Jouw waarheid is de mijne niet. Jouw wetenschap is de mijne niet. Jouw rechtspraak is de mijne niet. Jouw democatie is de mijne niet. We leven in een wereld waarin de tegenstellingen steeds sterker worden. En dat wordt versterkt doordat we media gebruiken die 'het nieuws' filteren op relevantie en doordat er nieuwsbronnen ontstaan die nieuws op maat maken.

 

Dat fenomeen wordt beschreven door Eli Pariser, auteur van het boek The Filter Bubble - hier te zien op een TEDtalk in 2011. Volgens mij zijn deze presentaties helaas niet te embedden op dit forum (Emerce lukt het wel).

 

Dat nieuws op maat speelt een rol bij verkiezingen. Aanhangers van partij X krijgen ander nieuws dan aanhangers van party Y. En elke partij kent zijn nieuwscreatoren die wereldbeelden invullen met stories die slechts deels of in het geheel niet gebaseerd zijn op feiten. Hier een voorbeeld over de islamisering van Londen (lees vooral ook de reacties uit Londen zelf, veel hoopgevende humor).

 

Dat raakt ook ondernemers. Er zijn filterbubbels rond food (wat is gezond), rond klimaatverandering, rond de bankencrisis, rond online shoppen, rond het ZZP-vraagstuk, rond elder-verelendung, rond beauty en zelfs rond wc-luchtjes.

 

Je zou kunnen zeggen dat die filterbubbels de internetversie zijn van de oude verzuiling. Gereformeerden, katholieken, socialisten en liberalen hadden vroeger ook hun eigen media-bubbels (dagbladen en omroepen) met elk een gekleurde waarheid. We hebben echter ook een periode gekend waarin die wereldbeelden overbrugd werden door een gedeeld idee over wetenschap en rechtspraak en gezamenlijk belang. Een renaissance die enkele decennia duurde. Het idee was dat internet zou bijdragen aan verdere verspreiding van een gedeelde waarheid, maar nu lijkt fragmentering in virtuele realiteiten voorrang te krijgen.

 

De aandacht richt zich daarom op platforms zoals Google en Facebook. Jouw zoekresultaten zijn de mijne niet. Jouw likes zijn de mijne niet. Moeten Google en Facebook geen verantwoordelijkheid nemen bij het filteren van zoekresultaten en media-prikkels? Kunnen zij iets doen tegen de verspreiding van onzin-feiten? Of moeten we onszelf beschermen? Hans de Zwart (Bits of Freedom) geeft zeven adviezen op Emerce. Volgens onderzoekers van de UvA valt het nog wel mee.

 

Het debat over die filterbubbels is echter belangrijk. We zitten midden in een serie verkiezingen die de toekomst van Nederland en Europa en de wereld gaan bepalen. Bij het maken van keuzes is het belangrijk dat we de mechanismen van filterbubbels kennen (om enig begrip voor afwijkende standpunten te krijgen) en dat we het effect op de eigen meningsvorming kunnen inschatten. Zien we zelf nog wel het nieuws dat ons onwelgevallig is?

 

Nou kunnen we hier een enorm debat beginnen over wereldbeelden en verkiezingen (bij zo'n topic bijna niet te vermijden), maar het is zeker zo interessant om ondernemers-specifieke voorbeelden te delen van filterbubbels. Krijgen we allemaal dezelfde info over klimaatverandering? Ontstaat er een segment van mensen die de standaard gezondheidszorg afwijzen? Van health-freaks? Van boze bejaarden? En is die polarisering sterker door de invloed van platforms zoals Google en Facebook?

 

Volgens mij zijn die kleine filterbubbels een goede illustratie van de grotere gasbellen die nu geleidelijke groeien. En door te dealen met die kleine bubbels kunnen we de risico's van de grotere bellen wellicht verminderen.

 

^{Voorbeeld: ik probeer al jaren het commercieel belang van mobiel internet in te schatten. Daar wordt door belanghebbende (zoals Google en de telecombedrijven) al heel lang desinformatie over verspreid. Maar dat is institutionele desinformatie, niet hetzelfde als algoritmes die bijdragen aan desinformatie. Hoewel....}

 

Toevallig was ik net in Nederland, maar uiteraard is het voor mij wat lastiger om te netwerken in persoon. Uit het oog - of gewoon letterlijk "over de grens" - is uit het hart, voor sommigen. Daartegenover zijn er anderen die het juist een plus vinden dat ik in een andere bubbel verkeer, en daardoor onpartijdig kan zijn (bijv. bij evaluatie van onderzoek of ontwikkelde methoden).

 

Je schreef "Brexit-gevolgen?" Zou er 1 persoon bestaan die al weet wat Brexit gaat brengen, dan? ::) Veel EU-burgers hebben het VK inmiddels verlaten, namen het zekere voor het onzekere, en er zijn ook Britten die vanwege Brexit en de verharde sfeer naar bijvoorbeeld Denemarken verhuizen.

 

Voor Nederlandse bedrijven die goederen veel naar het VK leveren, kan Brexit grote gevolgen gaan hebben. Maar misschien ook niet. Hoe plan je in hemelsnaam voor zoiets vaags? Ga je op zoek naar een douane-agent, of naar iemand die jouw populairste artikelen in voorraad kan gaan nemen en vanuit Engeland voor je kan versturen? Of wacht je af en doe je niets omdat het toch nog wel wat jaartjes zal gaan duren voor er echt wat verandert?

 

Brexit schept ook bubbels, ja.

 

Het fenomeen wordt een beetje gebagatelliseerd.

 

Nieuw is dat we nu veel meer platforms hebben waar veel meer verschillende stemmen te horen zijn. Goeie zaak hoor, want voorheen was er een beperkt aantal media waarin toch een bepaalde conversatie-cultuur heerste.

 

Nieuw is dat we netwerken hebben waardoor ook splintergroepen sneller onderling contact leggen en hun eigen bolwerk vormen om van daaruit de wereld te bestoken.

 

Nieuw is dat er technieken bestaan om dat marginaal geluid te versterken (amplifying) of verspreiden met behulp van trollfarms. Dat kan ook creatief door in te spelen op angsten en waanbeelden.

 

Nieuw is niet dat deze usefull idiots door allerlei politieke en commerciële partijen gebruikt worden voor desinformatie-campagnes.

 

Maar de samenleving ontwikkelt ook wel weer antivira en natuurlijke afweermechanismen. ;)

 

Een Bubble is gewoon des mensens. Als ik een nieuwe auto koop zie ik direct veel meer van diezelfde auto's op de weg.

Als ik een bepaalde gedachte heb over iets, lijkt het vaak een voorspellende. Dan zie ik dit of dat in de praktijk gebeuren.

Dit is niets bijzonders. Dat is het scheppende vermogen dat elk mens van nature heeft.

Een filterbubble is vergelijkbaar.

Je focust met je gedachte op iets en dan zorgt de 'omgeving" voor de invulling.

 

Het leuke vind ik dat je daardoor ook nieuwe dingen kunt scheppen of te wel uitvinden. En daar leef ik van.