen van geld."

 

Lees het artikel in Emerce

[molecuultje]

Ha Nils,

heb je stuk gelezen en ben het voor een deel eens met je constateringen.

De verstoorde relatie tussen starter en investeerder is wel degelijk een probleem, maar volgens mij zeker niet het enige en ook niet het belangrijkste. Maar ik kan me voorstellen dat het voor jou vanuit Nebib als cruciaal wordt ervaren.

Bovendien ben ik van mening dat we vooral niet te zwaar moeten leunen op het gedachtegoed van de investeerder. Hij wil snel veel geld verdienen aan een starter en een snelle beursgang hoeft niet perse de beste werkwijze voor de starter zelf te zijn.

Problemen die volgens mij veel vroeger optreden (nog voor de relatie ondernemer-investeerder ontstaat) zijn m.i.:

1. veel kennis van technologie, weinig kennis van de markt

2. slechte kennisbescherming

3. de technische vinder hoeft niet de ondernemer te zijn

4. hoe betrek je het bedrijfsleven bij een actief technostartersbeleid (dan bedoel ik de Akzo's en DSM's van de wereld)

 

M.i. kan je de problemen rondom een goed technostartersbeleid alleen oplossen als betrokken partijen bereid zijn om breder te kijken dan hun eigen werkterrein. Zo lang de ene partij vooral de schuld legt bij de andere, kan er niet veel constructiefs bereikt worden, denk ik.

Ook het verwijten van de overheid dat ze alleen maar geld uitgeeft, heeft niet veel zin, denk ik. Natuurlijk moet zij dat doordacht en verantwoord doen, maar in de praktijk merk je dat commerciele parijten geen cent willen spenderen in het helpen van starters in een vroege fase van idee-ontwikkeling. Juist bij conceptontwikkeling, marktonderzoek en IPR heb je de overheid hard nodig om te investeren wanneer al die andere partijen (inclusief VC's) geen enkel risico wensen te nemen.

Ik denk dat het open en constructief bespreken van diverse concepten voor een nieuw integraal technostartersbeleid met overheid-bedrijfsleven en kennisinstellingen een goede beginstap zou zijn en ben vooral ook geinteresseerd in de input van grote bedrijven, want zij hebben wel degelijk verstand van de markt en kennisbescherming. Bovendien worden ze door slechte economische omstandigheden steeds meer gedwongen om R&D te outsourcen en denken ze steeds vaker aan het opzetten van spin offs als een manier om dat in de toekomst te doen.

 

[Mikky Vrolijk]

Een oplossing vanuit de hogeschool?

 

Goedkoop alternatief voor dure consultants

Hogeschool geeft ondernemers advies

 

UTRECHT - Ondernemers kunnen binnenkort voor advies terecht bij de Hogeschool van Utrecht. Studenten en docenten geven de bedrijven na onderzoek advies over onder meer marktontwikkelingen, strategievorming, klanttevredenheid, en bedrijfsopvolging.

De hogeschool heeft hiervoor Gilbert Silvius als lector Bedrijfskundige Advisering aangesteld. Hij heeft eerder als consultant gewerkt bij Getronics Consulting en de Koninklijke Landmacht.

Voor veel kleinere ondernemingen is professioneel advies onbetaalbaar. Ondernemers krijgen van de Hogeschool van Utrecht veel goedkoper raad. De hogeschool kan de opgedane ervaring gebruiken in het onderwijs.

[bron: zibb.nl]

 

 

 

[Gast Kanban]

Nils,

 

Wat mij opvalt is een tweedeling als het gaat om enerzijds ondernemen en de kennis van de markt en anderzijds een gefundeerde kennis alvorens aan iets zinnigs te beginnen. Al enige tijd merk ik aan je reacties op het forum enige irritatie en afkeur als het gaat om opleidinggerelateerd ondernemen. "Wetenschappers die denken dat ze het beter weten" "De praktijk daar leer je het", "theorie is leuk maar wat doe je er uiteindelijk mee". Prima hoor zo'n instelling en deels ben ik het met je eens. Maar ik vind dat je een iets genuanceerdere houding mag aannemen t.o.v. kennisinstellingen en spelers daarbinnen...de bezinnende student. Ik zeg "bezinnende" omdat er daarbinnen een groot aantal losers lopen die denken dat ze alleen een diploma nodig hebben om succesvol te worden.

 

Tijdens de stages die ik gelopen heb en de werkervaring die ik heb opgedaan naast mijn studie ben ik een hoop leeghoofden tegengekomen die stonden te popelen om te gaan ondernemen. Ze liepen allerlei zaligmakende plannen te verkondigen zonder enige fundamentele kennis op het gebied van management accounting, marketing enz. Van personeelsbeleid hadden ze nog nooit gehoord en over de rol die hun toekomstige bedrijf zou gaan spelen in het Spel der Spelen ........de maatschappij.....hadden ze nog nooit gefilosofeerd! Ik wil maar aangeven dat ik het absoluut een illusie vind dat ondernemen standaard in het bloed zit en je alleen in de praktijk wijzer wordt. Die ondertoon voel ik in je reacties.

Sommige gedreven studenten die bewust gekozen hebben voor een bepaalde diepgang en het aanleren van een genuanceerde denkwijze kunnen zeer goed met een been in de praktijk staan, en een gegronde visie hebben die niet alleen gebaseerd is op wat er in de boeken staat!

 

Daarom pleit ik voor een veel beter samenspel en onderling respect tussen enerzijds het bedrijfsleven en anderzijds kennisinstellingen als universiteiten en beroepsopleidingen. En dan doel ik niet op een grotere INVLOED die het bedrijfsleven moet krijgen op deze partijen maar op betrokkenheid en een genuanceerde houding. Ze hebben elkaar ontzettend hard nodig! Ik hoor te vaak HIJ en ZIJ! Ik ben er van overtuigd dat je bepaalde aspecten van het ondernemen kunt leren. De drive die in je leeft om uiteindelijk de stap te zetten en met iets goeds te komen zal de doorslag moeten zijn en hoeft van mij niet in overvloed gestimuleerd te worden! Niet iedereen moet je aanzetten tot het beginnen van een eigen bedrijf. Neem die hele internetboom. Heel veel nep-ondernemers dachten het te kunnen en hielpen zichzelf en vele anderen de afgrond in! Het scannen van goede ideeen dat is een taak die is weggelegd voor het bedrijfsleven en da overheid. Het ondernemen zelf is een ander verhaal. Niet iedere tekstschrijver zingt ook zijn eigen liederen. Vaak worden mensen met goede ideeen blind van enthousiasme en leven ze in een droomwereld die niet eens lijkt op die waarin echte ondernemers in staan! Natuurlijk is ondernemen een echt VAK maar zoals iedere goede schilder zul je je eerst moeten verdiepen in de basisprincipes, zoals diepte, lichtval en verhoudingen!

 

Misschien is dit enigszins een zijweg op datgene wat hierboven is geschreven maar dit vind ik toch belangrijke aspecten. Ondernemen is een zeer interessant onderdeel die de basis vormt voor iedere economie, ik hoop dan ook dat we met zijn allen daar iets moois van weten te maken zonder teveel te denken in de wij/zij hokken!

 

Evert

 

[Nils de Witte]

Ha Molecuultje,

 

De verstoorde relatie tussen starter en investeerder is wel degelijk een probleem, maar volgens mij zeker niet het enige en ook niet het belangrijkste. Maar ik kan me voorstellen dat het voor jou vanuit Nebib als cruciaal wordt ervaren.

Het gaat hier niet zozeer om de NeBIB, het gaat om het feit dat er hier en daar geld nodig is voor starters en dat dat ergens vandaan moet komen. Bij voorkeur van private investeerders. Nu ligt die markt behoorlijk op z'n gat en de overheid als investeerder repareerd die relatie niet.

 

Bovendien ben ik van mening dat we vooral niet te zwaar moeten leunen op het gedachtegoed van de investeerder.

Ben ik met je eens, neemt niet weg dat de winsgevendheid van een hele generatie technostarters beneden elk niveau is. De nieuwe innovatieve bedrijven die het wel goed doen zijn te klein in aantal om het concurrentievermogen van de Nederlandse economie te redden. Als onze economie niet langer concurrerend is, zullen we als land langzaam verarmen.

 

Hij wil snel veel geld verdienen aan een starter en een snelle beursgang hoeft niet perse de beste werkwijze voor de starter zelf te zijn.

Ben ik met je eens, maar lang niet alle investeerders denken zo. Er zitten heel wat slimme en aardige kerels bij die op voorhand weten dat ze 7 tot 10 jaar moeten wachten tot het bedrijf waarin ze investeren "rijp" is.

 

veel kennis van technologie, weinig kennis van de markt

2. slechte kennisbescherming

3. de technische vinder hoeft niet de ondernemer te zijn

4. hoe betrek je het bedrijfsleven bij een actief technostartersbeleid (dan bedoel ik de Akzo's en DSM's van de wereld)

Mee eens, allemaal aspecten van het "vak" ondernemerschap

 

Natuurlijk moet zij dat doordacht en verantwoord doen, maar in de praktijk merk je dat commerciele parijten geen cent willen spenderen in het helpen van starters in een vroege fase van idee-ontwikkeling

 

Helpen bij idee ontwikkeling komt wel voor, maar niet zozeer in de vorm van geld. Daar zijn de TOP en WBSO ook voor uitgevonden. Begrijp me goed, ik ben niet tegen overheids ingrijpen, sterker nog ik denk dat het moet. Echter overheid ingrijpen moet gericht zijn op het oplossen van de juiste knelpunten en op versterking van "natuurlijke" markt mechanismen.

 

De overheid zou makkelijk de conclusie kunnen trekken: De investeerders willen de ondernemers geen geld geven, dus moeten wij het maar doen. Dat zou een rampzalig scenario zijn. Het is niet alleen heel erg duur, maar het lost niks op. Daarmee komen de "natuurlijke" investeerders niet terug.

 

Een constuctieve samenwerking tussen starters, grote bedrijven, kennisinstellingen en de overheid is ook mijn droom. Ik zie hem alleen niet dichter bij komen. Sterker nog, op dit moment drijft hij steeds verder af. Te veel agenda's, te veel belangen, te veel geld en te weinig oog voor de technostarter zelf.

 

Groeten,

Nils

 

[Nils de Witte]

Ha Evert,

 

Even een reactie op jouw zeer genuanceerde en redelijke reactie. Ik voel me een beetje beschaamd als ik reacties als die van jouw lees, omdat ik in mijn ongenuanceerdheid een aantal mensen in de kennishoek geschofferd heb.

 

Natuurlijk moet je ondernemen leren. Niemand heeft het in zijn bloed. Maar er zitten twee aspecten aan ondernemen. De technische aspecten zoals Bunines planning, verkoop, administratie, HRM, marketing, finance etc. Allemaal vakken (vaardigheden) die je als ondernemer nodig hebt. Dan heb je nog zaken als visie, strategie en stijl, die het ondernemen een persoonlijke aangelegenheid maken. Maar wat je niet kunt leren in de theorie, is wanneer doe je wat in welke mate. Dat is een kwestie van ervaring. Er zijn wel meer beroepen waar ervaring een belangrijke rol speelt. Neem een arts, iemand heeft dan wel 10 gestudeerd en praktijkervaring opgedaan, maar het duurt toch nog een paar jaar voordat het een goede arts is. En na 10 jaar is het vaak een veel betere arts. Daar kom je niet omheen. Ondernemerschap is ook zo'n vak. Dat leer je niet zomaar uit een boekje. Je hebt daar specialisten in. Intelligente mensen met veel ervaring.

 

Waar ik veel tegenaanloop, is dat er zomaar een cursusje in elkaar gedraaid wordt en dat dat verkocht word als "ondernemerschap". Ik denk dat de overheid te makkelijk denkt over ondernemerschap. Zo van Ooo dat kan niet zo moeilijk zijn, dat kan die en die wel oplossen.

 

Ik denk dat het wel degelijk "moeilijk" is en dat kwaliteit vreselijk belangrijk is. Je komt er niet met wat elementaire vaardigheden. Je moet er veel tijd en energie in steken om een goede ondernemer te worden.

 

Er zijn een klein aantal jonge mensen die zeer gemotiveerd zijn om een goede ondernemer te worden. Die zijn er dan ook de hele dag mee bezig. (je komt ze veel op HL tegen) Ze graven en ze spitten en pikken lings en rechts op wat voor hun van belang is. Die leren continu en bouwen daarmee een voorspong op die hen later misschien van pas komt.

 

Om kort te zijn: naar mijn gevoel denken kennisinstellingen en de overheid te lichtvoetig (de goeden niet te na gesproken) over het element "ondernemerschap" bij het succes van nieuwe innovatieve bedrijven.

 

Groeten,

Nils

 

[Mikky Vrolijk]

En naast deze reacties heeft Willem Schoonen ook een nieuwe column over dit onderwerp:

R&D naar de kelder >>>

[Gast Kanban]

Hoi Nils,

 

Bedankt voor je sympatieke reactie. Het blijft een lastig onderwerp en probleem waar geen eenduidig antwoord op te geven is. Belangrijk is wel er over te blijven praten en zeker bij jezelf te beginnen met het nastreven van je idealen! Onderstaande stelling verwoordt en voedt een van de vele problemen van het ondernemerschap en de groei van onze en andere economieen!

 

Naar mijn gevoel denken kennisinstellingen en de overheid te lichtvoetig (de goeden niet te na gesproken) over het element "ondernemerschap" bij het succes van nieuwe innovatieve bedrijven.

 

 

We zullen er dan ook voor moeten zorgen dat hier verandering in komt. Met Higher Level is al weer een stap gezet, bewijs te leveren dat er niet wordt stilgezeten. Zeker niet vanuit de kant va de ondernemers.

 

Groet,

 

Evert

 

[jserle]

De benodigdheden om een bedrijf te starten.

En wat er in Nederland aan de hand is.

Vertrouwen daar draait het allemaal om.

Men geeft vol vertrouwen geld aan ontwikkelingslanden

Terwijl de nederlandse burger geen enkel vertrouwen heeft in de overheid in Nederland.

START:

Er zijn bedrijven die echt een `vliegende` start hebben , ze hebben alles al mee

redelijke behuizing afbetaald of goedkoop

een vorm van `gesetteld` zijn , alle functies zijn al aanwezig.

Ook de kennis en kunde , hulp en goede raad komt uit de omgeving. Ervaring diploma`s

handige netwerken van vakgenoten familie en kennissen die met waardevolle raad en tips komen.

Beginnend zonder schulden en dure leningen. Die zijn meestal ook niet nodig

men kan altijd als werknemer of in een ander verband zich van een levensonderhoud voorzien.

Er is bijvoorbeeld al aanwezig:

Commèrs , geld , finantieën , zakelijk-inzicht

techniek , kennis , vakmanschap , ervaring.

Dan is dat nog niet genoeg. Het gaat ook in hoge mate om BETROUWBAARHEID.

Betrokkenheid is niet genoeg.

Als er weinig vertrouwen is dan vraagt men zich af waarvoor men het allemaal doet

De ideeën en spullen worden gestolen waar men bij staat.

Het enige waar men dan een beetje in overeind blijft staan is low-tech rommel die

eigenlijk niemand meer wil hebben.

A la de vuilnisbelt in Brazilië met zijn bananenrepubliek-achtige spelregels.

 

Als men nog weinig vertrouwen heeft opgebouwd in de maatschappij

(wederzijds) dan kan men het beste de ideeën maar

aan de `lopende-band` wegeven. En dat alleen maar om in reputatie te steigen.

omdat die reputatie dan nog niet aanwezig is.

Zo kreeg ik b.v. een keer het advies van *Senter om één van m`n ideeën maar te verkopen

voor EU.5000 Wel een beetje zot `k geef het nog liever voor niets weg.

Laat een ander er maar mee vandoor gaan of weg lopen.

Enkel en alleen ideeën kosten niet veel het is meestal ook het op de markt brengen.

Als men later maar kan bewijzen dat men: `het eerste was`. Dan is men vroeg genoeg.

Om dat weer na te maken / apen. [*Senter tussen overheid en KvK]

 

Inovaties

En dan nog iets: Goede ideeën en inovaties stuiten altijd op tegenstand.

of er worden mensen brodeloos of men deed het altijd al stom of verkeerd , iets dat men

niet wil weten van zichzelf. (terrecht?)

Meestal hebben ideeën ook iets revolutionairs en wordt degene die er mee komt

gezien als een `opruïer` of een onrust-stoker (een tevreden roker=geen:...)

Nieuwe ideeën worden meestal niet in dank afgenomen.

De verhouding met het oude moet dan ook herzien worden , op waarde geschat worden.

En als men dan al in het zogenaamde professionele wereldje zit al of niet met vakgenoten.

dan is men ook niet te beroert om de argeloze-beginner `finantieël de poten uit te trekken`

Dure adviesburo`s e.d. die denken de gouden kip binnen gehaald te hebben schrijven rekeningen

om niet goed van te worden. Onbetrouwbaar dus , daar doe ik niet aan mee , die betaal ik niet

en ik vraag er ook niet om dit soort zeur ideeën behalve als het natuurlijk wel wat op zou leveren

want dat lijkt me billijk.

 

Bedrijven- Onbetouwbaarder?

`K merk dat de maatschappij steeds complexer wordt en de mensen daardoor steeds `feilbaarder`

of onbetouwbaarder. Vooral als ik in contact treed met bedrijven waarbij er (soms vooraf)

betaald moet worden zonder direct resultaat te zien. Dit werkt verlammend.

Hier moet de rem op , het wordt allemaal te gek. Alleen nog advocaten die nog werken ; dan.

Werk voor de ombutsman volop , TV programma tros-opgelicht e.d.

We zijn na de zeven vette jaren gelukkig weer toe aan de zeven magere jaren. Op is op tenslotte.

Overheden- Onbetouwbaarder?

Bij overheden weet ik al helemaal niet waar ik aan toe ben.

Die leveren bijna alleen vergunnigen als product

vergunnigen, diploma`s - scholen, toestemming, stimulering, remming, vooral dat laatste

(in een vol land). Bij overheden weet ik al helemaal niet waar ik aan toe ben.

Al mag ik dat eigenlijk zelfs niet opschrijven want amtenaren doen zoveel meer denken ze.

Om die reden ben ik al jaren lid geworden van een politieke partij

om enige morele steun te krijgen in het woud van regeltjes en regelingen.

Door: http://communities.zeelandnet.nl/data/albumpje/