Lawman

LS, Even een opmerking naar aanleiding van de passage "bij vorderingen tot EUR 5.000 mag iedereen de zaak voor de rechtbank brengen en een vonnis vragen. Dus een incassobureau, een deurwaarder, maar je kunt het ook zelf doen! Bij hogere vorderingen dient inderdaad een advocaat ingeschakeld te worden. Vaak zie je dan dat de dagvaarding wordt voorbereid door het incassobureau of de deurwaarder en dat de advocaat als vertegenwoordiger optreedt." Met uitzondering van geldvorderingen tot euro 5000,- en zaken betreffende arbeidsovereenkomst, CAO, agentuur -en huurovereenkomst waarvoor bovengenoemde partijen bij de kantonrechter terecht kunnen, zal in alle andere gevallen een advocaat (lees procureur) nodig zijn omdat de wet verplichte procesvertegenwoordiging voorschrijft. Je kan dus niet zonder advocaat bij een rechtbank terecht. (zie artikel 93 Wetboek Burgerlijke Rechtsvordering) Vanuit het perspectief van de advocaat lijkt mij het dubieus om je naam te verbinden, en ook de aansprakelijkheid te aanvaarden, voor een (incasso) dagvaarding die door een deurwaarder is opgesteld. Je zou deze beroepshalve altijd moeten checken en in dat geval is er overlap van werk en dus sprake van onnodige kosten (van het werk van de deurwaarder). Mogelijk dat een dergelijke aanpak werkt bij een grote hoeveelheid incasso´s van elk onder de euro 5000,- doch in andere gevallen lijkt het mij efficient om direct een advocaat in te schakelen. Deze kan dan ook adviseren of er andere rechtsmaatregelen nodig zijn zoals het verkrijgen van zekerheid voor de (uiteindelijke) betaling via (derden)beslag op activa van de debiteur, het vestigen van pandrecht etc. In geval van buitenlandse betalingen kan vooraf een zekerheid worden getroffen door middel van documentair akkreditief, ook wel Letter of Credit (L/C), of debiteurenrisikoverzekering via NCM of soms haar buitenlandse evenknie. Bij het ontbreken van een dergelijke zekerheid kunnen achteraf in veel landen met in Nederland vergelijkbare rechtsmaatregelen worden getroffen. Heeft de buitenlandse debiteur klanten in Nederland waarop jouw debiteur een vordering heeft dan kan (conservatoir) derdenbeslag worden gelegd bij die klant/derde in Nederland. Dit laatste is bedreigend voor de debiteur omdat zijn klantenrelatie door het beslag schade kan oplopen doch in sommige gevallen is het beter om zonder aarzeling beslag te leggen en daarna pas te praten. Dit alles luistert nauw en is toevertrouwd aan een goede advocaat. Zo´n advocaat zal ook verwijzen naar een deurwaarder indien een tussenstap geen gevaar oplevert voor de gerechtelijke incasso of bijbehorende zekerheidsmaateregelen. Lawman

Beste Sander, Vanwege mijn juridische ervaring met grote (nationale en internationale) projecten zoals Euro disney, bouw Ajax stadion, IT projecten van de rijksoverheid etc) weet ik dat meerwerk en andere onvoorziene zaken vaak leiden tot discussies achteraf. Deze discussies leiden hetzij tot een overeenkomst van dading/vaststelling of tot een (arbitrage of gerechtelijke) procedure. Genoemde overeenkomst bevat een passage over de verdeling of uitsluiting van aansprakelijkheid en vrijwaring. Omdat in elk project de feiten en omstandigheden verschillen, is voor dit soort zaken geen standaard contract te krijgen doch kan een in (IT/projecten) geschillenbeslechting getrainde jurist aan de hand van zijn knowhow jou efficient van dienst zijn. Dit is overigens niet een zaak waarvoor je een notaris raadpleegt of waar een uurtarief van meer dan eur 225,- betaald zou moeten worden. Echter: je vraagt om een vrijwaring van aansprakelijkheid voor het verlies van gegevens ed door een ontworpen applicatie. Dit klinkt als een (IT) zaak die partijen altijd vooraf in een (IT services) contract regelen zoals (zeer gebruikelijk) de uitsluiting van aansprakelijkheid voor verlies van gegevens. Een contract kan simpelweg bestaan uit de offertecondities en de bevestiging van de klant danwel uit inkoopcondities van de klant. Indien er derhalve voorwaarden voor het werk zijn afgesproken vooraf dan acht ik het heel wel denkbaar dat de klant zich nu op het standpunt zal stellen dat alles al geregeld is. Indien partijen vooraf niets hebben geregeld over de aansprakelijkheid dan ben je nu onbeperkt aansprakelijk voor de uit jouw applicatie voortvloeiende schade! Voor de een en andere reden kan ik aanbevelen om een goede jurist te raadplegen. Desgewenst kan je bij mijn advocatenkantoor terecht of kan ik je doorverwijzen naar een jurist die verstand heeft van dit soort zaken. Lawman

Guus, De bovengaande verwijzing naar Tax Advisor lijkt mij een goede. Er is het laatste jaar nogal wat verwarring en publieke discussie (zie websites landelijke dagbladen anno 2001 en 2002) over de behandeling van ondernemers in fiscaal -en verzekeringsrechtelijke zin. Dit is complexe materie doch Tax advisor kan je zeer waarschijnlijk door de bomen het bos weer laten zien. Kijk ook nog even naar je arbeidsovereenkomst met jouw huidige werkgever. Het komt nogal eens voor dat er een concurrentie beperking/verbod is, of een verbod om nevenwerkzaamheden te verrichten danwel om klantenbestanden of vertrouwelijke informatie te gebruiken voor eigen doeleinden. Lawman

Nils, Verstandig ondernemerschap houdt m.i. in dat je goed nadenkt over de essenties van zaken doen. Dit betekent dat je niet alleen (in businessplan) nadenkt over bijv. inkoop, fabrikage en verkoop maar ook over de fundamenten van je onderneming. Je zal dus niet alleen moeten nadenken over hoe je omzet en winst maakt doch ook over hoe je verliezen beperkt, risiko´s afschermt en wat de bedreigingen zijn voor de continuiteit van de onderneming. M.i. dient een directeur niet allen kennis te hebben van verkoop van producten of diensten doch ook in enige mate van boekhouden, fiscaliteit en juridische zaken. Deze zaken kan je delegeren aan adviseurs bijv. voorzover je met je eigen business meer verdient. Alle relaties die je aangaat zijn volgens de wet verbintenissen, zoals die tussen bestuurder en BV of die tussen vennoten van een VOF etc. Dit schept rechten en verplichtingen waarover een notaris of andere jurist (gespecialiseerd in ondernemingsrecht) je kan informeren. Uit het enkele feit dat mijn beroepsgroep floreert in goede en slechte tijden mag je afleiden dat ondernemers nogal es belangerijke dingen vergeten. Ruzies en procederen achteraf is in het algemeen veel duurder dan vooraf helder afspreken wat je wil. Beter nu even door een zure appel heen bijten en weten hoe je partner denkt over "worst case" scenario´s dan achteraf ontdekken dat het vetrouwen niet op z´n plaats was. Een aandeelhouderovereenkomst (i.g.v. BV) of andere vorm van samenwerkingsovereenkomst (i.g.v. VOF) is een aanrader indien de ambities van de samenwerkende starters - en de voorziene belangen - hoog zijn. Een checklist of voorbeeld van een bevriende starter kan je goed op weg helpen doch mijn advies is om tenminste enkele duizenden guldens te besteden aan juridisch advies. Een professionele aanpak zal je later ook veel tijd en moeite schelen als je investeerders zoekt om deel te nemen in het bedrijf of als je dankzij afspraken over bijvoorbeeld "good leave" of "bad leave" weet wat er met de onderneming gebeurt als je partner niet langer meer wil samenwerken. Ook bijv. een arbitrageafspraak waarin geregeld is dat een RVer (registered valuator; is niet hetzelfde als een accountant!) de waardering doet van de aandelen bij uitkoop van een aandeelhouder is van belang. Is er sprake van inbreng van kennis of technologie dan zal er bijvoorbeeld een (specialistische) licentieclausule nodig zijn. Zo kan ik nog even door gaan. Als de compexiteit of het belang maar groot genoeg is bespaar dan niet op goed extern advies. Hier staat tegenover dat als je bedrijf en belangen werkelijk gering zijn (en je vrouw/gezin goed verzorgd is, ook bij "worst case" gebeurtenissen) je vanzelfsprekend beter de achterkant van de sigarendoos kan gebruiken, en kan afreizen naar Spanje........... Lawman

Van wanbeleid, of beter "onbehoorlijk bestuur", is pas sprake bij handelingen die door geen redelijk handelend bestuurder in dezelfde omstandigheen zouden zijn verricht. Of er daadwerkelijk sprake is van onbehoorlijk bestuur, zal steeds per geval moeten worden beoordeeld, rekening houdend met alle omstandigheden. De omstandigheden die hierbij een rol spelen zijn volgens de Hoge Raad: - aard van door de rechtspersoon uitgeoefende activiteiten, - de in het algemeen daaruit voortvloeiende risico´s, - de taakverdeling binnen het bestuur, - de eventueel voor het bestuur geldende richtlijnen, - de gegevens waarover het bestuur beschikte, of behoorde te beschikken ten tijde van de aan hem verweten beslissingen of gedragingen, - het inzicht en de zorgvuldigheid die mogen worden verwacht van een bestuurder die voor zijn taak berekend is en deze nauwgezet vervult. Voorts zal van onbehoorlijke taakvervulling in het algemeen sprake zijn bij handelingen in strijd met wettelijke, statutaire of andere regels die de rechtspersoon beogen te beschermen. De regel dat de jaarstukken tijdig moeten worden gedeponeerd, is zo´n regel. (en daarbij is ook een rechtsvermoeden geformuleerd in geval van faillissement, namelijk dat het bestuur dat niet heeft voldaan aan de boekhoudplicht of de plicht om de jaarrekening tijdig op te stellen en te deponeren, zijn taak onbehoorlijk heeft vervuld. Dit onbehoorlijk bestuur wordt dan vermoed een belangrijke oorzaak van het faillissement te zijn, hetgeen meebrengt dat de bestuurders voor het totale tekort kunnen worden aangesproken. Het gaat in dit verband te ver om het leerstuk van de bestuurdersaansprakelijkheid uitgebreid te behandelen. Het komt in de praktijk vooral aan op gezond verstand, zoals ook uit bovengenoemde door de Hoge Raad geformuleerde omstandigheden blijkt. Wat betreft de vraag van Vectrix.nl; of dit wanbeleid is hangt af van velerlei omstandigehden, wat is gebruikelijk, hoe lang zijn de betalingstermijnen doorgaans en zijn er inkomsten voorzien voor afloop van de betalingstermijn... Een bestuurder kan onrechtmatig handelen en daardoor aansprakelijk zijn jegens bijvoorbeeld een leverancier als hij een overeenkomst aangaat, 100 PC´s koopt, terwijl hij weet dat de vennootschap haar verplichtingen (betaling van de koopprijs) niet zal kunnen nakomen. Overigens is dit niet hetzelfde als wanbeleid want dat ziet met name op de verhouding tussen de vennootschap en de bestuurder, terwijl dit voorbeeld ziet op de verhouding tussen bestuurder en een derde. Lawman

Algemene voorwaarden dienen inderdaad aan de klant te worden overhandigd. Volgens het Burgerlijk Wetboek is een beding in algemene voorwaarden vernietigbaar indien de gebruiker de klant niet een redelijke mogelijkheid heeft geboden om van de algemene voorwaarden kennis te nemen. De gebruiker heeft dit als de voorwaarden aan de klant ter hand zijn gesteld. Hierbij twee kanttekeningen: 1. Grote ondernemers kunnen geen beroep doen op de vernietigbaarheid. Desondanks verdient het aanbeveling om de voorwaarden ter hand te stellen. 2. Soms is het overhandigen niet goed mogelijk, bijvoorbeeld bij de klanten van de Nederlandse Spoorwegen (je kunt niet elke keer aan elke reiziger de algemene voorwaarden overhandigen). In dat geval is deponering bioj de Kamer van Koophandel of de griffie van een rechtbank voldoende. Overigens is het niet nodig dat de voorwaarden bij een nieuwe transactie met dezelfde klant weer worden overhandigd. Er dient dan wel een duidelijke verwijzing te zijn opgenomen. Ik adviseer de volgende tekst in de opdrachtbevestiging op te nemen: "Door ondertekening van deze opdrachtbevestiging verklaart de opdrachtgever van de algemene voorwaarden van opdrachtnemer (of bedrijfsnaam) kennis te hebben genomen en toepasselijkheid daarvan te aanvaarden" Samenvattend: altijd overhandigen. Lawman

Wat betreft de laatste vraag van Ronald: Het is niet mogelijk om een persoonlijke vof of eenmanszaak op te richten die de aandelen houdt, aangezien dat geen onderneming is. Wat je in feite doet, is het persoonlijk houden van de aandelen. Indien beide partners voor 50 % deelnemen middels een persoonlijke holding, kunnen de aandelen in de werkmaatschappij dienen als storting op de aandelen in de holding. Met andere woorden, het kapitaal in de holding wordt volgestort met de aandelen in de werkmaatschappij. Hiervoor is wel een beschrijving van de inbreng en een accountantsverklaring nodig. Langs deze weg is het niet nodig om een aanzienlijke investering te doen, en als de aandelen in de werkmaatschappij minimaal 36.000 euro waard zijn, kunnen beide aandeelhouders zonder extra kapitaal (afgezien van kosten, etc.) een holdingvennootschap oprichten. Ten aanzien van het pleidooi voor het gebruik van buitenlandse vennoostchappen zoals een ltd., wil ik er op wijzen dat de Wet op de Formeel Buitenlandse Vennootschappen, die van toepassing is op buitenlandse vennootschappen die hun werkzaamheden (nagenoeg) geheel in Nederland verrichten, met zich mee brengt dat voor een ltd in Nederland dezelfde eisen gelden als voor een bv, wat betreft het minimumkapitaal. Indien het kapitaal niet minimaal 18.000 euro bedraagt zijn de bestuurders hoofdelijk verbonden naast de vennootschap voor elke rechtshandeling die zij verrichten. Daarnaast gelden vrijwel dezelfe administratie- en publicatie verplichtingen. Voorts moet jaarlijks een bewijs van de buitenlandse inschrijving worden gedeponeerd bij het handelsregister. Vaak wordt deze verplichting over het hoofd gezien, hetgeen een economisch delict oplevert. Pas dus op met de "goedkope" ltd.!! Lawman

Het advies om het simpel te houden spreekt mij erg aan. Elke bv brengt (jaarlijkse) kosten met zich mee: accountantskosten, kosten ivm KVK, etc.. Beperk je tot wat strict noodzakelijk is. Dat zijn naar mijn idee in ieder geval een werkmaatschappij en een bv waar de octrooien en andere ip in worden ondergebracht (om bij een deconfiture van de werkmaatschappij met de IP door te kunnen starten). Het is mogelijk om hierboven een holding te plaatsen, maar niet per se noodzakelijk. Ik adviseer om de verdere uitbreiding met bv´s alleen te doen als daarvoor fiscale motieven zijn, en raad je aan een fiscalist om advies te vragen.

De BV kan inderdaad activa kopen van de aandeelhouder. Indien het gaat om goederen die een jaar voor de oprichting of nadien toebehoorden aan een aandeelhouder of aan de oprichter en de rechtshandeling tot verkrijging van deze goederen, is aangegaan binnen twee jaar nadat de vennootschap is ingeschreven, met er eerst goedkeuring worden gevraagd aan de algemene vergadering van aandeelhouders (AVA) en er moet een accountantsverklaring met betrekking tot de waarde van de goederen komen. De accountantsverklaring moet worden gedeponeerd bij het handelsregister. Indien deze voorschriften niet in acht worden genomen kan de rehctshandeling ten behoeve van de vennootschap worden vernietigd. Stel dat het tot een faillissement komt, dan kan de curator de rechtshandeling vernietigen. Overigens, worden bovengenoemde regels gevolgd, dan is er natuurlijk geen sprake van een "verdachte" transactie. Over de inbreng van de vof in de bv, en dan bij voorkeur door middel van een geruisloze inbreng, adviseer ik om een accountant of fiscalist om advies te vragen. Dit is meer een fiscale dan juridische kwestie.

Er zijn geen beperkingen ten aanzien van de termijn dat de bv i.o. status gehandhaafd kan worden. Gedurende de tijd dat de onderneming gedreven wordt is er inderdaad sprake van een v.o.f., en de vennoten zijn hoofdelijk aansprakelijk voor de nakoming van de verplichtingen van de v.o.f./b.v. i.o. (naast degenen die namens de onderneming de rechtshandeling zijn aangegaan, indien dat andere personen zijn). Let er goed op dat bij alle rechtshandelingen die worden aangegaan, uitdrukkelijk wordt aangegeven dat er wordt gehandeld als b.v. i.o., aangezien het anders niet mogelijk is om de b.v. de rechtshandelingen na oprichting te laten bekrachtigen (waarmee de b.v. aansprakelijk wordt). Daarnaast dient de b.v. die gaat bekrachtigen de zelfde b.v. zijn die de oprichters voor ogen hebben. Je kunt niet de rechtshandelingen door willekeurig welke b.v. laten bekrachtigen. Volgens de rechtspraak heeft de b.v. dan niet dezelfde identiteit en kan het gebeuren dat de bekrachtiging geen effect sorteert en degenen die de betreffende rechtshandeling zijn aangegaan, hoofdelijk aansprakelijk blijven. Lawman

Beste Ronald, Het antwoord is volmondig ja. Ik verwijs verder naar het verhaal over het kasrondje onder de vraag over oprichtingskapitaal. Mocht ik bij een en ander van dienst kunnen zijn dan hoor ik dat graag. Lawman

Beste Aleph, De constructie zoals door jou beschreven, het zogenaamde "kasrondje", is volstrekt legaal, zij het dat ik adviseer deze weg zeker niet te volgen omdat er nogal wat gevolgen zijn in de sfeer van aansprakelijkheid en bestuurdersaansprakelijkheid. Het bedrag van 18000 euro; dient ter volstorting van de aandelen. Indien het geld niet daadwerkelijk ter beschikking wordt gesteld aan de BV, hetgeen hier het geval is omdat het de volgende dag al weer 'uit de BV wordt gehaald', zal in geval van een toekomstig faillissement van de BV de dan benoemde curator concluderen dat er niet voldaan is aan de stortingsplicht en verlangen van de aandeelhouders dat er alsnog wordt volgestort. Voorts zijn de bestuurders van de vennootschap hoofdelijk aansprakelijk voor (onder meer) alle rechtshandelingen (waaronder het aangaan van verplichtingen, zoals een leaseovereenkomst met betrekking tot een auto of de huurovereenkomst voor kantoorruimte) van de BV die zijn geschied in het tijdvak voordat er tenminste 18.000 euro is gestort. Indien de curator van oordeel is dat er nog niet aan de stortingsplicht is voldaan, zijn de bestuurders dus hoofdelijk aansprakelijk (naast de vennootschap) voor alle verplichtingen die de vennootschap tot op dat moment is aangegaan. In de derde plaats dient de leningsovereenkomst, uit hoofde waarvan persoon A het bedrag van 18000 euro heeft geleend aan de BV i.o, na oprichting van de BV te worden bekrachtigd. In verband hiermee kunnen de bestuurders van de vennootschap aansprakelijk worden gesteld vanwege wanbeleid, bij een dergelijke situatie. Er zitten nog meer haken en ogen aan, maar in het kader van dit forum zal ik hier nu niet verder op ingaan. Samenvattend: het mag maar is niet zonder grote risico´s voor de oprichters, de aandeelhouders en de bestuurders (vaak de zelfde personen), en ik adviseer dan ook om op andere wijze aan de stortingsplicht te voldoen dan door middel van een "kasrondje"!! Lawman

Beste Reafabro, We zijn het deels eens, echter 2 opmerkingen: 1. De oprichtingskosten in UK en hier zijn niet wezenlijk anders. Ook in Nederland kan je via de notaris een BV oprichten voor circa 1000 euro aan notariskosten (vgl. http://www.degoedkoopstenotaris.nl), echter vanwege het waarborgen van ordentelijk handelsverkeer moet je bank verklaren dat je 18.000 euro (minimum kapitaal) hebt op de bankrekening van de BV hebt ten tijde van haar oprichting. Daarna kan je dit bedrag aanwenden ten bate van de BV. 2. De regelgeving voor productaansprakelijkheid is in de VS m.i. niet veel strenger dan in de EU maar in grote lijnen vergelijkbaar, met die aantekening dat de gevolgen van claims in de VS extravaganter zijn. Men is daar sneller bereid te claimen via een advocaat die werkt op basis van no-cure no pay, men kan een zgn. class action instellen (voor al diegene die letsel opgelopen hebben) als er sprake is van (met name) epidemic failures in het product , men kan sneller immateriele schade (vanwege stress e.d.) toegewezen krijgen door een jury, de verzekeringspremie (bijv. gerelateerd aan omzet) kan extreem veel hoger zijn dan hier en de rechtspraak wisselt per staat. Tenslotte: een amerikaanse (Delaware) vennootschap gebruiken om dit soort aansprakelijkheid te voorkomen is bepaalt geen garantie omdat de rechter kan toelaten dat door deze constructie wordt heen geprikt (zgn. piercing de corporate veil) indien bewezen wordt dat de R&D vanuit Nederland wordt gedaan en dus het beleid hier plaatsvindt. Van dit laatste zal vaak sprake zijn! Kortom: goede raad is op z´n plaats. Lawman

Betse Kleverlaan, Jouw denkrichting lijkt mij de goede: als het bedrijf groeit en zo ook risiko´s toenemen dan is het tijd om je te buigen over het besturen en de controle van de onderneming. Stap 1 is doorgaans dat jij en de andere vennoot ieder een BV opricht die ieder op basis van een management contract diensten verstrekken aan een door deze beide BVs gezamelijk (50/50%) gehouden BV. Hierbij is een weloverwogen en goed geschreven aandeelhouders-overeenkomst van groot belang, met name denkend aan regelen van situaties waar beide aandeelhouders het niet eens kunnen worden (de padstelling). Voor het managementcontract moet ook een fiscalist geraadpleegd worden. Of de 50/50 BV een holding BV moet zijn is afhankelijk van organisatorische, fiscale en juridische eisen/wensen. Ik zou over meer informatie moeten beschikken om dit goed te kunnen beoordelen. Zijn er intellectueel eigendomsrechten en veel van elkaar verschillende activiteiten dan is het zeker raadzaam om te kijken of deze IE rechten in een aparte (holding) vennootschap gehouden moeten worden om te voorkomen dat bij faillissment van een BV niet de hele groep meegetrokken wordt. Met het oog op (IE)royaltie vergoedingen in een internationale setting zou ook een fiscalist hier aan de orde kunnen komen. Ga vooral naar een in ondernemingrecht gespecialiseerde advocaat, met de nodige kennis van IE recht. Veel grote advocaten kantoren hebben deze specialisaties in huis en sommige kleine kantoren zoals die waar ik partner ben. Desgewenst kan ik je doorverwijzen. Lawman

Beste Weerdo, De meeste advocaten hebben wel ervaring met het opstellen van algemene voorwaarden, zeker diegene die specialisatie contractenrecht hebben. Doch om zijn/haar kennis vast te stellen kan je gewoon vragen hoeveel algemene voorwaarden hij/zij de laatste jaren heeft opgesteld en hoeveel specifiek voor bedrijven uit jouw branche. Werk je in de (bio/medische) technologie dan moet de betrokken adviseur ook veel verstand hebben van intellectueel eigendomsrecht. Een goede voorbereiding van een gesprek met een advocaat is dat je kijkt naar de voorwaarden van concurrenten. Probeer daarbij vast te stellen wat de mogelijke verschillen zijn, bijvoorbeeld zijn je prijzen gebaseerd op levering Af Fabriek of lever je Franko Huis? Ook is het van belang dat je de risiko´s vaststelt die verbonden zijn met de diensten of zaken die de onderneming voortbrengt. Hierbij is van belang in welke mate deze risiko´s te verzekeren zijn en in welke mate de aansprakelijkheid voor de schade voortvloeiende uit die diensten of zaken kunnen worden beperkt of uitgesloten via de algemene voorwaarden. Daarbij is van belang hoe dit normaliter in de branche gaat (en dus voor de klant wel of niet acceptabel), ook vanuit het oogpunt van de concurrentie. Voorts is van belang dat in boek 6, artikel 231 en volgende van het Burgerlijk Wetboek, regelingen staan die bepaalde algemene voorwaarden verbieden. Kortom een goede voorbereiding is essentieel. Zomaar een kopie gebruiken van een ander bedrijf is risikovol. De voorwaarden zouden idealiter een afspiegeling moeten zijn van jouw bedrijfsactiviteiten, risiko´s en doelstellingen. Succes! Lawman

Beste Kleverlaan e.a., Er zijn hier vele facetten die een rol spelen bij de beantwoording van jouw vraag en ik zal mij enigzins moeten beperken. Wil je zekerheid hebben dan zal je juridisch advies moeten inwinnen, m.n. bij een ICT advocaat. Het beschermen van software heeft een fysieke, lichamelijke kant en een niet fysieke kant, de onlichamelijke kant zoals juristen wel plegen te zeggen. De onlichamelijke kant van software kan worden beschermd op basis van het auteursrecht indien de software een, wat heet eigen, persoonlijk karakter en persoonlijk stempel heeft. Soms kan ook een octrooirecht worden gevestigd op software. De lichamelijke kant kan worden beschermd op basis van het eigendomsrecht. Bescherming kan soms ook worden verkregen op basis van wat heet een onrechtmatige daad (zonder contract tussen betrokkenen) indien bijvoorbeeld kan worden aangetoond dat bedrijfsgeheimen/know how is gestolen of de software slaafs is nagebootst. Indien contractuele afspraken zijn gemaakt bijvoorbeeld bij wijze van een arbeidsovereenkomst, licentieovereenkomst of samenwerkingsovereenkomst dan kan bescherming worden gezocht op basis van het niet nakomen van afspraken bijv. tav geheimhouding en het overtreden van een kopieerverbod of verbod de software zonder toestemming te wijzigen en te verspreiden. Broncodes van software (en de beschrijving van functionele en technische spec) worden wel gedeponeerd bij notarissen, kamer van koophandel of escrow agent om de datum van origine / het (auteursrechtelijk) makerschap op enig moment te bewijzen tegenover iemand die op basis van zijn vermeende auteursrecht een gelijkend product op de markt brengt. Met het oog op bewijs van makerschap is een actieve esrow waar de derde, esrow agent (onder geheimhouding) de broncode en functionaliteit van software in detail beschrijft te verkiezen. Een datumstempel alleen zegt niet zoveel. Kosten lopen op van kamer van koophandel via notaris naar actieve escrow in ordegrootte van enkele honderden guldens tot (tien)duizenden guldens, mede afhankelijk van het volume van de broncodes. Anders dan in geval van een octrooirecht monopoliseert het auteursrecht evenwel niet dwz indien je niet kan bewijzen dat de andere partij jouw software heeft bewerkt of nagemaakt ofwel inbreuk heeft gemaakt op jouw auteursrecht dan kan je de verspreiding van een dergelijk, veelal concurrerend product niet voorkomen. Een broncode depot is derhalve niet zaligmakend en geeft op zich niet meer rechten dan die de auteur anderszins niet heeft. Lawman PS. Voor de liefhebber verwijs ik naar artikelen 4, 10 en artikel 45 h tot en met m (bijzondere bepalingen betreffende computerprogramma's) van de Auteurswet. PS2: ik begrijp dat depot ook kan bij de Belastingdienst (inspectie der registratie en successie) doch heb hier geen ervaring mee.

Beste Kleverlaan, Dank voor de suggestie. Jouw quote van de Leuvense universiteit is begrijpelijk en de essentie verklaart dat bijv de subsidieregeling zaaiprojecten lifesciences bedoeld is om de onderzoeker geld te verschaffen voor octrooirecherche, het inwinnen van advies voor het opstellen van een businessplan, het opzetten van een onderneming e.d. Zoals gezegd is via websites van m.n. amerikaanse en canadese universiteiten veel informatie over spin offs voor handen (en inmiddels in mijn bezit). Ik zal via dit forum iedereen op de hoogte proberen te houden van de ontwikkelingen. Suggesties blijven welkom. Lawman

Beste Molecuultje, Kom vooral langs op de Meet your Match dag in Amersfoort 23 april a.s. In de workshop juridische en fiscale zaken zal ik met andere juristen de voor de technostarter wetenswaardige juridische en fiscale zaken, ook met praktijkvoorbeelden, de revue laten passeren. Je kan daar ook vragen stellen over de inhoud van een geheimhoudingsverklaring of andere aspecten van kennisbescherming, licenties, participatiecontracten, aandelenopties, samenwerkingen etc. Lawman

Beste Pauline, Kennisbescherming is een apart vak al was het maar omdat dit terrein meestal niet door één specialist te bevatten is. Op dit terrrein bewegen zich kortgezegd octrooigemachtigen en advocaten gespecialiseerd in intellectueel eigendomsrecht ("IE recht"). In de jaren 90 is er een verbreding en verdieping onstaan in die markt: kantoren van octrooigemachtigden beiden nu ook diensten aan op andere terreinen dan het octrooirecht etrwijl met name de grote advocatenkantoren en kleine "law boutiques" zich meer in de diepte zijn gaan specialiseren. De specialist die jou kan helpen noemt zich ook wel media en entertainment advocaat of juridich adviseur. Het beschermen van een idee zoals je noemt (ik denk dan aan een soort spelletje) kan m.i. op basis van het auteursrecht, het merkenrecht en het tekeningen en modellenrecht. In geval van een technologische vinding kan je denken aan octrooirecht. Desgewenst kan ik doorverwijzen. Ik sluit niet uit dat een specialist je zal vertellen dat er geen "contract" is tussen de school en de (ouders van) leerling(en) die de school zonder meer recht geeft op een goed idee en dat een idee, voorzover vatbaar voor IE recht bescherming, in beginsel eigendom zal zijn van de betrokken leerlingen, de gezamelijke makers in de zin van de Auteurswet. Dergelijke ideeen/concepten, ook wel formats genoemd moeten in detail beschreven zijn en/of op film vastgelegd en bij voorkeur gedeponeerd bij de kamer van koophandel of notaris (om de onstaatsdatum te kunnen bewijzen). Een vingerwijzing: als je wil gaan praten met spelletjesmakers, zoals fabrieken of TV producers, om het idee te commercialiseren doe je er verstandig aan eerst advies in te winnen bij genoemde specialist. Succes. Lawman

Beste Kleverlaan, We zijn het eens. We lopen ongeveer 10 jaar achter op de ontwikkelingen in VS en Canada. Het voordeel hiervan is dat we veel kunnen leren van de do's and do'nts, guidelines en de good practices die op de eveneens vooruitlopende websites van de amerikaanse universiteiten en van de overheid te vinden zijn. Ook eind jaren 90 heeft EZ ingezien dat er verbetering nodig is op het gebied van het stimuleren van ondernemerschap vanuit nederlandse universiteiten. Je verwijst terecht naar BioPartner. Op haar website is de subsidieregeling zaaiprojecten lifesciences (staatscourant 11 sept. 2000) te lezen. De lezenswaardige toelichting zegt dat het lifesciences actieplan het aantal startende ondernemingen in dit veld moet vergroten, en dat bij kenniisinstellingen en onderzoekers kennis, ervaring en middelen ontbreken om zich goed voor te bereiden op een start up. Het verstrekken van subsidie is een middel om zowel de onderzoeker als de kennisinstelling een prikkel te geven voor de commercialisering van wetenschappelijke kennis. Ik ben er van overtuigd dat een initiatief als BioPartner en dat van Dreamstart bijdraagt aan de professionalisering van de starterswereld. Dit op zichzelf trekt andere professionals/dienstverleners en (uiteindelijk) financiers aan. Na de schrik van de ingeklapte internetbubble vorig jaar staan de investeerders weer met beide voeten op de grond en in plaats van kort geld met (participatie) exits van 2 of 3 jaar is er in potentie nu plaats voor investeringen op middellange termijn zoals dat past bij (bio) technology. Als we alle krachten en kennis goed verzamelen kunnen we deze nieuwe, langere "wave" op gang helpen. Ik verwijs naar mijn bovengenoemde oproep. Lawman

Beste Kleverlaan, Je hebt gelijk: als je vandaag de dag een amerikaanse universiteitssite bezoekt (transfer of technology division) dan zie je dat ze in de meeste gevallen een uitgesproken policy hebben tav transfer of technology en participaties in spin offs. Zo zegt de University of California ( http://www.ucop.edu/ott/bayh.html) over de effecten van de Bayh-Dole Act: University patenting and licensing efforts under the Bayh-Dole Act have fostered the commercialization of many new technological advances that impact the lives of millions of people across the nation. A recent national survey conducted by AUTM [10] reports that 70% of the active licenses of responding institutions are in the life sciences--yielding products and processes that diagnose disease, reduce pain and suffering, and save lives. Most of the inventions involved were the result of Federal funding. Met jouw hypothese ben ik het overigens slechts ten dele eens. Ik denk niet dat er in Nederland zo weinig onderzoekers met kennis vanuit de universiteit een eigen onderneming starten (de spin off) doordat de kennis-transfer m.b.t. octrooien en patenten ingewikkeld is geregeld. Naar analogie van de amerikaanse ideologie zou ik zeggen dat er een vrij krachten spel is van vraag en aanbod om te onderhandelen over de exploitatie van rechten van intellectuele eigendom. Het is nog maar de vraag of onderzoekers er zelf weinig voordeel uit kunnen behalen. Bij een goede deal en een profijtelijke onderneming werkt uiteindelijk de hefboom van een goed aandelenoptie pakket voor een manager-researcher net goed als de hefboom van de betrokken (durfkapitaal) financier. Echter vanwege het ontbreken van commerciele funding in biotech hier, in vergelijking met de volumes van de jaren 90 in de VS, en vanwege het minder aanwezig zijn van een ondernemerscultuur in ons land in het algemeen, en de kleinere thuismarkt, zijn de spin offs (en beursgangen/IPOs) hier veel minder in aantal. Ook lijkt een voor de handliggende reden dat researchers hier het lange tijd "not done" hebben gevonden om naast researcher ook nog ondernemer te zijn. Dit lijkt langzaam te veranderen, net zo als dat universiteiten steeds meer licht zien in de tunnel van de spin offs. Een consistent en openbaar spin off beleid van universiteiten staat meestens nog in de kinderschoenen. Tenslotte: ik verwacht dat ik in een tijdsbestek van een 3 tot 6 maanden een handleiding zal publiceren voor spin offs van nederlandse universiteiten. Iedereen die denkt dat ie daarbij een rol kan spelen kan mij persoonlijk emailen (zie expert members). Ik denk hierbij aan spin off managers van de universiteiten en ondernemers die de laatste jaren via een spin off verzelfstandigd zijn. Lawman

Beste Molecuultje, Je kan het beste praten met een octrooigemachtigde, de BIE, de Vereenigde of ander kantoor. De grotere kantoren zijn ingedeeld naar industriespecialisatie hetgeen voordelig kan zijn omdat je vermoedelijk een recherche moet laten uitvoeren naar de vindingen die in de buurt liggen van jouw vinding. Na een dergelijke recherche kan bepaald worden of een broad scope patent of een narrow scope patent verstandig is. Let op een afspraak over geheimhouding met de adviseur die je meer dan een tipje van de sluier laat zien. Je wil tenslotte voorkomen dan jouw vinding ongevraagd in het publieke domein komt en dan geen octrooi meer mogelijk is. Lawman

Beste Zrski, Ik neem aan dat er in elk geval geldstromen, bijvoorbeeld royalties en facturen, gaan lopen. In sommige landen heb je kapitaal export regelgeving. Wellicht is er ook fysieke uitwisseling van mensen en gaat er kennis de grens over. EZ blijft een goede vraagbaak. VNO export afdeling is vermoedelijk ook nog een goeie. Lawman

Beste Erin, Denk ook even aan het ministerie EZ (en Fenedex), beide hebben erg veel informatie over exporteren. Check ook de Fenit die vermoedelijk ook veel ervaring zal hebben met het adviseren van leden die zaken (gaan) doen met oosteuropa. vooral sinds medio 90. Als je een bedrijf wil beginnen, of een branche raadpleeg dan vooral een advocaat (en fiscalist) die via zijn/haar netwerk kan doorverwijzen naar een goede, betrouwbare advocaat in het gewenste oost europese land. Nederlandse advocaten die lid zijn van de internationale orde van advocaten (International Bar Association) hebben zo´n netwerk en heben veelal ook de nodige ervaring met internationaal zaken doen, ook met bescherming van intellectueel eigendom en bijvoorbeeld arbeidsrecht. Denk ook aan hoe je (internationale) software licenties schrijft en structureert. Dit kan de nodige fiscale consequenties hebben. Bekijk je verzekeringsdekking voor exportzaken etc. Lawman

Beste Evert, Aansprakelijkheid kan kortweg ontstaan uit hoofde van de wet en uit hoofde van contracten. In de biotech speelt enerzijds, wat wij als juristen noemen, wetgeving waar het belang van de openbare orde voorop staat, denk aan millieu en veiligheid voor de gezondheid, en anderzijds andere wetgeving zoals die van productenaansprakelijkheid etc. Bovengenoemde voorbeelden zijn van dwingende aard dwz voldoe je niet aan die wetgeving dan ben je -als BV en onbehoorlijk bestuurder- in beginsel altijd aansprakelijk. Nuancering laat ik in dit bestek even weg. Anderzijds is er ook veel wetgeving van regelende aard dwz dat je mbv contracten je aansprakelijkheid kan uitsluiten of beperken. Denk aan R&D contracten of octrooilicenties etc. Ook zal je moeten weten hoe je je aansprakelijkheid als bestuurder van een BV wil regelen of hoe je met ARBO wetgeving omgaat voor werknemers van de BV. Vele andere onderwerpen kunnen nog genoemd worden. Zoals je merkt is dit een onderwerp waar je de tijd voor moet nemen en waar je advies voor kan inwinnen bij een advocaat en (voor een klein deel bij ) een verzekeringsmaatschappij, bij voorkeur met kennis van jouw vakgebied. Het advocatenkantoor waar ik aan verbonden ben adviseert met regelmaat Biotech ondernemers en een intake gesprek om te bezien of we van nut kunnen zijn is in beginsel kosteloos. De grotere advocatenkantoren hebben soms een lifesciences sectie die je ook kunnen helpen. Succes! Lawman