Generaal pardon voor onverzekerde ondernemers

[Norbert Bakker]

De politiek maakt zich zorgen over de hoeveelheid startende ondernemers dat zich niet heeft verzekerd tegen de gevolgen van langdurige arbeidsongeschiktheid. De verschillen zijn inderdaad frappant: van de ondernemers die 3 jaar of langer bezig zijn heeft ruim 60% zich verzekerd bij een verzekeraar of het UWV. Van de nieuwe lichting ZZP-ers is slechts 22% verzekerd.

 

Zoals in mijn eerdere column (verplichte verzekering voor ZZP-er is onzin) en de commentaren daarop al naar voren kwam valt een deel van dit verschil te verklaren door het toegenomen aantal flexwerkers: ondernemers die (groten)deels in loondienst blijven werken en voor dat deel van hun inkomen dus ook sociaal verzekerd zijn. Ook zijn er ondernemers die het risico niet verzekeren omdat ze voldoende eigen vermogen, resterend/overig inkomen of het inkomen van de partner hebben om op terug te kunnen vallen.

 

Desalniettemin blijft – ook na correctie van de cijfers met bovenstaande constateringen – het verschil aanzienlijk: van de traditionele ondernemers verzekert gemiddeld 1 op de 4 zich niet zonder reëel alternatief te hebben (vermogen, ander inkomen, inkomen partner) , van de nieuwe lichting ZZP-ers is dat 1 op de 2.

 

Zo’n frappant verschil kan – IMHO - niet veroorzaakt worden door gebrek aan informatie over het risico en de oplossingen daarvoor alleen. Ook uit eigen praktijk blijkt dat de meeste ZZP-ers zich vooral niet verzekeren omdat ze de kosten daarvan eenvoudigweg niet kunnen betalen. Voor een (te?) grote categorie starters is zelfs een basisdekking vanaf € 60,- per maand al te duur.

 

De meest kwetsbare groep is de groep met een niet al te beste medische conditie: die zijn voor verzekering afhankelijk van de vrijwillige verzekering voor Ziektewet en WIA van het UWV. Maar voor deze non-selectieve acceptatie moet wel een forse prijs worden betaald van circa 13% (Ziektewet+WIA) van het verzekerde inkomen tot € 31.000,- : een premie die kan oplopen tot meer dan € 300,- per maand dus. Ook voor alleen een WIA-dekking (met een wachttijd van 2 jaar) moet nog ruim € 150,- per maand betaald worden.

 

En ja.. wie goed zoekt zal ontdekken dat ook verzekeraars een vangnetregeling hebben die ze verplicht moeten aanbieden aan ondernemers die niet op normale condities geaccepteerd kunnen worden én die aanvraag doen binnen 13 weken na aanvang van het ondernemerschap. Dit vangnet is helemaal bijzonder: dekking gemaximeerd tot het minimumloon, wachttijd 2 jaar, premie € 2.000,- per jaar. En het meest verrassende: wie binnen 5 jaar na aanvang van de verzekering arbeidsongeschikt raakt loop de kans dat de uitkering wordt beperkt tot max. 5 jaar.

 

Generaal pardon

Enigszins verbaasd was ik dus ook toen ik op een AOV-expertmeeting geïnformeerd werd over het binnenkort (planning november) te lanceren initiatief van de overheid en het Verbond van Verzekeraars: een generaal pardon voor alle onverzekerde ondernemers

 

Bedoeling is om in een landelijke campagne aandacht te vragen voor het risico van arbeidsongeschiktheid en alle onverzekerde ondernemers die zich niet binnen 13 weken na aanvang van het ondernemerschap hebben gemeld bij het UWV of een het verzekeringsvangnet van de verzekeraars, alsnog de eenmalige mogelijkheid te bieden dat te doen.

 

De gezamenlijke verzekeraars zullen dan ook hun nieuwe vangnetregeling presenteren, naar verwachting zonder de rare bepaling die de uitkering begrensd tot 5 jaar.

 

Waarom verbaasd?

 

Laten we eerlijk zijn: het probleem is en blijft de prijs. Wie het nu niet kan betalen, heeft aan het generaal pardon ook helemaal niets, behoudens die enkeling die nu al ziek zwak en misselijk is (maar wel een wachttijd van 2 jaar en 2 jaren dure premie moet zien te overbruggen).

 

Het is dus vooral windowdressing: het probleem wordt nogmaals onder de aandacht gebracht, leuke commerciële kansen voor verzekeraars en adviseurs, maar een concrete structurele oplossing bieden doen overheid noch verzekeraars niet.

[Norbert Bakker]

Aanvullling: inmiddels (een week na dat ik deze column schreef)heeft het ministerie van Sociale Zaken en werkgelegenheid de mediacampagne gestart. De tijdelijke openstelling van het verzekeraarsvangnet loopt van 1 november 2008 tot 1 februari 2009.

Iedereen die binnen die termijn een aanvraag voor verzekering indient bij een verzekeraar en niet op normale condities geaccepteerd wordt, krijgt van de verzekeraar het vangnet aanboden. Na 1 februari geldt deze regeling weer alleen voor starters binnen 13 weken na aanvang van het ondernemerschap.Het UWV doet niet mee aan de tijdelijke regeling: vrijwillige voorzetting van Ziektewet (eerste 2 jaar loondoorbetaling) en WIA (na 2 jaar) is dus alleen mogelijk voor starters (en Ziektewet alleen voor IB-ondernemers: hierover binnenkort meer)Meer informatie over het vangnet kunt u vinden bij het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid of bij uw assurantieadviseur

[R.I.P. - Fred Wiersma]

... het vangnet

...

 

Ik zie nu een vissersboot voor me, met als kapitein de minister SZW en als bemanning de AOV verzekeraars, die met allerlei trucs de laatste onwillige ondernemersvisjes oppikken... :P

 

Mooie column met goede info Norbert!

[Norbert Bakker]

Ik zie nu een vissersboot voor me, met als kapitein de minister SZW en als bemanning de AOV verzekeraars, die met allerlei trucs de laatste onwillige ondernemersvisjes oppikken

 

Leuke beeldspraak ;).

 

Maar er wordt alleen gevist naar gezonde visjes. De ongezonde visjes, waar het vanggnet eigenlijk voor bedoeld is, zijn namelijk erg ongewenst bij deze vissers en worden - als het even kan - ongezien weer overboord gemikt in de hoop dat de buurman ze volgende keer vangt, of dat ze langzaam naar de bodem zinken.

 

En de kapitein? Die kan tevreden roepen dat ze weer voldoende aandacht aan dit probleem besteed hebben en opvaren naar nieuwe avonturen.

[R.I.P. - Fred Wiersma]

En jij en je collega adviseurs zijn dan de loodsmannetjes bij de slimme haaien ;D. De dommere visjes laten zich sowieso vangen met simpel aas (goedkope premie in het begin) ;)

 

De kosten van het schip en de kapitein worden trouwens gedragen door de rederij (de belastingbetalers :P).

[Norbert Bakker]

De dommere visjes laten zich sowieso vangen met simpel aas

Zo klinkt het wel HEEL erg negatief. Maar er zit helaas wel een kern van waarheid in: ik kom tot mijn stomme verbazing af en en toe ondernemers tegen die "niet wisten dat de premie steeg". De oude (inmiddels ex-)Adviseur heeft het dus niet vermeld (schande!), maar de klant heeft het ook niet gevraagd (erg naief: want hoewel er wellicht geen premieverloop bij de offerte zat staat wel overal vermeld dat er "starterskorting" wordt verleend, best handig om even na te vragen hoe dat werkt)

 

 

De kosten van het schip en de kapitein worden trouwens gedragen door de rederij (de belastingbetalers ).

NEEN!. Dat is het enige verrassende aan het verzekeraarsvangnet: het is geen door de overheid gesteund fonds. (het UWV uiteraard wel, maar dat doet niet mee aan dit generaal pardon). En verzekeraars betalen ook zelf de marketingkosten van deze campagne. Dat de overheid daar ook iets aan bijdraagt is voor de vorm: het stond op de politieke agenda en met deze actie is weer aan de zorgplicht voldaan. Iedereen kan weer rustig slapen.

 

Het verzekeraarsvangnet is zelfs geen pool waarin de lasten evenredig over de verzekeraars verdeeld worden. Juist daarom zitten verzekeraars echt niet op al te veel toename van vangnetters te wachten: met die populatie valt echt geen winst te maken. Dat verzekeraars er nu toch aandacht aan gaan besteden is omdat ze verwachten dat de inkomsten uit de "gezonde bijvangst" groter zullen zijn dan de verliezen die ze lijden op vangnetters.

 

 

[R.I.P. - Fred Wiersma]

De dommere visjes laten zich sowieso vangen met simpel aas

Zo klinkt het wel HEEL erg negatief.

...

 

 

Was niet zo negatief bedoeld. Er zijn nou eenmaal dommere en slimmere visjes. Fact of life.

 

Mooi om te lezen dat het de belastingbetalers dit keer niets kost!

[Kees de Kruiff - In Memoriam]

Norbert,

 

Wat zou er volgens jou moeten veranderen dan om meer ondernemers / zzp'ers verzekerd te krijgen? Je schrijft dat de prijs het probleem is. Zelf heb ik niet de indruk dat de winsten van AOV-verzekeraars over de bankrekeningen klotsen omdat die portefeuilles a licence to print money zouden zijn.

[Norbert Bakker]

@Kees: ik heb de wijsheid niet in pacht helaas. Ik moet je het antwoord schuldig blijven.

 

Ik blijf het een boeiend maar zeer lastig onderwerp vinden met 2 kanten:

 

De aanbodzijde

zoals je zelf al eerder stelde zijn de premies actuarieel bepaald. Iedere maatschappij doet dat zelf, aan de hand van eigen ervaringsscijfers. Heel veel lucht zit daar inderdaad niet meer in, zoals de recente tussentijds noodzakelijke wijziging van voorwaarden en 25% tariefstijging van een grote prijsvechter bewijst.

Maar er zijn ook tegengeluiden: De winstcijfers van de branche inkomen behoren op dit moment tot de beste uit de hele verzekeringsmarkt (Citaat uit het verse AM jaarboek 2008:"Het verzekeringsresultaat (van de inkomensverzekeringen) is, afgezet tegen de premie-omzet, derhalve 28,5% en dat is een rendement waar andere schadeverzekeraars alleen maar van kunnen watertanden").

2006 en 2007 zijn voor de branche wel echte recordjaren geweest. Maar er zijn ook dramatisch slechte jaren geweest. Op de langere termijn maken slimme verzekeraars een mooi rendement van - schat ik - 10 tot 15% - op deze verzekeringen.

Heel erg veel ruimte om te stunten met premies hebben verzekeraars dus niet, want keer op keer blijkt dat een afwijkende aanpak de schadelast toch niet naar beneden brengt. De wetten van grote getallen en anti-selectie zijn onverbiddelijk: iedere nieuwe toetreder die dacht met een specifieke niche of apart product een hoger rendement te maken is tot nu toe vroeg of laat onderuit gegleden

En het UWV: het UWV baseert de ondernemerstarieven op de werknemerstarieven en differentieert niet meer per sector. Dat doet dubbel pijn voor ondernemers. Het UWV is alleen goed als vangnet voor zware medische risico's, niet meer en niet minder.

 

De vraagkant

Bestaat uit 4 groepen:

[*]niet nodig (behoort dus eigenlijk niet tot de vraagkant)

[*]al geregeld of gaat het regelen (verder niet aan de orde dus, problem solved)

[*]wil niet

[*]kan niet

 

wil niet

Deze groep moet m.i. beter voorgelicht worden over het risico en dan bij voorkeur door een partij die geen direct belang heeft bij verzekering daarvan, zoals de Kamers van Koophandel, de Belastingdienst en MinEZ of MinSWZ.

Daarmee is wat mij betreft de kous af: ik ga als adviseur ook niet lopen trekken aan dode paarden (vergeef mij de uitdrukking)..mij veel te kostbare tijd, besteed ik liever aan anderen. Zolang ze zich maar goed hebben laten voorlichten . Wie dan nog niet wil, wil niet of heeft het niet nodig. Punt.

 

kan niet

Valt weer uiteen in een paar subgroepen:

[*]medisch niet acceptabel

[*]geen noemenswaardig / structureel inkomen (geen verzekerbaar belang)

[*]te duur / kan het niet betalen

 

medisch niet acceptabel

Heeft nu de optie van dit verzekeraarsvangnet, maar geen toegang tot vrijwillige ziektewet: wachtijd dus 2 jaar. Vaak is dat voor deze groep te lang/niet te dragen. Wat moet er gebeuren? VEEL Betere voorlichting over het UWV vangnet!

 

geen noemenswaardig inkomen (geen verzekerbaar belang)

Deze mensen moeten snappen dat je alleen een brandverzekering voor een huis kunt afsluiten als je een huis hebt. Maar vaak is het vooral een kwestie van de toekomstige verwachtingen goed benoemen (in een businessplan bijvoorbeeld), dan zijn verzekeraars best bereid met enig passen en meten een dekking te geven aan iemand die al 3 jaar een negatief inkomen had, maar wel verwachtte eindelijk break even te gaan draaien/

 

Te duur:

Een alfahulp die € 10 tot €15,- per uur verdient en blij mag zijn met een maandomzet van € 1800,-. Zware beroepsklasse, AOV peperduur, vrijwillige voorzetting ziektewet en UWV nog veel duurder. Wat dan? Ik heb voor deze mevrouw of meneer geen oplossing, anders dan de meest uitgeklede calamiteitendekking die er bestaat. En dan nog gaat ze failliet tijdens ziekte omdat ze geen middelen heeft om de wachttijd op te vangen.

Met name FNV Zelfstandigen had toegezegd zich het lot van deze "keuter-ZZP-er" aan te trekken, maar uiteindelijk is daar alleen dit nieuwe vangnetgedrocht uitgekomen. De voorlichtingscampagne over de vangnetregeling is in samenwerking met drie zelfstandigenorganisaties FNV Zelfstandigen, PZO en CNV Zelfstandigen opgezet.

Al deze knappe koppen bijelkaar hebben kennelijk toch niets beters kunnen verzinnen, en ik heb helaas ook geen oplossing.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

[Kees de Kruiff - In Memoriam]

Samengevat dus: indien de maatschappij / politiek het wenselijk vindt dat iedere ondernemer recht heeft op een inkomen bij ziekte en arbeidsongeschiktheid, krijgen we de WAZ weer terug.

 

Of maak ik een denkfout?

[R.I.P. - Benm]

Een alfahulp die € 10 tot €15,- per uur verdient en blij mag zijn met een maandomzet van € 1800,-. Zware beroepsklasse, AOV peperduur, vrijwillige voorzetting ziektewet en UWV nog veel duurder. Wat dan?

 

De vraag is misschien ook wat je eraan wilt verzekeren. Zou je gaan voor een dekking zoals de WAO, 70% van het inkomen, dat is dat 1260 euro bruto - veronderstelt dat die 1800 winst is en niet eens omzet waar nog kosten vanaf gaan. Ergens zit je dan meteen verzekering die nauwelijks meer oplevert dan bijstand waar je wel premies voor betaald. Ik vind het niet verbazend als iemand dat risico dan maar voor lief neemt.

[Norbert Bakker]

Samengevat dus: indien de maatschappij / politiek het wenselijk vindt dat iedere ondernemer recht heeft op een inkomen bij ziekte en arbeidsongeschiktheid, krijgen we de WAZ weer terug.

Of maak ik een denkfout?

 

Denkfout wil ik het niet noemen, maar wel een verrassende gedachtekronkel in dit debat: het principe van "recht hebben" impliceert m.i. niet dat we er maar weer een verplichte verzekering voor iedereen tegenaan moeten gooien.

Iedereen heeft ook "recht" om niet zwaargewond te raken in het verkeer. Natuurllijk kunnen we dan teruggrijpen op oude maatregelen zoals the red flag act , maar die is nu mogelijk nog minder populair dan de WAZ.

 

Gelukkig is terugkeer van de WAZ binnen de politiek ook helemaal geen issue meer.. Dat zou ook echt met een kanon op een mug schieten zijn.

 

Wat de politiek m.i. wel verkeerd ziet/doet is dat het speerpunt van de huidige campagne wordt gelegd bij de mensen die wel zouden kunnen maar niet willen, in plaats van bij de mensen die wel willen maar niet kunnen. Als de overheid het probleem van de Keuter-ZZP-ers echt wil aanpakken treffen ze voor deze groep een aparte regeling, bijvoorbeeld een verlaagd UWV tarief voor vrijwillige verzekering? (weer meer nivellering, vloeken in de liberale kerk, maar ik noem het toch maar even.. hoewel ik er zelf niet persé achter sta)

 

Ik krijg zolangzamerhand een beetje het gevoel dat de Overheid dit probleem echter juist niet WIL oplossen of nader onder de aandacht brengen omdat dat weer hele andere fundamentele (on)gelijkheidsdiscussies oplevert: waarom zou de ene zieke ondernemer immers een beroep mogen doen op de Bijstand terwijl de ander krom moet liggen voor een AOV?

 

 

 

 

 

 

[Christine]

Ik vraag me af waarom de premies zo hoog zijn, ook altijd zijn geweest. Toen ik als ondernemer begon heel lang geleden had ik een arbeidsongeschiktheidsverzekering maar die heb ik na een jaar weer opgezegd omdat het niet uit kon. En dan vediende ik best veel geld. Zijn de premies gebaseerd op de ziektepercentages van zelfstandige ondernemers of van ziektepercentages van ons land als geheel? Werknemers zijn volgens mij veel vaker ziek en arbeidsongeschikt dan ondernemers. Dus zou de premie voor een ondernemer lager moeten zijn dan de normale sociale premies, waar veel meer van betaald moet worden. Of zie ik het nu te eenvoudig?

 

 

 

 

Zen is bij de supermarkt heel lang in de rij staan, dan gaat er een nieuwe kassa open, en een mevrouw die net aan komt lopen duikt daarnaartoe, en dan glimlach je alleen maar.....

[Norbert Bakker]

@Christine: de UWV-premies voor de vrijwillige Ziektewet- en WIA verzekering voor ondernemers zijn inderdaad gebaseerd op werknemerspremies. En zoals te verwachten viel zijn ze daarom ook iets hoger dan de tarieven van private verzekeraars. maar het UWV accepteert iedereen - mits tijdig aangemeld - ongeacht medische conditie..en dat werkt door de anti-selectie ook kostenverhogend.

 

Waar de premies van private verzekeraars op gebaseerd zijn is het zelfde als Coca Cola vragen om hun recept. Iedere maatschappij calculeert de premies zelf, gebaseerd op te verwachten schadelast per leeftijd en beroep, reïntegratiekansen, sterftekansen, interne kosten, kosten schadebehandeling, kosten adviseur, technisch resultaat en rendement op de (belegde) schadereserves. Wat wel bekend is, en jaarlijks gepubliceerd wordt, zijn de winstmarges: en die zijn de laatste jaren goed, maar op langere termijn ook weer niet schokkend. Dit wordt bevestigd door het feit dat verzekeraars zonder winstoogmerk geen noemenswaardig lagere premies hanteren: kennelijk is de winstmarge dus niet de voornaamste reden van de forse hoogte van de premies.

 

Verzekeraars die fors lagere tarieven hanteren lopen vroeg of laat tegen de lamp: de wetten van grote getallen en anti-selectie zijn onverbiddellijk: niemand (b)lijkt in staat een hoger rendement te maken of een echt lagere premie te kunnen hanteren, of kan dat alleen maar doen met een beduidend minder goed product. Hetzelfde geldt voor direct writers die hun verzekeringen zonder tussenpersonenprovisie aanbieden: die zijn niet goedkoper omdat de marktetingkosten en hun eigen loondienstadviseurs net zo duur zijn. De tarieven wijken ook niet af van buitenlandse verzekeraars.

 

Kennelijk zijn de premies vooral zo duur omdat de schadelast en bijkomende kosten dat ook zijn.