Aansprakelijk? Opdrachtgever, naamgever, ontwerper, fabrikant of verkoper?

[Daphne B.]

Een zaterdagse overpeinzing.... Hoe is de productaansprakelijkheid geregeld als er verschillende partijen samenwerken? Ligt dit bij de initiatiefnemer/opdrachtgever, bij de ontwerper, de fabrikant of bij de verkoper? Ik heb even zitten zoeken en puzzelen en vraag mij af of het onderstaande geldt?

 

Voorbeelden:

- Beroemdheden lanceren een 'eigen' cosmeticalijn, kledinglijn, tassenlijn

- Ondernemers beginnen met een webshop in boxershorts, t-shirts, of electronica

- Fabrikanten zoeken ontwerpers (bijv. Philippe Starck, Karim Rashid of onze eigen Marcel Wanders) om trendy producten te kunnen lanceren

- Jonge ontwerpers zoeken samenwerking met fabrikanten en verkopende partijen om hun nieuwste ontwerp te verkopen

 

Ik zie de volgende samenwerkingen:

A. ontwerp van nieuw product - productie in opdracht van ontwerper - verkoop door en onder naam van ontwerper (bijv. bij juwelen, keukens, meubels)

B. ontwerp van nieuw product - productie in opdracht van ontwerper - verkoop door wederverkoper onder merknaam ontwerper (bijv. Moooi design)

C. ontwerp van nieuw product - productie in opdracht van en door fabrikant - verkoop door en onder naam van fabrikant (bijv. Philips Medical Systems)

D. ontwerp van nieuw product - productie in opdracht van en door fabrikant - verkoop door wederverkoper onder merknaam van fabrikant (bijv. Brabantia, webshops voor gsms)

E. opdracht van opdrachtgever tot ontwerp door ontwerper en productie door fabrikant, verkoop onder naam opdrachtgever (bijv. Ikea, HEMA, AH eigen merkproducten)

F. opdracht van opdrachtgever tot ontwerp door ontwerper en productie door fabrikant, verkoop onder naam bekendheid (bijv. Tomy Hilfiger parfums, Victoria Beckham jeans)

 

Extra dimensies worden gecreëerd door verkoop aan particulier of bedrijf en door inkoop of verkoop in of aan het binnen- of buitenland (buiten EG) en natuurlijk door de onderlinge afspraken tussen de verschillende partijen.

 

Daarnaast heb ik het volgende kunnen terugvinden over productaansprakelijkheid:

1. Letselschade leidt altijd tot aansprakelijkheid

 

2. "...dat als je producten onder privatelabel op de markt brengt jij de eventuele productaansprakelijkheid van de producent naar jezelf verlegt" (met dank aan Rien Gluvers)

 

3. "Als ontwerper kun je aansprakelijk gesteld worden als je met de kennis die van een professional op jouw vakgebied verwacht mag worden de ontwerpfout had kunnen voorkomen. In eerste instantie zal de producent aansprakelijk en verantwoordelijk gesteld worden, maar als die kan aantonen dat de fout bij de ontwerpende partij ligt en voorzien had kunnen worden kan die jou aansprakelijk stellen voor de schade." (met dank aan Nonex Justus Slaakweg)

 

4. "Het productaansprakelijkheidsrisico (zaak- en letselschade als gevolg van een ondeugdelijk product, bijv ontwerp- of productiefout) ligt bij de fabrikant of, als deze buiten de EU gevestigd is, bij de importeur. Als verkoper mag je bij productenaansprakelijkheid doorverwijzen naar fabrikant of importeur: je maakt geen onderdeel uit van die aansprakelijkheidsketen. Indien je ook reparaties en/of (hardwarematige) modificaties uitvoert kun je wel productaansprakelijk zijn voor hiermee gemaakte fouten." (Norbert Bakker)

 

5. "Je bent als verkoper niet aansprakelijk voor een gebrek aan het product van fabriekswege als je daar geen weet van hebt. Die productaansprakelijkheid ligt bij de fabrikant binnen de EU respectievelijk de importeur bij goederen die zijn geproduceerd buiten de EU. Als wederverkoper mag je consumenten bij productaansprakelijkheid doorverwijzen naar de fabrikant/importeur. Als je zelf goederen importeert van buiten de EU ben je als importeur dus wel aansprakelijk voor het productaansprakelijkheidsrisico van deze goederen." (Norbert Bakker)

 

Welke partij is nu aansprakelijk als er iets niet klopt met het product cq. als het product letsel veroorzaakt? Wat is de 'pure' regel, los van onderlinge afspraken? Kan aansprakelijkheid door onderlinge afspraken verlegd worden?

A: ontwerper is primair aansprakelijk?

B: ontwerper is primair aansprakelijk?

C: fabrikant is primair aansprakelijk?

D: fabrikant is primair aansprakelijk?

E: opdrachtgever is primair aansprakelijk?

F: opdrachtgever is primair aansprakelijk?

 

(ervan uitgaande dat een en ander (ontwerp, productie en verkoop) zich louter in de EU afspeelt....

[Norbert Bakker]

Om te beginnen: wat een uitstekende samenvatting, van het onderwerp productenaansprakelijkheid! Reuswaardig!

En (ongetwijfeld mede daardoor) ook erg duidelijke vragen.

 

Wat is de 'pure' regel, los van onderlinge afspraken?

De partij die zich naar de consument/eindgebruiker toe identificeert/voordoet als producent is de verantwoordelijke partij

Dit verklaart ook waarom een private label het productenaansprakelijkheidrisico vaak verlegt: iemand anders doet zich dan voor als fabrikant.

 

Kan aansprakelijkheid door onderlinge afspraken verlegd worden?

In de aansprakelijkheidsketen onderling wel, maar niet naar de eindgebruiker/schadelijdende toe. De wettelijke aansprakelijkheid ten opzichte van derden kan (in de EU althans) niet weerlegd noch beperkt worden. Wel kun je in de keten ontwerper - importeur - fabrikant afspraken maken over verlegging of beperking van verhaalsmogelijkheden, verzekering (bijv vendors liability: verzekering via de fabrikant t.b.v. importeurs), claimshandling en recall-kosten. Het is dus wel mogelijk om de afhandeling van schade - en wie de kosten uiteindelijk draagt - door middel van afspraken onderling te regelen.

Maar daar heeft de eindgebruiker/schadelijdende partij in principe verder geen boodschap aan: die spreekt de fabrikant - of de partij die zich voor heeft gedaan als fabrikant (in geval van private label) aan voor de schade.

 

Welke partij is nu aansprakelijk als er iets niet klopt met het product cq. als het product letsel veroorzaakt?

Ad a) Ja, ontwerper (feitelijke producent)

Ad b) ja, idem ontwerper (feitelijke producent)

Ad c) ja, fabrikant. Afhankelijk van overeenkomst tussen ontwerper en fabrikant meestal wel regres van fabrikant op onwerper mogelijk (volledige vrijwaring wordt zelden of nooit overeengekomen)

ad d) ja, idem fabrikant

ad e) ja, opdrachtgever. Ook hier mogelijk wel regres op ontwerper mogelijk

Ad f) IMHO het private label bedrijf (merknaam), met regres op opdrachtgever (en die mogelijk weer op ontwerper). Als schadelijdende zou ik in ieder geval altijd het merk aanspreken: die is het meest gevoelig voor imagoschade.

[Daphne B.]

Dankjewel Norbert (zowel voor je antwoord als je compliment)! Fijne vakantie gehad?

 

Als ik het goed begrijp, is het dus de partij die vanuit het oogpunt van de consument het meest voor de hand ligt cq. het gemakkelijkst bereikbaar is, die in eerste instantie kan worden aangesproken? Waarbij deze partij dan - afhankelijk van de gemaakte afspraken - de aansprakelijkheid kan verleggen naar een andere ketenpartner?

 

Voortbordurend:

- zijn er productcategorieën waarbij je 'extra' risico loopt om aansprakelijk gesteld te worden? Ik kan mij bijvoorbeeld voorstellen dat er met bijv. cosmetica meer mis kan gaan dan met kleding, terwijl het bekende keukentrapje (was daar geen arrest over?) weer meer risico met zich meebrengt dan een bank of kast? Of kun je dat niet zo generaliseren?

 

Bij deze voorbeelden zal het meestal om letselschade gaan en - zoals gesteld - je bent bij letselschade altijd aansprakelijk (als fabrikant of partij die het product in de het maatschappelijk verkeer brengt). Als je het over de afdekking van het risico hebt, wat zou je dan het beste afdekken met behulp van een verzekering? En verzeker je je het beste altijd tegen letselschade?

- het risico dat een product ondeugdelijk blijkt te zijn in de praktijk en teruggehaald dan wel vervangen dient te worden?

- het risico dat het product schade aan materiële zaken toebrengt (bijv. een tv die spontaan in brand vliegt)

- zijn er nog andere risico's?

[Norbert Bakker]

Fijne vakantie gehad?

Ja, heerlijk.

 

 

Als ik het goed begrijp, is het dus de partij die vanuit het oogpunt van de consument het meest voor de hand ligt cq. het gemakkelijkst bereikbaar is, die in eerste instantie kan worden aangesproken?

Met uitzondering van de verkopende partij dus: die mag (behoudens reparatie/modificatie) de consument doorverwijzen naar de fabrikant zonder eigen bemoeienis. In de praktijk (imago!) doet de verkopende partij er IMHO wel verstandig aan de zaken wel te begeleiden.

 

 

Waarbij deze partij dan - afhankelijk van de gemaakte afspraken - de aansprakelijkheid kan verleggen naar een andere ketenpartner?

Formeel geen verleggen: de fabrikant moet de schadelijdende schadeloos stellen. Dat die de uitvoering door een ander laat doen is zijn/haar pakkie aan, maar de schadelijdende mag daarvan geen hinder ondervinden. Na uitkering van de schade vindt er dan mogelijk regres plaats op de uiteindelijke (bron)veroorzaker, zoals de ontwerper. Dit staat volledig los van de schadelijdende partij.

 

 

zijn er productcategorieën waarbij je 'extra' risico loopt om aansprakelijk gesteld te worden?

Medicijnen, farmacie, cosmetica, voedingsmiddelen, elektronica inderdaad. Zeg maar grofweg de zelfde categorieën waarvoor een CE-markering nodig is. Dit zegt overigens verder nog niets over de verzekerbaarheid en tarifering daarvan: dat hangt ook vooral af van wie de fabrikant is, schadehistorie, ervaringscijfers, documentatie et cetera.

 

 

wat zou je dan het beste afdekken met behulp van een verzekering? En verzeker je je het beste altijd tegen letselschade?

Wat je afdekt met een productenaansprakelijkheidsverzekering is de zaakschade (materiële schade aan eigendommen van derden) en letselschade (schade aan personen zelf) als gevolg van een ondeugdelijke product, alsmede de gevolgschade daarvan ("consequential financial loss" bijv verlies inkomsten als gevolg van letselschade of loonschade werkgever bij doorbetaling bij ziekte)

 

Wat je met zo'n verzekering standaard NIET afdekt is het volgende:

[*]de kosten voor vervanging/reparatie van het ondeugdelijke product zelf . Dat is ondernemersrisico, vroeger wel verzekerbaar als "productiefout" op luxe transport(!)polissen, maar doorgaans is het middel (premie) erger dan de kwaal (opnieuw uitleveren)

[*]de kosten van het preventief terughalen/vervangen van andere producten waarin mogelijk een productiefout zit die tot schade kan leiden. Deze z.g.n. Recallkosten vallen buiten de dekking van een standaard productenaansprakelijksheidsverzekering terwijl je - zodra je weet van een mogelijk fout - wel de plicht hebt direct tot recall over te gaan: doe je dat niet binnen een redelijk termijn dan is verdere schade als gevolg van productenaansprakelijkheid van dekking uitgesloten. Recall is sinds 2 jaar took voor het MKB tegen acceptabele tarieven verzekerbaar. Soms als extra op de productenaansprakelijkheidsverzekering, soms als losse recall-dekking.

[*]financieel nadeel zonder zaak- of letselschade (pure financial loss) Denk hierbij aan een niet-functionerend product waardoor iemand meent inkomensverlies opgelopen te hebben. Omdat er geen sprake is van zaak- of letselschade is dit een contractueel aansprakelijkheidsrisico, geen productenaansprakelijkheid