Wel of geen pensioen aanbieden aan personeel?

[Geanonimiseerd_]

Hallo,

 

Ik ben eigenaar van een eenmans zaak met vier vaste medewerkers. Iedereen ontvangt een goed salaris en secondaire arbeidsvoorwaarden. Het enige dat niet geregeld is is een pensioenregeling. Van een medewerker kreeg ik de vraag of dit nog geregeld gaat worden.

 

Via een adviseur begreep ik dat het aanbieden van een pensioen binnen onze branche niet verplicht is omdat er geen CAO van toepassing is. Toch kan ik me voorstellen dat het wel gebruikelijk is om een pensioen aan te bieden. Aan de andere kant ontvangen ze een goed salaris en zouden medewerkers het ook zelf moeten kunnen regelen.

 

Ik ben erg benieuwd wat hierin gebruikelijk is. Moet ik wel of geen pensioen aanbieden, ondanks dat het niet verplicht is? En wat zijn eventuele mogelijke tussenoplossingen om medewerkers toch iets te kunnen bieden?

 

Ik hoor graag hoe jullie hier over denken.

[Zomaar iemand]

Wij zijn ook niet verplicht dit aan te bieden. Ik doe het daarom ook niet. Geef liever het personeel wat extra's zodat ze het zelf kunnen regelen. Ze lopen dat wel een belastingvoordeel mis geloof ik. Maar aan de andere kant hoeven ze nu neit bang te zijn dat ze (een deel van) hun pensioen kwijt raken als er weer een crisis is.

Ook zijn ze nu geheel vrij om zelf te bepalen op welke manier ze hun geld weg willen zetten.

 

Dit is wel een fijne site voor meer informatie:

 

http://www.pensioen-opbouwen.nl/

[Jeroen Bakker]

Maar aan de andere kant hoeven ze nu neit bang te zijn dat ze (een deel van) hun pensioen kwijt raken als er weer een crisis is.

 

LOL, Jasper toch... :)

 

Wij zitten in dezelfde branche (softwareontwikkeling) en hebben wél een pensioenregeling. Het wordt erg gewaardeerd (en veel mensen vinden het toch wel gebruikelijk inderdaad). En doordat we samenwerken met een organisatie die op uurtarief alles verder uit handen neemt inclusief informatievoorziening naar de medewerkers toe, is het organisatorisch ook prima te regelen.

[Dennis_van_Dijk]

Ik ben eigenaar van een eenmans zaak met vier vaste medewerkers. Iedereen ontvangt een goed salaris en secondaire arbeidsvoorwaarden. Het enige dat niet geregeld is is een pensioenregeling. Van een medewerker kreeg ik de vraag of dit nog geregeld gaat worden.

 

Ik zou er verre van blijven als ik jou was. Ten eerste omdat het pas een echte verplichting wordt als je er aan begint. Ten tweede omdat het klauwen met geld kost (het voordeel van een collectieve pensioenregeling is dat de werkgever er aan mee betaalt). Ten derde omdat de meeste pensioenregelingen die worden afgesloten buiten een bedrijfstakpensioenfonds bijzonder mager zijn, goede regelingen worden meestal als kostbaar ervaren. In mijn ogen is een werknemer, en een werkgever, in deze gevallen veel beter af als het pensioen individueel geregeld wordt. En het regelen van pensioen is nog eens aftrekbaar ook waardoor de kosten reuze kunnen meevallen.

 

Via een adviseur begreep ik dat het aanbieden van een pensioen binnen onze branche niet verplicht is omdat er geen CAO van toepassing is. Toch kan ik me voorstellen dat het wel gebruikelijk is om een pensioen aan te bieden. Aan de andere kant ontvangen ze een goed salaris en zouden medewerkers het ook zelf moeten kunnen regelen.

 

Het is zeker niet gebruikelijk om een bedrijfspensioen aan te bieden. Het is een mogelijkheid, meer niet.

 

Ik ben erg benieuwd wat hierin gebruikelijk is. Moet ik wel of geen pensioen aanbieden, ondanks dat het niet verplicht is? En wat zijn eventuele mogelijke tussenoplossingen om medewerkers toch iets te kunnen bieden?

 

Nee, je moet geen pensioen aanbieden - je mag een pensioen aanbieden. Maar nogmaals, je kunt je afvragen of ze veel beter af zijn met een bedrijfspensioen dan met een individueel pensioen. Je zou natuurlijk wel op zoek kunnen gaan naar een aanbieder die en mooi pakket voor jouw werknemers kan bieden.

[Johannes Regelink]

Wij zitten in dezelfde branche (softwareontwikkeling) en hebben wél een pensioenregeling. Het wordt erg gewaardeerd (en veel mensen vinden het toch wel gebruikelijk inderdaad). En doordat we samenwerken met een organisatie die op uurtarief alles verder uit handen neemt inclusief informatievoorziening naar de medewerkers toe, is het organisatorisch ook prima te regelen.

Bij ons idem. Is uitbesteed. Ik vind het iets dat erbij hoort als je vaste medewerkers hebben. Je kunt ze wat extra's geven om zelf een pensioen te regelen, maar ga er maar vanuit dat het merendeel van de mensen dat niet doet en daar later erg ongelukkig over is.

[Zomaar iemand]

Nouja je kan er om lachen maar dat was wel de reden waarom we onderling hebben afgesproken het zo te regelen. Misschien denkt men er over een aantal jaar anders over en dan kunnen we het altijd nog doen.

[Dennis_van_Dijk]

Nouja je kan er om lachen maar dat was wel de reden waarom we onderling hebben afgesproken het zo te regelen. Misschien denkt men er over een aantal jaar anders over en dan kunnen we het altijd nog doen.

 

Precies! Maar over een paar jaar er mee stoppen is erg lastig. Het is een afslag die je neemt waarna ne niet meer terug kunt - wees dus zeker van je zaak voor dat je hiermee begint.

[Norbert Bakker]

In mijn ogen is een werknemer, en een werkgever, in deze gevallen veel beter af als het pensioen individueel geregeld wordt. En het regelen van pensioen is nog eens aftrekbaar ook waardoor de kosten reuze kunnen meevallen.

 

Sinds de introductie van de nieuwe Pensioenwet in 2007 is het niet meer mogelijk een 2e pijler individuele pensioenpolis (z.g.n C-polis) af te sluiten, en bestaande polissen zijn na 2009 opgehouden te bestaan of omgezet naar een collectieve polis via de werkgever. Een individuele regeling is dus al beperkt tot een salarisverhoging tbv bijdrage aan 3e pijler (bancaire) lijfrente of een netto spaaroplossing.

 

Op zich niets mis mee, maar wat mij betreft totaal niet vergelijkbaar met 2e pijler pensioen: o.a. vanwege de risicodekkingen (nabestaandenpensioen, tijdelijk weduwen/wezenpensioen, premievrije opbouw bij arbeidsongeschiktheid). Deze risicodekkingen zijn niet allemaal individueel te regelen, zijn individueel duurder en bovendien is er - in tegenstelling tot in een collectieve pensioenregeling - medische selectie op van toepassing.

 

Een collectieve regeling is voor de werkgever altijd duurder; dat staat buiten kijf. Ook is het een toezegging die niet licbtzinnig mag worden opgevat: ook het advieswerk dat daar aan vooraf gaat is arbeidsintensief en kostbaar.

Maar het is wel een echte arbeidsvoorwaarde die bijdraagt aan het binden van personeel en - mits ook duidelijk gecommuniceerd (wat is het, wat kost het de werkgever, wat hebben JIJ en je gezin er aan) bijdraagt aan de tevredenheid van personeel.

[Dennis_van_Dijk]

Een collectieve regeling is voor de werkgever altijd duurder; dat staat buiten kijf. Ook is het een toezegging die niet licbtzinnig mag worden opgevat: ook het advieswerk dat daar aan vooraf gaat is arbeidsintensief en kostbaar.

Maar het is wel een echte arbeidsvoorwaarde die bijdraagt aan het binden van personeel en - mits ook duidelijk gecommuniceerd (wat is het, wat kost het de werkgever, wat hebben JIJ en je gezin er aan) bijdraagt aan de tevredenheid van personeel.

 

Lijkt mij een zeer waardevolle aanvulling ;)

[Geanonimiseerd_]

Bedankt voor alle reacties! Goed om wat meningen van andere te lezen. N.a.v. de reacties lijkt het mij het hanigst als medewerkers hun pensioen zelf kunnen regelen. Misschien kan ik hier in het salaris wel enig compensatie voor opnemen.

 

Er wordt een aantal keren genoemd dat het pensioen erg kostbaar is. Maar om welke bedragen hebben we het dan? Hoeveel geld moet iemand oneveer inleggen per maand om een goed pensioen op te bouwen?

[Zomaar iemand]

Kijk deze pagina eens:

 

http://www.zwitserleven.nl/dga/wat_kost_een_pensioen_(nl2011)

[SPer]

Ik zou er verre van blijven als ik jou was. Ten eerste omdat het pas een echte verplichting wordt als je er aan begint. Ten tweede omdat het klauwen met geld kost (het voordeel van een collectieve pensioenregeling is dat de werkgever er aan mee betaalt). Ten derde omdat de meeste pensioenregelingen die worden afgesloten buiten een bedrijfstakpensioenfonds bijzonder mager zijn, goede regelingen worden meestal als kostbaar ervaren. In mijn ogen is een werknemer, en een werkgever, in deze gevallen veel beter af als het pensioen individueel geregeld wordt. En het regelen van pensioen is nog eens aftrekbaar ook waardoor de kosten reuze kunnen meevallen.

 

 

Via een adviseur begreep ik dat het aanbieden van een pensioen binnen onze branche niet verplicht is omdat er geen CAO van toepassing is. Toch kan ik me voorstellen dat het wel gebruikelijk is om een pensioen aan te bieden. Aan de andere kant ontvangen ze een goed salaris en zouden medewerkers het ook zelf moeten kunnen regelen.

 

Bedankt voor alle reacties! Goed om wat meningen van andere te lezen. N.a.v. de reacties lijkt het mij het hanigst als medewerkers hun pensioen zelf kunnen regelen. Misschien kan ik hier in het salaris wel enig compensatie voor opnemen.

 

Er wordt een aantal keren genoemd dat het pensioen erg kostbaar is. Maar om welke bedragen hebben we het dan? Hoeveel geld moet iemand oneveer inleggen per maand om een goed pensioen op te bouwen?

 

Het hoeft niet zoveel te kosten. Je kunt zo duur maken zoals je wilt maar als je zekerheid wilt over je kosten dan kun je gewoon een beschikbare premie regeling aanbieden met de allerlaagste staffel (dacht iets van 8% van PG) en dat lijkt me nog te overzien. Je personeel kan zelf (fiscaal voordelig) bijsparen tot het maximum van zijn/haar staffel.

Hiermee verschaf je je personeel toegang tot een regeling die ze niet konden krijgen en dat wordt denk ik wel gewaardeerd. Werkgever levert gewoon een basis bijdrage en de rest is eigen verantwoordeljkheid. Let wel op woekerpensioenen. Want voordat je weet wordt de hele pensioenpot leeggegraaid door louche tussenpersonen en pensioenverzekeraars. Vraag goed hoeveel er blijf hangen aan de strijkstokken (van alle betrokken partijen ja).

Als je met een pensioenverzekeraar in zee gaat, laat altijd in je contract opnemen, mocht je toch nog een verplichte aansluiting hebben bij een bedrijfstakpensioenfonds, dat je te allertijde recht heb op waardeoverdracht naar die verplichte pensioenfonds.

[Norbert Bakker]

Let wel op woekerpensioenen. Want voordat je weet wordt de hele pensioenpot leeggegraaid door louche tussenpersonen en pensioenverzekeraars.

Heb je wellicht nog meer achterhaalde onzin? De tussenpersoon pensioenadviseur wordt niet uit de pensioenpot betaalt, maar op uur- of abonnementsbasis door de werkgever. Provisie is bij wet verboden.

 

 

[SPer]

Let wel op woekerpensioenen. Want voordat je weet wordt de hele pensioenpot leeggegraaid door louche tussenpersonen en pensioenverzekeraars.

Heb je wellicht nog meer achterhaalde onzin? De tussenpersoon pensioenadviseur wordt niet uit de pensioenpot betaalt, maar op uur- of abonnementsbasis door de werkgever. Provisie is bij wet verboden.

 

 

 

Excuses er is inderdaad sinds kort een provisieverbod. Wij hadden nog oude contracten en toen gold nog geen provisieverbod en die contracten lopen nog wel door. Je komt ze nog volop tegen. Dat was geen onzin (alleen achterhaald), inmiddels hopelijk voorgoed achterhaald. Werknemers hadden echt toevertrouwd om een goed pensioen op te bouwen en het gebeurde te vaak dat ze na zoveel jaren pas achterkomen dat er teveel aan de strijkstokken bleven hangen.

[Norbert Bakker]

Excuses aanvaard ;) Je hebt/had ook wel een punt, alleen niet (meer) voor nu nieuw op te zetten regelingen.

 

Werknemers hadden echt toevertrouwd om een goed pensioen op te bouwen en het gebeurde te vaak dat ze na zoveel jaren pas achterkomen dat er teveel aan de strijkstokken bleven hangen.

Wat mij dan wel doet afvragen waar het verstand van de ondernemer zat bij de opzet van dat soort regelingen. Al vanaf 2000 was het vrij gebruikelijk om te vragen of te bespreken hoe de adviseur werd beloond en wat het totale kostenniveau (van verzekeraar en adviseur) in beschikbare premieregelingen was. De zogenaamde premie-allocatie (hoeveel van iedere ingelegde euro wordt belegd en wat wordt er besteed aan kosten) was daarbij - hoewel zelden volledig - een goede indicatie. En laten we eerlijk zijn: zolang de beleggingsresultaten in de hausse goed waren hoorde je er niemand - ook Tros Radar niet - over.

 

In middelloon- en eindloonregelingen kwamen dit soort praktijken overigens ook voor, maar daar was alleen de werkgever de dupe van de exorbitant hoge kosten: de werknemer kreeg gewoon de juiste aanspraak.

 

Geheel los daarvan was de voorkeur van de adviseur voor een bepaalde verzekeraar soms sterk ingegeven door eigen financiële belangen zoals bonusregelingen of goedkope financieringen bij de betreffende verzekeraar met productieverplichtingen. Goed dat aan die verre van integere praktijken in 2009 en 2010 een einde is gemaakt, de zeer strenge vergunning- en stevige opleidingseisen voor pensioenadviseurs in 2012 en het provisieverbod per 2013 vormen daarvan de volgende fase. Het aantal pensioenadviseurs is drastisch afgenomen, wat overblijft zijn partijen die zowel kwalitatief als kwantitatief aan alle eisen voldoen.

 

Keerzijde voor de werkgever is wel dat pensioenadvies en het opzetten van een regeling een stuk duurder is geworden omdat een adviseur niet meer simpelweg een paar offertes kan berekenen en laten tekeen, maar eerst een grondige inventarisatie moet uitvoeren, o.a. het doorpluizen van de jaarekeningen van een bedrijf om te toetsen of een ondernemer in de toekomst wel aan de pensioenverplichting kan blijven voldoen. Maar uiteindelijk dient ook dat een hoger doel: een bewuste keuze - zowel voor werkgever als werknemer - die passend en kloppend is.

 

[jeroentb]

Via een adviseur begreep ik dat het aanbieden van een pensioen binnen onze branche niet verplicht is omdat er geen CAO van toepassing is.

 

Ik wil je niet onnodig bang maken. Maar ik heb even doorgeklikt naar je website en mogelijk zou je onder de verplichtstelling van het Pensioenfonds Grafische Bedrijven (PGB) kunnen vallen. Dit zou je wellicht nog een keer moeten laten onderzoeken, voor de zekerheid.

 

Wellicht kun je zelf een oordeel vellen over welke van je werkzaamheden wel en niet onder de verplichtstellingsbeschikking vallen. De verplichtstellingsbeschikking kun je hier vinden:

 

http://cao.szw.nl/index.cfm?menu_item_id=16621&hoofdmenu_item_id=16507&rubriek_id=392840&link_id=65386

 

[SPer]

Ik wil je niet onnodig bang maken. Maar ik heb even doorgeklikt naar je website en mogelijk zou je onder de verplichtstelling van het Pensioenfonds Grafische Bedrijven (PGB) kunnen vallen. Dit zou je wellicht nog een keer moeten laten onderzoeken, voor de zekerheid.

 

Wellicht kun je zelf een oordeel vellen over welke van je werkzaamheden wel en niet onder de verplichtstellingsbeschikking vallen. De verplichtstellingsbeschikking kun je hier vinden:

 

http://cao.szw.nl/index.cfm?menu_item_id=16621&hoofdmenu_item_id=16507&rubriek_id=392840&link_id=65386

 

Daarom altijd opnemen opnemen, mocht je toch nog een verplichte aansluiting hebben bij een bedrijfstakpensioenfonds, dat je te allertijde recht heb op waardeoverdracht naar die verplichte pensioenfonds.

 

En even terug te komen op de vraag van Sjoerrigter, je kunt niet bij voorbaat een pensioenregeling afraden om vanwege 'hoge kosten' want dat hoeft niet zo te zijn. Je kunt ook het minimale aanbieden aan je werknemers in een beschikbare premie regeling. Daarmee verschaf je wel toegang tot wat voorheen ontoegangkelijk was. De kosten vallen erg mee als geen duur personeel heb, zo pakweg 1 tot 5% v/h salaris als personeel heb tot zo rond modaal en als je alleen het laagste staffel hanteer. Dan heb je ook geen hoge pensioenlasten bij oudere werknemers.

[Christine]

 

 

, in deze gevallen veel beter af als het pensioen individueel geregeld wordt. En het regelen van pensioen is nog eens aftrekbaar ook waardoor de kosten reuze kunnen meevallen.

 

+1

 

 

[brood]

 

 

, in deze gevallen veel beter af als het pensioen individueel geregeld wordt. En het regelen van pensioen is nog eens aftrekbaar ook waardoor de kosten reuze kunnen meevallen.

 

+1

+1

Werk "geven" en een pensioen verzekering voor werknemers, wanneer wordt die relatie losgelaten.

Nog even en dat gepolder hebben we hopelijk niet meer.

 

[Norbert Bakker]

, in deze gevallen veel beter af als het pensioen individueel geregeld wordt. En het regelen van pensioen is nog eens aftrekbaar ook waardoor de kosten reuze kunnen meevallen.

+1

Alleen jammer dat het sinds 2007 wettelijk niet meer mogelijk is om pensioen individueel te regelen. Alleen lijfrentes, en daarin kun je als werkgever niet rechtstreeks storten, zoals bijvoorbeeld bij de US 401K wel het geval is.

 

Werk "geven" en een pensioen verzekering voor werknemers, wanneer wordt die relatie losgelaten.

Die relatie is er nooit geweest. Wettelijk ben je niet verplicht om een pensioenregeling aan je personeel aan te bieden; die verplichting vloeit in diverse branches voort uit de CAO, niet uit de wet.

 

Nog even en dat gepolder hebben we hopelijk niet meer.

Sweet dreams. Wie zijn de grootste belanghebbenden bij de huidige collectieve pensioenregelingen? de 50-ers en 60-ers. Wie vormen de voornaamste achterban van de vakbonden die de CAO's dicteren? Die zelfde 50-ers en 60-ers

[brood]

Alleen lijfrentes, en daarin kun je als werkgever niet rechtstreeks storten, zoals bijvoorbeeld bij de US 401K wel het geval is.

 

Klopt, bij 401 K kan de werkgever bijvooorbeeld ook zelf 10 % mee storten. Ideaal voor de binding maar zeker omdat het niet door een pensioenfonds geregeld wordt maar door de spaarder zelf. Toevalligheid of wist jij al ;). Dat ik in 5 jaar op een 401k plan meer pensioen gespaard heb dan 10 jaar bij een Nederlands (verplicht) pensioenfonds.

 

Sweet dreams.

Ik ben wel 60 plusser , toch vind ik mij daar niet bij. Ik denk dat het kapitaal van pensioenfondsen eerder door externe factoren verdwijnt dan door de uitkeringen.

Dan nog maar 5 jaar wachten. Mijn dreams kwamen altijd uit na 5 jaar >;(.

 

[Geanonimiseerd_]

 

Ik wil je niet onnodig bang maken. Maar ik heb even doorgeklikt naar je website en mogelijk zou je onder de verplichtstelling van het Pensioenfonds Grafische Bedrijven (PGB) kunnen vallen. Dit zou je wellicht nog een keer moeten laten onderzoeken, voor de zekerheid.

 

 

We zijn met name actief als webdesignbureu en vallen daarmee volgens mij meer onder IT dan onder Grafische Bedrijven. Volgens mij worden met grafische bedrijven met name drukkerijen en dergelijke bedoelt, maar ik kan me vergissen. Volgens een onafhankelijke HRM adviseur was er voor ons in ieder geval geen CAO van toepassing.

[Norbert Bakker]

Volgens een onafhankelijke HRM adviseur was er voor ons in ieder geval geen CAO van toepassing.

Duidelijk, dank voor de terugkoppeling! Het belangrijkste is dat er door een deskundige naar gekeken is. Dat wordt bij veel ondernemingen vergeten.

 

Als de HRM adviseur dat beoordeeld heeft mag je daar vooralsnog - bij de huidige activiteiten op vertrouwen. (...of mocht onverhoopt later blijken dat het toch anders is, dan kun je de HRM adviseur verantwoordelijk houden voor de meerkosten)

 

Voor gemende activiteiten telt ook de mate waarin je dat doet: als jij je in de toekomst voornamelijk bezig gaat houden met drukwerk en drukwerkvoorbereiding, is CAO Grafimedia mogelijk wel van toepassing. Dat kan ook aan de orde zijn als je deze activiteiten in de toekomst in een aparte onderneming onderbrengt.

 

[jeroentb]

Niet alleen drukkerijen zijn verplicht, ook de ontwerpers van eventueel drukwerk.

 

In de verplichtstellingsbeschikking van PGB staat onder meer de volgende omschrijving van verplichte ondernemingen:

 

Tot het grafimediabedrijf behoren de ondernemingen, die zich toeleggen op een of meer van de volgende activiteiten:–het vervaardigen, bewerken en/of beheren van data met het doel deze data, hoofdzakelijk in de vorm van tekst en/of afbeeldingen, te verveelvoudigen, tot eindproduct te verwerken en te verspreiden of openbaar te maken middels gedrukte, geprinte en/of elektronische vorm, dan wel deze hiervoor geschikt te maken;

 

Uit deze omschrijving kan ik de volgende afleiding maken:

Tot het grafimediabedrijf behoren de ondernemingen, die zich toeleggen op het vervaardigen, bewerken en/of beheren van data met het doel deze data tot eindproduct te verwerken en te verspreiden of openbaar te maken middels elektronische vorm... Ik zou als ik jou was nog even bij PGB navraag doen, voor de zekerheid...

 

Andere zaken die nog in de verplichtstellingsbeschikking PGB staan:

 

C.(Grafisch) Voorbereidings- cq. Prepress bedrijf

(1)Tot het (grafisch) Voorbereidings- cq. Prepressbedrijf worden gerekend die ondernemingen, die geheel of in overwegende mate voorbereidende werkzaamheden verrichten ten behoeve van drukprocessen in de bedrijven, genoemd onder B, E en F.Het betreft ondernemingen waar beelddragers en/of drukvormen, zoals bijvoorbeeld zetmateriaal, stypen, galvano’s, staalstempels, stempels uit rubber of vervangend materi-aal, geheel of gedeeltelijk kleurgecorrigeerde deelnegatieven en -positieven en beelddra-gers voor zeefdruk, worden vervaardigd voor het hoog-, diep-, vlak- en zeefdrukproces, alsmede digitale bestan- den, voorzien van grafische parameters ter aansturing van deze of andere vermenigvuldigings- processen.Daartoe worden teksten en/of afbeeldingen bewerkt langs mechanische, optische, elektronische of digitale weg tot eindproducten.De werkzaamheden zijn eventueel aangevuld met printtechnieken, die digitaal worden aangestuurd.De levering van deze eindproducten vindt plaats op (fotografisch) papier en/of film (analoog), of digitaal middels andersoortige dragers als magnetische en optische opslag-middelen, dan wel rechtstreeks onder meer via kabel- of satellietverbindingen.

(2)Tot het (Grafisch) Voorbereidings- cq. Prepress bedrijf worden tevens gerekend afdelingen van uitgeverijen met (fotozet-) en/of beeldvervaardigingsapparatuur.

 

 

J. Overige grafimediabedrijven

Tot de overige grafimediabedrijven behoren de volgende ondernemingen:

a.typebureaus en computer-servicebureaus of onderdelen daarvan, die diensten verlenen aan de grafimedia-ondernemingen en wel als volgt:

–indien zij overwegend werkzaam zijn ten behoeve van de toelevering aan grafimedia- ondernemingen: geheel;

–indien zij niet overwegend werkzaam zijn ten behoeve van de toelevering aan grafimedia-ondernemingen: uitsluitend voor die afdelingen waarin hoofdzakelijk zetselvervaardiging plaats vindt als duidelijk herkenbare activiteit;