Houdbaarheid octrooi!

[Gast Kanban]

Vectrix said:

 

Kanban,

 

Ik weet niet of het helpt, maar ik waardeer je inspanning! Ik heb een concrete casus, waarmee we mogelijk meer inzicht kunnen krijgen in de begrippen 'nieuwheid, inventiviteit en industriele toepasbaarheid'.

 

Ik stuitte op het Nederlandse octrooi met het nummer 193169. Kort gezegd wordt hierin een boothuis beschreven waarin de innovatie wordt beschreven als (...) met het kenmerk dat de dakconstructie een afsluitbare toegangsopening heeft (...) en dat deze toegangsopening wordt gevormd door (...) een scharnierbaar of verschuifbaar luik of een flexibel materiaal, etc. (...).

 

Wat is jouw mening over de houdbaarheid van dit (registratie-)octrooi?

 

Vectrix.nl

Michel

[Gast Kanban]

Michel, ik heb Arnoud gevraagd om er even naar te kijken gezien ik geen tijd meer heb om tot een goed antwoord te komen. De komende week ben ik afwezig!

 

Jullie lekker werken,

 

Ik me uitleven in de Ardennen!

 

See you next week!

 

Kanban

[Vectrix.nl]

Oké. ik ben in deze casus met name benieuwd naar de gangbare uitleg van de octrooi-eis 'inventiviteit'. Ik heb begrepen dat voor de vereiste minimale inventiviteit de oplossing, voor een vakman die alle literatuur kent (een persoon die niet bestaat), 'niet voor de hand mag liggen'. Mijn opmerking over de inventiviteit bij het genoemde octrooi zou zijn: waar maak je anders de ingang?

 

Vectrix.nl

Michel

[Arnoud Engelfriet]

Michel,

 

Weet je zeker dat dat nummer klopt? In Esp@cenet kan ik niets vinden onder nummer NL193169 namelijk. Waar heb jij het octrooi gevonden?

 

Wel vind ik aanvraag NL9500387 van Theo Wajer te Loosdrecht. Dit is een "echte" aanvraag onder de ROW 1910. Als ik jouw samenvatting van de claim lees, lijkt het er op of deze aanvraag verleend is nadat de aanvrager zich beperkt heeft tot een combinatie van claims 1, 2 en 3 van de aanvraag.

 

Arnoud

 

[Arnoud Engelfriet]

Na enige vertraging ben ik er dan toch in geslaagd een kopie te krijgen van NL193169. Inderdaad een interessante casus! Ik zal hieronder proberen een analyse te maken van de inventiviteit van deze uitvinding. Uiteraard is dit puur voor de discussie hier, je moet dit dus niet opvatten als officieel advies van een octrooigemachtigde.

 

De beschermingsomvang van een octrooi wordt uitsluitend bepaald door de definitie van de uitvinding zoals die wordt gegeven in de conclusie(s). De Engelse term "claim" dekt deze lading beter, immers men claimt een werkwijze of inrichting als de zijne. Van inbreuk kan alleen sprake zijn als het product in kwestie alle maatregelen bevat zoals die in de conclusie(s) zijn gegeven.

 

Conclusie 1 van dit octrooi claimt het volgende:

 

Boothuis met een wandconstructie en hierdoor gedragen dakconstructie, waarbij de wandconstructie een zodanige lage hoogte bezit dat het vaartuig, voor welk het boothuis is bedoeld, zich met zijn door het dek, respectievelijk kajuit bepaalde bovenzijde op korte afstand onder de dakconstructie bevindt, met het kenmerk, dat in de dakconstructie een afsluitbare toegangsopening is gevormd.

 

Conclusie 2 omvat de uitvoeringsvorm dat de toegangsopening afsluitbaar is door een scharnier waar of verschuifbaar luik. Conclusie 3 omvat de uitvoeringsvorm dat de toegangsopening afsluitbaar is door een flexibel materiaaldeel zoals een strook uit rubber, zeildoek of dergelijke. En conclusie 4 omvat de uitvoeringsvorm dat de wandconstructie een variabele hoogte bezit.

 

De conclusies 2 tot en met 4 zijn afhankelijk van conclusie 1. Deze worden dus alleen beoordeeld als conclusie 1 niet nieuw of niet inventief geacht wordt. Een conclusie 5 op de uitvoeringsvorm dat het boothuis groen geschilderd is zou dus geen enkel probleem opleveren als conclusie 1 nieuw en inventief was! Het is dus het interessantst om te gaan schieten op conclusie 1.

 

Conclusie 1 is een zogenaamde kop-kenmerk conclusie. Dit wil zeggen dat de maatregelen in twee groepen zijn verdeeld, waarvan de eerste groep (voor de frase "met het kenmerk dat") bekend is uit de meest nabije stand der techniek, en de tweede groep (na die frase dus) niet bekend is uit dat document. De inventiviteit zit dan in het toevoegen van de "kenmerkende" maatregel(en) aan de bekende.

 

Uit de beschrijvingsinleiding blijkt dat de Octrooiraad het Amerikaans octrooi US 2,984,076 (uit 1961) de meest nabije stand der techniek acht. Dit document openbaart een boothuis met alle maatregelen uit conclusie 1 die voor de woorden "met het kenmerk" staan. Oftewel, als je dit document leest zul je nergens vinden dat in de dakconstructie van dat boothuis een afsluitbare toegangsopening is gevormd. De conclusie is dus nieuw ten opzichte van dit document, en daarmee is de eerste hobbel op weg naar het octrooi genomen. Merk op dat het er niet toedoet hoe triviaal de ontbrekende maatregel is; als deze er niet letterlijk instaat, is de conclusie nieuw.

 

De trivialiteit van de extra maatregel wordt pas relevant bij het bepalen van de inventiviteit, of in goed Nederlands de mate van uitvinderswerkzaamheid. Een enkele keer lees je overigens ook weleens de term "uitvindingshoogte", maar dit is een Germanisme. Een conclusie is inventief ("wordt als het resultaat van uitvinderswerkzaamheid aangemerkt") indien de extra maatregel(en) voor de vakman niet voor de hand lag.

 

Bij het bepalen of iets voor de hand lag, is het in Nederland en Europa gebruikelijk om de "probleem-oplossing" techniek te hanteren. Hierbij formuleer je een probleem dat kleeft aan de stand der techniek, en dat wordt opgelost door de extra maatregel(en) toe te voegen. Dat probleem moet objectief worden geformuleerd zonder kennis van de extra maatregel(en). Terugkijkend is het namelijk altijd wel mogelijk een probleem te verzinnen dat triviaal wordt opgelost door de extra maatregel.

 

In dit specifieke geval staat in het octrooi dat een belangrijk nadeel van het boothuis bekend uit het Amerikaans octrooi is dat een vaartuig binnen dat boothuis niet toegankelijk is, maar ter verkrijging van deze toegankelijkheid eerst uit het boothuis moet worden gevaren. Dit is inderdaad een probleem dat wordt opgelost door in de dakconstructie een afsluitbare toegangsopening aan te brengen.

 

Je mag nu alleen niet zeggen dat de uitvinding voor de hand lag omdat iedereen bij het horen van de oplossing zegt "ja natuurlijk". Een uitvinding kan immers best liggen in een briljante ingeving dat een bepaalde simpele truc hier toepasbaar is. De vraag is of de vakman op dit specifieke idee zou komen (niet alleen maar in theorie kon komen, maar echt zou komen) gegeven het probleem. Hiervoor kun je bijvoorbeeld kijken naar andere documenten uit de stand der techniek, waarin dit probleem met deze specifieke oplossing staat, of gebruikmaken van de algemene vakkennis die elke vakman heeft.

 

Naar mijn mening zou de vakman onderkennen dat het lastig is dat je de boot eerst uit het boothuis moet varen voor je er in kunt. Daar loop je immers direct tegenaan als je dat bekende boothuis gebruikt. Hij zou dus gaan zoeken naar een manier om in de boot te komen terwijl die nog in het boothuis ligt. Het is algemeen bekend (zoals de uitvinder zelf toegeeft in de tweede en derde alinea van het octrooi) om dit te bewerkstelligen door een deur of andere toegangsconstructie in een van de zijwanden aan te brengen. Echter, dit is nu niet mogelijk omdat de zijwanden in het boothuis volgens de uitvinding te laag zijn om de plaatsing van een deur mogelijk te maken.

 

Volgens mij is dan de enige oplossing voor het probleem dat de deur dan maar in het dak geplaatst wordt. De vakman zou op dat idee komen, omdat het de enige plek is waar voldoende ruimte aanwezig is om de toegangsconstructie te monteren. Dakluiken zijn natuurlijk ook allang bekend, dus de vakman zou zich niet laten afschrikken door de vraag hoe je dat dan moet monteren. En als er maar één oplossing voor een probleem is, dan ligt die oplossing eigenlijk automatisch voor de hand.

 

Groeten,

 

Arnoud

 

[Vectrix.nl]

Beste Arnoud,

 

Dank voor je heldere analyse. Ik heb mij wel vaker verbaasd over het niveau waarop octrooien worden verleend. En dat maakt het natuurlijk ook zo interessant: vaak is een 'simpel octrooi' commercieel het lucratiefst. Dit is belangrijke info voor technostarters!

 

In jouw analyse of 'het maken van een opening in het dak' inventief genoeg is, zoek je naar de stand der techniek in andere octrooien. Is dit altijd de werkwijze? Stel dat je geen octrooi vindt, moet je dan concluderen dat een vakman niet tot de oplossing zou komen?

 

Hoe moet iemand die nu een boothuis wil maken handelen? Moet hij eerst het octrooi aanvechten, of gewoon gaan produceren en dan maar afwachten of de octrooi-eigenaar actie onderneemt?

 

Vectrix.nl

Michel

[Arnoud Engelfriet]

Michel,

 

Uiteraard is mijn analyse niet de enig mogelijke. Je kunt ook best de andere kant op betogen! En onze Octrooiraad had altijd de reputatie erg streng te zijn, dus eigenlijk ben ik ietwat verbaasd dat ze dit verleend hebben. Maar misschien had de octrooihouder wel hele goeie argumenten waarom het toch een uitvinding was!

 

Het feit dat ik een octrooi gebruikte als meest nabije stand der techniek is toeval. De Octrooiraad kwam hier nou eenmaal mee aanzetten. Elke publicatie voor de prioriteitsdatum was goed geweest, alleen zijn octrooimensen gewend in octrooiliteratuur te zoeken. Die is vaak ook beter geclassificeerd dan andere literatuur. Probeer maar eens een uitvinding terug te vinden uit een technisch tijdschrift van 1970!

 

Misschien mag ik hier even http://www.iusmentis.com/patents/priorart/ pluggen voor een wat uitgebreidere uitleg over prior art. :)

 

Echter, zou jij een folder vinden uit 1951 waarin een boothuis met dakluik zou staan, dan was dat killer prior art geweest voor dit octrooi, ook al waren er maar tien exemplaren van die folder gedrukt en waren die alleen in St. Tropez uitgedeeld.

 

Of je het octrooi zou moeten aanvechten, durf ik niet te zeggen. Allereerst zou ik een professioneel bureau een nieuwheidsonderzoek laten doen om killer prior art te vinden. Blijkt die er niet te zijn, dan zou ik me toch even achter de oren krabben, want een nietigheidsprocedure met het argument "waar moet het luik anders" klinkt mij nogal risicovol. Het octrooi is door de Octrooiraad behandeld, en dan zal een Nederlandse rechter denk ik niet snel 'omgaan' en het octrooi vernietigen.

 

Een rechtszaak om het octrooi te vernietigen (want dat heb je dan nodig) kost geld. Is het dat waard? Of neem je liever een licentie voor een lager bedrag?

 

Groeten,

 

Arnoud

 

 

[Vectrix.nl]

Ik begrijp dat een killer prior art het sterkst is. Ik ga er vanuit dat deze niet bestaat aangezien de Octrooiraad deze ook niet heeft gevonden. Wat zou voor jou het belangrijkste argument (argumentatielijn) zijn VOOR het verlenen van het octrooi (als je de andere kant op betoogt).

 

Kan je iets meer vertellen over strategieën voor het aanvechten/omzeilen van octrooien? Jij noemt nu het doen van een nieuwheidsonderzoek en het volgen van een nietigheidsprocedure. Is het produceren van een vergelijkbare inrichting geen oplossing (en wacht de eventuele reactie van de octrooihouder af), of is dit wel erg naief? Kern van de vraag: welke (praktische) bescherming heb je met een octrooi?

 

Vectrix.nl

Michel

[Arnoud Engelfriet]

Michel,

 

De redenering de andere kant op vind ik iets lastiger. Maar vooruit:

 

De meest nabije stand der techniek beschrijft een boothuis met wandconstructie met lage hoogte. Een boot welke wordt geplaatst in dit boothuis, is dus alleen toegankelijk door deze eerst uit het boothuis te halen. Dit is vanzelfsprekend onhandig.

 

Bij het zoeken naar een oplossing voor dit probleem zou de vakman de vakliteratuur op het gebied van boothuizen raadplegen. Hij zal daarbij kennisnemen van boothuizen met een zodanige inwendige hoogte, dat de toegankelijkheid tot een vaartuig wordt gewaarborgd. Met andere woorden, bij deze bekende boothuizen is het mogelijk een in het boothuis geplaatst vaartuig te betreden of verlaten. Zonder uitzondering is bij deze bekende boothuizen de toegangsopening in de wandconstructie geplaatst. Nergens wordt beschreven of zelfs maar gesuggereerd dat de toegangsopening in de dakconstructie geplaatst kan worden.

 

Er is dus geen enkele aanwijzing dat de vakman op het idee gebracht zou worden de toegangsopening in de dakconstructie te plaatsen. Gezien de stand der techniek zou de vakman ertoe aangezet worden de wandconstructie van het lage boothuis zodanig te verhogen, dat voldoende ruimte ontstaat om een (kleine) toegangsopening in de wand aan te kunnen brengen. Oftewel, een kruipluik.

 

Het is kortom altijd mogelijk om een verhaal op te hangen waarom iets niet voor de hand zou liggen. Een belangrijk argument daarbij is altijd dat het nergens beschreven of gesuggereerd wordt, of dat de vakman het probleem ook op een andere manier zou kunnen oplossen. Staat die andere oplossing wel in de literatuur, dan is dat een mooi argument waarom de vakman het zou doen. De vakman is immers niet snel geneigd te experimenteren, en kiest liever een beproefde techniek. Bij een oppositie tegen dit octrooi zou ik dus zeker opzoek gaan naar literatuur waarbij er een toegangsconstructie in het dak zit!

 

Wat je andere vraag betreft, het octrooieren van een vergelijkbare constructie lijkt mij niet erg zinvol, tenzij je een inventieve variant weet te bedenken. Soms kan het ook slim zijn om met een aantal mensen te gaan brainstormen over alternatieven of verbeteringen, en die vervolgens stuk voor stuk te octrooieren. De oorspronkelijke octrooihouder kan dan zijn eigen product nooit meer uitbreiden of aanpassen zonder in een van jouw octrooien te lopen!

 

Ik zou in ieder geval nooit zomaar een nietigheidsprocedure of oppositie starten. Dit is immers een heel duidelijk signaal naar de octrooihouder dat je bang bent voor dit octrooi. Hij zal dan zeker opzoek gaan naar mogelijk inbreukmakende producten van jou. Heb je goede prior art, houdt die dan liever in de la totdat de octrooihouder aan komt kloppen. Doet hij dat niet, dan heb je een hoop tijd en moeite uitgespaard. Komt hij toch, dan kun je hem de literatuur (en de analyse van jouw gemachtigde) laten lezen en hem eieren voor zijn geld laten kiezen.

 

Groeten,

 

Arnoud