Tekom

Nog even een verlate reactie op Jeannine en Linda (sorry druk geweest). @Jeannine: Vertalen met behulp van een crowd- en machinevertalen bestaan naast elkaar. Het is niet zo dat de ene methode beter werkt dan de andere, of dat crowd-vertalen, machinevertalen gaat vervangen. Het is afhankelijk van het project welke methode het beste werkt. Bijvoorbeeld: games kunnen goed met behulp van de crowd vertaald worden, omdat ze vaak een grote hoeveelheid enthousiaste gebruikers (fans) hebben met de nodige kennis van het product. Dit levert acceptabele vertalingen op, zeker wanneer er nog een taalkundige revisie wordt gedaan door een professional. Bij bijvoorbeeld softwarelokalisatie is de hulp van een machinevertaling weer goed in te zetten. @Linda: Ik ken zelf geen vertaalbureaus die gebruik maken van een machinevertaling zonder dit te bespreken met de opdrachtgever. Ik sluit niet uit dat het gebeurt, maar kan het me moeilijk voorstellen. Uiteindelijk wil je een tevreden klant en dat kan alleen maar door goede afspraken te maken over wat voor kwaliteit je gaat leveren. Wat wij wel een keer aan de hand hebben gehad is, dat een freelancevertaler om wat voor reden dan ook in tijdnood was gekomen en ons een enigszins gereviseerde versie van Google translate leverde, in plaats van een goede vertaling. Gelukkig hadden we in de planning de tijd genomen voor interne revisie, want de tekst moest voor het allergrootste deel opnieuw vertaald worden. Tja, dan zet je zo’n freelancer gewoon nooit meer in.

@Highio, ik denk dat het schrijven van een column een heel ander proces is dan het vertalen van een tekst. Een vertaler is tijdens het vertaalproces bezig de woorden en boodschap van een tekst zo goed mogelijk in een andere taal weer te geven, maar de vertaler hoeft hierbij geen mening te vormen over de inhoud. Bij het schrijven van een column probeer je weloverwogen je punt te maken, herschrijf je een stukje soms meerdere keren en laat je het een dagje liggen. Een vertaler heeft daar de tijd niet voor en een professionele vertaler heeft die tijd ook niet nodig. Overigens, P.J., is het voor de vertaalsnelheid niet altijd relevant in welke taal iets vertaald moet worden. @Linda Maas, Jeroen Bakker en Es, het vertalen met behulp van domeinspecifieke vertaalcomputers levert een andere kwaliteit op dan een vertaling die, zeg maar, op traditionele wijze wordt uitgevoerd (een professionele vertaler en revisie door een tweede vertaler). Maar het is veel sneller, tegen minder kosten. Tekom biedt zelf niet zo’n online vertaalservice aan, maar ik kan me voorstellen dat de kwaliteit die het oplevert voor sommige teksten afdoende is. Je moet wel een bewuste keuze maken voor het kwaliteitsniveau en zoals Es zo mooi aangeeft extreem op je hoede zijn. Vooral als je zelf de doeltaal niet beheerst. Het voordeel is dat een vertaling op deze manier wel toegankelijker wordt en hierdoor meer content in meer talen beschikbaar komt, ook al is het dan van een duidelijk andere kwaliteit.

Beste Ron, Bedankt voor je reactie en het lezen van mijn column. Ik heb dit artikel geschreven omdat ik vaak vragen hierover krijg en merk dat mensen in mijn omgeving altijd erg geïnteresseerd zijn in innovaties op dit gebied. Daarnaast kunnen mensen die geen kennis hebben van het vak vertalen het verschil in kwaliteit tussen vertaling A en B vaak lastig inschatten. Jij hebt er duidelijk zelf de nodige ervaring mee, maar dat geldt niet voor iedereen. Bovendien is er het nodige gebeurd sinds 2002 en zijn geautomatiseerde vertalingen inmiddels voor een veel breder publiek toegankelijk.

Vroeger vroeg men ons regelmatig of we ‘dat briefje niet even in het Duits konden overtypen’! Vandaag de dag, met de komst van Google Translate, horen we steeds vaker : “Kunnen jullie het niet even door de vertaalcomputer halen?’. Het antwoord op die vraag is: “Ja, dat kan.” Een vertaalcomputer produceert namelijk lang niet meer zo’n onzin als vroeger. Er zijn ondertussen op TM (Translation Memory) gebaseerde systemen, toegespitst op een bepaald domein. Dit houdt in dat de vertaalcomputer zoveel mogelijk tekst uit een gigantische, binnen het domein door (menselijke) vertalers opgebouwde database, haalt. De rest ‘verzint’ de vertaalcomputer erbij op basis van grammaticale en linguïstische algoritmes van de bron- en de doeltaal. De ontwikkelingen op het gebied van vertaalgeheugens en het vastleggen van de linguïstische gegevens van een taal zijn behoorlijk vooruit gegaan, met name doordat databases steeds groter worden. Door ze aan elkaar te koppelen neemt de input toe. Gaat dit de mens vervangen? Nee, de vertaler blijft een essentiële rol spelen. Sterker nog, men is eindelijk afgestapt van het idee dat een vertaalcomputer de vertaler op termijn overbodig zal maken. De vertaalcomputer wordt louter en alleen gebruikt om de vertaler te ondersteunen en diens werkproces te versnellen. De vertaler beoordeelt de output van een computervertaling regel voor regel. Hierbij is inzichtelijk welke regel uit een vertaalgeheugen afkomstig is en wat door de computer is samengesteld. De vertaler zal aan een zin uit het geheugen minder aandacht besteden. De zinnen die door de computer zijn samengesteld, zullen vaak aangepast moeten worden of volledig herschreven. Het grote voordeel van deze werkwijze is dat het hele proces gemiddeld slechts dertig procent van de tijd kost van een complete vertaling ‘uit het niets’. Men noemt dit post editing. Gevolg: de opdrachtgever ontvangt een vertaling sneller tegen lagere kosten. Computervertaling in combinatie met post editing wordt inmiddels met succes toegepast, met name in de automotive branche en bij softwarelokalisatie. Dit klinkt natuurlijk helemaal geweldig, maar u moet zich wel realiseren dat het eindresultaat van een andere kwaliteit is dan van een vertaling die door een ervaren, professionele vertaler is uitgevoerd en bij voorkeur nog eens door een tweede vertaler is nagekeken. Niet alleen is de vertaling het visitekaartje van uw bedrijf in het buitenland. Het kan bovendien grote juridische, financiële of technische gevolgen hebben als er onjuistheden in een vertaling staan. U bent als ondernemer verantwoordelijk voor de informatie die u over uw bedrijf, product of dienst naar buiten laat komen. Het is dus zaak dat u zorgt dat deze informatie correct is, ook als het in een andere taal is opgesteld, en dat u gedekt bent bij eventuele gevolgschade door een vertaalfout. Kortom, normaal gesproken is de kwaliteit van een vertaling te belangrijk om compromissen te sluiten. De uiteindelijke keuze is die van de opdrachtgever en uiteraard speelt het beschikbare budget daarbij geen onbelangrijke rol.

Heb je er al eens aan gedacht om te flyeren bij basisscholen? Je kunt heel goedkoop flyers laten drukken en naar wat ik hoor ben je creatief genoeg om een mooie flyer te ontwerpen. Rond de tijd dat de scholen uitgaan stop je bij alle geparkeerde auto's een flyer onder de ruitenwisser en je deelt aan alle ouders die het schoolplein verlaten een flyer uit. Eventueel zou je het ook verkleed kunnen doen en ballonnen kunnen uitdelen aan de kindjes. Zo heb je gelijk de aandacht van de kinderen en die zorgen er wel voor dat hun ouders een flyer krijgen. Succes!

Je hebt het over een incassotraject. Heb je een vast incassobureau of vaker met een incassobureau samengewerkt? In dat geval kun je het beste aan hun vragen hoe je dit het beste aan kunt pakken. Ze kunnen je wellicht ook helpen met het achterhalen van de juiste (adres)gegevens van je 'klant'.