De ‘lijdersweg’: effectief omgaan met personeel in tegenspoed

[Wendy Mozes]

Menselijk leed blijft bijna niemand bespaard. Vrijwel iedereen raakt soms waardevolle relaties of bezittingen kwijt. Hoe wij dit als persoon ervaren en verwerken kan van mens tot mens verschillen. Het is vaak niet eenvoudig gekwetste mensen te leiden. Ze kunnen verward zijn, angstig, boos, gefrustreerd, moedeloos of uitgeput. Hoe sta jij als bestuurder eigenlijk tegenover het verdriet van anderen?

 

Het kan af en toe zeer lastig zijn om mensen die een ingrijpende gebeurtenis hebben meegemaakt effectief te ondersteunen. De grote omschakeling die de medewerker in zijn of haar leven ervaart, kunnen radeloosheid, verwarring, geïrriteerdheid en chagrijnigheid met zich meebrengen. Vaak komt dit de werksfeer niet ten goede.

 

Wanneer een verandering als zeer intens ervaren wordt, kan er soms een zeer fragiele scheidingslijn tussen werk en privé ontstaan. De mate van geraaktheid kan per persoon zeer uiteenlopend zijn en is mede afhankelijk van het aantal vernieuwingen in een kort tijdsbestek.

 

Doelgericht ruimte bieden

Het willen bijdragen aan het bespoedigen van de herstelperiode van de getroffene is een veelvoorkomende menselijke eigenschap. Wanneer iemand weer ‘op de been’ is, kan het team immers weer verder. Grote kans dat dit ook in onze natuur zit, door groepsvorming werden wij vroeger wellicht gehinderd door de gehavenden (let wel: dit is een interpretatie en geen waarheid!). Zodra een aangeslagen persoon weer verder kan, heeft de meerderheid daar in de meeste gevallen baat bij.

 

Personen die één of meerdere tegenslagen hebben te verwerken, voelen zich naast het immens grote verdriet vaak ook onzeker, bevreesd en gespannen. De druk van de overmacht om snel weer ‘in het gareel’ te lopen, kan herstel bespoedigen, maar ook tegenwerken. De vaak goedbedoelde adviezen en tips van anderen kunnen de spanning wegnemen of juist vergroten. Het is niet gemakkelijk om de dunne scheidslijn tussen bijdragen en overbelasting aan te duiden.

 

Zelfredzaamheid

Degene die weet wat uiteindelijk het meest bevorderend zal werken om zich weer energiek en levendig te voelen, is dikwijls de gekwetste mens zelf. Hij of zij is immers de doctorandus en manager van zijn of haar eigen gevoels- en belevingswereld. Door erkenning en respect te creëren voor de persoon achter de tegenslag, kan er opluchting ontstaan en ruimte voor het vinden van oplossingen. De meeste mensen hebben geen baat bij geforceerde pogingen om bruisend en sprankelend over te komen.

 

Veelal hebben personen in een verwerkingsperiode niet veel meer nodig dan een luisterend oor dat hen niet veroordeelt of een richting op stuurt. De meeste psychisch gezonde mensen kunnen, zolang ze voldoende waarde toekennen aan de signaalfunctie van hun gevoelens, heel goed zelf bedenken wat hen verder kan helpen bij tegenslagen.

 

Verlangens erkennen

Door actief te luisteren naar hetgeen wat de persoon uit zijn evenwicht heeft gebracht, kan diegene de gevoelens die hij of zij op dat moment ervaart achterhalen. Dit kan variëren van kwaadheid, treurnis, nervositeit, angst, verbijstering, weemoed, somberheid, enz. Deze gevoelens kunnen een (on)vervulde wens signaleren. Bij woede is er wellicht behoefte aan integriteit, mededogen, harmonie of zekerheid. In het geval van nervositeit is er misschien geruststelling, vertrouwen, bescherming of ondersteuning nodig. Als er verbijstering speelt, kan dit een verlangen zijn naar betekenis, humor of ordening.

 

Indien gevoelens op een directe wijze worden gekoppeld aan wensen, kan er ruimte ontstaan om op creatieve en efficiënte wijze te zoeken naar verschillende mogelijkheden. Door behoeften vervolgens helder te verwoorden aan het team kan de eendracht wellicht worden verscherpt.

 

Twee vragen:

Wie of wat ben jij dankbaar toen jijzelf een keer flink bedroefd was? Op welke manier stond deze persoon naast jou?

 

 

Wendy Mozes

Stress en Performance Counsellor

 

[Iwan van Geelen]

Niet echt de antwoorden op je vragen maar toch....

 

Ik heb wel eens vestigingen moeten sluiten toen ik nog voor een baas werkte, vestigingen die ik her en der over de wereld heb opgezet en waar ik dagelijks contact mee had en minimaal eens per maand aanwezig was, inclusief het verplichte etentje en borreltje.

 

Als je dan slecht nieuws komt brengen heeft mij het, en de slachtiffers geholpen om zoveel mogelijk openkaart te spelen en eerlijk te zijn.

 

Ondanks dat ik de boodschapper maar ook het gezicht was heb ik nog steeds contact met een ieder, of dit nu duitsland of zuid-afrika is

 

[Wendy Mozes]

Bedankt voor je reactie Iwan, ik vind het mooi om te zien dat actieve, persoonlijke aandacht (en dat hoeft echt niet zoveel tijd te kosten of , zoals in jouw voorbeeld, goed nieuws te zijn) zoveel kan betekenen voor mensen, wat dus al snel een heuse en langdurige verbinding tot stand kan brengen!

[Marcel (Up)]

Ik kan bijna de ene na de andere zin copiëren,plakken, citeren en mezelf afvragen : Het lijkt wel een blauwdruk van mezelf..... Poehé.....

 

[Wendy Mozes]

Mijn vermoeden is dat veel mensen die herstellende zijn zich hierin zullen herkennen. Dank voor je reactie, Down!

 

 

[ironny]

Beste Wendy

 

Een erg mooie column die erg herkenbaar is.

Je sluit af met 2 vragen maar ik denk dat er eigenlijk nog wel een vraag bij kan horen die je in het begin stelt namelijk “ Hoe sta jij als bestuurder tegenover het verdriet van anderen”?

 

Het is dan ook juist deze vraag die ik eigenlijk wil beantwoorden na het lezen van je stukje. Mocht dat niet de bedoeling zijn dan knip m er maar uit :)

Om de herstelperiode van de getroffene te bespoedigen is inlevingsvermogen een bijzonder belangrijke factor. Door het gebrek hieraan, worden vaak de verkeerde vragen gesteld, de verkeerde oplossingen geboden en kan de tijd van herstel zelfs oplopen in plaats van verminderen. Niet goed voor de persoon in kwestie en niet goed voor het bedrijf.

Graag wil ik je hierbij een paar voorbeelden geven waar ik tegen aan ben gelopen namelijk, zwangerschappen en / of het uitblijven hiervan.

Toen ik ongeveer 23 jaar was en teamleider werd op een callcenter, waren deze 2 onderwerpen een crime voor mijn prestaties. Althans, dat vond ik toen, niet beseffende dat het ontbreken van mijn inlevingsvermogen en levenservaring, er eigenlijk voor zorgde dat ik dit als een crime zag.

Ik was 23, ambitieus en was de klagende en zuchtende moeders liever kwijt als rijk. Laat staan de situaties dat iemand zich ziek meldde omdat ze wederom een menstruatie heeft gehad terwijl dat niet de bedoeling was. Ik vond dat wel vervelend, laat daar geen misverstanden over bestaan maar mijn gedachten gingen snel weer uit naar: En het werk dan? En het team dan? En het is al de zoveelste keer… etc etc. Dan zijn ook nog eens de kinderen ziek, verlofaanvragen en als leidinggevende moet je maar mee. Je probeert t te begrijpen maar het is moeilijk. Je hebt zelf geen kinderen en ook geen kinderwens. Dan wordt je ouder, verandert je omgeving, er komen kinderen bij je vrienden en toen begon ook mijn wens voor kinderen te groeien.

Ik kreeg mijn eerste dochter en wat verandert er dan veel! En dan heb ik het eens niet over mijn privé leven. Maar over.. mijn inlevingsvermogen.

Het gevolg op het werk ging ongeveer zo:

Natuurlijk ben jij moe als je al 30 weken met een dikke buik loopt. Ga lekker naar huis meid en pak wat rust. Wij lossen het wel op. Natuurlijk ben jij er ziek van dat het er ook deze maand nog niet inzit. Blijf lekker thuis vandaag en morgen en ik bel je overmorgen even. Een peptalk en dan merk je dat je mee kunt praten met de getroffene zoals je dat mooi omschrijft en dat wekt weer vertrouwen en moed.

 

Mijn vrouw, een keihard werkende dame, werkt nu als enige parttimer bij een bedrijf waar vrijwel niemand kinderen heeft en de gehele leidinggevende lijn boven haar ook niet.

Haar directe leidinggevende is 28 jaar en geen kinderwens. En laten wij nu behoorlijk wat te stellen hebben met onze kinderen…..

En dan lijkt het erop dat zoeken naar een nieuwe job de enige uitweg is, we missen dus het inlevingsvermogen en de ervaring van de bestuurders..

 

Naast mensenkennis, opleidingen, is bij het omgaan met verdriet van anderen nu eenmaal levenservaring en inlevingsvermogen nodig.

Daarnaast dien je natuurlijk de zakelijke belangen goed voor ogen te blijven houden en de juiste mix te vinden om de herstellende zo snel mogelijk weer up en running te krijgen.

 

Antwoord op de 2e vraag.

Wanneer het even niet mee zit in het leven of op zakelijk gebied en je hier met flinke (emotionele) tikken te maken krijgt zoek je steun is mijn ervaring. Dit kan door lotgenoten te zoeken en of er met mensen over te praten die je situatie door en door kennen.

Aangezien ik vrij open van nature ben, heb ik enorm mijn hart kunnen uitstorten bij vrienden maar vooral bij mijn vriend en zwager die zelf ook nog eens een eigen bedrijf heeft. Ik heb heel veel uren met hem gesproken en zijn inlevingsvermogen, ervaring en geloof en vertrouwen in mij hebben mij door dat dal geholpen.

 

Dan nog even dit: Je hebt in mijn ogen gelijk in het stukje zelfredzaamheid dat de gekwetste mens zelf meestal weet wat het meest bevorderend zal werken.

 

Je geeft daarbij ook nog dit stukje aan:

De meeste psychisch gezonde mensen kunnen, zolang ze voldoende waarde toekennen aan de signaalfunctie van hun gevoelens, heel goed zelf bedenken wat hen verder kan helpen bij tegenslagen.

 

Waar ik mij dan zorgen over maak is dat in praktijk werkt? Mijn ervaring is namelijk dat de erkenning door de getroffene al vaak uitblijft en dat de oplossing meestal dient te worden aangedragen. ze weten het misschien wel maar komen er niet mee.

En wat als de mogelijkheden voor deze oplossing niet toereikend zijn en het gat groter wordt?

Hoe zie jij dit?

 

Nou tot zover mijn verhaal.. excuus als het te lang is..

 

Groet

Ronny

 

[Wendy Mozes]

Geen enkel probleem hoor Ronny, ik ben gek op lezen :)

 

Ten eerste wil ik even aangeven dat ik blij ben dat je zoveel ondersteuning hebt ontvangen toen jezelf een moeilijke periode doormaakte. Het is naar mijn mening erg kostbaar om mensen om je heen te hebben die je weer overeind kunnen helpen.

 

Ik merk dat je bezorgd bent en zelf ook ondersteuning wilt bieden wanneer een persoon in verdriet wellicht zo geraakt is, dat deze radeloos is en misschien de boel niet meer kan overzien (en daardoor verder weg zakt).

 

Mijn persoonlijke mening en ervaring als counsellor zijnde, is dat één van de beste manieren om met het verdriet van anderen om te gaan is simpelweg die persoon zijn verhaal te laten vertellen (ook al valt diegene in herhaling).

 

Vaak vragen we als helpers af wat we kunnen doen of zeggen om diegene zo goed mogelijk bij te staan. Toch is het belangrijker om de persoon zelf te laten praten, hierdoor ontstaat er sneller ruimte om tot een eigen uitweg te komen en/of te leren omgaan met zijn/haar miserabele toestand.Je gaf tevens aan dat 'die persoon het misschien wel weet, maar er niet meer komt'. Wellicht heeft de persoon in kwestie (nog) niet genoeg ruimte ervaren om zelf achter zijn/haar eigen oplossing te kunnen komen. Een persoon in verdriet heeft vaak niet de kracht of energie om tegen je 'in' te gaan wanneer je voor diegene een uitweg bedenkt, vaak ook omdat diegene zich bezwaard voelt omdat hij/zij weet dat je het goed bedoeld. Je kunt best een tip of advies aandragen, maar 'check' dan wel goed bij die persoon wat diegene daar zelf van vindt. Checken kan je ook doen door heel goed op de lichaamstaal en uitdrukking van de ogen te letten. Oftewel, wees aandachtig en luister actief.

 

Wanneer je het gevoel hebt dat diegene er zelf echt niet uitkomt of zo radeloos is dat zijn of haar besluiten in jouw ogen niet de juiste zijn, kan je het hier over het algemeen best met die persoon over hebben. Dat je bijvoorbeeld bezorgd bent om diegene, en of zij/hij wellicht ondersteuning kan gebruiken. Vraag bijvoorbeeld wat hij of zij op dit moment het liefst zou wensen.

 

Op het moment dat je open vragen stelt, toon je respect en verwerf je tegelijkertijd informatie over hoe de persoon zich voelt en denkt. Zie bijvoorbeeld mijn open vragen aan het einde van dit artikel. Het nodigt uit tot het delen van informatie.

 

Indien je zo bezorgd bent over iemand dat diegene zichzelf of anderen wat aan gaat doen en/of zichzelf meer verwond ipv hersteld, vraag je dan af wat jij zelf kunt gebruiken op dat moment. Wens je geruststelling, vraag die dan aan de desbetreffende persoon. Verlang je naar delen of ondersteuning, probeer dan contact te zoeken met vrienden of familie van de persoon.

 

Mocht je dit niet verder helpen en blijf je ongerust, neem dan eens contact op met een counsellor (nee, dit is geen commercieel praatje, maar 'wij' als counsellors hebben gestudeerd om mensen in dit soort situaties te helpen). Je kunt dan zelf een afspraak maken om over je bezorgdheid te praten, of wellicht samen met de gewonde persoon.

 

Wanneer iemand geen ondersteuning wenst in zijn toch zeer penibele situatie, zit er niet veel meer op dat dit te respecteren. Indien je hier zelf last van blijft houden, is het ook raadzaam met een counsellor te spreken.

 

(let wel: een counsellor is geen psycholoog: we behandelen geen dieperliggende trauma's. Counselling is geschikt als verwerkingsassistentie bij psychisch gezonde mensen die tijdelijk in de problemen zitten).

 

Wat vind je van mijn antwoord?

 

Groeten,

 

Wendy