Octrooi op IT-oplossing

[zrski]

Aan het Expert Member board werd een vraag gesteld aan2 experts. De discussie hoort hier beter thuis.

[erooze]

Beste Arnoud Engelfriet,

 

Ik heb een vraag, waarvan ik hoop dat jij hem kunt beantwoorden.

 

Ik wil een idee laten registreren. Hiervoor had ik aanvankelijk "Octrooi" in gedachten. Echter informatie heeft mij geleerd dat het niet mogelijk is om ideeen of uitvindingen te registreren als ze afhankelijk zijn van de stand van de techniek. Aangezien mijn idee IT betreft, en weldegelijk afhankelijk is van de techniek, is mijn conclusie dat octrooi niet mogelijk is... Klopt dat? Of weet jij iets anders?

 

Weet jij daarnaast ook aan welke voorwaarden de omschrijving van het idee moet voldoen om in aanmerking te komen voor octrooi?

 

Bij voorbaat dank!

 

Elias Rooze

 

[Arnoud Engelfriet]

Ik wil een idee laten registreren. Hiervoor had ik aanvankelijk "Octrooi" in gedachten. Echter informatie heeft mij geleerd dat het niet mogelijk is om ideeen of uitvindingen te registreren als ze afhankelijk zijn van de stand van de techniek. Aangezien mijn idee IT betreft, en weldegelijk afhankelijk is van de techniek, is mijn conclusie dat octrooi niet mogelijk is... Klopt dat? Of weet jij iets anders?

 

Beste Elias,

 

Bedankt voor je vraag. Ik weet alleen niet helemaal zeker of ik wel goed begrijp wat je bedoelt.

 

Een uitvinding komt voor octrooi in aanmerking wanneer hij nieuw en inventief is ten opzichte van de stand der techniek.

 

Nieuw wil zeggen dat de uitvinding niet bekend is in de stand der techniek, oftewel dat er geen publicatie of openbaar gebruik van de uitvinding te vinden is van voor de datum van indiening van de aanvraag. Het maakt hierbij niet uit in welke taal of lokatie de publicatie is gedaan, of de publicatie iets te maken had met het vakgebied van de uitvinding, of iemand de publicatie gelezen heeft of dat de tentoonstelling slechts een regenachtige zondagmiddag heeft geduurd.

 

Een uitvinding is inventief wanneer hij nieuw is en niet op een voor de hand liggende manier af te leiden is uit de stand der techniek. Dit is een lastig criterium, omdat je altijd wel een verhaal kunt ophangen waarom iets wel of niet voor de hand ligt. Grofweg ligt iets voor de hand wanneer je in de stand der techniek een aanwijzing kunt vinden waarom je die wijziging zou kunnen maken.

 

Ik begrijp niet helemaal wat je bedoelt met "afhankelijk van de stand der techniek". Het hangt natuurlijk af van de stand der techniek of iets nieuw en inventief is. Een uitvinding uit 1980 is vandaag niet meer nieuw, en een variatie daarop die inventief was in 1981 ligt vandaag waarschijnlijk voor de hand. Denk maar aan het per computer automatiseren van een bestaande techniek. Twintig jaar geleden een revolutie; vandaag de normaalste zaak van de wereld.

 

Het is op zich geen probleem dat je uitvinding gebruikmaakt van technieken die op zich allemaal bekend zijn uit de stand der techniek. Dit geldt immers voor bijna alle uitvindingen! Zowat elke elektromechanische uitvinding kan worden ontleed tot een aantal componenten en schakelingen die in de handboeken bekend zijn. Waar het om gaat, is of de specifieke combinatie van die technieken voor de hand lag.

 

Dat een idee afhankelijk is van techniek, ofwel gebaseerd is op techniek, is in Europa een vereiste voor octrooibescherming. Een niet-technische vinding komt hier niet voor octrooi in aanmerking (in de VS wel). Dus als je bedoelt dat je idee techniek nodig heeft om te werken, dan is dat juist een pluspunt als je een octrooi overweegt.

 

Weet jij daarnaast ook aan welke voorwaarden de omschrijving van het idee moet voldoen om in aanmerking te komen voor octrooi?

De omschrijving van de uitvinding moet gedetailleerd genoeg zijn om een gemiddelde vakman in staat te stellen de uitvinding na te bouwen zonder onnodig experimenteren en zonder enige creativiteit. Je mag dus best zeggen "kook het mengsel nu gedurende dertig minuten", want een vakman weet wel hoe hij een mengsel aan de kook moet krijgen en houden. Maar je mag niet zeggen "kook het mengsel nu tot het klaar is", want dan moet de vakman na gaan denken wanneer het klaar is en hoe hij dat kan zien.

 

Het is gebruikelijk om de uitvinding aan de hand van een aantal tekeningen uit te leggen. Bij computerprogramma 's zie je vaak stroomdiagrammen of UML-schema's. Bij elektrotechniek gebruik je vooral schema 's van de schakelingen, en bij de werktuigbouw toon je dwarsdoorsnede's en aanzichten van de constructie. Dit helpt ook heel erg bij het correct uitleggen van de uitvinding, want door het bespreken van de tekeningen word je min of meer gedwongen alle aspecten van de uitvinding te bespreken. Bovendien, als je dan iets vergeet te bespreken staat het in ieder geval nog in de tekening.

 

Verder heb je zogeheten conclusies nodig (in het Engels 'claims' geheten). Dit zijn definities van de uitvinding waarmee je de beschermingsomvang van je octrooi vastlegt. Je moet dus heel zorgvuldig omschrijven wat wel en niet onderdeel is van je conclusie. Is het b.v. essentieel dat dit element rond is, of dat het met spijkers aan elkaar zit? Heb je werkelijk wielen nodig, of gaat het erom dat het object beweegbaar is? En als iemand het nu niet beweegbaar maakt, is dat dan nog steeds jouw idee, of hangt het hele verhaal er nu net op dat het wel beweegbaar is?

 

Voor meer informatie verwijs ik je graag naar mijn website, specifiek naar:

• De procedure om octrooi te krijgen - http://www.iusmentis.com/octrooien/spoedcursus/procedure
  
• Vereisten voor octrooieerbaarheid - http://www.iusmentis.com/octrooien/spoedcursus/eisen/
  
• Wanneer ligt een uitvinding voor de hand? - http://www.iusmentis.com/octrooien/inventiviteit/
  

Het is overigens vaak sterk aan te bevelen een octrooigemachtigde in te huren om je octrooiaanvraag op te stellen. In een eerste, gratis consult kun je jouw specifieke idee bespreken om een idee te krijgen van de haalbaarheid van een octrooi. Maar post het idee alsjeblieft niet hier, want dat geldt als een publicatie en dan is je uitvinding niet meer nieuw!

 

Mocht je meer vragen hebben, dan is het misschien handig een aparte discussie hierover te starten op het IE-forum: https://www.higherlevel.nl/forum/index.php?board=26

 

Groeten,

 

Arnoud

 

 

[Wouter Pijzel]

De vraag van Elias Rooze heeft een aantal interessante en leerzame kanten. Graag geef ik mijn mening daaromtrent. Allereerst de kanttekening dat een idee nog moet uitgroeien tot een vinding voordat de meest optimale wijze van beschermen duidelijk wordt. Een idee is nog te weinig! Maak er een vinding van. Tijdens dat traject van idee tot vinding dient er onder meer octrooionderzoek plaats te vinden. Blijkt een vinding reeds "stand der techniek" te zijn, is overleg met bijvoorbeeld een octrooigemachtigde zinvol. Samen kan dan worden nagegaan of er nog voldoende speelruimte is voor een eigen beschermingsvorm. In Elias' geval is er sprake van een IT gerelateerd idee. Belangrijk daarbij is of het louter software betreft of dat er ook hardware aspecten aan vast zitten. In het laatste geval is bescherming d.m.v. een (EP) octrooi iets eenvoudiger. In de VS kijkt men overigens wat pragmatischer tegen deze zaak aan. Hans Mertens van het octrooibureau EP&C is één van de specialisten op dit gebied. Veel octrooibureaus zijn bereid om een gratis orientatie-uur ter beschikking te stellen. Bij de afdeling publieksvoorlichting van het Bureau I.E. kan men ook nuttige adviezen in deze krijgen. Men beschikt daar ook over een speciaal informatieblad over bescherming in de ICT.

 

Wouter Pijzel

[Arnoud Engelfriet]

In Elias' geval is er sprake van een IT gerelateerd idee. Belangrijk daarbij is of het louter software betreft of dat er ook hardware aspecten aan vast zitten. In het laatste geval is bescherming d.m.v. een (EP) octrooi iets eenvoudiger.

 

Het idee dat het niet eenvoudig is om 'louter software' via een Europees octrooi te beschermen is achterhaald en onjuist. Een ervaren gemachtigde kan altijd wel het gewenste "further technical effect" produceren. Bovendien hoor ik het EPO er nooit meer over.

 

Noem mij 1 aanvraag die in 2002 of 2003 is afgewezen omdat het een computerprogramma als zodanig betrof.

 

Arnoud

 

[Wouter Pijzel]

Het is in het kader van de vraag van Elias niet zo van belang dat, zoals Arnoud het omschrijft, een ervaren gemachtigde het gewenste "further technical effect" kan produceren. Hier komen we nu precies bij het grote probleem dat veel individuele uitvinders met octrooigemachtigden hebben: ze schrijven maar wat graag een pracht octrooi en vergeten daarbij nogal eens het werkelijke belang van de aanvrager. De aanvrager is beter geholpen met een kritische opstelling van een gemachtigde en de opdracht eerst maar eens wat huiswerk te maken dat bestaat uit nader onderzoek en doorontwikkeling van het idee. Ook de vraag van Arnoud om afgewezen octrooien te produceren is volstrekt niet relevant in het kader van de aanvankelijke probleemstelling en een bruikbaar advies aan de vraagsteller.

 

Wouter

[Arnoud Engelfriet]

Het is in het kader van de vraag van Elias niet zo van belang dat, zoals Arnoud het omschrijft, een ervaren gemachtigde het gewenste "further technical effect" kan produceren.

Volstrekt mee oneens. Jij legt de vraag "wat is dan uw further technical effect" bij de uitvinder neer, en doet het daarmee voorkomen dat het een moeilijk probleem is. Zie ook je opmerking dat je wel hardware nodig hebt voor een Europees octrooi voor je software-idee.

 

Hier komen we nu precies bij het grote probleem dat veel individuele uitvinders met octrooigemachtigden hebben: ze schrijven maar wat graag een pracht octrooi en vergeten daarbij nogal eens het werkelijke belang van de aanvrager.

Het "werkelijk belang" van de aanvrager heeft niets te maken met de vraag of er al dan niet hardware aan te pas komt. Dus het is niet echt relevant om dat er dan nu bij te slepen. Het komt op mij over alsof je insinueert dat ik maar aanvraag voor het aanvragen (en de uurtje-factuurtjes die daarbij horen) terwijl jij netjes de belangen van de client bewaakt.

 

Ook de vraag van Arnoud om afgewezen octrooien te produceren is volstrekt niet relevant in het kader van de aanvankelijke probleemstelling en een bruikbaar advies aan de vraagsteller.

Je bedoelt, er is je geen enkel geval bekend waarin de door jouw gestelde vraag "kom maar met wat hardware anders kan het niet" relevant is.

 

De vraag is, kan ik een software-idee beschermen. Antwoord: jazeker. Ook in Europa. In hoeverre een octrooi interessant voor client is, is een praktijkvraag die niemand kan beantwoorden zonder details van de uitvinding te kennen (en die moet je hier niet posten wegens nieuwheidsproblemen die je dan krijgt). Ik beantwoord dus de vragen als theoretische casussen.

 

Groeten,

 

Arnoud

 

[Gast Kanban]

(dit bericht is verplaatst en hoort direct onder de vraag boven aan de pagina!!)

 

Ok, even het volgende:

 

Een octrooi is simpelweg een tijdelijke monopolie, dat van overheidswege wordt verleend. Dit monopolie wordt verleend om enerzijds de uitvinder in ieder geval de kans te geven zijn investeringen in de vinding terug te verdienen, en ten tweede zal door middel van het octrooi de uitvinder verplicht worden een gedetailleerde beschrijving van zijn vinding wereldkundig te maken zodat anderen daarop voort kunnen borduren.

Om dit octrooi verleend te krijgen moet volgens rechtswege een uitvinding concreet te definiëren zijn. Dit wordt dan ook gedaan in de Rijksoctrooiwet en het Europees Octrooiverdrag (art. 2 ROW en art. 52 EOV).

Hierin staat vermeld dat een uitvinding aan een aantal materiele eisen moet voldoen wil het een object van bescherming worden en in aanmerking komen voor een octrooi:

 

1.De vinding moet ‘nieuw’ zijn.

2.De vinding moet op uitvinderwerkzaamheid berusten

3.De vinding moet toegepast kunnen worden op het gebied van de nijverheid.

 

Ad.1. art. 4 ROW en art. 54 EOV geven aan dat een vinding in octrooirechtelijke zin als nieuw kan worden beschouwd als zij geen onderdeel uitmaakt van de stand der techniek. Dat wil zeggen dat de vinding voor de dag van indiening (octrooiaanvrage) nog niet openbaar toegankelijk is gemaakt door een schriftelijke of mondelinge beschrijving, door toepassing of op enige andere wijze. Dit openbaar maken beperkt zich niet alleen tot Nederland maar ook daar buiten.

 

Ad. 2. art. 6 ROW en art. 56 EOV. Wat we in deze artikelen kunnen lezen zagen we al eerder bij de eis van ‘vooruitgang’. De vinding moet voor een deskundige op het gebied niet voor de hand liggen. Uiteindelijk komt het er in de wet op neer dat het gaat om een concrete probleem oplossing, en niet om de uitvinding als bezigheid die daaraan meestal voorafgaat.

 

Ad. 3. art. 7 ROW en art. 57 EOV geven aan dat de vinding toepasbaar moet zijn op het terrein van de industrie, landbouw (tuinbouw), veeteelt, bosbouw en visserij. Dit moet niet verward worden met methoden van behandeling van het menselijke en dierlijke lichaam door chirurgische ingrepen of geneeskundige behandeling, en diagnose methoden die worden toegepast op het menselijke en dierlijke lichaam die wegens ethische redenen niet vatbaar zijn voor octrooi. Voortbrengselen als stoffen of samenstellingen, voor de toepassing van een van deze methoden kunnen wel in aanmerking komen voor een octrooi (art. 7 lid 2 ROW, art. 52 lid 4 EOV). Instrumenten en stoffen voor chirurgische doeleinden bijvoorbeeld.

 

Juist als je uitvinding gerelateerd is aan een technische oplossing dan kun je in aanmerking komen voor een octrooi. Dit kan alleen als het nog niet tot de stand der techniek behoord. Dit betekent dat je nooit een octrooi kunt krijgen op een uitvinding waar al een keer een octrooi op is verleend. Omdat octrooiaanvrage meteen gepubliceerd worden zijn je technische gegevens voor een ieder toegankelijk. Dan behoort het dus tot de stand der techniek!

 

Kortom als jouw It oplossing technischenieuw is en aan de overige criteria ook voldoet dan kun je een octrooi-aanvrage overwegen. Houdt er wel rekening mee dat octrooien veel geld kosten!!

 

Zie ook www.bie.nl en www.iusmentis.nl

 

Groet,

 

Evert