Naar de kelder

[Gast Kermie]

Waarschuwingen dat Nederland als R&D-natie naar de kelder gaat, waren de afgelopen maanden niet van de lucht. Vertegenwoordigers van grote ondernemingen, Ad Huijser van Philips voorop, lieten weten dat het gebrek aan hoogopgeleide bèta's, achterblijvende investeringen in onderwijs en onderzoek, en hinderlijke drempels voor kenniswerkers uit het buitenland, ertoe zouden (kunnen) leiden dat zij Nederland de rug toekeren.

 

Ondernemingen als Philips en DSM hebben bijvoorbeeld al een deel van de productie verhuisd naar China. Het is niet meer dan logisch dat de R&D (deels) zal volgen. VNO-NCW, de onderzoeksorganisaties (NWO, KNAW) en de universiteiten dringen aan op een deltaplan om innovatief Nederland te redden. En intussen rekenen Haagse ambtenaren de nieuwe regering voor dat er honderden miljoenen te bezuinigen zijn op het hoger onderwijs. Wat CDA en PvdA met die wetenschap zullen doen is onduidelijk, maar de groeiende druk op de rijksbegroting belooft weinig goeds.

 

Dat het ook in startersland slecht gaat, is bekend. Maar bij het zien van de cijfers slaat de schrik toch om het hart. In het vierde kwartaal van 2002 werd via 7 transacties welgeteld 3.6 miljoen euro aan durfkapitaal geïnvesteerd in Nederlandse ondernemingen. Dat blijkt uit het kwartaaloverzicht van adviseurs Ernst & Young. Het totaal geïnvesteerd durfkapitaal in 2002 bedroeg in Nederland 113.4 miljoen euro (41 transacties). In 2001 was dat 427.3 miljoen euro (104 transacties). Bijna viermaal zoveel!

 

Vergelijkbare dalingen deden zich voor in Zweden en Duitsland. Maar daar leek in het vierde kwartaal het ergste leed geleden. In Frankrijk en Groot-Brittannië (verreweg de grootste markt voor durfkapitaal in de EU) was de klap minder hard; de investeringen daalden in 2002 'slechts' met 50 procent. Software en de biofarmaceutische sector halen in Europa nog steeds meer dan de helft van het durfkapitaal binnen. Maar terwijl de laatste bleef groeien moest software enorm inleveren. Ernst & Young ziet in Europa nog een andere, zorgwekkende trend: in 2000 ging 70 procent van het durfkapitaal naar start ups en eerste ronde financieringen van jonge ondernemingen; in 2001 was dat 46 procent, en in 2002 nog maar 35 procent. Voor zover het kapitaal vloeit, vloeit het naar min of meer gevestigde ondernemingen.

 

Niemand kan verlangen dat een overheid dit tij keert. Het beursklimaat is funest voor de omvang van het beschikbare durfkapitaal en voor de bereidheid te investeren. Hetzelfde beursklimaat beïnvloedt ook de mogelijkheden van grote ondernemingen om via corporate venturing starters te stimuleren.

 

Een overheid is simpelweg niet bij machte een eind te maken aan slecht weer, dat zich bovendien in heel West-Europa voordoet. Wat een overheid wel kan doen is zeer duidelijk maken dat het zijn eigen inspanningen ten bate van starters op peil houdt of liefst verhoogt. En voorwaarden scheppen om investeringen van informals en venture capitalists in Nederlandse bedrijvigheid aantrekkelijk te maken, en corporate venturing te stimuleren. Met name op dat laatste terrein is er in Nederland nog veel te winnen.

 

Geïnteresseerd? Lees dan ook dit topic.

[AOS]

Toevallig las ik onlangs een bezuiniging bij de universiteit van Leiden waar de helft van Biologie werd opgeheven waaronder een aantal onderdelen in de 'life-science' sector. Gelukkig is de reductie nu teruggebracht tot 20%.

 

Afijn, of de overheid het tij kan keren? Ik denk dat er in ieder geval in Nederland zelf nog wel het één en ander te vertimmeren is aan de gang van zaken op het gebied van kennis -> commercie.

 

Hinderlijke drempels voor kenniswerkers uit het buitenland heeft de IND en vooral de overheid volkomen zelf in de hand. Zij bepalen de regeltjes en formuliertjes, dus zij kunnen daar ook rustig wat aan doen.