Bedrijfsleven moet wetenschapsbelasting betalen

[Ronald Kleverlaan]

Bedrijfsleven moet wetenschapsbelasting betalen

 

DEN HAAG (ANP) - Voorzitter Ed d'Hondt van de Vereniging van Universiteiten (VSNU) vindt dat er wetenschapsbelasting moet komen. Het Nederlandse bedrijfsleven zou op die manier moeten meebetalen aan fundamenteel onderzoek van de universiteiten.

 

D'Hondt zei dit maandag bij de opening van de Jaarconferentie van de VSNU in Den Haag.

 

De Nederlandse overheid heeft vorige maand tijdens een Europese Top in Barcelona afgesproken om in 2010 3 procent van het Bruto Binnenlands Product (BBP) aan wetenschappelijk onderzoek en ontwikkeling uit te geven. De overheid zou daar eenderde, en de private sector tweederde van moeten betalen.

 

Op dit moment zitten de universiteiten op 70 procent van hun budget in 1985. ,,Nederland wil tot de wereldtop van de kennissamenlevingen behoren. Maar het mag niets extra kosten,'' stelt hij. Nederland geeft nu minder dan 2 procent van het BBP uit aan onderzoek. Vergeleken met andere landen zijn de investeringen van ondernemingen en de overheid mager. Volgens D'Hondt kan een deel van de lastenverlichting die het kabinet vorig jaar aankondigde voor zijn plan gebruikt worden.

 

De voorzitter stelt dat de komende periode jaarlijks minstens 100 miljoen euro extra nodig is voor wetenschappelijk onderzoek, 90 miljoen voor onderwijs innovatie en 150 miljoen om de nijpende huisvestingssituatie het hoofd te bieden. Dan zit Nederland in 2015 op het ambitieniveau van Barcelona, rekent hij voor.

 

Bron: Trouw (http://www.trouw.nl/ANP/BIN/ANP-150402-23-anp.html)

 

Iemand een reactie hier op?

[AOS]

Ik denk ten eerste dat dit tot vreselijke burocratie gaat leiden. In ieder geval behoort een cafe of een restaurant geen belasting voor het ontwikkelen van niewe edge-cutting technologie te betalen. Ten tweede vraag ik me af of het a priori wel eerlijk is. Als een bedrijf uit Japan een technologie gebruikt die daar is ontwikkeld en daar in Nederland een fabriek of iets dergelijks op gebaseerd heeft dan behoort dat bedrijf in feite geen "wetenschapsbelasting" te betalen. Zo ook voor een Nederland bedrijf die van buitenlandse technologie gebruik maakt. Behalve dat dit niet te meten valt in hoeverre een bedrijf uberhaupt van technologie gebruikt maakt en waar die vandaan komt, is wetenschap iets voor de gehele samenleving en voor de hele wereld. Je kunt denk ik lastig bepalen welk deel nou goed is voor de samenleving in het algemeen en welk specifiek voor bedrijven en welk deel zo fundamenteel is dat het (voorlopig) even niet 1,2,3 is aan te wijzen wie het voordeel ervan heeft behalve de wetenschap zelf.

 

Ik denk dus dat je beter kunt stimuleren dat bedrijven interacties aangaan met universiteiten. Dus je realloceert een deel van het geld en geeft het uit aan subsidies waarbij ook van bedrijven verwacht wordt dat ze een deel betalen en een deel van de universiteit (dat ze via de normale stroom gekregen hebben). Ook kun je geld vangen van bedrijven door eisen te gaan stellen voor zgn. tweede geldstroom onderzoek (waarbij de uni een projectvoorstel moet doen). De eis is dan dat een bedrijf meedoet en ook een deel betaald. Zo krijg je geld van die bedrijven die er blijkbaar ook interesse in hebben.

 

Of je geeft gewoon als overheid meer geld uit aan onderzoek, en klaar ben je.

[Nils de Witte]

??? Ik heb hier geen woorden voor. Hoe verzinnen ze het. Nederland loopt voorop in kennisontwikkeling en achteraan op het gebied van kennis exploitatie. Dat laatste heeft verschillende oorzaken, maar het komt ook door gebrek een visie op commercieel gebied van de universiteiten. Exploitatie van kennis heeft geen enkele prioriteit en ze bakken er niet veel van.

 

In plaats van de kennisexploitatie voortvarend aan te pakken en daar revenuen mee te genereren (gebruiker betaald), "vinden ze" dat "het bedrijfsleven" hun feestje moet betalen. Ik snap niet wie zoiets bedenkt. Ik kan er met mijn pet niet bij.

 

Het management van een willekeurig bedrijf dat over zulke enorme assets beschikt en daar zo weinig revenuen revenuen uit haald, wordt door de aandeelhouders metteen naar huis gestuurd. Zo niet, dan komt er een vijandige overname. Dus: verhuren of verkopen die hap (de kennis dan) en niet er niet als een broedse kip bovenop blijven zitten. ;D

 

Vriendelijke groeten,

 

Nils de Witte

[molecuultje]

Ben het helemaal met je eens, Nils. Te gek voor woorden. ik was toevallig deze ochtend bij de VSNU sessie in de Ridderzaal en heb D'Hondt zelf mogen aanhoren. Het blijft ongelooflijk hoe de universitaire wereld het heel normaal vindt dat zowel de overheid als het bedrijfsleven geld pompen in hun activiteiten, maar zelf komt zij nooit met een beetje zelfkritiek en constructieve oplossingen die de universiteiten zelf aangaan. Altijd maar zeuren over extra geld. Bedrijven moeten betalen voor fundamenteel onderzoek, maar ondertussen hoor je zowel D'Hondt als Loek Hermans en Hans Dijkstal zeggen dat het bedrijfsleven zelf niet mag bepalen waar dat fundamenteel onderzoek dan heen gaat. Want dat zou weer ten koste gaan van de kwaliteit van het onderzoek. De universitaire wereld mag tenslotte niet door het bedrijfsleven uitgekocht worden, zeggen ze dan. Te gek voor woorden. Ze hebben allemaal kritiek op de samenwerking tussen de universiteiten en het bedrijfsleven, maar ja als ik zie hoe zij het doodnormaal vinden dat het eenrichtingsverkeer is (namelijk geld van de bedrijven naar de universiteiten zonder enige inmenging vanuit datzelfde bedrijfsleven) dan zal het de komende 20 jaar met die samenwerking niet beter gaan. Dat kan ik nu al voorspellen.

 

[Nils de Witte]

Ha Molucuultje,

 

Ik had er vanochtend best bij willen zijn, maar misschien wel goed dat ik niet was uitgenodigd. Ik hab geheid ruzie gekregen.

 

Even terug naar de basis. In mijn ogen hebben de universiteiten twee taken. Kennis ontwikkeling en het opleiden van de nieuwe intelligentia.

 

De kennisontwikkelingstaak bestaat ook weer uit twee delen. Fundamenteel onderzoek, een soort l'art pour l'art, waarbij faculteiten naar eigen inzicht hun budgetten mogen besteden zoder daarvoor een de maatschappij verantwoording af te leggen. Daar krijgen ze ook geld voor van OC&W en/of NWO. Daarnaast moet er ook "nuttig onderzoek" gepleegd worden. Het z.g.n. toegepaste onderzoek. Daarover moet wel gedelijk verantwoording afgelegd worden en dat is ook grotendeels te funden uit opbrengsten van licenties en octrooien.

 

Gevoelsmatig moet de aandacht over beide soorten onderzoek gelijkmatig verdeeld worden. Ze zijn makelijk uit elkaar te houden en te benoemen. Ik denk niet dat het nuttig is als het "bedrijfleven" regie krijgt over het fundamentele gedeelte van het onderzoek. Maar dat zij optreed als opdrachtgever voor het toegepaste gedeelte zie ik alleen maar als nuttig. Volgens mij kunnen ze op de uni's best wat leren van het bedrijfsleven. Het zou voor de uni's betekenen dat ze waar voor hun geld moeten leveren en dat is natuurlijk heel eng. Stel je voor, iemand geet je geld en die verwacht er wat voor terug. Daar moet je (als hoogleraar) toch niet aan denken! ;D

 

Groeten, nils

 

 

[molecuultje]

Beste Nils,

je moet inderdaad een onderscheid maken tussen fundamenteel en toegepast onderzoek. Dat eerste moet m.i. zeker een grote mate van vrijheid kennen. Niet voor niets zeggen veel beroemde wetenschappers en uitvinders dat de commercieel meest succesvolle wetenschappelijke vindingen juist uit vrij onderzoek zijn voortgekomen zonder de intentie om er een commerciele slag uit te slaan.

Wat mij stoort in het Nederlands universitair systeem is de wanverhouding tussen fundamenteel en toegepast onderzoek. Een recent onderzoek van het CPB (januari 2002 over de uitdagingen van de kenniseconomie) laat zijn dat de inkomsten van Nederlandse universiteiten (zowel voor onderwijs als voor onderzoek) in 1998 voor 69% uit eerste geldstroom bestonden en slechts voor 4% uit tweede geldstroom en voor 22% uit derde geldstroom. Dat betekent simpelweg dat universiteiten voor 69% van hun inkomsten geen rekenschap hoeven af te leggen over de maatschappelijke en economische relevantie van hun onderzoek. Dat vind ik buiten proportie. Ik zou het persoonlijk geen slecht idee vinden om die eerste geldstroom met minimaal 20% in te korten ; dit ten gunste van tweede en derde gedlstroom. M.i. stimuleer je zo ook meer samenwerking tussen universiteiten en bedrijfsleven en zorg je dat de maatschappij ook wat heeft aan al die kennis. Want op wetenschappelijke publicaties alleen kan de Nederlandse kenniseconomie niet draaiende gehouden worden.

Nog een andere interessante conclusie uit datzelfde CPB rapport is dat NL zo klaagt dat de overheid zo weinig geld van haar BNP spendeert aan wetenschappelijk onderzoek. Volgens het CPB scoorde NL in 1998 na Finland, Zweden en Frankrijk op een 4de plaats in Europa. Belgie en de UK bijvoorbeeld spenderen de helft van NL aan wetenschappeijl onderzoek. Dat hoor je de VSNU niet zeggen he?

Toen aan innoverende bedrijven gevraagd werd in hoeverre universiteiten voor hen een belangrijke kennisleverancier zijn, scoorde NL 1% volgens het CPB. Duitsland en Belgie scoorden 7%. Er moet dus dringend wat gebeuren aan die slechte relatie tussen bedrijven en universiteiten.

[Nils de Witte]

Ha Molecuul,

 

De eerste geldstoom ken ik nog wel, kun je nog een keertje uitleggen wat het verschil is tussen de tweede en de derde geldstroom? Ik heb het geweten maar ik ben het een beetje kwijt.

 

Groeten,

Nils

[Mikky Vrolijk]

Gezien jullie reacties over wetenschapsbelasting: óók de Kamer ziet er niets in!

 

Kamer ziet niets in wetenschapsbelasting (gelezen in Algemeen Dagblad vandaag).

Invoering van een wetenschapsbelasting voor het bedrijfsleven vindt geen genade bij de Tweede Kamer. Dat bleek gisteren uit de reacties van de meeste partijen op het voorstel van voorzitter E. d'Hondt van de Vereniging van Universiteiten, VSNU.

 

D'Hondt bepleitte vorige week in deze krant een wetenschapsbelasting omdat de universiteiten door te krappe overheidsbudgetten te weinig kunnen doen aan fundamenteel wetenschappelijk onderzoek. In ruil voor de sciencetaks zou de vennootschapsbelasting omlaag kunnen, vindt d'Hondt.

 

Op de jaarlijkse conferentie van universiteiten, gisteren in Den Haag, zei staatssecretaris Bos (Financiën) dat hij dan nog wel een paar goede doelen wist. ,,Bijvoorbeeld zorgtaks en onderwijstaks, maar als we dat allemaal invoeren is het toch gewoon vennootschapsbelasting.''

 

Hij suggereerde dat er via aanpassing van aftrekposten misschien wel iets kan worden gedaan. CDA'er Wijn onderschreef dat. Halsema (GroenLinks) en Lambrechts (D66) deden het pleidooi af als `vestzak-broekzak'.

 

D'Hondt is teleurgesteld: ,,Wat mij benauwt is dat politieke partijen weglopen voor de afspraak die EU-leiders vorige maand hebben gemaakt. Zij kwamen overeen dat de budgetten voor onderzoek sterk omhoog moeten en dat het bedrijfsleven daaraan moet meebetalen. Bedrijven gaan niet uit zichzelf betalen. En waarom geen wetenschapsbelasting als we wel hondenbelasting hebben?''

 

 

[berndmintjes]

Het idee van d'Hondt lijkt mij weliswaar helemaal niets (zoals Bos al aangeeft wordt al een deel van de belastinggelden aan de universiteiten gegeven), maar ik onderschrijf wel het idee dat er meer innovatieve kennis vanuit de universiteiten zou moeten stromen.

Zelf denk ik dat er meer gericht onderzoek gedaan zou moeten worden. De overheid kan daar best opdrachtgever voor zijn, naast het bedrijfsleven. Het gaat niet zozeer om de hoogte van de som geld die je in wetenschap stopt, als wel de resultaten die daar mee geboekt worden.

Meer toegespitste Master opleidingen (gericht op innovaties) kunnen leiden tot meer toepasbare kennis. Hoe dan ook, een beleid gericht op meer innovatief ondernemerschap is nodig om als land niet achterop te raken.

[AOS]

Ha Molecuul,

 

De eerste geldstoom ken ik nog wel, kun je nog een keertje uitleggen wat het verschil is tussen de tweede en de derde geldstroom? Ik heb het geweten maar ik ben het een beetje kwijt.

 

Groeten,

Nils

Om eerlijk te zijn ken ik alleen de situatie een beetje voor de invoering van de MUB (Modernisering Universiteits Bestuur)

De eerste geldstroom komt direct van het rijk en wordt binnen de universiteit verdeeld . De verdeling vind vaak plaats op basis van kwaliteit (bijv. internationale status, aantal en kwaliteit van publicaties) maar ook bijvoorbeeld op basis van studenten aantallen.

De eerste geldstroom financiert in een groep vaak de basiseenheid (staf, ondersteunend personeel, basis verbruiksgoederen, en soms, maar niet altijd , enkele promovendi) Het feitelijk onderzoek komt meestal neer op promovendi. Ook draait de universiteit als geheel denk ik op de eerste geldstroom. Zoals de kosten voor gebouwen, bestuur, administratie e.d.

Ook zie je dat een deel van de eerste geldstroom apart wordt gehouden voor de aanschaf van dure apparatuur. Om dit geld te krijgen moeten de groepen aanvragen indienen die getoetst worden op inhoud, relevantie e.d.

Ook wordt er door het rijk geld gegeven voor elke afgestudeerde en elke gepromoveerde.

 

De tweede geldstroom komt van instellingen als de EU, NWO, STW. De tweede geldstroom moet je zien als een pot met geld die alleen voor bepaald soort onderzoek en thema's is gereserveerd. Als men bijvoorbeeld het noodzakelijk vind dat genoomonderzoek een belangrijker e plaats moet innemen in het Nederlands onderzoek wordt daar geld voor beschikbaar gesteld. Onderzoeksgroepen moeten dan een projectvoorstel indienen, waarbij idialiter voor de beste(n) wordt gekozen door het NWO enz. Vaak moet een voorstel door meerdere groepen gezamelijk ingediend worden .Vaak is ook als voorwaarde dat een bedrijf betrokken is bij het onderzoek. Het geld is hoofdzakelijk voor de loon van promovendi of senior onderzoekers plus apparatuur en/of verbruiksgoederen.

Ook zijn er allerlei subsidies voor samenwerking tussen bedrijven en universiteit.

Tussentijds en erna dient er gerapporteerd worden over de voortgang.

 

Derde geldstroom:

Bedrijven danwel branche-organistaties geven geld aan de universiteit voor bepaald onderzoek. Meestal is dat geld voor een promovendus of post-doc (senior onderzoeker). Een dergelijk contract ziet er vaak als volgt uit: er wordt onderzoek gedaan naar een bepaald thema, er wordt gerapporteerd aan het bedrijf en het bedrijf heeft vaak de macht om een publicatie tegen te houden voor een bepaalde termijn (bijv. 2 jaar) . In die tijd kan het bedrijf dan eventueel patenten aanvragen.

Het bedrijf heeft soms ook het recht om te vragen bepaalde informatie op een bepaald congres niet naar buiten te brengen. Uiteindelijk moet de promovendus wel promoveren, dus op een gegeven moment houdt de geheimhouding wel op.

 

Vandaar dat je ziet dat er bedrijven rond de universiteit zijn die dergelijk onderzoek wel kunnen uitvoeren met volledige geheimhouding. Ook kan zo'n bedrijf een wat minder wetenschappelijk interessant onderwerp onderzoeken.

 

Het soort onderzoek wat op R&D afdelingen in het bedrijfsleven gebeurt mist vaak de diepgang om een promovendus te laten promoveren.

 

Wat je dus niet moet willen is dat bedrijven hun R&D afdeling volledig bij de universiteit hebben. Dat heeft gevolgen voor het bedrijf (te weinig concreet, geen volledige geheimhouding, niet dichtbij het bedrijf) en voor de universiteit (kwaliteit publicaties en onderzoek, geheimhouding, diepgang onderzoek)

 

 

 

[AOS]

Hoe dan ook, een beleid gericht op meer innovatief ondernemerschap is nodig om als land niet achterop te raken.

Dat is zeker waar.

[AOS]

Een recent onderzoek van het CPB (januari 2002 over de uitdagingen van de kenniseconomie) laat zijn dat de inkomsten van Nederlandse universiteiten (zowel voor onderwijs als voor onderzoek) in 1998 voor 69% uit eerste geldstroom bestonden en slechts voor 4% uit tweede geldstroom en voor 22% uit derde geldstroom. Dat betekent simpelweg dat universiteiten voor 69% van hun inkomsten geen rekenschap hoeven af te leggen over de maatschappelijke en economische relevantie van hun onderzoek.

Ik ben het met het meeste van je betoog op zich wel eens hoor, maar hier wil ik toch even een paar kanttekeningen plaatsen. Universiteit en krijgen dus voor zeventig procent hun geld uit eerste geldstroom en dat kan eventueel wel wat minder, maar er moet wel een garantie voor onderwijs zijn. M.a.w. ik denk niet dat de universiteiten zelf op zoek naar geld moeten om hun onderwijs te finacieren. Hoeveel er eventueel van de eerste geldstroom afkan zal dan per universiteit of beter: onderwijsinstituut bekeken moeten worden. Ook moet er gegarandeerd worden dat alle noodzakelijke richtingen binnen een vakgebied op universiteiten aanwezig zijn om een basis van kennis te geven aan de studenten. (Hoewel er eventueel wel docenten "geleend" worden en zouden kunnen worden van andere faculteiten, onderwijsinstituten en universiteiten.

 

Het aandeel tweede geldstroom valt me vies tegen en ik vraag me af of die werkelijk zo klein zijn. De TUDelft bijvoorbeeld neemt alle tweede geldstroom promovendi van NWO over om hun iets meer te betalen. De NWO, FOM, STW betalen dan aan de universiteit en de universiteit legt er dan wat bovenop. Het kan zijn dat al deze promovendi bij de TUDelft als eerste geldstroom promovendi worden gezien.

Ik weet niet de details van inkomensmaatregelen bij andere (technische) universiteiten, maar daar zou ook ziets kunnen zijn.

 

Als ik naar de groep kijk waar ik gewerkt heb was het aantal tweede geldstroom onderzoekers veel groter. Soms nul eerste geldstroom onderzoekers. En de cijfers voor derde geldstroom komen wel ongeveer overeen met de cijfers van het CPB.

 

Ik denk dus dat je even geldstromen en onderzoek uit elkaar moet houden. Je moet eerder kijken naar het aandeel onderzoekers (en middelen) die uit een bepalde stroom worden betaald.

Ik ben namelijk van mening dat alle onderwijs voor studententen uit de eerste geldstroom betaald moet worden. Onderwijs aan bedrijven kan wel (veel) geld in het laadje brengen, maar dit geld mag geen voorwaarde zijn om onderwijs aan reguliere studenten te geven.

[AOS]

Gezien jullie reacties over wetenschapsbelasting: óók de Kamer ziet er niets in!

 

Kamer ziet niets in wetenschapsbelasting (gelezen in Algemeen Dagblad vandaag).

Invoering van een wetenschapsbelasting voor het bedrijfsleven vindt geen genade bij de Tweede Kamer. Dat bleek gisteren uit de reacties van de meeste partijen op het voorstel van voorzitter E. d'Hondt van de Vereniging van Universiteiten, VSNU.

 

Gelukkig maar.

 

Een hondebelasting is trouwens wat anders dan wetenschapsbelasting. Een hond is makkelijk zichtbaar, makkelijk aan te wijzen. In hoeverre een bedrijf van kennis gebruikt maakt niet.

[molecuultje]

Soory Nils,

ik zie nu pas je vraag over 1e en 2e en 3e gedlstropom. (om het ingewikkeld te maken schijnt er nu ook een 4de geldstroom te zijn).

1e geldstroom is : de directe stroom van de overheid naar de universiteiten zonder tussenkomst van andere organisaties. Deze middelen zijn niet gekoppeld aan specifieke projecten of thema's. De beoordeling van de geleverde prestaties met dit geld heeft geen invloed op de inkomsten uit 1e gedlstroom. M.a.w. ga gerust je gang, je krijgt je geld sowieso.

2e geldstroom : is overheidsgeld voor onderzoek via NWO wn KNAW. Het geld komt bij individuele onderzoekers terecht. NWO verdeelt deze middelen wel over thema's. Het Bestuur van de universiteiten heeft over deze geldstroom niets te zeggen, want het geld gaat direct van NWO naar individuele onderzoekers.

3e geldstroom ; is contractonderzoek in opdracht van derden. Die derden kunnne overheid, bedrijfsleven en anderen zijn. Deze laatste geldstroom concentreert zich op toegepast onderzoek.

Ik hoop dat dit antwoord was op je vraag, Nils. Soorry voor de late reactie.

Molecuultje :-*