R.I.P. - Benm

Daar zit zeker wat in, normaliter zou het ook beter zijn als mensen met griep of verkoudheid zouden thuisblijven. Het zit hier echter niet in de arbeidscultuur, meestal omdat die aandoeningen kortstondig vervelend zijn maar zeer zelden voor ziekenhuisopname of sterfte zorgen. Werkgevers zullen er dan wel aan moeten wennen dat er veel meer ziekteverzuim is: de meeste mensen verzuimen pas als ze te ziek zijn om te werken. Accepteren dat mensen ook verzuimen om verspreiding van ziekte tegen te gaan is een cultuuromslag.

Dat klopt wel, maar het gaat fout als je test 'false positives' heeft. Een indicator als 'koorts' heeft enorm veel false positives gezien je door legio andere oorzaken ook koorts kunt krijgen. Ik zou gerust stellen dat de meerderheid van de mensen met koorts geen corona heeft. Zelfs een test die maar 50% van de gevallen weet te detecteren helpt al, mits er nauwelijks false positives zijn. Helaas is dat laatste niet echt het geval gezien er relatief weinig mensen covid19 hebben. Die false positives zijn een gigantisch probleem. Laten we even doen alsof we iedereen in nederland kunnen testen met een test die 100% van de corona gevallen detecteert, en 10% false positives heeft: Er zijn ca 40.000 bekende gevallen, maar gezien het beperkte aantal tests is het vrij realistisch dat het er een factor 10 meer zijn die nooit getest worden omdat de symptomen niet zo erg zijn dat ze medische hulp behoeven. Zou je die test over heel nederland doen dan krijg je: - 400.000 mensen die de ziekte echt hebben - 1.700.000 false positives Zie daar het probleem: ondanks dat je test extreem goed is in het opsporen van corona, heb je toch ruim 3/4 van de patienten onterecht aangemerkt als drager. Als je test maar 50% gevoelig is en 10% false positives heeft dan wordt het helemaal een raar verhaal, 90% van de mensen die je test oppakt heeft dan geen corona.

Dat verschilt sterk per geval, maar er is wel iets voor te zeggen. Denk bijvoorbeeld aan personeel in loondienst dat bijscholing nodig heeft. Er is wettelijk niet zoveel geregeld om te voorkomen dat het voor de ondernemer een loze investering is, de werknemer kan meestal met een maand notice vertrekken en voor een ander gaan werken, tegen een beter salaris gezien de meerwaarde van die bijscholing. In die zin vind ik het ook onwenselijk dat de studiebeurs een lening is geworden: je loopt nu een fors financieel risico als je een universitaire opleiding wilt volgen. Gevolg zou kunnen zijn dat mensen er van af zien en gaan werken ipv studeren. Op korte termijn is dan economisch misschien nog wel gunstig, maar je onderwijsniveau als geheel land gaat erdoor omlaag. Dat is een maatschappelijk probleem - wellicht heb je hierdoor de potentiele ontdekker van een covid19 remedie wel uit het systeem gehouden en zit die nu ergens cijfertjes te kloppen bij een nodeloze zorgverzekeraar. Ongeacht wat corona nu met ons doet is het gewoon te verwachten dat werk steeds specialistischer zal worden als gevolg van automatisering. Dat is al heel lang gaande, en gaat wellicht nu nog sneller als mensen afstand van elkaar moeten bewaren: denk bijvoorbeeld aan logistiek, je wilt nu eigenlijk niet dat orderpickers vlak langs elkaar heen lopen en heftruck rijden, maar robots zijn niet zo vatbaar voor dit soort virus. Werken op afstand heeft sowieso potentie. Je ziet dat bijvoorbeeld goed in militaire toepassingen (die vaak vooruitlopen op de rest) waarbij er al veelvuldig drones worden gebruikt voor zaken waar vroeger een bemande straaljager voor nodig was. Nu zit zo'n drone controller nog in een container volgestouwd met apparatuur, maar ergens is die apparatuur niet zo groot dat het niet in een kamer in huis past. Of kijk naar de recente uitbreiding van de Rotterdamse haven waarbij vrijwel alle kranen van afstand bediend worden - momenteel uit een kantoor, maar er is geen enkele reden dat je dat niet uit je huiskamer zou kunnen doen.

Helaas valt dat nogal tegen. Er is de nodige ervaring met andere coronavirussen die verder niet echt gevaarlijk zijn, maar verkoudheid en dergelijk veroorzaken. Ook die infecteren niet iedereen, maar wel een flink deel van de bevolking. In die gevallen is er geen factor te vinden voor wie wel of niet besmet zal raken. Maar in het bredere plaatje: ik denk dat de meeste mensen gewoon terug willen naar hoe het voor corona was. Overigens ben ik wel groot voorstander van het afschaffen van het hele circus met zorgverzekeraars, dat is echt een nodeloze zooi die ziekenhuispersoneel belast met administratie. Een NHS achtig systeem is denk ik veel beter: dan kunnen artsen mensen behandelen in plaats van de halve tijd klooien met DBC codes, uitzoeken welke verzekeraar welke behandling in welk ziekenhuis vergoed en dat soort dingen.

Tja, mijn ouders zitten in hetzelfde verhaal, maar doen ook nog wel gewoon boodschappen. Qua bezoek is het even wat minder, maar ze wonen in een appartement dat afstand houden iets minder gemakkelijk maakt. Ik zie dat niet als asociaal: het zijn niet de ouderen die het snel verspreiden, hoogstens de mensen die de kans lopen om er zelf aan te sterven. Als iemand dan al 80+ is en zelf besluit enig risico te nemen, laat ze dat dan gewoon doen. Het gaat over mensen die de daadwerkelijke bevrijding nog hebben meegemaakt, die kun je toch geen huisarrest geven op de dag dat de bevrijding precies 75 jaar geleden is? Afgezien van de ironie van de datum, stel dat je nu 85 oid bent, wil je dan liever normaal leven met een verhoogd risico op overlijden, om potentieel de rest van je leven in huisarrest wachten tot je ergens anders aan dood gaat?

Bij arbeidsmigranten lijkt me inderdaad het onderling contact een probleem: Zeker seizoenarbeiders zijn meestal niet zo ruim behuisd. Soms zie je zelfs situaties waarin men in stapelbedden slaapt, vervolgens met zijn allen in een busje naar het werk rijdt, en daar dan ook nog eens krap op elkaar werkt met telkens wisselende mensen. Zoiets zorgt ervoor dat je heel snel heel veel besmettingen in een bedrijf kunt krijgen. Dat is een compleet andere situatie dan zeg de gemiddelde nederlandse kantoormedewerker, die een compleet huis voor zichzelf heeft met gezinnetje en dergelijke, en dagelijks op het werk slechts in redelijk nabij contact komt met 10 of 20 altijd dezelfde mensen. Als je bij zoiemand een virus aantreft kun je redelijk contact tracen: een paar dozijn mensen. Wat ook te denken geeft is hoe het aantal gevallen zich over nederland verdeelt: Je ziet dat er een aantal regio's zijn met heel veel gevallen (per 100.000), maar dat zijn geen dichtbevolkte regio's. De grote steden zijn geen brandhaarden (zoals new york wel is), terwijl je dat wel zou verwachten gezien er in een grote stad gewoon meer 'random' contact is tussen verder ongerelateerde mensen (in een supermarkt oid). Dat geeft me toch de indruk dat de verspreiding niet heel hard gaat via de openbare ruimte maar meer via mensen die dichter op elkaar leven in het privedomein. Daar inzicht in krijgen is essentieel: als blijkt dat verspreiding via de openbare ruimte nauwelijks bijdraagt dan heeft het ook niet zoveel zin om alles 1.5 of 2 meter uit elkaar te houden. Bovendien speelt tijd ook een factor: Als iemand ff grondig niest dan blijven die aerosolen wel even in de lucht hangen... je kunt dan wel 5 meter afstand houden, maar als je erachter loopt en 20 seconden later door die niesbui loopt krijg je alsnog de volle laag (zonder dat echt te merken). Door er inzicht in de krijgen kunnen we zien welke maatregelen louter symbolisch zijn, en welke effectief. Neem bijvoorbeeld iets als 'geen hand meer geven': dat werkt als mensen in hun handen hoesten en proesten, maar als ze dat in hun ellebogen doen maakt het weinig verschil, het virus is niet overdraagbaar door huidcontact. Wil je het door een handdruk overdragen heb je veel factoren nodig: iemand die in zijn hand proest, die jou een hand geeft, en waarna jij vervolgens in je ogen, neus of mond gaat wroeten... en zelfs dan is de vraag hoeveel je met 1 handdruk echt uitwisselt, en hoeveel er van een hand naar een slijmvlies gaat.

Risicogroepen zullen lastig blijven, al heb ik hier nog geen bejaarden gezien die geen afstand hielden. Het idee van die gescheiden stromen is dat de ene stroom gewoon geinfecteerd raakt en hopelijk daarna immuun wordt (is nog niet zeker). De andere stroom met verhoogd risico krijgt dan mogelijkheden om op bepaalde momenten te winkelen etc waarbij ze niet mengen met de besmette stroom. Of het werkt? Geen idee. Voordeel is dat de meerderheid van de samenleving weer normaal kan gaan doen. Uiteraard zal dat meer zieken opleveren, maar in de groep die nauwelijks kans maakt er aan te sterven of zelfs maar in het ziekenhuis te belanden. Een voordeel is ook dat het een strategie met een einde is (mits immuniteit optreedt): na enige tijd zal de niet-risicogroep het virus goeddeels krijgen en doorlopen, waardoor het uiteindelijk gewoon uitsterft. Op dat moment kun je stoppen met het scheiden van de stromen. Wachten op een vaccin kan gewoon niet: 1 jaar is extreem optimistisch en zou een record zijn. En als je dan over een jaar (of 2) weer alles mag zul je denk ik merken dat er niets meer is om heen te gaan gezien alles lang en breed failliet is, voor zover je dat zelf al niet bent.

Dat is natuurlijk een redelijk uitzonderlijke situatie, en die zullen er altijd wel zijn. Alhoewel: op 1 erf wil natuurlijk niet zeggen in 1 huis. Ergens verwacht ik wel binnenkort een versoepeling van maatregelen: Ik gok zo'n beetje rond 27-eind mei, na de ramadan en het suikerfeest. Inmiddels zitten we weer rond de 50 ziekenhuisopnames per dag, een tiende van wat het op de piek was. Dat is uiteraard goed nieuws, het indammen is heel goed gelukt. De vraag is wat hier de belangrijke factor aan is: die 1.5 meter? sluiting van horeca? sluiting van kantoren? Het is logisch dat men als die maatregelen tegelijk heeft ingezet, maar dat maakt het nu wel lastig om vast te stellen wat de bijdrage is. Misschien maakt die 1.5 meter op straat helemaal niets uit, maar is het gewoon het punt dat mensen niet langdurig met velen in 1 ruimte aanwezig zijn. En eerlijk gezegd: die 1.5 meter is sowieso al wat losjes, mensen passeren elkaar in de supermarkt en zo breed zijn die gangpaden niet, maar het is kortdurend contact.

Nouja, als er relaties zijn ontstaan buiten huishoudens en daar wat fysieks gebeurt lijkt me dat toch echt tegen de huidige regels in. Niet dat er acuut een politieagent in je slaapkamer staat, maar formeel gezien... Waarom 1.5 meter? Geen idee, andere landen doen 2 meter. Ook dat is niet genoeg als iemand je vol in je bakkes niest, maar dat is ook niet de bedoeling natuurlijk. 50 cm is een stuk praktischer, dan kun je bussen, treinen en vliegtuigen voor 50-66 procent vullen.

Dat lijkt inderdaad vrij onwaarschijnlijk - als je iets hebt zoals een diabetes-teststrip waarmee je snel en regelmatig kunt testen en al resultaat ziet voordat je besmettelijk bent, ben je in no-time van zo'n virus af. Dat is ook een beetje het lastige met koorts of hoesten: dat krijg je meestal pas als je al besmettelijk bent. Segregatie naar leeftijd lijkt op zich effectief, maar contact tussen die 2 stromen kun je niet vermijden. Als je de de grens op 75 zet krijg je een situatie waarbij veel mensen geen contact meer kunnen hebben met hun (groot)ouders. Lastiger probleem: mensen uit beide stromen wonen samen, het is niet zo ongebruikelijk dat echtpaar bijvoorbeeld 78 en 68 jaar oud is. Of 70 en 74, moeten die dan volgend jaar gaan scheiden of zo? Of neem je aan dat als de oudste boven 75 is de partner ook in de stroom kwetsbaren terecht komt? Overigens is het wel een stuk beter dan de huidige situatie. Misschien zou het ook kunnen werken als je zelf (nouja, als huishouden) mag kiezen in welke stroom je terecht komt. Hoe je dat moet organiseren is een tweede kwestie, wellicht met een pasje voor 'stroom 2' zodat je gebruik kunt maken van winkels, stadhuizen, huisartsen etc die dan even voor stroom 1 gesloten zijn? Het levert een raar soort apartheid op, maar als je tenminste zelf nog wat te zeggen hebt is dat fraaier dan het keihard opleggen.

Om die afstanden te creeeren in een vliegtuig moet je het hele toestel min of meer als business class indelen, en de kosten voor dergelijke tickets zijn vaak wel 3 tot 4 keer de economy prijs op lange afstanden. Ik vraag me af of dat gaat werken: een laagseizoen retourtje KL of Bangkok had je afgelopen jaar voor zeg 600-700 euro. Als die prijs zo stijgen naar 2500 euro denk ik dat er heel veel vraag zou wegvallen. Persoonlijk zou ik nog wel overwegen te vliegen bij dergelijke tarieven, maar voor een gemiddeld gezin is het gewoon niet haalbaar: Ouders met 2 kinderen zouden dan 10.000 euro kwijt zijn voor de vlucht alleen. Dat is zelfs voor gezinnen met 2x modaal inkomen gewoon een enorme bak geld. En dat zijn dan nog de lange afstand vluchten waarbij business class wel ongeveer 1.5 meter afstand kan bieden. Voor korte vluchten binnen europa is de indeling voor "business class" soms weinig meer dan de middelste stoel van een rij van 3 af te dekken met een tafeltje of iets dergelijks, en uiteraard betere service in de vorm van lounge toegang, maaltijden etc. Dat is qua afstand echter absoluut onvoldoende, je zit alsnog binnen een meter naast elkaar. Zou het wel voldoende zijn dan kun je een vliegtuig voor 2/3e vullen - normaliter niet rendabel, maar 50% verhoging van de ticketprijzen zou dat nog wel goed maken, en ook redelijk betaalbaar houden. Ik denk echter niet dat de luchtvaart dit gaat doen, gezien er zoveel andere momenten zijn dat mensen die afstand niet kunnen houden: boarden wordt lastig, iemand passeren in een gangpad van/naar een lav onmogelijk, om maar wat te noemen. Wat dat betreft denk ik dan men zal terugvallen op het screenen voor de vlucht: Bij SARS deed men ook temperatuurmetingen, en uiteindelijk heeft dat relatief weinig slachtoffers gekost. Nu is COVID19 niet direct een 1:1 kopie van SARS, en is het vooral even de vraag hoe besmettelijk dragers zijn die (nog) geen symptomen vertonen.

Uiteindelijk wel, de vraag is hoe lang dat nog gaat duren en hoeveel bedrijven voor die tijd omvallen. Mensen zijn in wezen tamelijk sociale kuddedieren, dat instinct haal je er niet uit. We willen dingen samen doen, elkaar aanraken, dicht bij elkaar komen en dergelijke. Dat ligt gewoon in de menselijke aard. En het kan ook niet anders: stel dat we voor altijd 1.5 meter uit elkaars buurt moeten blijven, hoe moeten relaties zich dan vormen? Als je dit 50 jaar doet dan sterft de mensheid domweg uit aan gebrek aan nakomelingen. Wat het 'berooid' achterlaten van volgende generaties betreft: Dat we natuurlijke bronnen uitputten is natuurlijk een feit, maar we geven ook positieve zaken door in de vorm van kennis: Ergens eind jaren 40 prikte iemand een paar electroden in een kristal germanium en maakte de eerste transistor. 70 jaar later weten we miljarden van die dingen in een heel klein doosje te proppen, maar zonder de kennis van toen over te dragen over de generaties was dat nooit gebeurd. In die zin is het helemaal niet zo dat we volgende generaties verdoemen: je kunt stellen dat we de volgende generaties opzadelen met bijvoorbeeld een stijgende zeespiegel, maar ook dat we ze de kennis geven voor het bouwen van effectieve waterkeringen waarmee ze dat kunnen mitigeren. Uiteraard zijn er legio voorbeelden van soortgelijke situaties, maar over de hele linie denk ik dat de kennis meer waard is dan de schade kost. Waren we nooit begonnen aan die hele industriele/wetenschappelijke evolutie dan zou je levensverwachting in de orde van 50 zijn, met kans op sterven aan nu eenvoudig te voorkomen of behandelen ziektes, en met een non-productieve landbouw waardoor je zou verhongeren. Ik zou daarom zeggen: bedankt, vorige generaties innovators!

Smartphones hebben in de regel inderdaad geen thermometer aan boord waarmee je lichaamstemperatuur kunt meten, en een saturatiemeter (zo'n vingerknijper) is sowieso een los instrument. Lichaamstemperatuur meten werd wel gedaan bij de originele SARS uitbraak op vliegvelden en dergelijke. Of het in de huidige situatie heel effectief is durf ik niet te zeggen, het lijkt erop dat je al besmettelijk kan zijn voordat je symptomen als koorts ontwikkelt. Daarnaast is de standaard medicatie voor je 'naar voelen' hier min of meer het slikken van paracetamol - dat niets tegen een virus doet, maar welk sterk koortsverlagend werkt. Kijk je naar de luchtvaart of iets dergelijks dan lijkt de oplossing wel weer te zitten in temperatuurmeting, gezien afstand houden en rendabel vliegen domweg niet te combineren zijn... maar men wel weer wil gaan vliegen gezien die geparkeerde vliegtuigen miljoenen per uur kosten.

Als je aanmerkelijk belang wilt voorkomen is 21 natuurlijk wel riskant - er hoeft er maar 1 om te vallen en je zit over de grens. 25 oid klikt wat dat betreft realistischer. Of het verder een goed idee is durf ik niet te zeggen, dat hang helemaal af van wat je doet en hoe je onderlinge verhoudingen zijn.

Tja, ik denk eigenlijk dat de hoofdfactor gewoon carnaval voor dit verschil. Een paar mensen komen besmet terug van vakantie, weten nog van niks, en gaan vervolgens een paar dagen een bepaald niet contactloos feestje vieren met duizenden bij elkaar. In principe had die overdracht net zo goed in de bible belt kunnen gebeuren waar ze met honderden in een kerk gaan zitten iedere week en allemaal dezelfde dingen aanraken etc. Die eerste lockdown is begrijpelijk, je weet niet precies hoe besmettelijk en gevaarlijk iets is, en dan kan ik begrijpen dat men gaat voor de veiligste optie, met redelijk success. Vervolgens is de vraag: "wat nu?". De huidige lockdown handhaven kan niet, een 1.5 meter maatschappij is op lange termijn ook niet haalbaar, en een vaccin laat nog zeker een jaar op zich wachten. De gehele bevolking testen is ook een lastig verhaal, en ook niet zo heel zinnig als je alle patienten weet te vinden en te isoleren: zelf als er geen enkele patient meer in nederland is, kun je nog niet terug naar normaal. Normaal is ook dat we op vakantie kunnen, en normaliter zijn nederlanders nogal reislustig. Tenzij de hele wereld vrij van het virus is komt het dan vroeg of laat toch weer terug. Ik vrees dat de realiteit zal zijn dat de meerderheid van de bevolking het uiteindelijk een keer oploopt, en de hoop dat je daardoor langdurig immuun raakt. Zuid-Korea heeft het voor elkaar gekregen vrijwel alle patienten te traceren en isoleren, en vrijwel iedereen waarmee ze in contact zijn geweest te testen. Dat is een daverend succes op korte termijn, maar het virus is ermee niet verdwenen. Als men daar weer internationaal verkeer toelaat kan het zo terugkomen zonder zinnige oplossing.

Klinkt tamelijk onzinnig, als die "airco" in orde is dan zou daar ook een hepa filter in moeten zitten dat deeltjes en aerosolen opvangt. Het zou globaal beleid kunnen zijn dat en eigenaar van dat soort locaties uitrolt over alle locaties, op basis van het beleid in de VS. Ergens lijkt het me zeer onwaarschijnlijk dat je iets oploopt op een server farm of colo: meestal komen daar nauwelijks mensen tenzij er fysiek iets moet worden vervangen, en de luchtverversing is extreem snel door alle fans in de systemen die lucht van koude naar warme gangen pompen.

Dat zou een positieve uitkomst kunnen zijn: bedrijven die voorheen niets zagen in thuiswerken komen nu noodgedwongen toch in die situatie terecht. Als vervolgens blijkt dat de productiviteit niet slechter wordt, of zelfs beter, is het iets dat bedrijven zullen overwegen voor de toekomst. Uiteraard geldt dit lang niet voor iedereen, maar voor de groep die tamelijk nodeloos naar een kantoor rijdt om daar 90% van de tijd achter een scherm te zitten wel. Hoe groot die groep is durf ik niet te zeggen, maar een relatief kleine (10-20%) afname van spitsrijders heeft al een significant effect op de fileproblematiek. Of je dat fiscaal moet stimuleren: wellicht helemaal niet: als blijkt dat thuiswerken in een gegeven functie net zo effectief is als op kantoor komen werken, dan heb je al de besparingen op de kantoorkosten op zich.

Of goedkoper/gratis OV er veel aan helpt weet ik niet: ik gebruik het nauwelijks omdat het te onhandig is, niet zozeer omdat het duur is. Wat wel zou kunnen is dat er meer mensen thuis gaan werken. Nu moeten ze door de corona maatregelen, maar dat is ook gelijk een kans om eens te ervaren hoe dat is, en wellicht bevalt het in veel gevallen eigenlijk best goed. Zeker mensen die normaliter naar een kantoor rijden, daar 8 uur achter een computer zitten, en weer naar huis rijden. Misschien 2 keer per week een paar uur vergaderen: dat is feitelijk absurd. Dat kun je beter thuis gaan werken en voor die vergaderingen gaan rijden, als het ff kan niet pal in de spits. Dan ben je gezegend met een goede gezondheid en forse dosis geluk! Meestal maken mensen geen gebruik van zorg omdat ze het willen, maar omdat het nodig is. Iedereen loopt het risico zorg nodig te hebben, ook als je gezond bent kun je een ongeluk krijgen, of later alsnog ziek worden. Wat dat betreft is het hier redelijk goed geregeld, en in de UK heel goed. Als je wilt zien hoe het niet moet kun je naar de VS kijken: daar lopen genoeg mensen onverzekerd rond en is zorg extreem duur. Als je pakweg een keer blinde darm ontsteking krijgt loop je het risico op een rekening van een ton.

Die koortspoortjes gaan denk ik niet zoveel doen: mensen kunnen al besmettelijk zijn voordat ze koorts krijgen, en koorts verlagen middels medicatie als paracetamol. Dat laatste hoeft niet bewust te gebeuren om detectie te omzeilen, maar het is gewoon iets dat koortsremmend werkt en veel mensen gebruiken als ze zich niet zo lekker voelen om wat voor reden dan ook (kater op zaterdag na een vrijdagnacht doorhalen bijvoorbeeld). Leeftijdsgrenzen zijn een ander ding, waarvan ik me afvraag of het nodig is: Het risico voor mensen onder de 50 om aan de ziekte te overlijden is zeer klein, en ik verwacht eigenlijk dat van club-publiek het aandeel boven de 50 sowieso zeer gering is. Die combinatie van factoren geeft ergens te denken dat het openen van clubs zonder 1.5m beperkingen niet heel gevaarlijk is. De keerzijde van het verhaal is natuurlijk wel dat je op die manier de ziekte kunt verspreiden buiten de jonge doelgroep: veel mensen van pakweg 30 zullen ouders hebben die 60+ zijn en wel in de risicogroep voor overlijden vallen. Zelf gaan ze er niet aan dood, maar als je transmissie langs die weg krijgt naar kwetsbare mensen kan het alsnog een probleem opleveren. Voor clubs is het wellicht wel even lastig: als je maatregelen verruimd dan is een belangrijke factor hoeveel personen je tegelijk in 1 ruimte wilt hebben, eventueel ook zonder afstand te houden. Nu is dat aantal 30 (met afstand), wellicht wordt zoiets verruimt tot 100 zonder afstand of iets dergelijks. In die situatie kun je het gemiddelde terrasje en kroegje wel weer open gooien, maar clubs met duizenden bezoekers zijn toch een ander verhaal.

Het gaat natuurlijk ook wel een beetje om de proportie. Als software ontwikkelaar ben ik ook een voorstander van bescherming van intellectueel eigendom, maar of ik van inbreuk een probleem maak is nogal afhankelijk van de situatie: Als iemand een stuk CMS code jat van zijn bedrijfssite voor een of ander persoonlijke website met 5 hits per dag boeit me dat echt niet zoveel. Als men een kopie gaat maken voor een andere bedrijfsmatige site een heel stuk meer, en als men het gaat verkopen als zijnde een eigen product is dat absoluut een probleem. Wat ANP (maar ook Getty etc) doen is wel even iets anders: die gebruiken techniek om automatisch inbreuk vast te stellen en dan de gepeperde rekening te sturen, zonder dat iemand kijkt naar de omstandigheden, of zelfs maar naar de geldigheid van de claim (neem het voorbeeld van de NASA foto's waar ANP een claim op legt terwijl ze vrij te gebruiken zijn voor eenieder vanaf de originele bron). Bij dat NASA verhaal kun je je nog verweren omdat die content eeuwig online blijft staan, maar als de bron inmiddels verdwenen is wordt zoiets een lastig verhaal: in feite zou ANP rechten kunnen claimen over foto's die in hun database zitten, maar waarover ze zelf niet eens de rechten hebben. Daartegen kun je je verweren, maar dat is kostbaar, tijdrovend, en onzeker.

Uiteraard is het een enorme kostenpost, en die wordt alleen maar groter met een vergrijzende bevolking. Overigens vind ik wel dat er eens gekeken moet worden naar hoe ervoor betaald wordt. Ergens ben ik voorstander van een NHS-achtig systeem waar bij zorg voor de bevolking "gratis" beschikbaar is. Het zou enorm veel administratie schelen als we de zorgverzekeraars afschaffen, geen aparte premies meer, geen eigen risico's. Dat klinkt wellicht als een giga-belastingsverhoging, maar dat valt ergens best wel weer mee: Feitelijk betaalt de overheid nu al ca 80% van de zorg. Premies voor een verzekering liggen rond 1200 euro per persoon per jaar, kosten rond de 5000. Maar lang niet iedereen betaalt die premie, als je een laag inkomen hebt krijg je zoveel zorgtoeslag dat je netto 5 a 10 euro per maand voor je verzekering betaalt. Laten we daar gewoon mee kappen en het uit algemene middelen financieren.

Ooit waren prijzen nog wel eens gebaseerd op de oplage van een krant of iets dergelijks, maar online is dat lastig. Ergens voelt het nogal oneerlijk dat het bedrag hetzelfde zou zijn voor 100 of 100 miljoen pageviews en bijbehorende advertentie inkomsten. Wat ook nogal zuur is dat inbreukmakers soms geen flauw idee hebben wie auteursrecht op een foto heeft: ze 'jatten' heb van een andere site, mogelijk eentje die onder een of andere open licentie valt maar op zijn beurt de foto zonder toestemming heeft verwerkt. Stel dat je best wilt betalen voor die foto: hoe moet je weten aan wie? Een ander probleem: Gratis fotostocks. Die zijn er genoeg, maar hoe kan ANP voorkomen dat iemand domweg hun foto's jat, vervolgens op dat gratis stock zet, waardoor mensen denken ze rechtenvrij te mogen gebruiken? En kun je die mensen wat verwijten? Die handelen verder gewoon ter goeder trouw. Overigens biedt dat probleem ook meteen een kans om terug te vechten: massaal van achter een TOR verbinding de hele ANP beeldbank uploaden bij alle gratis stock fotosites die je kunt vinden. Mag natuurlijk niet, maar wellicht slaat die bot van permission machine dan zodanig hard aan het werk dat het ding crashed... of in ieder geval zoveel resultaten vindt waarbij de publicerende partij niet te achterhalen is dat het niet lucratief meer is :)

Daar zou je ieder nieuwsbericht mee kunnen beginnen, maar het is iedere dag ongeveer hetzelfde getal, en daarmee ongeveer dezelfde waarde als ieder nieuwsbericht beginnen met het vermelden van de omtrek van de aarde. Het verschil tussen patienten als gevolg van roken en ander gevaarlijk gedrag is echter heel groot: COVID kan heel snel heel veel patienten opleveren, en, mogelijk belangrijker: ook het behandelende personeel besmetten. Dat laatste heb je met dingen als kanker of verkeersslachtoffers niet/nauwelijks. Het is echter wel een probleem dat we niet helemaal konden schatten: de angst was natuurlijk dat het personeel massaal besmet zou raken waardoor je tegelijk een enorme stroom patienten hebt maar veel minder behandelcapaciteit. Of er iets permanent moet veranderen na de crisis? Ik zou niet weten waarom: er ontstaat een recessie die eigenlijk niet veel anders is dan welke willekeurige recessie dan ook. Voor de rest is er niets veranderd. Meestal volgt na een recessie ook gewoon weer herstel, vraag is hoe lang dat gaat duren. Als ondernemers denk ik dat we nu even naar de korte tot middellange termijn moeten kijken, zeg de rest van het jaar. Zaak is dat de maatregelen nu gevaarlijker voor ondernemingen lijken te gaan worden dan de ziekte zelf. Die 1.5 meter afstand is gewoon onmogelijk voor de maatschappij. Hoeveel mensen passen er in een bus met 1.5 meter ertussen? Stuk of 6, hooguit 8, terwijl er normaliter wel 50 in konden (incl staanplaatsen)? Zelfde voor treinen, vliegtuigen, winkelcentra, trottoirs, horeca, kantoren, bouwplaatsen en van alles meer. Daarmee kan die 1.5 meter niet meer zijn dan een korte noodmaatregel. Ik denk dat het even afwachten is wat de landen om ons heen doen. Er zullen ongetwijfeld landen zijn die het redelijk snel laten gaan (of er niet eens aan beginnen zoals Zweden). Zodra andere landen het laten gaan moet Nederland dat ook doen om concurrerend te kunnen blijven. Zo niet gaat de boel hier op zijn gat en rest ondernemers de keuze tussen faillissement of emigratie.

Ik zie het probleem vooral in het mogelijk neergaan van klanten van klanten. Voor mijn werk heeft deze crisis geen directe gevolgen, in kan gewoon blijven doen wat ik deed. Datzelfde geldt ook voor het merendeel (maar niet alle) van mijn directe klanten. Daarna gaat het echter wel richting leveranciers aan consumenten en bedrijven die min of meer stil liggen. In die zin denk ik dat de financiele klap voor mij mogelijk pas over een half jaar of iets dergelijks zal vallen. Aan de andere kant zijn er ook hoopvolle ontwikkelingen als mensen afstand van elkaar willen bewaren: online is daarvoor perfect, en dan heeft acuut wel geresulteerd in een aantal opdrachten en omzet die er anders niet zou zijn geweest. Op korte termijn, in de zin van enkele maanden, verwacht ik daardoor geen acute problemen. Wat er daarna gebeurd is koffiedik kijken, maar ook wel extreem vervelend: Het naarste scenario zou zijn als hier de klap komt terwijl het virus al lang voorbij is en er geen regelingen als TOZO meer bestaan, ergens in de herfst of iets dergelijks.

Dat is wel een ding: als aandeelhouder vind ik dat ik mag verwachten dat het bestuur van de bedrijven waar in aandelen in heb -alles- moeten doen wat binnen de wet mogelijk is om belastingdruk te verlagen en dergelijke. Dat komt mij uiteindelijk ten goede in de vorm van dividend en/of koersstijging. Zouden ze dat niet doen dan is er feitelijk sprake van wanbestuur. Het enige dat je daartegen in kunt brengen is dat nu 'moreel' te handelen je in de toekomst ten goede zal komen. Ergens lijkt me dat een vrij zwak argument gezien men bedrijven zelden hard financieel afrekent op immorele beslissingen uit het verleden. Als je het wilt argumenteren tot in het extreme, wat was dat modemerk ook alweer dat de uniformen voor de nazi's produceerde, en waarom bestaat dat nog succesvol?