Advies gevraagd inzake concurrentiebeding

[jolo]

Ik ben ZZP'er en heb een agentuurovereenkomst met mijn grootste leverancier (80% inkomen) voor de verkoop van wenskaarten in een bepaalde regio. Deze overeenkomst is ingegaan in april 2006 en had een looptijd van 2 jaar. Daarna is de overeenkomst wel in een gesprek verlengd voor onbepaalde tijd. Deze verlenging is wel schriftelijk bevestigd, maar er nooit een nieuw contract opgesteld en ondertekend. De provisie werd ieder jaar opnieuw vastgesteld. Voor 2009 is er echter niets geregeld, staat er niets zwart op wit maar krijg ik we dezelfde vergoedingen uitgekeerd als in 2008.

 

Door de kredietcrisis gaat het slecht met mijn leverancier en wil hij - volgens contract - de overeenkomst verbreken (opzegtermijn van 3 maanden) én mij aan het concurrentiebeding houden. Dit luidt als volgt: Het is de agent verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de principaal binnen een tijdvak van 1 jaar na beeindiging van de agentuurovereenkomst met betrekking tot de in artikel 1 genoemde goederen (prentbriefkaarten, wenskaarten, stationary producten en gifts) en binnen het in artikel 1 genoemde rayon (zuidwest nederland, waar ik ook woon) in enigerlei vorm een zaak, gelijk, gelijksoortig of aanverwant aan die van principaal te vestigen en/of te drijven, hetzij direct, hetzij indirect, alsook financieel in welke vorm ook bijeen dergelijke zaak belang te hebben of daarin of daarvoor op enigerlei wijze werkzaam te zijn, hetzij tegen vergoeding of om niet.

De boete bedraagt EUR 10.00,00 en EUR 500,00 per overtreding.

 

Is dit contract én concurrentiebeding rechtsgeldig? Er is dus vanaf april 2008 geen getekend contract meer, alleen een schriftelijke bevestiging van een mondelinge afspraak. Wel zijn we gewoon op de oude voet verder gegaan. Voor 2009 is geen bijlage opgemaakt . Ik raak volledig buiten mijn schuld om mijn grootste leverancier kwijt en heb geen mogelijkheden in een redelijke straal binnen mijn woongebied in mijn eigen vak overnieuw te beginnen. Wat zijn mijn mogelijkheden?

 

 

[Jeroen Reith]

Ik ben geen jurist maar ben wel eerder bezig geweest met concurrentiebedingen en relatiebedingen.

Een schriftelijke bevestiging van een mondelinge afspraak m.b.t. het verlengen van een bestaand contract lijkt mij

net zo rechtsgeldig als een nieuw contract.

 

Over je vraag m.b.t. de rechtsgeldigheid van het concurrentiebeding zal een specialist zich moeten buigen. Wat ik wel weet is dat een rechter een algemeen opgesteld concurrentiebeding eerder van tafel veegt dan een relatiebeding dat veel minder ver gaat.

[R.I.P. - Fred Wiersma]

...

Is dit contract én concurrentiebeding rechtsgeldig? Er is dus vanaf april 2008 geen getekend contract meer, alleen een schriftelijke bevestiging van een mondelinge afspraak. Wel zijn we gewoon op de oude voet verder gegaan. Voor 2009 is geen bijlage opgemaakt . Ik raak volledig buiten mijn schuld om mijn grootste leverancier kwijt en heb geen mogelijkheden in een redelijke straal binnen mijn woongebied in mijn eigen vak overnieuw te beginnen. Wat zijn mijn mogelijkheden?

 

 

 

Ik ben geen jurist dus op die kant moet iemand anders reageren. Wel wil ik zeggen dat je dat contract wilens en wetens getekend hebt. En dat dat nu niet uitkomt is niet leuk, maar je was destijds toch op de hoogte van deze bepalingen? En dat die ook golden als zij de overeenkomt opzegden?

 

Mijn standpunt is dus dat je moreel gezien een afspraak hebt gemaakt waar je je aan moet houden.

 

Als ze die producten niet meer aan jou leveren, aan wie dan wel? Als ze aan niemand meer leveren (ze stoppen met dat marktgebied) dan sta je wel weer sterker denk ik. Kun je niet hun toestemming alsnog vragen?

[Manon GJ]

Ben benieuwd nr de antwoorden op de vragen van Fred.

Gaan zij aan een ander leveren tegen lagere provisies?

 

Mijn ervaring met concurrentiebedingen bij overnamezaken is in ieder geval dat de rechter vaak dingen als onredelijk bezwarend ziet. Gevoelsmatig (ben wel jurist maar niet actief) denk ik dat dit beding onredelijk bezwarend is voor jou omdat zij any time jou er uit kunnen gooien (binnen drie maanden) en jij dan je werk niet meer kunt doen.

 

Als je kijkt naar http://www.arbeidsrechter.nl/h/h134.htm en dan nr 1341 B B dan zie je bijvoorbeeld dat tussen werkgever en werknemer:

"Komt de werkgever met de medewerker een nieuwe arbeidsovereenkomst overeen, dan wordt het concurrentiebeding opnieuw overeengekomen. Het steeds opnieuw overeenkomen van het concurrentiebeding is geboden, aangezien het concurrentiebeding de medewerker doorgaans ernstig beperkt in zijn mogelijkheden om elders werkzaam te worden.

 

Mogelijk volstaat de werkgever met een schriftelijke bevestiging dat de overeenkomst wordt opgevolgd, waarbij uitdrukkelijk wordt vermeld dat ook het concurrentiebeding van toepassing is op deze opvolgende arbeidsovereenkomst. De arbeidsovereenkomst kan mogelijk ook verklaren dat ingeval van opvolging van het contract van bepaalde tijd, het concurrentiebeding van toepassing blijft. "

 

Nu ben jij geen werknemer maar ik kan me voorstellen dat het ook voor jou zo zwaar weegt dat dit expliciet opnieuw overeen gekomen had moeten worden.

 

Hier staat het ook wel duidelijk omschreven: http://www.expertlog.nl/2008/09/het-concurrenti.html . Het expliciet schriftelijk ondertekenen is echt heel belangrijk dus ik denk dat je juridisch sterk staat.

 

Even praktisch: stel dat jij het gewoon doet, dan moet het bedrijf dus een rechtszaak aanspannen om jou te laten stoppen. Kun jij eigenlijk wel aan de slag als je dit bedrijf tegen je hebt?

[StefanO]

Voor 2009 is er echter niets geregeld, staat er niets zwart op wit maar krijg ik we dezelfde vergoedingen uitgekeerd als in 2008.

 

Als je dezelfde vergoedingen ontvangt kan dit als een bekrachtiging van de overeenkomst worden gezien. De overeengekomen verplichtingen worden immers nog steeds nagekomen. Bovendien is het contract mondeling verlengd.

 

Met betrekking tot het concurrentiebeding hetvolgende. Bij arbeidsovereenkomsten worden dergelijke bedingen ook meegenomen. Echter, bij ontslag houden deze bedingen doorgaans geen stand. Bij de agentuurovereenkomst zou m.i. hetzelfde aan de hand kunnen zijn. Daarnaast geldt bij een dergelijke bepaling ook nog de redelijkheid en billijkheid. Jouw inkomen is voor 80% van deze overeenkomst afhankelijk. Bij verbreking leidt je schade. Deze schade is onevenredig groot t.o.v. de belangen van de leverancier. De leverancier mag je dan wel aan het concurrentiebeding houden, maar wordt daarmee schadeplichtig. Hij zal je in het nadeel tegemoet moeten komen.

[R.I.P. - Fred Wiersma]

 

...

Bij arbeidsovereenkomsten worden dergelijke bedingen ook meegenomen. Echter, bij ontslag houden deze bedingen doorgaans geen stand. Bij de agentuurovereenkomst zou m.i. hetzelfde aan de hand kunnen zijn.

...

 

Dat zou me verbazen. Een werknemer wordt veel meer beschermd dan een ondernemer. Een agent is geen werknemer.

 

Je argument dat de agent 80% van zijn omzet verliest lijkt mij niet relevant, tenzij die agent niet meer agenturen mocht hebben van deze leverancier. Een agent is zelfstandig ondernemer, en in dit geval heeft de agent het risico genomen van 1 grote leverancier afhankelijk te zijn.

[StefanO]

Je argument dat de agent 80% van zijn omzet verliest lijkt mij niet relevant, tenzij die agent niet meer agenturen mocht hebben van deze leverancier. Een agent is zelfstandig ondernemer, en in dit geval heeft de agent het risico genomen van 1 grote leverancier afhankelijk te zijn.

 

Eens dat de ondernemer zelf het risico heeft genomen. Maar ook aan agentuurovereenkomsten kleven wederzijdse verplichtingen. Beide partijen genieten enige mate van rechtsbescherming.

[Edward]

Eerst even een opmerking

Agentuurovereenkomsten zijn bijzondere overeenkomsten. Een agent is geen werknemer, maar het is ook weer geen rechtsvorm. Vandaar dat dt topic is verplaatst naar overige juridische zaken.

 

Voor een goed begrip van het antwoord op de onderliggende vraag is het allereerst relevant om te kijken naar de aard van de overeenkomst. Een agentuurovereenkomst is een bijzondere overeenkomst in de zin van boek 7 Burgerlijk Wetboek (hierin zijn alle bijzondere overeenkomsten opgenomen, waaronder ook de arbeidsovereenkomst). Het enkele feit dat deze overeenkomst al is opgenomen onder titel 7, dat gaat over opdrachten, maakt gelijk duidelijk hoe de overeenkomst moet worden beoordeeld, als een bijzondere vorm van een overeenkomst van opdracht. De bepalingen die gaan over de arbeidsovereenkomst staan geregeld in titel 10. Voor de buitenwereld is het verschil tussen een agent en een vertegenwoordiger in loondienst vaak niet helder. Qua rechtsbescherming zijn er echter wel weer parallellen te trekken.

 

De agentuurovereenkomst is geregeld in artikelen 428 tot en met 445 van boek 7 BW. Een agentuurovereenkomst geeft de agent de bevoegdheid om namens de leverancier overeenkomsten met derden te sluiten en de leverancier dus zelf te binden. Voor een ondernemer die er voor kiest om zijn goederen te verkopen met behulp van agentschappen is het zaak om duidelijke vast te leggen wat de bevoegdheden van de agent zijn, in het bijzonder voor wat betreft het sluiten van contracten.

 

In zekere zin heeft een agent een luxe postitie. Hij is ondernemer, maar het inkooprisico rust niet bij hem maar bij zijn opdrachtgever, de leverancier. Dat creeert een afhankelijke relatie met veel zeggenschap van de opdrachtgever. Die zwakkere positie ten opzichte van de opdrachtgever is tevens een verklaring waarom de agentuurovereenkomst nadrukkelijk in de wet is geregeld met deels dwingendrechtelijke bepalingen. Trek hier de vergelijking met de distributieovereenkomsten, deze zijn niet in de wet geregeld.

 

Anders dan bij een arbeidsovereenkomst heeft de agent geen recht op een vastgesteld salaris, maar een vergoeding per eenheid. Hij werkt op provisiebasis als bemiddelaar. Hij werkt binnen een rayon en voor alle verkopen die daarbinnen worden gedaan is de leverancier een vergoeding voor verschuldigd, ongeacht de mate van inspanning die de agent daarvoor heeft verricht.

 

Nu komen we iets meer bij de casus. Gelijk aan de arbeidsovereenkomst kan een agentuurovereenkomst voor bepaalde tijd of onbepaalde tijd worden aangegaan. Wanneer de overenkomst voor bepaalde tijd verloopt dan eindigt deze van rechtswege. Gaan partijen niettemin verder dan wordt het een overeenkomst voor onbepaalde tijd, met dien verstande dat de overeenkomst wel opzegbaar wordt met een bepaalde termijn. Opzegging kan dus, maar met inachtneming van de opzegtermijn.

 

Het feit dat hier tussentijds een mondelinge afspraak is gemaakt over de verlenging die vervolgens schriftelijk is bevestigd, maakt het lastig om de vraag te beantwoorden hoe de verlenging moet worden aangemerkt. Met andere woorden. Wat is er precies (letterlijk) schriftelijk bevestigd? Is dat enkel de mondelinge afspraak en zo ja, wat houdt deze afspraak dan in? Of is mondeling iets anders afgesproken en is dat bevestigd. Voor de beoordeling van de vraag of het concurrentiebeding wel of niet van toepassing is, kan dit van groot belang zijn.

 

In beginsel kan een concurrentiebeding worden overeengekomen en ben je als agent daar ook aan gebonden. Het concurrentiebeding bij een agentuurovereenkomst is met zoveel worden geregeld in artikel 7:443 BW Zoals uit het artikel volgt is het beding beperkt door een aantal voorwaarden.

 

Wanneer je het als agent niet eens bent met het concurrentiebeding dan kun je overeenkomstig het vierde lid de rechter vragen het beding geheel of gedeeltelijk teniet te doen op grond dat, in verhouding tot het te beschermen belang van de principaal, jij als handelsagent door het beding onbillijk wordt benadeeld.

 

Bedenk overigens dat je als agent bij het einde van de overeenkomst in principe recht hebt op een klantenvergoeding, voor de klanten die je hebt aangebracht.

[R.I.P. - Fred Wiersma]

Oeps... :-\ Mijn kennis is door Edward weer op peil gebracht. Een agent is toch niet zo zelfstandig. I stand corrected.

 

Reus voor Edward!

[Manon GJ]

Hè gelukkig een echte jurist die het precies weet!

 

Nu ben ik benieuwd, hoeft een concurrentiebeding in een agentuurovereenkomst bij verlenging niet expliciet opnieuw getekend te worden?

[Edward]

Hè gelukkig een echte jurist die het precies weet!

 

Nu ben ik benieuwd, hoeft een concurrentiebeding in een agentuurovereenkomst bij verlenging niet expliciet opnieuw getekend te worden?

 

Daarom ook de vraag over wat in deze precies is afgesproken tussen partijen.

[Henk de Greef]

Edward bedankt,

 

Kunnen we dan ook stellen dat er een "onderhandelingspositie" ontstaat voor de agent in dit geval? (principaal wil ervan af)

Waarin hij bijvoorbeeld zou kunnnen instemmen met de beëindiging van de overeenkomst, onder voorwaarde dat het concurrentiebeding vervalt en een vergoeding voor de aangebrachte klanten ontvangt?

 

Henk

[Edward]

Kunnen we dan ook stellen dat er een "onderhandelingspositie" ontstaat voor de agent in dit geval? (principaal wil ervan af)

Waarin hij bijvoorbeeld zou kunnnen instemmen met de beëindiging van de overeenkomst, onder voorwaarde dat het concurrentiebeding vervalt en een vergoeding voor de aangebrachte klanten ontvangt?

 

Ja en nee. Er is natuurlijk altijd een onderhandelingspositie, maar deze is beperkt. Zolang de principaal de opzegtermijn naleeft heb je geen positie. De klantenvergoeding kan natuurlijk wel als wisselgeld worden gebruikt.

[jolo]

I.v.m. vakantie heeft het even geduurd voor ik zelf weer kon reageren. Fijn dat er diverse reacties binnen gekomen zijn! Ter aanvulling: het contract voor verlenging voor onbepaalde tijd blijkt wel opgemaakt (april 2008) en alleen door de principaal getekend. Het is me nog niet duidelijk wat dit betekent voor het genoemde concurrentiebeding. Als iemand hier nog op wil reageren, graag!

 

Jolo