Georges Plat

Autorijden op aardgas Aardgas is de schoonste beschikbare motorbrandstof, kan in elke voertuigtype worden gebruikt, is ruimschoots voorradig, kan duurzaam worden geproduceerd (efficiënter dan welke biobrandstof dan ook) en is de ideale voorloper van waterstof. Omdat methaan —brandbaar deel van aardgas — erg lijkt op waterstof, ermee kan worden vermengd en kan dienen als grondstof voor waterstof. Hoe rond willen we de bal hebben?? In Italië rijden 500.000 auto’s op aardgas. In Nederland, aardgasland bij uitstek, 300 ! Dit verschil kan alleen bestaan bij de gratie van politieke (on)wil. Aardolie maakt wereldeconomie. Maar de aarde maakt ook gas. Gas dat als het onverbrand de dampkring bestijgt, en dat doet het graag, omdat het lichter is dan lucht, twintig keer beter isoleert dan CO2! En dat willen we dus niet omdat hierdoor de aarde opwarmt. Darmgassen van alleen koeien zijn verantwoordelijk voor 18% van het broeikaseffect! Burn it!

Het idee dat ingrijpende veranderingen van de manier van leven steeds sneller voltrekken mag zo zijn, de opsomming in het artikel geeft een vertekend beeld. De genoemde veranderingen zijn eerder vertakkingen van een grote lijn dan wezenlijk andere wegen. Zo is virtualisering een verfijning van televisie. Zelfs voor televisie bestond er al de animatiefilm. Techniek, massacommunicatie, virtualisatie en wegwerpindustrie zijn processen die nauw onderling zijn verbonden en als geheel helemaal zo snel niet ontwikkelen. Ondertussen voltrekken zich zeer belangrijke veranderingen die nog veel langzamer gaan. Bewustwording van de globale menselijke ziel bijvoorbeeld. Producten lijken wel steeds sneller te ontwikkelen maar dat valt reuze tegen. Neem nu die mobiele telefoon. Toen GSM nog maar net was uitgerold was al duidelijk dat de exploitatie van dit snoerarme systeem duidelijk goedkoper is dan een leidingsysteem in de grond. Toch is tot op de dag van vandaag mobiel bellen duurder dan ‘gewoon’ bellen. De snelheid waarmee deze revolutie zich voltrekt wordt bepaald door de rentmeesters en niet door de gebruikers. Die rentmeesters maken zich druk over productcycli. Als de PTT destijds iedereen had afgesloten en een mobieltje had gegeven dan zouden daar maar weinigen bezwaar tegen hebben kunnen maken. Klachten hadden kunnen worden afgewikkeld met een tube superlijm om de toestellen permanent met het lichtnet te verbinden. Maar dat is allemaal niet gebeurd. GSM heeft in de toestellen en in de netwerkprotocollen alle faciliteiten die men in een zakelijke omgeving (bedrijfsnetwerk) gewend is. Maar omdat de providers er geen concurrentievoordeel in zien nemen zij niet de moeite om deze functies in de netwerken te activeren. Deze revolutie is nog lang niet voltooid! Toch wel handig, al die draadjes in de grond. Kunnen we nu lekker allemaal ADSLen. Jammer. UMTS komt moeizaam van de grond. Zelfde verhaal. Maar er is ook goed nieuws: Het hele begrip ‘productcyclus’ is zelf onderwerp van een productcyclus. Het is een handig instrument voor investeerders maar op den duur niet efficiënt voor de productie. De voortschrijdende virtualisering zal de potentiële consument gaan verleiden met producten die er nog helemaal niet zijn. Massaproductie verliest het van maatwerk en productbedenkers en ontwerpers breken het monopoly van de ‘merken’. Ook de handel zal haar inhalige positie moeten prijsgeven. De industrie wordt een min of meer gelijkvormig platform, vergelijkbaar met landbouwgrond. Alles wat is bedacht kan overal worden geproduceerd. Voor wat het kost. Om het te bedenken en om het te maken. Productcycli zoals wij dat nu kennen zullen krimpen tot misschien wel minder dan een week maar ons idee van wat we willen gebruiken zal langer leven dan wat we nu zo graag massaal weggooien.

Oeps! Dat is nu juist het op één na grootste voordeel van lokaal opwekken. De stroom hoeft niet te worden getransporteerd. Althans niet over het hoogspanningsnet. De stroom wordt helemaal niets duurder. Er wordt niets ingekocht en niets over afstand vervoerd. Er wordt alleen iets verrekend via een adminstartiesysteem dat er al was en door het terugleveren niet duurder wordt. Door lokaal stroom op te wekken kan de verbreding van de infrastructuur worden uitgesteld en dus geld worden bespaard. Grootschalige producenten lopen alleen wat omzet mis maar zullen daardoor niet kleinschaliger gaan werken en dus ook niet duurder worden. (voor zover schaalverkleining al minder efficiënt zou zijn)

Bij teruggeleverde stroom zijn er helemaal geen transportkosten. De kleine hoeveelheid stroom wordt namelijk in de directe omgeving verbruikt. lokaal geproduceerde stroom bespaart zelfs transportkosten. De stroom die ik aan mijn buurman lever hoeft immers niet vanuit Duitsland hiernaartoe gebracht te worden terwijl die buurman daar wel voor betaalt.

Oneerlijke concurrentie was juist aanleiding voor dit hele onderwerp. In dit geval tussen grootschalig en kleinschalig geproduceerde schone energie. Oneerlijke concurrentie t.o. grijze energie zou zo zijn als de consument ook zou moeten betalen voor de milieuschade. Dat hoeven ze nu niet of nauwelijks en in plaats van deze kosten te innen in de vorm van zware belastingen kiest de overheid er voor het alternatief te belonen. Wel zo vriendelijk. Als bovendien belasting en subsidie in evenwicht zou worden gebracht dan kan een dergelijk systeem nooit een inkomstenprobleem opleveren. Al te pragmatische liberalen denken dat de hele wereld kan worden bestuurd door geld, of beter gezegd door winstbejag. Uitstekend principe om individuen te prikkelen om zich in te spannen maar zeker niet zaligmakend om te zorgen dat deze inspanningen ook positief bijdragen aan het grote geheel.

Wie zegt er dat God iets anders heeft gedaan?

Maar dan zijn mensen dus in principe goden, omdat ze andere wezens kunnen scheppen. Nee, Walt Disney was ook geen god omdat hij Mickey Mouse had geschapen, toch? Ik denk het wel. Als je de mensenwereld afzet tegen de godenwereld, dan is deze niet minder simplistisch dan de wereld van Mickey Mouse vergeleken met de mensenwereld. Misschien ook wel, maar dan had je maar een beter voorbeeld moeten noemen. De mens heeft toch wel levendiger schepsels voortgebracht dan Mickey Mouse. Wat nu? God is niet bewijsbaar door "gelieerde fenomenen". Het enige "bewijs" voor god vormen gedachten in hoofden van mensen die graag in god willen geloven. Ik ken geen wetenschappen die zoiets zelfs maar serieus nemen. Alle “bewijs” bestaat uit gedachten in hoofden van mensen, al dan niet zintuiglijk verworven. Zij kunnen dit opschrijven en modellen maken om één en ander in samenhang te brengen. Over god is dit al zoveel gedaan dat het m.i. toch wel duidt op een onredelijke buitensluiting van god door de wetenschap. Het zij hen vergeven, alle reden om als wetenschapper de kerk te negeren, maar Zijn aanwezigheid heeft toch wel zoveel sporen achtergelaten dat hier wetenschappelijke verklaring voor moet worden gevonden. Simpelweg zeggen: Hij bestaat niet, is toch allerminst wetenschappelijk. Een interessante wetenschappelijke vondst op dit gebied is de ontdekking van de relikwab. Een deel in onze hersenen dat religieuze gewaarwording regelt. Dit deel elektrisch stimuleren lijdt direct tot religieuze ervaringen. Maar hoe komen wij hier aan? En waar dient het voor?

Misschien even goed terug lezen… Je gelooft niet in god, maar bent wel in staat om te geloven in iets dat niet bestaat. Dat is op zijn minst een curieuze waardering van een vermogen dat anderen aanwenden om in god te geloven. Je zou dus in iets anders kunnen geloven maar doet dat kennelijk niet. Dit anders is in alle opzichten beter dan religie, maar toch niet de moeite waard er in te geloven…. Dat geloof ik niet. Ik denk dat dit wel de moeite waard is en ben reuze benieuwd wat jij wel zou kunnen geloven maar niet doet omdat het toch niet bestaat.

Beiden botsen tegen grenzen. Daar vinden zij elkaar. Zij kunnen niet met en niet zonder elkaar. Ongeveer zoals mannen en vrouwen. Wezenlijk verschillende manieren om de werkelijkheid te benaderen. De spelregels van wetenschap zijn betrekkelijk strak. Maar dat helpt niets. Voordat iemand op het idee komt iets te onderzoeken zal hij toch eerst inspiratie nodig hebben. Deze kan natuurlijk uit wetenschappelijke bevindingen komen, maar de brug naar de volgende stap, de hypothese, is als zij enige kans op een doorbraak wil maken toch zeker afhankelijk van fantasie. Bestaande kennis dient dan eigenlijk alleen nog om onzinnigheid buiten te sluiten. Fantasie is één van onze kleurigste goddelijke vermogens. Zij is de basis van alles wat we leuk, lekker, of anderzijds de moeite waard vinden. Dat wij hiermee ook werkelijk tot scheppen komen doet zelfs weinig af aan de pret. Verzinnen we gewoon wat anders. Fantasie genoeg. Ja, als je een voorstelling maakt van wat voorgaande culturen hebben bereikt, kan je er zeker van uit gaan dat er tweedehands inzichten op herontdekking liggen te wachten. Interessante vraag daarbij is of de belangstelling hiervoor puur afkomstig is uit cultuurhistorisch inzicht, of dat er ook andere krachten zijn die ons collectief bewustzijn over de tijd heen tillen. Ik moet dan gelijk denken aan de denkvruchten van Rupert Sheldrake. Helaas het stadium van pseudo-wetenschap niet echt ontstegen, verhaalt deze bioloog over de samenhang tussen gebeurtenissen over tijd en ruimte buiten de gangbare oorzaak-gevolg-uitleg. Zijn simpele hypothese luidt: als iets ergens gebeurt, verhoogt dit de waarschijnlijkheid dat deze gebeurtenis ergens anders of op een ander moment ook gebeurt. Dus niet omdat de omstandigheid die de gebeurtenis veroorzaakt herhaling daarvan waarschijnlijk maakt, of dat deze omstandigheid zich logischerwijs elders ook voordoet, nee, puur de gebeurtenis op zich beïnvloed de kans op herhaling of gelijktijdige gebeurtenis elders. Hoe deze kracht natuurkundig precies werkt wordt buiten beschouwing gelaten. Zij krijgt slechts een naam: Morphogenetisch krachtveld, en wordt wetenschappelijk onderzocht in tal van proeven die lijken op eerder onderzoek naar telepathie. Maar ook in het rijk der dieren vindt hij bewijs voor het bestaan van Morphogenetische krachtvelden. Juist het weglaten van de natuurkundige verklaring maakt deze theorie m.i. zo aantrekkelijk. Zij gaat in principe over puur aardse gebeurtenissen, maar houdt rekening met natuurkrachten die wij niet kennen. De gevolgen van deze krachten spelen zich onder onze ogen af. Dat is werkelijk. We kunnen hier wetmatigheden in ontdekken die wij niet kunnen verklaren maar wel voor waar kunnen aannemen. En dat is volgens mij de zuiverste vorm van wetenschap. Erkenning van het grote onbekende als inspiratie om wat we wel weten met elkaar te verbinden. Het grote onbekende gaan invullen met volkomen ongeloofwaardige fantasie, zoals de religie doet, werkt dan zeer contraproductief.

Toch geloof ik wel in roze olifanten maar niet in god. Ik hoop dat je hiermee onderdeel bent van een niet onaanzienlijk doch intellectueel verwaarloosbaar onderdeel van deze samenleving dat zijn werkelijkheidsbeeld meer laat bepalen door de vermakelijkheid van wat de tv ons toont dan door wat zoal aan kennis voorhanden is. (is langer dan de jouwe maar toch een oneliner) :)

Dan heb je zeker geen kinderen en verwacht je binnen veertig jaar te sterven.

In wat voor zin staat die brede visie onder druk? De zeer kleine minderheid die wezenlijk verschillende denkwijzen samenbrengt heeft zich te verdedigen tegen de sterkste opponenten uit elke denkrichting die hij tracht te verenigen. Zelfs als hij er in slaagt binnen één denkstroom te overtuigen wordt binnen deze groep het samenbrengen met andersgezindten eerder als bedreiging gezien dan als een meerwaarde. Om de simpele reden dat deze groep zich in haar onderscheiding bedreigt voelt door anders denkenden. Samenbrengen wordt snel gezien als heulen met de vijand. Precies. Dat kan zij. Mits zij van uit die specialismen enig voordeel van de twijfel zou krijgen. Omdat men daar zou beseffen dat deze verbinding met aangrenzende werkelijkheidsbeelden het bestaansrecht van het eigen gedachtegoed ten goede zou komen. Het probleem bestaat er volgens mij uit dat mensen die in een bepaalde richting hebben leren denken, en daar succes mee hebben, dit succes automatisch toedichten aan de richting waarin zij denken. Deze denkrichting zelfs meer waarde toekennen dan hun eigen inbreng en de inspiraties die dit succes teweeg brengen. Hierbij over het hoofd zien dat de eigen ervaring en inspiratie in een ander (aangeleerd) referentiekader tot totaal andere inzichten had kunnen lijden. En dat die andere inzichten even veel recht doen aan de onderliggende gedachten. Als de mogelijk van andere conclusies uit de zelfde informatie wel zou worden gezien dan zou het vermogen wezenlijk verschillende zienswijzen te combineren veel hoger worden gewaardeerd. De kleine groep onder ons die dit kan zou meer macht krijgen en sleutelposities krijgen in het netwerk van ons collectief bewustzijn. De enkelingen die succesvol bruggen hebben kunnen slaan worden alom geroemd, maar het zijn er heel erg weinig. Ik denk dat er veel meer mensen zijn die dit kunnen maar daar de kans niet voor krijgen omdat het belang van de verbindende factor ernstig wordt onderschat.

Dit klopt niet. De productiekosten van dergelijke apparatuur mag dan wel dalen, zij zal toch aan een ondergrens komen. Maar bovenal wordt met deze technieken de uiteindelijke prijs per joule niet zozeer bepaalt door de aanschaf van apparatuur, maar door de bemensing en de ruimte die zij inneemt. Hier liggen beslist mogelijkheden, maar deze worden m.i. pas interessant als zij de kwaliteit van onze leefruimte niet te veel belasten. Dit is meer iets voor de volgende stap: Waterstof. En bij voorkeur buiten onze leefsfeer. Hiermee zal je ondernemers niet aanmoedigen. (mij wel overigens) Het snijpunt wordt bepaald door twee curven. De curve van het alternatief wordt vooral beïnvloed door het belang dat wij er als maatschappij aan hechten. De stijgende lijn in deze curve wordt namelijk vooral bepaald door de schaal waarop de techniek wordt toegepast. En die schaal is politiek te beïnvloeden. Niet veel, maar als de techniek kansrijk is kan de trage aanloopfase wel drastisch worden verkort.

Tja, dat is cijferstoeien. Als iemand 5% van zijn inkomsten aan brandstof besteed, en je maakt die brandstof 2x duurder gaat-ie er netto na brandstofkosten ook maar 6% op achteruit.... Mijn stoeipartijtje ging nog iets verder. Accijns meegerekend zou het verschil aan de pomp slechts 5% zijn. En daar valt niets op af te dingen en m.i. ook weinig bezwaar tegen te maken. De markt is slechts één partij. De overheid bepaalt nu al in sterke mate de samenstelling van de brandstoffen en de verhouding tussen de omzet van de verschillende soorten brandstof. Een wettelijk voorgeschreven aandeel biobrandstof past helemaal in de praktijk van vandaag. Deze maatregel dient als instrument om de markt te stimuleren om schone brandstoffen te leveren boven de prijs van aardolieproducten. Als overbruggingsmaatregel om het break-evenpoint drastisch te vervroegen, zonder fiscaal ingrijpen, zonder subsidie en zonder dat de consument daar veel last van heeft. Daarna is het uiteraard geheel aan de markt. De speelruimte is enorm. 5% netto prijsstijging zou als principieel maximum kunnen gelden. Stel we beginnen met 1% bijmengen. 5% netto is 10% van de kostprijs (accijns). Dan mag deze toevoeging dus tien keer zo duur zijn als benzine. Reken maar dat de productie opgang komt om dit te leveren. Voor producenten is het vooruitzicht dat als zij de prijs vijf keer lager krijgen, twintig keer zo veel biobrandstof kunnen afzetten en dus vier keer zo veel geld daarvoor krijgen. Altijd nog twee keer de prijs van benzine. Het lijkt mij evident dat de vrije markt dit zal oppakken, en dat de schaal waarop dan wordt geproduceerd voldoende mogelijkheden biedt voor investeringen die zullen lijden tot verdere kostenverlaging. Vergeet hierbij vooral niet dat het niveau van de benodigde technieken relatief erg laag ligt en er daardoor kansen liggen voor initiatieven uit allerlei hoeken waar wij nu niet eens naar kijken. Zeker als je bedenkt dat de oogst- en verwerkings-technieken uiteindeljik slechts van marginaal belang zullen zijn voor het hele productieproces. Waar het uiteindelijk op aankomt is herbebossing. Duurzaam te exploiteren oerwouden worden big business. Ik zie zelf niet in hoe, maar wellicht gaat er iemand met meer visie erg rijk aan worden? Die zullen er zeker bij nodig zijn. Maar de verhouding veelverdieners/omzet/werkgelegenheid zal beduidend anders liggen dan bij elke andere tak van energieproductie.

Je geeft hier een persoonlijk waardeoordeel waarin je feitelijk zegt dat de combinatie van religie en wetenschap beter is dan wetenschap alleen (naar ik aanneem geldt dit natuurlijk alleen voor wetenschap alleen en niet voor religie alleen, maar goed). Nee. Ik refereer hier aan de combinatie van romantische en klassieke zienswijzen uit het citaat erboven. Ik tracht de begrippen breeddenken en smaldenken in deze stelling waardevrij, of voor wie wil, gelijkwaardig te behandelen. Mijn vraag ging over de mogelijkheid dat smaldenkers breeddenkers waarderen. In tegenstelling tot je beschuldiging kan ik je verzekeren dat dit vice versa wel degelijk het geval is. Daarbij wil ik opmerken dat eigen ideeën, al dan niet samengesteld uit andermans ideeën, bijna per definitie voor de eigenaar meer waard zijn dan voor een ander. Daar help geen beste ambitie om waardevrij te denken tegen. Deze ideeën met verve verdedigen op een forum is toch juist de bedoeling van een forum? Helemaal mee eens. Dat neemt niet weg dat de brede visie zwaar onder druk staat van een veelheid krachtige smalle visies. Dat de brede visie een grote toegevoegde waarde kan hebben doordat zij smalle visies verbindt. En dat de mensen die hiertoe in staat zijn een zeer, zeer kleine minderheid vormen.

Verbruik in Europa? Het lijkt mij dat dit een modeaal proces is……. Landbouw? Bosbouw! Alle kale vlakten met zon (op de wereld) komen in aanmerking. Daarbij kunnen alle bestaande oerwouden ook worden geëxploiteerd. Denk je dat dat niet genoeg is?

Ondernemers die morgen aan de slag willen met een goed doorgerekend bedrijfsplan kunnen misschien beter dit stukje overslaan. Overschakeling naar biobrandstof kan alleen slagen als zij wordt onderbouwd door een zeer brede gedegen visie op alle gelieerde probleemgebieden. Niet dat ik denk daarover de wijsheid in pacht te hebben, maar in mijn beperkte denkwereldje komen toch verrassend veel oplossingen bij elkaar. En daar wou even iets over kwijt. Europa is bij uitstek de aangewezen partij om dit proces op gang te brengen omdat: we ruim voldoende research capaciteit en aanwezige kennis hebben om de benodigde technieken te ontwikkelen, omdat Europa relatief losstaat van het grote oliespel, en omdat we het kunnen betalen. Twee kanten van de medaille: Vraag en Aanbod. De Vraag. We kunnen de vraag organiseren door simpelweg bij te mengen. De speling hierin is tussen de 0 en 20% van de totale consumptie van benzine. Voor diesel ligt dit waarschijnlijk hoger en kan de speelruimte verder worden verhoogt door een relatief éénvoudige ingreep in de bestaande dieselmotoren en/of chemische aanpassing van de biodiesel. Ondertussen kan de productie van auto’s geleidelijk worden aangepast op de nieuwe brandstoffen. Deze factoren zijn echt vrijelijk te manipuleren zonder dat iemand bang hoeft te zijn een heilloze weg in te slaan. Wagenpark en brandstofdistributie blijven namelijk geschikt voor traditionele brandstof. Deze vrijheid maakt het politiek ook minder eng hierin in te grijpen. Het percentage biobrandstof en het percentage voertuigen dat deze brandstoffen onverdund lust, kan daardoor per decreet worden geregeld zonder het marktevenwicht te verstoren. Zolang de kostprijs van biobrandstof veel hoger is dan die van traditionele brandstof blijft het ongemak daarvan beperkt omdat zij slechts een klein deel van de mix uitmaakt. Als zij bijvoorbeeld twee keer zo duur zou zijn en 20% wordt bijgemengd, dan scheelt dat per saldo dus slechts 10%. Van de kostprijs. Aan de pomp is de helft accijns. Daar wordt een liter benzine dus nog maar 5% duurder. Een ongemak dat autorijdend Europa met grote regelmaat accepteert. 20% van de Europese consumptie is heel veel brandstof. Een goed begin om kostenverlaging door schaalvergroting op gang te brengen. Ook daar kan europa zich van haar beste kant laten zien. Het Aanbod. Om efficiënt genoeg biobrandstof te produceren om aardolie te overwinnen zal er zoveel extra moeten worden aangepland dat dit van grote invloed zal zijn het de mondiale ecologie. Om het sprookje van de CO2 neutrale verbranding te laten uitkomen zal de hiervoor benodigde nieuwe aanplant moeten gebeuren op gebieden waar nu niets groeit. Dit betekent bijna vanzelf: arme onontwikkelde gebieden. Monocultuur zal te kwetsbaar zijn en te veel schadelijke bestrijdingsmiddelen eisen. Daarom verdient biomassa, in de ruimste zin van haar betekenis: oerwoud, de voorkeur boven gewassen die van nature veel vet opleveren. De keuze voor oerwoud als belangrijkste bron van energie lost bovendien de grootste problemen op die onze natuur bedreigen. Soortdiversiteit zal weer groeien. Deze oerwouden op de verschraalde delen op aarde uit het niets laten ontstaan zal het grootste landschaparchitectonische project uit onze geschiedenis worden. De maakbaarheid daarvan biedt ongekende mogelijkheden om dit landschap geheel naar onze wensen te vormen. Door oerwoud als basismateriaal te kiezen zal het bijna niet mogelijk zijn dat ontwerpfouten escaleren. We worden immers bijgestaan door de kracht van de natuur in haar krachtigste vorm. Maar om zomaar woestijn om te toveren in oerwoud zal niet eenvoudig zijn. Het proces zal op gang moeten worden gebracht door een knap staaltje tuinieren. Alle biologische kennis komt van pas. Alles wat we weten over irrigatie, logistiek, diplomatie, mensenrechten, wereldhandel. Alles komt van pas. En we hebben veel in Europa. De technieken om te oogsten en te verwerken tot brandstof kunnen we hier ontwikkelen en testen op onze eigen bossen. Onafhankelijk hiervan kan de herbebossing op gang worden gebracht. Tegelijk kunnen langzamerhand de technieken buiten europa op grotere schaal worden toegepast op bestaande oerwouden. Alle deze facetten, van de vraag, en van het aanbod, kunnen min of meer volgens eigen agenda ontwikkelen. Niemand hoeft op elkaar te gaan zitten wachten. Alle betrokken partijen hebben voordeel. Het enige dat ontbreekt is visie.

"Werkelijkheid is altijd het moment van visuele waarneming voordat de intellectualisering optreedt. Aangezien alle intellectueel aanwijsbare dingen moeten voortkomen uit deze pre-intellectuele werkelijkheid, is Kwaliteit de bron, de oorsprong van alle subjecten en objecten." (Robert M. Pirsig) "Over de geest van de uitvinder: Robert PirsigOm iets uit te leggen over de geest van een uitvinder volgt hierna een lang citaat uit "Zen and the Art of Motorcycle Maintenance" van Robert M. Pirsig. (te lezen op de site van Bedenkerij) Ik hoop te kunnen zeggen dat de beste uitvinders, ondanks het pessimisme van Pirsig, een soort balans weten de vinden tussen een klassieke geest en een romantische geest. Het zijn geen alfa's en geen bèta's alswel gamma's. Het merkwaardige is dat ze vaak door echte alfa's en bèta's amper begrepen worden, net zoals klassieken en romantici elkaar niet begrijpen, zoals Pirsig hieronder uitlegt. Aangezien de meeste mensen het een of het ander zijn hebben ze dus een probleem. Maar dat hoeft natuurlijk niet, want ze hebben alles in huis om met beiden te kunnen omgaan. Ik ben er nog niet helemaal uit... " (Bert Frederiks) In de praktijk werken de verschillende zienswijzen zo veel mogelijk naast elkaar. En als zij te eenzijdig worden toegepast lijdt dat onvermijdelijk tot ellende. Daarom is het voor verdere ontwikkeling van ons intellect m.i. essentieel dat in de structuren die wij gebruiken om onze blik te verbreden: kunst, fundamenteel onderzoek, literatuur, aandacht wordt geschonken aan het samenbrengen van de verschillende zienswijzen. Zo zeldzaam het al is dat één persoon wezenlijk verschillende zienswijzen combineert in nieuwe inzichten, zo veel belang zouden wij moeten hechten aan het omarmen van deze denkers. Maar het grote probleem daarbij is dat zij niet worden herkend. Mensen die strijdige opvattingen inzichtelijk combineren worden van twee kanten aangevallen. Alleen als zij erin slagen binnen het beperkte kader van één denkdiscipline te overtuigen met nieuw inzicht, bestaat de kans dat het grensoverschrijdende karakter van de inzichten wordt gezien. En dan hebben we het echt over een kort lijstje met namen als Da Vincy en Einstein. Er bestaan natuurlijk veel meer combivisionairen met zinvolle ideeën die welliswaar uit gespecialiseerd oogpunt weinig voorstellen, maar juist door de combinatie erg waardevol worden. Nu vraag ik mij af of het mogelijk is om mensen met een smal denkkader de meerwaarde te laten inzien van bredere visie. Dat dit in principe losstaat van intelligentie en dat dit betekent dat bij vergelijkbare intelligentie de breeddenker dom overkomt op de smaldenker.

Het lijkt mij dat deze vraag na 65 reacties wel zo ongeveer is beantwoord: Als het al mogelijk zou zijn Europa zelfvoorzienend in haar brandstofbehoefte te maken door ethanol uit lokaal verbouwde gewassen, dan zou dit niet wenselijk zijn omdat dit te veel ruimte vraagt. Reden om met dit antwoord geen genoegen te nemen (waarom stel je eigenlijk deze vraag?) is dat deze beperking niet hoeft te betekenen dat we dan maar niet op ethanol gaan rijden. Om toch dichtbij de oorspronkelijke vraag te blijven zou de volgende vraag kunnen zijn: Welke rol kan Europa vervullen bij het omschakelingsproces van aardolie naar biobrandstof? Kan de vader van deze draad akkoord gaan met bovengenoemde koerswijziging, of is de oorspronkelijke vraag nog onvoldoende beantwoord, en moet ik inderdaad opnieuw beginnen? Het onderwerp gaat mij bijzonder aan het hart, was werkelijk van plan hier initiatief in te nemen, was zeer verheugd dat hier een discussie over werd gestart, en dacht dat het juist in de lijn HL is om niet lukraak nieuwe discussies op te starten over onderwerpen die al lopen. Zie ik dat verkeerd? Dat is nogal een beschuldiging. Als ik iets schrijf dat niet klopt, of een kant uit denk die je niet bevalt, dan kan je daar toch gewoon tegenin gaan. Als je wilt met cijfers. Waarom val je me dan aan op mijn stijl van converseren? ]

Dat mag vandaag toevallig even zo zijn. Dat neemt niet weg dat de voorraad gewoon snel opraakt en dat het steeds duurder wordt om de laatste restjes te verzamelen. En vergeet vooral het milieu niet. Koolstofafgeleiden verbranden zonder evenredige plantengroei kan gewoon niet meer. Als je hiermee bedoelt zonder overheidssteun, dan vergeet je toch een belangrijke door het rijk gefinancierde steun voor olie-import. Oorlog. Ik vraag mij af de brandstofaccijns hier tegen opweegt. Hier misschien nog wel, maar bij onze transatlantische vrienden zeker niet. En die steun is ook nodig voor onze olie. Zo werkt dat niet. De 40-cent-biodiesel van morgen is nu gewoon wat duurder. Wanneer je er ook aan gaat beginnen.

We kunnen nog niet eens duurzaam een mahonieboom uit dat oerwoud van jou halen. Daar moet eerst een hectare+ voor gerooid worden. Dat kan juist wel. Naast biomassa is dit oerwoud een bron van onnoemelijk veel hoogwaardige producten. Stuk voor stuk duurzaam te exploiteren. Ongeveer zo: De helft van het woud wordt om de vijf jaar gerooid, een kwart om de twintig jaar, een achtste om de 80 jaar, een zestiende om de 320 jaar enzovoort. Deze delen bevinden zich kris kras door elkaar en in zeer kleine secties. Dit wordt zoveel mogelijk gepland, maar als de natuur anders beslist wordt de planning daarop aangepast. Voordat de botte bijl van de biomassasucker er door gaat worden alle hoogwaardige gewassen er eerst uitgehaald. Ondertussen groeien die gewassen elders, er is ondertussen heel veel oerwoud, en de continuïteit is gewaarborgd. Net zoals nu duurzaam hardhout wordt verbouwd. Een sectie integraal rooien is slechts één optie. Ik denk dat als deze secties klein genoeg zijn deze methode biologisch gezien wel okay is, maar er kan ook worden gekozen voor een afknabbelsysteem waarbij alleen kleine takken met bladeren en stukken struik worden losgesneden. Of een combinatie van beide methoden. Hoe één en ander precies wordt ingevuld is natuurlijk aan de heren biologen. Het zal hoe dan ook een razend interessant proces zijn met enorm veel erg leuk werk. ::) ik probeer me bovenstaand even voor de geest te halen. Altijd erg leuk als iemand de moeite neemt beeldmateriaal te vervaardigen om een discussie te verlevendigen. Zoiets ja, maar dan honderd keer groter. Met een maaicirkel van 10 tot 25 meter. Een alternatief zou kunnen zijn: een oogstmachine aan een enorme hijskraan. Op rails boven of onder het bladerdek. Met zwenkarm of brug tussen twee railsparen. Misschien in spiraalvorm? Is veel duurder maar minder weergevoelig dan met luchtschepen. Asjeblieft zeg, dat is geen mentaliteitskwestie. Waar ben jij de laatste 30 jaar geweest? De manier waarop jij over "zij" en "door mensen daar" spreekt is echt degenererend. Alsof "wij" het zoveel beter doen. Ja. Dit is toch ook zo? Als het in een land erg slecht gaat dan doen de mensen het daar toch gewoon slecht. Ik begrijp ook wel dat dit gedrag het gevolg is van een neerwaartse spiraal, en dat de mensen daar individueel geen schuld hebben. Die ligt voor een groot deel bij ons. Maar mijn voorbeeld over mislukte pogingen agrarische projecten te starten is helaas realiteit. En juist daarom denk ik dat we alleen kunnen helpen door er iets op poten te zetten waar we zelf genoeg belang bij hebben om er niet bij weg te lopen. Door bovendien daarbij zo min mogelijk technieken toe te passen die zij toch niet snel onder de knie krijgen geven we hen wel een reële kans om de zaken zelf op te pakken. Het is en blijft natuurlijk hun land. In Zimbabwe loopt een moeder met haar dochter over de markt. Ze passeren een meloenkraampje. Zegt het meisje: mamma, ik heb trek in een meloenslice. Moeder boos: Nee meisje, in Europa hebben de kindertjes trek. Wíj hebben honger. En dat alles over de rug van anderen (lees 3e wereld landen). Inderdaad. Ga je schamen. Of bedenk iets goeds. En concentreer je daarbij op reële mogelijkheden en beperkingen en laat je niet afleiden door contraproductieve verontwaardiging of schuldgevoel. Waar een wil is is een weg. Nee! De aardoliebranche is zo verrot, zit zo gevangen in criminele structuren, waarvan de belangrijkste onlosmakelijk is verweven met ’s werelds enige grootmacht, dat morele zuivering zeker niet meer zal lukken voordat die troep gewoon op is. Laat ze dat lekker zelf uitzoeken en laten wij gewoon de volgende stap maken…

Dan ben je het hopelijk ook met mij eens dat, op het moment dat je het oerwoud als je bron voor biomassa begint te ontginnen dit het bestaande evenwicht verstoort. Nee dat denk ik niet. Ontginnen is ook niet het juiste woord. Oerwoud is zo enorm productief dat het niet moeilijk zal zijn dit duurzaam af te grazen. Vele mogelijkheden. Wat dacht je van deze: Onder een grote transportzeppelin hangt een soort reuze maaimachine met opvanginstallatie. Verspreid over een groot gebied neemt deze machine plaatselijk hapjes oerwoud. De gaten die hierdoor ontstaan zijn zo klein dat ze snel weer dichtgroeien. Het is zelfs niet ondenkbaar dat deze dynamiek een positief effect zal hebben op de biodiversiteit. Dat hangt er van af hoe en waar je dat doet. Als er iets zinloos is gebleken in ontwikkelingshulp dan is het wel de poging om mensen daar te leren met westerse technieken landbouw te plegen. Zodra wij onze rug toekeren zakt het als een pudding in elkaar omdat daar niet de mentaliteit bestaat om alle zwakke schakels te bewaken. Hoe anders zou dit zijn als wij oerwouden gingen planten in woestijngebieden. Reken maar dat zij daar wel raad weten hoe zij dit oerwoud zelf kunnen gebruiken voor voedsel. Zelfs de kale plekken van de rooimachine komen goed van pas. Wie zin heeft kan daar iets verbouwen, of vee laten grazen. Als deze plekken maar klein genoeg zijn en voldoende verspreid, dan zorgt moeder natuur ervoor dat de grootste blunders door mensen daar vanzelf worden opgelost. Zolang de samenstelling van het oerwoud voldoende divers gehouden wordt is misoogst niet mogelijk. De grootste bedreiging zal bosbrand zijn. Kan ook rampzalig zijn. Is ook wel het nodige aan te doen om te voorkomen en waar nodig beter te bestrijden omdat er al allerlei toezicht en infrastructuur aanwezig is voor het oogsten en onderhouden van de wouden. Nee daar zijn we helemaal niet klaar voor. De olie is zo al duur genoeg. De maatschappelijke veranderingen die jij hier voorstaat zijn kansloos omdat het hele proces van oliewinning drijft op westerse toptechnologie en het daarbij benodigde westerse kapitaal. Bovendien is de hele oliecultuur door en door corrupt. Echt geen beginnen aan om dat menswaardig te maken.

Allereerst zijn er nog lang geen 10 miljard mensen. Bovendien kan biomassaproductie volledig worden geïntegreerd in het herstel van de ontbossing. Het oppervlak dat daarvoor in aanmerking komt is groot genoeg. Pas als alle woestijn is veranderd in bos, de wereld genoeg energie heeft en de bevolking zo ver is gegroeid dat bodemschaarste tot honger zou kunnen gaan lijden, is het dringend nodig dat er betere energiebronnen beschikbaar komen. En als het zover is, dan zullen we evengoed heel blij zijn met het bos. Het is immers nogal wat eenvoudiger om vruchtbare akkers van/in bosgebied te maken dan in de woestijn.

Voeding water en licht. Volgens mij zij deze componenten in oerwouden min of meer zelfvoorzienend en in balans. Ik begrijp uit je reactie dat je het met me eens bent dat biomassa uit de naruur, bij voorkeur oerwoud, de ideale grondstof is voor biobrandstof. Het streepje onder probleemloos hoort daar niet. Je suggereert daarmee dat grootschalig gebruik van biobrandstof net zoveel, of zelfs nog meer problemen oplevert dan consumptie van aardolie. Op lange termijn zullen er beslist betere energiebronnen worden ontwikkeld, maar zolang wij verslaafd zijn aan olieproducten is biobrandstof een ideale oplossing voor alle grote problemen rond aardoliegebruik. Bovendien bieden oplossingen voor de problemen rond de productie van biobrandstof tevens oplossing voor tal van andere mondiale wantoestanden. Overschakeling betekend namelijk een belangrijke herwaardering van de agrarische economie. En dit biedt grote kansen voor alle economisch achtergebleven gebieden. Daar is meestal volop ruimte en mankracht voorhanden. Politiek gezien zal de winst nog veel groter zijn. Vrijwel alle bedreigingen van politieke stabiliteit hebben te maken met olie. De rest van de politieke problemen hebben meestal te maken met armoede. En die kan dus worden opgelost door biobrandstof te verbouwen.

Ik ben geen biochemicus, maar het lijkt mij sterk dat een hectare monocultuur meer CO2 kan omzetten dan een hectare oerwoud. Of werkt dit gewoon analoog met het oppervlakte omdat zonlicht de beperkende factor is? Het is hoe dan ook ecologisch niet verantwoord om oerwoud te kappen. Daarom denk ik dat de beste biobrandstof zal zijn: biomassa. Dit kan namelijk bestaan uit alles wat er in een oerwoud voorkomt. Ja dan wordt er dus gekapt, maar om dit winstgevend te doen zal dit op een duurzame manier gebeuren, en wordt het aantrekkelijk om oerwouden juist uit te breiden. De bedoeling van de CO2 afspraken is dat landen zelf zorgen voor reductie in eigen land. Om dit dicht te timmeren zou bij de beoordeling inderdaad moeten worden meegewogen hoeveel CO2 is uitgestoten voor de producten die worden ingevoerd. Dit is natuurlijk erg lastig, maar omdat deze beoordeling uiteindelijk slechts één cijfer hoeft op te leveren, kan dit gebeuren aan de hand van statistische modellen en hoeft niet elk product dat wordt ingevoerd apart worden bekeken. Het is beslist ingewikkeld, maar als we serieus iets willen doen om door te leven mag een clubje rekenaars het probleem niet zijn. De gegevens die daaruit voortvloeien zijn bovendien erg nuttig voor internationaal overleg van dit probleem. Dit is gewoon te cynisch. Je gaat hier totaal voorbij aan wat er allemaal is bereikt om het milieu te ontzien. De eerste tekenen van klimaatsverandering worden zichtbaar en er is beslist een hele grote groep weldenkende mensen die de dreigen begint te voelen. Energiebesparing en andere milieuvriendelijke aanpassingen zijn bovendien niet per sé bedreigend voor onze lifestyle. Een paar uur per dag autorijden om op je werk te komen is heus niet leuk. Alsof olie uit de grond peuteren zo’n aangenaam karweitje is. Om nog maar te zwijgen over de randvoorwaarden, oorlog, om het goedje te verdelen. Noem je dat lifestyle? Het is de taak van de scheppers onder ons om oplossingen te bedenken die aanspreken, en passen bij onze lifestyle. Mogelijkheden genoeg. En ga er maar van uit dat iedereen toch het liefst doorleeft.