Zoals jullie al een aantal keren hebben kunnen lezen, geloof ik in crowdfunding. Crowdfunding is een waardevolle toevoeging aan bestaande financieringsbronnen voor entrepreneurs en ondernemers. Ik denk dat ook banken en investeerders blij zijn met de extra toegang tot geld. Door het hoge risico kunnen en willen de meeste banken en investeerders de meeste bedrijven die geld vragen via crowdfunding toch niet financieren. Terwijl, als deze bedrijven succesvol verder groeien, ze toch weer aankloppen bij banken en/of investeerders. Als ze geen geld van de crowd hadden gekregen, hadden de meeste van deze bedrijven niet bestaan. Ook overheden zijn blij met crowdfunding omdat deze bedrijven voor extra groei van de economie zorgen met meer banen. Kortom, iedereen tevreden met alweer een voorbeeld van innovatie via het Internet. Iedereen? Nee, niet iedereen, want hoewel ik een believer ben, wil ik toch een kanttekening plaatsen bij crowdfunding. In feite is crowdfunding een openbare markt voor geld waarbij een beperkt aantal bedrijven geld vraagt aan een vrijwel onbeperkt aantal potentiële geldaanbieders. Als we deze openbare markt voor leningen vergelijken met de openbare markt voor aandelen (zoals Euronext of NYSE) dan valt op dat alleen de aandelenmarkten gereguleerd zijn. Dit ter bescherming van de geldaanbieders of mensen zoals jij en ik. Deze bescherming ontbreekt bij crowdfunding en ik verwacht dan ook vele teleurstellingen als de populariteit van deze wijze van geld aantrekken groter wordt. De risico’s bij het financieren van bedrijven, lenen en investeren zijn groot. Dit merken investeerders en banken dagelijks. Niet voor niets steken financiers veel energie in het onderzoek naar de achtergrond van de entrepreneur. Juist dat is in de crowd niet mogelijk en er zijn op deze wereld veel would-be entrepreneurs én boefjes. NB. Toezichthouders De Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM) oriënteren zich op crowdfunding (zie http://www.dnb.nl/nieuws/nieuwsoverzicht-en-archief/persberichten-2011/dnb251580.jsp). Ties van der Laan 2 juli 2012

Er zijn daar hele mooie colums over geschreven door Ties van der Laan. Gebruik de zoekfunctie eens op : "financieringsbronnen" en er gaat een wereld open.

In ieder geval niet door (verkapt) hier op Higherlevel.nl te werven, want daar is het forum niet voor bedoeld :) Lees de columns van Ties van der Laan over mogelijke financieringsbronnen en waar op te letten. Kun je inhoudelijk niet je licht opsteken bij organisaties die zich richten op ondernemerschap in de binnenvaart, zoals het CBRB?

Volgens mij zoek je sowieso geen subsidie, maar financieringsbronnen. Daar zit nogal een verschil tussen. Een supertip om mee te beginnen is de reeks 'Financiering' van Ties van der Laan, die als columns hier op Higherlevel.nl verschenen zijn.

Om een compleet beeld te krijgen van de mogelijkheden kan ik maar één ding aanraden, en dat is de columnreeks van Ties van der Laan op dit forum. Je vindt ze hier, het gaat om de columnreeks die begint met 'Financieringsbronnen', het gaat om 9 artikelen in totaal. Absolute aanraders! Verder is er inmiddels nog een optie, maar die gaat enkel tot 35.000,-. Dit heet microfinanciering, en hierover is op EigenBaas.nl veel te lezen, inclusief de partijen waar je dat aan kunt vragen.

Geachte heer W. Zandstra, Voordat u contact met mij opneemt nodig ik u uit mijn artikelen te lezen, hier op higherlevel.nl in het hoofdmenu onder extra en dan columns of op mijn website op www.ties.lu onder news en dan articles. Zou u vooral willen wijzen op onderstaande artikelen: - Zoeken naar geld: de voorbereiding en - Column: "De seed-fase - zoeken naar geld?" maar u kunt ook artikelen lezen uit mijn serie over businessplanning en die over financieringsbronnen. Met vriendelijke groet, Ties van der Laan

De drie succesfactoren voor het aantrekken van geld zijn: voorbereiding, voorbereiding en voorbereiding. Een goed business plan en het doorgronden van alle potentiële financieringsbronnen, zijn twee kanten van een goede voorbereiding. In mijn vorige column beschreef ik de publieke sector, nu een tweede bron van geld de Oprichter, Familie en Vrienden, in het Angelsaksische deel van de wereld ook wel genoemd 3F of FFF of “Founder, Family and Friends”. Enigszins gekscherend worden de laatste ook wel “Fools” genoemd. Het lijkt wat overbodig om ook “oprichter” in de reeks “oprichter, familie en vrienden” te noemen. Als je een onderneming start, begin je vanzelfsprekend eerst met je eigen geld. Toch is het belangrijk te benadrukken dat het investeren van al je eigen geld een voorwaarde is als je geld van derden wilt aantrekken. Als je niet bereidt bent alles te riskeren voor het succes van je venture kan je niet van anderen verlangen dat zij risico lopen door geld in je (bedrijf) investeren. FFF: karakteristieken Elke familie, elke vriendenclub bestaat uit veel verschillende type mensen, ook bij degenen die geld hebben. Van levenslange spaarders, via mensen met “oud geld” en/of nieuw geld, maar ook bijvoorbeeld succesvolle ondernemers en managers. In de categorie familie en vrienden kan daarom vrijwel elk type mens vallen. Het gemeenschappelijke kenmerk van deze mensen is dat ze hun eigen geld investeren. Geld dat ze gespaard hebben of geërfd dan wel door hard werken hebben verdiend. Door de band genomen ligt het geld dat ze kunnen investeren, hun fondsen, tussen € 100k tot € 0,5m. Per transactie investeren ze ruwweg tussen ca. € 10k en € 100k. Spaarders en erfgenamen zijn vaak zijn wat oudere mensen, vanaf ongeveer 50 jaar oud terwijl succesvolle zakenmensen wat jonger kunnen zijn, vanaf ca. 35. FFF: wie ze zijn Kenmerkend is dat je je familie en vrienden al kent en dat ze, in meer of mindere mate dichtbij je staan. Vaak heb je al lange tijd contact met ze. Vaak zijn het je ouders of grootouders die je geld geven maar ook suikerooms en –tantes. FFF: wat ze zoeken Het maakt ze niet uit in welke industrie ze investeren want het doel van je familie en je vrienden met hun investering is je te helpen en niet direct het maken van rendement op hun investering. Vaak is er zelfs geen formele aandeelhoudersovereenkomst of leningsdocumentatie maar zijn de overeenkomsten alleen mondeling. Je familie en vrienden vertrouwen jou en je beslissingen en willen meestal niet mee beslissen. Wel willen ze op de hoogte gehouden worden van de voortgang van je bedrijf en activiteiten. FFF: hoe ze werken Omdat je familie en vrienden je al lang kennen en daardoor weten wie je bent en wat ze aan je hebben, doen ze meestal geen due diligence of onderzoek naar je achtergrond, je markt etc. Ze geven je geld en vragen daarvoor vrijwel niets terug. Wel kunnen ze, als ze ervaring hebben in je markt of met bepaalde operationele aspecten van je bedrijf, gevraagd of ongevraagd advies geven. Het nemen van een beslissing gaat snel, het is vaak een kwestie van uren of maximaal dagen. Als het mis gaat of dreigt te gaan met je bedrijf zullen ze niet vaak ingrijpen en proberen hun geld terug te krijgen. Wel kan bij een faillissement en derhalve het verlies van hun investering de persoonlijke relatie met je familie maar meer nog je vrienden onder druk komen te staan. Dit is een belangrijk nadeel als je geld vraagt aan je familie of vrienden en dat moet je je vooraf goed realiseren en bespreken met de betreffende persoon of personen. Dit was mijn korte beschrijving van de financieringsbron “oprichter, familie en vrienden”. Ik stel jullie reacties zeer op prijs. In mijn volgende column beschrijf ik een, door veel ondernemers onderschatte financieringsbron “Sponsors”.

De publieke sector beschikt over “publieke gelden” dat wil zeggen ons geld dat via verschillende vormen van belastingen onttrokken wordt aan personen en bedrijven. De bekendste vormen van belastingen zijn: belasting toegevoegde waarde (BTW), inkomstenbelasting, vermogensbelasting, vennootschapsbelasting etc. [Lees verder ...]

Veel ondernemers en potentiële ondernemers zijn op zoek naar geld. Geld voor onderzoek en ontwikkeling, voor de financiering van onroerend goed, kapitaalgoederen of werkkapitaal, om de groei van de activiteiten te financieren etc. Slechts weinige slagen erin daadwerkelijk geld aan te trekken. Diegenen die het niet lukt, zijn verongelijkt of soms zelfs boos en beweren vervolgens dan dat ze niet begrepen worden door potentiële financiers of zelfs dat ze dom zijn. Het is mijn stellige overtuiging dat er voor elke (potentiële) ondernemer geld beschikbaar is want er is nu eenmaal veel, erg veel geld in onze samenleving. Naast het schrijven van een excellent business plan, presentatie en pitch is de uitdaging het tweede deel van je voorbereiding te weten waar je moet zoeken. Bij wie moet je aankloppen? Waar je zoekt en bij wie je aanklopt, hangt af van de fase in de levenscyclus waarin je project of bedrijf is. Bij elk van deze fases horen financieringsvormen die verstrekt worden door diverse financiers. Ook kun je op elk moment besluiten om te stoppen met ondernemen, de zogenaamde exit. In mijn nieuwe, wekelijkse column over financieringsbronnen onderzoeken we de samenhang tussen bovengenoemde vier: levenscyclus, financieringsvorm, financier en exit. In dit eerste deel beschrijven we welke fases de levenscyclus kent, dan welke financieringsvormen, vervolgens de financiers en als laatste de soorten exits. Levenscyclus, financieringsvorm, financier en exit Grofweg zijn er de volgende fasen te onderscheiden in de levenscyclus van een bedrijf: - onderzoek en ontwikkeling - start-up - vroege fase - expansie - volwassen Tijdens deze fasen kun je in aanraking komen met de volgende financieringsvormen: - subsidies - giften, goederen en diensten - leningen - mezzanine - eigen vermogen * venture capital (seed, start-up of vroege fase kapitaal) * private equity (expansie of latere fase kapitaal) Deze financieringsvormen worden verstrekt door de volgende financiers: 1. publieke sector 2. sponsoren 3. de oprichter, zijn familie en vrienden 4. banken 5. business angels 6. corporate investeerders 7. venture capitalists 8. institutionele investeerders 9. mezzanine verschaffers 10. beursintroductie Tijdens de gehele levenscyclus van een bedrijf kun je op elk moment besluiten om te verkopen (= “exit”). We onderscheiden de volgende vormen: - je product of dienst in licentie verlenen - verkoop van je product, dienst of bedrijf - beursintroductie - buy-out In mijn volgende columns tonen we, via een gedetailleerde beschrijving van elk van de financiers, de samenhang aan tussen levenscyclus, financieringsvorm, financier en exit. In mijn laatste column wordt het geheel in grafische vorm samengevat. Voor elke financier behandelen we de volgende onderdelen. - karakteristieken - wie ze zijn - wat zoeken ze - hoe werken ze In mijn volgende column de publieke sector of de overheid.

Op de sites die je noemt hoeft dat niet hoor, zij matchen je op basis van een algemeen profiel en pas daarna ga je details laten zien (aan selecte mensen). Maar dit zijn idd niet de sites waar je moet zijn. Overigens denk ik dat je met de omvang van dit bedrag, ook wel bij een bank terecht zou kunnen. Ik zou zeker daar eens rondkijken. Met name als je alleen geld zoekt en geen verdere expertise, dan zijn banken ideaal. Zoek je wel extra expertise, dan zou ik je aanraden een ervaren (oud-)ondernemer in de horeca te zoeken, die geld heeft en het leuk vindt nieuwe activiteiten te adviseren. Ik heb zelf geen ervaring met horecainvesteerders, dus ik zou niet direct weten waar je ze kunt vinden. Wellicht zou je Higherlevel-lid DLA een 'persoonlijk bericht' kunnen sturen, hij is thuis in die markt. En kijk eens rond in de gemeente waar je je bedrijf zou willen vestigen, wie weet organiseert de regionale KvK bijvoorbeeld bijeenkomsten op dit gebied die je verder zouden kunnen helpen. Lees sowieso ook de columns van Ties van der Laan, met name de reeks 'Businessplanning' en de eerste columns in de serie 'Financieringsbronnen'. Hoewel geschreven vanuit technologiehoek, staan daar toch wel aardig wat zaken in die je van pas zullen komen in je zoektocht. Succes!

De financieringsbronnen voor ondernemers die ik totnogtoe heb beschreven zijn overheid, familie & vrienden, sponsors, banken, business angels en corporate venturers. In dit achtste deel van mijn serie beschrijf ik de karakteristieken van venture capitalists en wie ze zijn. In de volgende twee delen behandel ik achtereenvolgens “wat venture capitalists zoeken” en “hoe ze werken”. Venture capitalists zijn de derde bron in de serie investeerders na business angels en corporate venturers. In Nederland noemen we venture capitalists ook wel participatiemaatschappijen of investeringsmaatschappijen. Dit type investeerder ken ik vrij goed want ik heb ruim negen jaar in deze industrie gewerkt. Inleiding Venture capital ontstond in de VS aan het begin van de vorige eeuw toen leden van rijke families (bv. Rockefeller) besloten te investeren in niet-beursgenoteerde ondernemingen buiten hun eigen familie conglomeraten. Daarmee maakten deze business angels voor het eerst in de geschiedenis van de VS onderscheid tussen het eigendom en het management van bedrijven. Na de tweede wereldoorlog ontstond hieruit de professionele investeringswereld: venture capitalists die beroepsmatig in onderneming investeerden. Begin jaren '60 was de UK het eerste Europese land waar dit concept werd geïntroduceerd. In het begin van de jaren tachtig kwamen de professionele investeerders naar op het vaste land van Europa, in eerste instantie in Nederland. Het waren vooral de Nederlandse banken die de initiatieven namen. Venture capitalists: karakteristieken Venture capitalists zijn professionele kopers van aandelen in niet-beursgenoteerde bedrijven. Venture capitalists investeren met het geld van institutionele beleggers zoals pensioenfondsen, verzekeringsmaatschappijen en banken. Institutionele beleggers investeren geld in fondsen die gemanaged worden door venture capitalists. In het Angelsaksische jargon heten deze institutionele beleggers vervolgens “limited partners” terwijl de fondsmanager, de venture capitalist “general partner” wordt genoemd. Het kapitaal dat venture capitalists managen, (hun fondsen) varieert van € 10m tot € 15 miljard (!). Per transactie investeren ze tussen € 0,5m en een paar € 100m. Investeringsmanagers van venture capitalists zijn werknemers die tussen de 25 en 55 jaar oud zijn. Het overgrote deel van deze “dealmakers” heeft een financiële achtergrond. Het doel van venture capitalists is het maken van winst of liever gezegd het genereren van cash voor hun aandeelhouders. Daartoe helpen ze ondernemers en management teams winstgevende, cashgenerende en verkoopbare ondernemingen te bouwen. De venture capital industrie komt uit het Angelsaksische taalgebied waardoor het jargon voornamelijk uit Engelstalige woorden bestaat. Het eerste onderscheid dat voor jou als ondernemer belangrijk is het verschil tussen private equity en venture capital. Met private equity bedoelen venture capitalists dat ze in volwassen ondernemingen investeren, met venture capital investeren ze in jonge bedrijven. Zie verder onder “venture capitalists: wat ze zoeken”. Venture capitalists: wie ze zijn Een tweede onderscheid bij venture capitalists is die tussen “evergreens” of “revolving” fondsmanagers. Evergreens hebben kapitaal voor de lange termijn ter beschikking. Zij herinvesteren het geld dat ze verdienen en zijn meestal dochteronderneming van een bank, pensioenfonds, verzekeraar of andere institutionele belegger. In jargon heten deze venture capitalists “captives”. “Revolving” fondsmanagers hebben kapitaal voor een beperkte periode tot hun beschikking. Zij trekken geld aan in een fonds, investeren totdat het geld op is waarna het fonds “op slot” gaat en de focus op het beheren en desinvesteren van de deelnemingen in de bedrijven. Van begin tot het eind neemt deze cyclus ongeveer tien jaar in beslag. In geval van succes kan de venture capitalist besluiten om, enige tijd voordat het fonds “op slot” gaat opnieuw geld aan te trekken in een nieuw fonds. Als je als ondernemer zaken wilt doen met venture capitalists en is het dus zaak erachter zien te komen of je te doen hebt met een evergreen of fondsmanager. In het laatste geval moet je erachter zien te komen of geld is voor het doen van investeringen. Tijdens de gesprekken kun je dit aan de investeringsmanager vragen. Een derde onderscheid dat ik behandel is die van grote, middelgrote en niche venture capitalists. Grote venture capitalists Het kapitaal dat grote venture capitalists managen is verscheidene miljarden Euro groot terwijl per deal of transactie de grote investeerder tussen € 1m en € 250m investeert. Grote venture capitalists hebben afdelingen of dochterondernemingen die gespecialiseerd zijn in bepaalde type transacties (bv. buy-outs), sectoren (bv. Life Sciences) of geografische gebieden (bv. Europa of Nederland). Soms zijn dit ook aparte fondsen dat wil zeggen dat de gelden aangetrokken zijn voor transacties die alleen voldoen aan die voorwaarden. Een bijzonder soort afdeling is de zgn. “fund of funds”. Vrijwel elke grote venture capitalist heeft een dergelijk onderdeel waarmee ze in fondsen van andere, vaak niche venture capitalists investeren. Grote venture capitalists fungeren dan als institutionele belegger en investeren strategisch in venture capitalists met meer kennis en / of ervaring in bepaalde deelgebieden zoals early stage technologie investeringen of regio’s zoals in Oost Europa. Evergreens zijn vooral in Nederland populair met als voorbeelden van grote venture capitalists: Alpinvest (eigendom van ABP en PGGM), ABN Amro Capital en NPM Capital (SHV). Voorbeeld van een grote “revolving” fondsmanager is Gilde Investment Management. Middelgrote generalisten Middelgrote generalisten managen tot een paar honderd miljoen Euro, per transactie investeren ze van € 1m tot enkele tientallen miljoenen Euro. Generalist venture capitalists investeren zowel private equity als venture capital terwijl sommigen ook nog in andere venture capitalists investeren (“fund of funds”). Voorbeelden van middelgrote generalisten tevens evergreens zijn Parcom Ventures (ING), Residex Venture Capital Network (Achmea), Rabo Participaties, Halder Holdings (GIMV in België) en Bencis (voorheen Nesbic). Voorbeelden van middelgrote “revolving” fondsmanagers zijn Holland Venture en Greenfield Capital Partners. Niche venture capitalists Niche venture capitalists managen eveneens tot een paar honderd miljoen Euro. Ze investeren per transactie tussen € 250k en € 5m. Niche venture capitalists investeren in bedrijven in specifieke markten, meestal hoog technologische markten zoals Life Sciences of ICT (informatie en communicatie technologie) of deelmarkten daarvan zoals biotechnologie, nanotechnologie, de medische wereld, mobiele telefonie of Internet technologie. Niche venture capitalists combineren ervaren investeerders met industrie specialisten. De laatste hebben langjarige ervaring in de betreffende sector, als ondernemer of manager. Dit type venture capitalist investeert vooral in jonge bedrijven: venture capital. Ze kunnen en willen een hoger risico nemen omdat ze de markt van het jonge bedrijf kennen en begrijpen. Bij dit type venture capitalist zie je vaak dat het management, parallel aan de institutionele beleggers investeert in de fondsen die ze managen. Grotere niche venture capitalists zijn Prime Technology (ICT), Life Sciences Partners, Favonius Partners (software), het kleinere Medsciences Capital (medische sector) of Auxin Invest (ICT). Op de website van de Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschappijen (www.nvp.nl) en op de website van de European Venture Capital and Private Equity Association (www.evca.com) tref je de belangrijkste details van de meeste venture capitalists aan. Ik raad je aan vervolgens te browsen door de websites van enige venture capitalists. Dit was het eerste deel van de zevende bron van geld voor ondernemers, venture capitalists. Ik stel jullie reacties erg op prijs. In mijn volgende column volgt het tweede deel waarin ik in ga op “wat venture capitalists zoeken” waarna ik in het derde deel beschrijf “hoe venture capitalists werken”.

Gooi eens een balletje op bij een organisatie genaamd de NeBIB, zij adviseren in kwesties als dit en kunnen je helpen bij het vinden van een informal investor. Lees daarnaast de columns van Ties van de Laan over financieringsbronnen eens door, wellicht brengt dat je op ideeën.

Tot nu toe heb ik hier op higherlevel de volgende bronnen van geld voor ondernemers beschreven: de publieke sector, “Founder, Family and Friends” en sponsors. Nu de eerste professionele partij: banken. Professioneel wil alleen zeggen dat het verstrekken geld het vak is van banken. Voordat ik dieper op de karakteristieken van banken in ga wil ik één aspect benadrukken: banken lenen geld in de vorm van een lening terwijl investeerders geld investeren in de vorm van kapitaal. Te vaak zie ik de bewering dat een bank in een onderneming investeert. Hoewel banken met het geld dat ze hebben wel degelijk investeren doen ze dat slechts via beleggingen in bv. verhandelbare aandelen, obligaties en onroerend goed. Banken: karakteristieken Vaak zijn bankiers hun hele leven werkzaam bij banken. De meeste bankmedewerkers zijn erg tevreden over de primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden van hun werkgever. Het geld dat de banken ter beschikking hebben is ons geld, van jou en van mij. Wij laten de banken dit geld tijdelijk bewaren in ruil voor (spaar)rente. Banken lenen dus geld uit van anderen. Een bekend grapje over wat banken doen is samengevat in de 3-6-3 regel: een bankier trekt geld aan tegen 3%, leent het vervolgens uit tegen 6% en is om 3 uur op de golfbaan. Grotere banken stralen meer vertrouwen uit en kunnen daardoor meer geld aantrekken. Daarom zijn banken vaak groot en daarmee hun fondsen. Veel banken beschikken over verscheidene miljarden Euro die ze kunnen lenen aan bedrijven. Per onderneming lenen banken tussen ongeveer € 10k (voor kleinere ondernemingen) en vele honderden miljoenen Euro (voor multinationals). In het laatste geval trekken banken meestal met andere banken op in de vorm van een syndicaat. Bankiers zijn actieve werknemers tussen de 25 en 60 jaar oud. De focus van een bank is op het verleden, de historie van een ondernemer en onderneming, minder op de toekomst van jou en je bedrijf. Dit is vaak de oorzaak van controverses tussen de ondernemer en de bankier. Een ondernemer is een eeuwige optimist, dat moet hij ook wel zijn om elke keer weer een klant te overtuigen en daarmee te kunnen overleven in de boze buitenwereld. De bankier is een eeuwige pessimist, dat moet hij wel zijn om te voorkomen dat hij geld verliest via faillissementen van zijn klanten. Ook zijn het risico en het daarbij behorende rendement van een bankier lager dan dat van een ondernemer. Een bankier verdient een marge van maximaal 5% op het geld dat de bank uitleent. Bij dit beperkte rendement hoort dan ook een beperkt risico. Een ondernemer kan erg veel verdienen als het erg goed gaat. Bij dit oneindige rendement hoort wederom een hoog risico als het mis gaat (de ondernemer is vaak alles kwijt bij een faillissement). Banken hebben vaak gespecialiseerde dochterondernemingen voor financieringen die vooral gebaseerd zijn op activa (in jargon ‘asset-based finance’) zoals b.v. leasing en factoring. Leasebedrijven financieren voornamelijk op basis van de waarde van het actief zoals auto’s. Naast financiering begrijpen deze autoleasebedrijven ook veel van de automarkt. Een factoringmaatschappij financiert de debiteuren van ondernemingen. Als jij een product verkoopt moet je geld ontvangen van je klant. Deze betaalt meestal niet direct maar na 1 of 2 of zelfs 3 maanden. Factoringmaatschappijen geven je min of meer direct je omzet in cash minus een bepaald percentage en incasseren zelf jouw facturen. Banken: wie ze zijn Banken die aan bedrijven lenen zijn commerciële banken en geen “private banks”, zakenbanken of investeringsbanken. Private banks assisteren rijke mensen met het beleggen van hun geld. Zakenbanken of investeringsbanken zijn voornamelijk tussenpersonen bij het aantrekken van geld via bv. de aandelen- of de obligatiemarkt. Banken: wat ze zoeken Er zijn banken die alleen aan bedrijven uit bepaalde sectoren lenen (zo was de Rabobank een bank voor de agrarische sector). Nu lenen bijna alle commerciële banken aan bedrijven uit vrijwel alle sectoren. Wel zijn ze, afhankelijk van de grootte van het kantoor, intern georganiseerd naar bedrijfstak. Gezien het eerder genoemde, relatief beperkte rendement op het uitgeleende bedrag (maximaal 5%) kunnen banken zich geen faillissementen veroorloven waarbij ze niets van hun lening terug zien (verlies 100%). Daarom eisen banken altijd zekerheden zoals garanties en / of onderpanden. Het is belangrijk je te realiseren dat geen enkele bank jou en je bedrijf geld zal lenen zonder een uit te winnen onderpand zoals onroerend goed of een andere vorm van zekerheid. Ook hebben banken een voorkeur voor bestaande en volwassen bedrijven want de praktijk wijst uit dat deze minder vaak failliet gaan dan startende en jonge ondernemingen. Bovendien kunnen volwassen ondernemingen makkelijker aantonen dat ze aan rente- en aflossingsverplichtingen kunnen voldoen. Ook dit verwacht een bank van je. Alleen als bankiers je een goede ondernemer en manager vinden zullen ze je geld willen lenen. Banken: hoe ze werken Bankiers zijn netwerkers want ze willen je het liefst via-via leren kennen en zullen alleen geld aan je lenen als je het niet echt nodig hebt. Een bankier zal onderzoek doen naar je achtergrond en die van het bedrijf (in jargon: “due diligence”). Ze zullen referenties van je vragen en natrekken en bij collega managers/ondernemers informeren wat die van jou en je team vinden. Een analyse van de financiële historie van het bedrijf en de uitwinbaarheid van de zekerheden hoort bij dit (interne) onderzoek. De snelheid waarmee een bank kan beslissen om het bedrag aan je bedrijf te lenen is afhankelijk van de omvang van het kantoor in combinatie met het “exposure” van jou en je onderneming bij de bank (het totaal uitstaande bedrag). Grotere bankkantoren hebben hogere limieten en zijn minder snel gedwongen toestemming te vragen aan de beslissende kredietcommissie van het hoofdkantoor. Hierdoor kunnen zij binnen bijvoorbeeld een week beslissen i.p.v. een paar weken of zelfs maanden. Banken lenen geld uit en vragen rente en aflossing. Zij werken vaak met standaardcontracten waarbij je slechts kan onderhandelen over het rentepercentage, het aflossingsschema en de provisies. Een bankier bemoeit zich niet met de bedrijfsvoering maar stelt het op prijs om regelmatig op de hoogte gehouden te worden van de gang van zaken. Slechts als je failliet dreigt te gaan grijpen ze in. Problemen merken banken vaak het eerst doordat je te veel en te vaak rood staat op je betaalrekening (in jargon: rekening courant of r/c). Een bank zal alles in het werk stellen om het uitgeleende geld inclusief interest terug te krijgen door het verkopen (in jargon: “uitwinnen”) van hun zekerheden. Gedwongen verkoop via een veiling is een veelgebruikte methode. Banken hebben speciale afdelingen met ervaren bankiers die hier in zijn gespecialiseerd. Dit was mijn korte beschrijving van de vierde bron van geld voor ondernemers. Ik stel jullie reacties op prijs. In mijn volgende column beschrijf ik de eerste van de investeerders, business angels of informal investor.

Tot nu toe heb ik (Ties van der Laan) op higherlevel de volgende bronnen van geld voor ondernemers beschreven: de publieke sector, “Founder, Family and Friends” en sponsors. Nu de eerste professionele partij: banken. Professioneel wil alleen zeggen dat het verstrekken geld het vak is van banken. Voordat ik dieper op de karakteristieken van banken in ga wil ik één aspect benadrukken: banken lenen geld in de vorm van een lening terwijl investeerders geld investeren in de vorm van kapitaal. Te vaak zie ik de bewering dat een bank in een onderneming investeert. Hoewel banken met het geld dat ze hebben wel degelijk investeren doen ze dat slechts via beleggingen in bv. verhandelbare aandelen, obligaties en onroerend goed. [iurl=https://www.higherlevel.nl/extra/columns/view/63]Lees verder[/iurl] >>>

Voorbereiding is de sleutel tot het succes van ondernemers op zoek naar geld. Een winnend businessplan en diepgaand onderzoek naar de financiële wereld zijn twee belangrijke onderdelen van je voorbereiding. Voor een handleiding bij het schrijven van businessplannen kun je mijn columns over businessplanning lezen. In het zesde deel van mijn serie over bronnen van financiering voor ondernemers wil ik het hebben over informal investors of liever gezegd business angels, de internationaal meer gangbare term. Ik ga in op: - Karakteristieken - Wie ze zijn - Wat ze zoeken - Hoe ze werken Financiële investeerders Business angels zijn investeerders, de eerste uit de serie die ik hier beschrijf. Gemeenschappelijke kenmerken van investeerders zijn: toekomstgericht (terwijl b.v. banken gericht zijn op de historie), risicozoekend (banken zijn risicomijdend), kopen aandelen (banken lenen), beperkte investeringshorizon (tijdelijk betrokken), op zoek naar (seriële) ondernemers en managers. Business Angels: karakteristieken De Engelse uitdrukking “been there, done that” is kenmerkend voor business angels, succesvolle zakenmensen die het geld herinvesteren dat zij zelf hebben verdiend. Het feit dat business angels met hun eigen geld, hun zuurverdiende centen investeren maakt dat ze emotioneel kunnen reageren zowel positief, trots bij succes, als negatief, boos als het niet goed gaat. Met enkele uitschieters naar boven hebben business angels door de band genomen rond € 1 miljoen beschikbaar voor het investeren in bedrijven. Per bedrijf investeren ze tot enkele tonnen. Ook al omdat ze zich bewezen hebben in de zakenwereld zijn business angels wat oudere mannen en vrouwen, zo tussen 50 en 70 jaar oud. De Internethype heeft echter ook een aantal jongere business angels opgeleverd. Business angels zijn veelal gedreven personen, in alles wat ze doen, daarom zijn ze succesvol. Bij het investeren is hun drijfveer kennis en ervaring teruggeven, meestal aan een nieuwe generatie. Maar daarbij willen ze vooral plezier hebben en betrokken zijn bij iets anders, iets nieuws en spannends. Rendement en/of winst komen bij business angels niet op de eerste plaats. Business Angels: wie ze zijn Er veel verschillende type business angels. Ik licht de drie meest voorkomende eruit: - De executive “angel” is een actieve ondernemer, directeur van een onderneming of zelfstandig adviseur die tussen € 50k en € 100k investeert ter verhoging van de omzet op termijn, opvulling van lege werkplekken, uitbreiding van zijn of haar netwerk of als hobby. - De baanzoekende “angel” is een manager die, al dan niet vrijwillig, zonder baan zit die tussen de € 30k en 70k investeert en tegelijkertijd meerdere dagen actief wil zijn in het bedrijf, in eerste instantie vaak onbetaald. - De gepensioneerde “angel” is een workaholic die niet kan stoppen met werken. Deze wat oudere “angel” investeert tussen € 10k en € 50k vooral om actief te blijven en contacten te onderhouden. Business Angels: wat ze zoeken Het is belangrijk je te realiseren dat business angels vrijwel uitsluitend investeren in markten die ze kennen, waarin ze actief (geweest) zijn en/of goede contacten hebben. Ze zijn op zoek naar grote, sterk groeiende, vaak wereldwijde niche markten die nog relatief leeg zijn of zonder veel concurrenten. Business angels verwachten van ondernemers dat hun doel is om binnen deze niches ook snel te willen groeien. “Angels” investeren vooral als ze het idee hebben dat ze met een potentiële “Intel”, “Nokia” of “E-Bay” te doen hebben. Ruwweg kun je concluderen dat business angels vrijwel alleen investeren in bedrijven die over 7 tot 10 jaar een verwachte omzet hebben vanaf € 100m. Business angels investeren in relatief kleine bedrijven zonder of slechts met een lage omzet en vaak maar één actief persoon, de ondernemer en oprichter. In het jargon van investeerder wordt deze fase ook wel de “seed”-fase genoemd en het kapitaal dat geïnvesteerd wordt “seed”-kapitaal (NB. Ik houd niet zo van de Nederlandse vertalingen, zaaifase en zaaikapitaal). Business angels doen bij voorkeur zaken met bedrijven in hun eigen regio dat wil zeggen binnen een straal van 100 tot 150 km rond de woonplaats van “angel”. Een van de redenen is dat ze betrokken zijn bij de dagelijkse gang van zaken van hun deelneming en daarvoor niet te ver willen reizen. Bij problemen willen ze bovendien snel kunnen ingrijpen en dat is eenvoudiger als ze relatief dichtbij wonen. Ook het onderzoek naar de achtergrond van de ondernemer is simpeler als je in dezelfde regio actief bent. Rendement is weliswaar niet het belangrijkste voor business angels maar dit wil niet nog niet zeggen dat het niet belangrijk is. Ze zijn tijdelijk betrokken bij een bedrijf, meestal rond de 10 jaar. Gedurende deze periode hebben “angels” een voorkeur voor tussentijdse uitkeringen via dividend, rente of fee’s voor bepaalde “klussen”. Als hun “exit” zien business angels het liefst dat alle aandeelhouders verkopen op het zelfde moment: het bedrijf wordt verkocht aan een concurrent of ander geïnteresseerde bedrijf (in jargon heet dit een “tradesale”). Verkoop van alleen hun minderheidsbelang aan de ondernemer, een concurrent of andere investeerder resulteert meestal niet in een optimale prijs en heeft daarom niet de voorkeur van een “angel”. Andere mogelijkheid voor een exit is een beursintroductie, hoewel dat in het huidige beursklimaat niet erg waarschijnlijk is. Experts verwachten ook de komende jaren geen verbetering in het beursklimaat voor nieuwe bedrijven, zeker niet voor de in de ogen van de beurs, kleinere ondernemingen (marktwaarde < ca. € 1 mld.). Een “angel” focust zich zeer sterk op de persoon van de ondernemer. Hij investeert slechts als het klikt, zowel in de zakelijke als in de persoonlijke sfeer. In de zakelijke sfeer moet een “angel” het idee hebben dat de man of vrouw het ondernemerschap in de vingers heeft; in staat is uit niets iets te creëren en tegelijkertijd net zo voorzichtig te zijn bij het uitgeven van “zijn” geld als hij. In de persoonlijke sfeer omdat ze veel en langdurig met elkaar moeten praten. Ik zeg het met enige regelmaat en ook nu weer: investeren is primair een kwestie van vertrouwen tussen mensen, voor een “angel” is dit verreweg het belangrijkst. Business Angels: hoe ze werken De intake Business angels zijn meestal erg moeilijk te vinden want, zoals bijna alle rijke mensen opereren ze bij voorkeur “low profile”, in verband met het gevaar van gijzelingen, stalkers of dergelijke. In Nederland zullen business angels nog minder snel laten merken dat ze geld hebben dan in de VS waar ondernemers opener en trotser (kunnen) zijn op wat ze bereikt hebben. Wel zijn business angels ervaren netwerkers die bij voorkeur werken met ondernemers die via een persoonlijke introductie bij hen zijn binnengekomen. Meest voorkomende introductiekanalen zijn familie, (zaken)vrienden en zakelijke netwerken. Ook trekken business angels steeds vaker samen op via een business angels netwerk of BAN. Naast een effectieve vorm van netwerken, stelt een BAN business angels in staat te leren van fouten en te discussiëren over een potentiële deal. Soms vormen ze zelfs investeringsclubs waarin business angels hun potentiële transactie in bespreken met gelijkgestemden. Ik heb verscheidene business angels horen beweren dat investeringen die door een groep “angels” waren goedgekeurd minder vaak fout afliepen dan de deals die ze alleen deden. De NeBIB, hier op Higherlevel.nl vertegenwoordigt door Nils de Witte, is in Nederland het bekendste voorbeeld van een BAN terwijl een aantal BAN’s in Europa zich verzameld heeft in de EBAN: www.eban.org. Bij het beoordelen van jou en je businessplan vertrouwt de “angel” veel op zijn zgn. buikgevoel en niet zo zeer op een uitgebreid due diligence (jargon voor onderzoek naar de achtergrond van ondernemer en zijn onderneming). Toch zal bijna elke “angel” in zijn netwerk vragenstellen over jou en je historie. Bovendien zal hij of zij referenties van je vragen en checken. De transactie De structuur van transacties tussen jou en je business angel is vaak ongecompliceerd en zonder tierelantijnen zoals bv. aandelenopties. BA’s investeren in aandelen al dan niet in combinatie met een (converteerbare en/of achtergestelde) lening. Zij eisen geen zekerheden van je of je onderneming. Wel willen zij vaak een (1) vetorecht voor belangrijke beslissingen (zoals investeringen vanaf een bepaalde omvang, fusies en overnames of belangrijke personele veranderingen), (2) bescherming van hun minderheidbelang en (3) bescherming tegen verwatering van hun belang (bij nieuwe investeerders). Een plaats in de Raad van Commissarissen eisen ze alleen als er een RvC is of als die gecreëerd gaat worden. De enige persoon aan wie een “angel” verantwoording moet afleggen is zijn of haar partner. Business angels kunnen dan ook vrij snel beslissen, binnen enkele weken tot een maand, soms zelfs zonder dat de juridische documentatie gereed is. Na de transactie Zoals gezegd, typisch voor business angels is dat zij zich bemoeien met de dagelijkse gang van zaken, in begin, direct na de investering wat meer en na verloop van tijd minder. Naarmate het bedrijf steviger op rails gezet is trekken ze zich enigszins terug. Business angels coachen je tussen de één tot drie dagen per week. Tevens stellen business angels hun, vaak omvangrijke netwerk ter beschikking aan jou en je onderneming. Ik denk dat dit deel van de bijdrage van een “angel” vaak de meest tastbare is. Business angels opereren dus “hands-on” maar bij een dreigend faillissement trekken ze zich toch terug, beducht als ze zijn als hun naam verbonden wordt met een mislukking. Een bijzonder gevaar van business angels is dat ze business “devils” kunnen worden. Dit gebeurt bijvoorbeeld als ze je eruit proberen te werken omdat het denken dat ze beter af zijn zonder jou. Ook kunnen ze een volgende investeringsronde blokkeren door onredelijke eisen te stellen of door plotseling te verdwijnen van de onderhandelingstafel. Het is belangrijk dat jij ook een onderzoek doet naar de achtergrond van je business angel. Om een idee te krijgen van de kansen dat je “engel” een “duivel” wordt maar ook om te onderzoeken wat de ervaring is van anderen met je mogelijke partner. Kortom, ook dat beweer ik vaker, het is niet alleen de investeerder is die jou kiest maar jij kiest ook de investeerder die bij jou past. Ik hoop dat ik je niet te bang gemaakt heb met de beschrijving van de bovenstaande business angels. Dit zijn de meest voorkomende, vaak meer ervaren “angels”. Echter, het is mijn stellige overtuiging dat elke markt, klein of groot, groeiend of dalend z’n eigen business angels kent. De horeca, café’s, restaurants of hotels en de detailhandel, slager, bakker, kledingwinkel of supermarkt hebben ook hun “engelen”. In de wereld van vandaag, in onze wereld is veel, erg veel geld beschikbaar voor bijna alle ondernemers. Het is noodzakelijk dat je beschikt over doorzettingsvermogen, creativiteit, vasthoudendheid en een bijna oneindig geloof in jezelf om geld te krijgen van de persoon die bij je past. En juist dit zijn volgens mij belangrijke kenmerken van ondernemerschap! Conclusie Business angels combineren geld en markt ervaring en netwerk. Zij investeren voor de middellange termijn (10 jaar) tot ca. € 0,2m in startende en kleine snel groeiende bedrijven die opereren in groeimarkten. Business angels investeren niet alleen om rendement te maken, zijn hands-on en opereren lokaal. Dit was mijn korte beschrijving van de vijfde bron van geld voor ondernemers, business angels of informal investors. Ik stel jullie reacties erg op prijs. In mijn volgende column beschrijf ik de tweede in de serie investeerders, de corporate venturers.

Ik begon mijn columnreeks over financieringsbronnen voor ondernemers met een korte inleiding waarna de eerst mogelijke bron van geld de publieke sector was en de tweede “Founder, Family and Friends”. Nu wil ik het hebben over sponsors, in mijn optiek een door ondernemers veelal onderschatte financieringsbron. In mijn column Businessplanningcolumn; marketing en verkoop gaf ik al aan dat je tegenwoordig geen bedrijf kunt beginnen en opbouwen zonder partners die je helpen bij de verkoop en marketing van je product en/of dienst. Met het succesvol aantrekken van sponsors sla je vaak twee vliegen in een klap: geld of goederen èn zakenpartners. Sponsors: karakteristieken Sponsors zijn bedrijven die investeren met hun eigen geld. Meestal zijn het relatief kleine fondsen en veelal in de vorm van goederen. Per keer investeren deze bedrijven tussen de € 1.000 en € 20.000 maar het kan ook om aanzienlijk grotere bedragen gaan. Sponsors zijn actieve managers tussen 30 en 60 jaar oud met vaak een groot netwerk. Sponsors: wie ze zijn Bij bedrijven uit je omgeving, stad, regio of provincie heb je de grootste kans. Bij kleine en middelgrote ondernemingen is het de directeur die beslist, bij grote ondernemingen een marketing of productmanager. Sponsors: wat ze zoeken Net zoals jij zijn sponsors op zoek naar nieuwe klanten zodat er een vrijwel natuurlijke win/win situatie is. De sponsorgelden of goederen komen uit het marketing of verkoopbudget. Besef dat sponsors alleen bedrijven of projecten ondersteunen waarvan zij vinden dat die bijdragen aan de reputatie van hun bedrijf. “We willen dat ons bedrijf verbonden is met een sport als …” is een veel gehoord argument bij sportsponsoring. Als verkoopinstrument willen sommige sponsors demonstreren dat ze verstand van zaken hebben of soms zelfs hun potentiële klanten opvoeden. In dat geval willen ze als aanvulling bij evenementsponsoring een of meerdere speeches houden. Sponsors: hoe ze werken Zoals vaak heb je de grootste kans als je potentiële sponsors benadert via je netwerk. Vooral kleine en middelgrote bedrijven werken vaak ‘via via’. Grotere ondernemingen selecteren hun bedrijven of projecten eerder op strategie of thema. Sponsors doen vrijwel geen onderzoek naar de achtergrond van je bedrijf (geen due diligence): zij geven geld of goederen, vragen om promotie en exposure van hun onderneming. Vaak willen zij ook de contactgegevens van bezoekers (visitekaartjes). Tussen het eerste contact en de uiteindelijke beslissing zit meestal een paar dagen en maximaal een paar weken. In geval van een positieve kan dit het begin zijn van een langdurige relatie. Dit was mijn korte beschrijving van de derde bron van geld voor ondernemers. Ik stel jullie reacties op prijs. In mijn volgende column beschrijf ik de eerste professionele financier in de totnogtoe behandelde financieringsbronnen: banken.

Dit is het derde, tevens laatste deel in mijn serie columns over venture capitalists, de zevende financieringsbron voor ondernemers. Na de “karakteristieken” van venture capitalists en “wie ze zijn” in het eerste deel en “wat ze zoeken” in het tweede deel, beschrijf ik onderstaand hoe ze werken. Venture capitalists: hoe ze werken De intake Venture capitalists krijgen meer plannen toegestuurd dan ze kunnen lezen. Tijdens de Internethype kreeg een investeringsmanager per maand tot 30 businessplannen en/of samenvattingen opgestuurd. Tegenwoordig ligt dit tussen de 10 en 20. Venture capitalists hebben dus aan mogelijke transacties dus geen gebrek, wel aan goede potentiële deals (in jargon “origination” of “sourcing”). Om aan goede transacties te komen hebben investeringsmanagers een uitgebreid netwerk. Zo komen ze door hun vak in contact met veel verschillende managers en ondernemers ook omdat ze commissaris zijn bij hun deelnemingen. Ze zoeken formele en informele netwerken op door hun lidmaatschap van brancheverenigingen, Nederlandse Centrum van Directeuren, Industrieele Grote Club, Rotary clubs of tennis en hockeyverenigingen. Investeringsmanagers worden beoordeeld op hun deal-sourcing door de aandeelhouders van het fonds (“limited partners”). Investeringsmanagers willen het liefst dat ondernemers en management teams via-via bij hen worden geïntroduceerd. Bij voorkeur door iemand die ze vertrouwen. Voor jou als ondernemer is het voordeel van een introductie dat de venture capitalist jou en je businessplan serieuzer zal nemen. Venture capitalists zijn erg selectief. Ze zien eerder af van een investering in een bedrijf dan dat ze het risico van een misser lopen. Venture capitalists weten dat investeren een van de weinige beroepen is waar je geld kan verdienen door iets niet te doen. Venture capitalists investeren in ongeveer 1% (!) van de businessplannen die ze krijgen. Dit wil echter niet zeggen dat je als ondernemer en/of manager slechts 1% kans hebt om gefinancierd te worden. Allereerst zijn er meerdere venture capitalists en kun je elk van die 1% kansen optellen (tot op zekere hoogte natuurlijk). Ter tweede zijn er tijdens het proces van de uitvoering van een transactie zoveel verschillende soorten hobbels op de weg dat een mogelijke transactie zo maar kan afketsen. Ten derde is een van de oorzaken van dit lage percentage dat veel ondernemers en management teams kansloze businessplannen opsturen. Het gebeurt vaak dat ondernemers en management teams vooraf hadden kunnen weten dat een investering in hun bedrijf niet past bij de betreffende venture capitalist. Bijvoorbeeld als je bedrijf en de venture capitalist niet past in de levenscyclus, sector, regio (land) of investeringsgrootte van het fonds. Indien jij alleen je business plan opstuurt naar venture capitalists waarvan je weet dat de focus overeenkomt met bovengenoemde aspecten van je bedrijf, verhoog je je kansen op succes aanzienlijk. Iedere venture capitalist heeft tegenwoordig een website met daarop alle relevante informatie. Ik zou je zelfs willen adviseren om de CEO’s van de deelnemingen van de venture capitalist te bellen om meer informatie over hun ervaringen. Mijn ervaring is dat venture capitalists dit zeer op prijs stellen: in hun ogen betekent dit dat je niet zo maar iedere investeerder aan boord wilt hebben. Due diligence Als een venture capitalist geïnteresseerd is dan gaat hij, voordat het tot een transactie komt, onderzoeken of wat jij beweert waar is. Dit onderzoek naar de achtergrond van jou en je bedrijf neemt tussen de 2 en 6 maanden in beslag. Het omvat de volgende deelgebieden: markt en marketing, technologisch, management, financieel, juridisch en soms ook milieuaspecten. Bij private equity wordt dit onderzoek vrijwel geheel uitbesteed aan specialisten zoals accountants, advocaten en technici. Bij private equity gaat het om volwassen bedrijven en substantiële bedragen zodat de kosten van due diligence vaak enkele procenten van het totaalbedrag zijn. In venture capital zijn de bedrijven meestal relatief klein en voert de venture capitalist het grootste deel van de due diligence zelf uit. Het onderzoek naar de markt, marketing en het management verricht de venture capitalist meestal zelf. Een introductie door een vertrouwde bekende van de venture capitalist maakt dit deel van de due diligence makkelijker indien degene die je introduceerde jou en je markt goed kent. Onderstaand een voorbeeld van een Amerikaanse early stage venture capitalist om je een indruk te geven hoe intensief dit deel van de due diligence kan zijn. Deze venture capitalist deed geen deal voordat ze met 12 referenties van de ondernemer 1½ uur gesproken hadden. Deze diepgaande gesprekken (soms uit noodzaak telefonisch) moesten 100% positief zijn anders zagen ze af van een investering in het bedrijf. Syndicaten In een syndicaat werken meerdere venture capitalists samen bij het kopen van aandelen in een bedrijf. Venture capitalists nemen bijna altijd deel in syndicaten samen met binnenlandse of buitenlandse partijen. Voor jou als ondernemer is een van de belangrijkste gevolgen van deze samenwerking dat concurrentie in de investeringswereld niet bestaat. De enige vorm van concurrentie is die tussen syndicaten maar deze worden alleen gevormd bij het kopen van volwassen bedrijven, private equity transacties dus. Redenen van venture capitalists voor het vormen van syndicaten: - Maakt deal-sourcing in andere regio’s makkelijker; - Leren van de kennis en expertise van andere investeerders; - Vermindert exposure waardoor grotere transacties mogelijk zijn; - Vereenvoudigt investeringen in de volgende ronde; - Investeerders verliezen soms hun realiteitszin (in jargon “entrapment”). Met een gelijkdenkende partij is dat gevaar minder (“second opinion”); - Als twee venture capitalists samen een meerderheidsbelang hebben maar individueel slechts een minderheid hebben zij feitelijk zeggenschap zonder extra aansprakelijkheid of de noodzaak tot consolidatie. De transactie Tijdens de due diligence starten de onderhandelingen over de structuur van de transactie. Deze structuur kan gecompliceerd zijn met bv. verschillende soorten aandelen, opties, warrants etc. Venture capitalists kopen aandelen, soms in combinatie met een converteerbare en/of achtergestelde lening. Zij eisen geen zekerheden van jou of je onderneming. Een optieschema voor het management is gebruikelijk waarbij prestaties boven het businessplan worden beloond met extra aandelen. Venture capitalists weten dat een groot deel van het succes van je bedrijf nu eenmaal afhangt van de drive van jou en je team. De meest gangbare wensen van venture capitalists zijn (1) vetorecht voor belangrijke beslissingen (zoals investeringen vanaf een bepaalde omvang, fusies en overnames of belangrijke personele veranderingen); (2) bescherming van hun minderheidbelang; (3) bescherming tegen verwatering van hun belang (bij nieuwe investeerders); (4) een plaats in de Raad van Commissarissen; (5) schema van informatievoorziening van management aan aandeelhouders; (6) controle over de verkoop van de onderneming, de exit. Het bovenstaande wordt uitgewerkt en vastgelegd in een aandeelhoudersovereenkomst, in de statuten en in eventuele leningsdocumentatie. Bij veel transacties, vooral bij management buy-outs, is er ook nog een overeenkomst van koop en verkoop met daarin zgn. “reps and warranties”. Hierin verklaart de verkoper van het bedrijf dat hij alle informatie gegeven heeft (“full disclosure”) en dat deze informatie naar waarheid en beste weten is opgesteld. Vrijwel altijd is er een boeteclausule in dit contact. Alle documenten worden opgesteld door gespecialiseerde advocaten. De contractonderhandelingen kunnen lang duren maar ongeveer twee maanden is een redelijk gangbare termijn. Na due diligence en contractonderhandelingen maar voordat er handtekeningen worden gezet (in jargon “closing”) leggen venture capitalists het resultaat voor aan hun investeringscommissie. In de investeringscommissie zitten vertegenwoordigers van de aandeelhouders in het fonds. Deze commissie neemt uiteindelijk de beslissing om al dan niet te investeren. Bij private equity is het gebruikelijk om gedurende het proces op verschillende tijdstippen tussentijdse resultaten voor te leggen aan de investeringscommissie. Bij venture capital is dit beperkt tot één of twee keer: soms in het begin een principebeslissing maar altijd een eindbeslissing. Na de transactie Het eigenlijke werk begint na de “closing”. In het begin zul je vaker contact hebben met je nieuwe aandeelhouder dan na enkele weken of maanden. Afhankelijk van de situatie variëren de contacten tussen een aantal keer per week en één keer per kwartaal. Ook zijn venture capitalists in private equity minder “hands-on” dan in venture capital. Als de investeringsmanager in de Raad van Commissarissen zit lopen de contacten vrijwel uitsluitend via de RvC. Als dat niet het geval is communiceert het management soms ook direct met de aandeelhouder, mede door de aangescherpte regels van corporate governance De 3 zaken die vanaf nu het belangrijkst zijn: (1) groei, (2) rapportering en (3) exit. 1. Groei Door intensivering van je marketing of via overnames ga je je omzet verhogen. De venture capitalist zal je helpen met deze uitbouw van je bedrijf. Door hun ervaring zijn ze specialisten in het kopen van bedrijven en zien ze veel verschillende teams waar dezelfde issues belangrijk zijn. Sommige venture capitalists hebben daarbij ook nog verstand van en contacten in je markt. 2. Rapportering Om effectief te kunnen rapporteren is het belangrijk dat je je financiële huishouding op orde hebt. Voor venture capitalists is dit een van de eerste prioriteiten met als vier doelen: a. Informatie. Venture capitalists willen op de hoogte gehouden worden. Naast mondelinge informatie willen ze ook verifieerbare informatie uit de boekhouding en het managementinformatiesysteem. b. Controle. Venture capitalists investeren geld in het bedrijf en willen controleren of het management dit geld besteedt aan de afgesproken zaken. c. Sturing. Via analyses van de financiële informatie en vergelijking met de historie en het businessplan gaan venture capitalists na of alles volgens plan verloopt. Soms moet er bijgestuurd of ingegrepen worden. d. Verantwoording. Ook venture capitalists moeten regelmatig rapporteren aan hun aandeelhouders, ook over de financiële situatie bij hun deelnemingen. 3. Exit Venture capitalists zijn constant op zoek naar kopers voor het bedrijf, hun exit. De nachtmerrie van venture capitalists is een onverkoopbare onderneming. In dat geval maakt het niet echt uit of het goed of slecht gaat want hun investering kunnen ze nooit echt incasseren. Als het fout dreigt te gaan zal een venture capitalist alles in het werk stellen om te redden wat er te redden valt. Geen extra investering (“throw good money after bad money”) maar wel hun netwerk activeren voor verkoop van gezonde delen van het bedrijf. In feite is dit voor venture capitalists een bijzondere vorm van exit: afboeken van hun investering. Conclusie Venture capitalists zijn professionele investeerders vooral in volwassen niet-beursgenoteerde ondernemingen: private equity. In Nederland investeren ze een klein deel van het jaarlijks aangetrokken geld in venture capital: jonge sterk groeiende ondernemingen in groeimarkten geleid door ervaren ondernemers. Grote venture capitalists investeren tussen € 1m en € 250m, middelgrote generalisten van € 1m tot enkele tientallen miljoenen Euro en niche venture capitalists tussen € 250k en € 5m. Bij private equity ligt de nadruk op financial engineering, “buy and build” en verkoop binnen 1 tot 5 jaar, bij venture capital op groei en verkoop binnen 5 tot 7 jaar. Venture capitalists investeren om rendement te maken. Ze opereren bij voorkeur in syndicaten en investeren alleen internationaal met een lokale partij. Voorafgaande aan de investering zijn er gedurende 4 tot 8 maanden de due diligence en contractonderhandelingen. In venture capital zijn venture capitalists meer “hands-on” dan in private equity. Na investering ligt de nadruk op: groei, rapportage en het zoeken naar kopers voor het bedrijf. Dit was het derde en laatste deel van mijn korte beschrijving van de zevende bron van geld voor ondernemers, venture capitalists. Wederom stel ik jullie reacties erg op prijs.

Dit is het derde, tevens laatste deel in de serie columns van Ties van der Laan over venture capitalists, de zevende financieringsbron voor ondernemers. Na de “karakteristieken” van venture capitalists en “wie ze zijn” in het eerste deel en “wat ze zoeken” in het tweede deel, beschrijft Ties hoe ze werken. Lees verder

Over het vinden van financieringsbronnen heeft Ties van der Laan een aantal zeer waardevolle columns geschreven. Deze kun je vinden op https://www.higherlevel.nl/columns.php Daarnaast biedt NeBIB nog een hoop informatie in zijn grandioze Gids Startkapitaal. Zie http://www.nebib.nl/gids/startkapitaal.htm Zonder achtergrondinformatie valt verder advies niet te geven.

Beste Wilgers, lees de columns van Ties van der Laan, vooral de serie Financieringsbronnen. Die is erg leerzaam en geeft je alle antwoorden die je zoekt (en meer).

Je bent ondernemer en op zoek naar geld. Als je succes wilt hebben moet je je grondig voorbereiden: een overtuigend businessplan gekoppeld aan diepgravende kennis van en vooral contacten in de financiële wereld. De “do’s and don’ts” van businessplannen vindt je in mijn columns over businessplanning. In dit zevende deel van mijn serie over financieringsbronnen voor ondernemers beschrijf ik corporate venturers, de tweede in de serie investeerders die begon met business angels. Corporate venturers: karakteristieken Grote succesvolle niet-financiële ondernemingen met een ruim gevulde kas die investeren in bedrijven buiten de groep, dat zijn de zogenaamde corporate venturers. De corporate venturer investeert dus met het geld van het rijke moederbedrijf. Gedurende de internethype waren er veel type corporate venturers. Daar zijn er nu nog twee van over: de actieve en de passieve corporate venturer. De actieve heeft ongeveer € 10m gereserveerd voor het doen van investeringen, de passieve vaak enkele honderden miljoenen Euro. Per transactie investeert de eerste tot een paar ton, de tweede vanaf € 5m. Corporate venturers worden geleid door vaak wat oudere en actieve managers met een financiële achtergrond die zo tussen de 40 en 60 jaar oud zijn. Het belangrijkste doel van de corporate venturer is strategisch: marktverkenning bv. nieuwe producten of andere “businessmodels”. Winst maken komt pas op de tweede plaats. Corporate venturers investeren daarom in bedrijven die actief zijn in markten die buiten maar wel in de buurt van hun eigen markt liggen. Corporate venturers: wie ze zijn Typische corporate venturers zijn marktleiders in bv. - Technologie (ICT: Philips, Nokia, Intel; Life Sciences: DSM, Dow, BASF); - Telecommunicatie (Vodafone, Deutsche Telecom); - Consumentenproducten (Unilever, Nestlé); - Kapitaalgoederen (Siemens, General Electric). Een van de gemeenschappelijk kenmerken is dat ze beursgenoteerd zijn. Op de website van de European Venture Capital and Private Equity Association kun je onder de leden een aantal corporate venturers vinden (www.evca.com). Corporate venturers: wat ze zoeken Actieve corporate venturer Deze corporate venturers opereren als incubators en/of “seed”-capital investeerders. Ze zijn op zoek naar technologieën en ideeën van ondernemers vaak zowel binnen als buiten het concern. In eerste instantie is het doel om een technologie of idee te converteren in een zodanig bedrijf dat venture capitalists bereid zijn te investeren. Op langere termijn willen actieve corporate venturers (of liever gezegd het moederbedrijf) het volwassen en succesvolle bedrijf kopen. Daartoe houden zij een aandelenbelang voor de lange termijn, ook nadat andere investeerders zijn toegetreden. Het is dus belangrijk je te realiseren dat actieve corporate venturers meer investeren in de technologie of het idee dan in de persoon. Zij kunnen dit doen omdat zij zelf de mensen in huis hebben om technologieën of ideeën op de markt te introduceren. Dit is duidelijk anders dan de rest van de investeerders die meer investeren in mensen. Passieve corporate venturer De passieve corporate venturer investeert direct of indirect. Als zij direct in een bedrijf investeren partneren ze met investeringsmaatschappijen per bedrijf/deelneming. Dit type corporate venturer volgt zijn financiële partner zowel voorafgaande, tijdens als na afloop van de transactie, soms met uitzondering van de exit. Bij indirecte investeringen nemen corporate venturers deel in een fonds dat gemanaged worden door een investeringsmaatschappij. In het Angelsaksische taalgebied worden dit type een “fund of funds”-investeerder genoemd. Corporate venturers: hoe ze werken Actieve corporate venturer Je komt binnen bij een actieve corporate venturer via een investeringsmanager van de investeringsdochter of -afdeling. Ze kunnen snel besluiten nemen en doen het due diligence vooral intern want het moederbedrijf heeft genoeg mensen die technologieën of ideeën kunnen evalueren. De dealstructuur van actieve corporate venturers is ongecompliceerd: ze kopen aandelen van je bedrijf. Ze kunnen meer investeren mits je bepaalde doelen bereikt. Dit type corporate venturer staat erg dichtbij je, in goede tijden maar ook in slechte tijden. De actieve corporate venturer investeert voor de langere termijn (vanaf zo’n vijf jaar) en koopt je bedrijf bij succes. Naast geld geven actieve corporate venturers je de toegang tot het netwerk van de onderneming: technici, klanten, partners, kennis etc. Het vergroten van de geloofwaardigheid is wellicht de belangrijkste toegevoegde waarde van een corporate venturer. Passieve corporate venturer De intake van een passieve corporate venturer loopt altijd via de partners, een of meerdere investeringsmaatschappijen (venture capital of private equity). Dit type corporate venturer verwijst je dus door. Als een corporate venturer investeert in een fonds nemen ze plaats in de investeringscommissie. Deze commissie neemt de belangrijkste beslissingen over het geld van het fonds: investeren in een bedrijf of verkoop van de deelneming. Op deze manier kijken ze over de schouder de investeringsmaatschappij mee naar de bedrijven waarin het fonds investeert. Soms parachuteert de partner/investeringsmaatschappij een vertegenwoordiger van (het moederbedrijf van) de corporate venturer in de Raad van Commissarissen van deelnemingen waarin deze geïnteresseerd is om uiteindelijk te kopen. Als het goed gaat en soms zelfs als het misgaat met de onderneming waarin de corporate venturer geïnvesteerd heeft, koopt deze het hele bedrijf. Een corporate venturer is passief bij het vinden van exits voor een deelneming en blijft vaak betrokken bij de onderneming nadat de investeringsmaatschappij is uitgestapt. Conclusie Corporate venturers leveren ondernemers naast geld en geloofwaardigheid, marktkennis en netwerk. Zij investeren voor de langere termijn (> 5 jaar) tot enkele € 100k of meer dan € 5m. Corporate venturers investeren uit strategische overwegingen in bedrijven (soms zelfs alleen een technologie of idee) in markten die vlakbij de eigen markt liggen. Ze zijn actief en hands-on dan wel passief met als partner een investeringsmaatschappij. Vaak kopen ze de bedrijven waarin ze direct in investeren. Dit was mijn korte beschrijving van de zesde bron van geld voor ondernemers, corporate venturers. Ik stel jullie reacties erg op prijs. In mijn volgende column beschrijf ik de derde in de serie investeerders, investeringsmaatschappijen of participatiemaatschappijen onder de internationaal meer gangbare naam: venture capitalists.

Niet om te zeuren maar wel om je een reëel beeld te geven: ruimte hebben voor banners een ding, de banners ook daadwerkelijk weten te verkopen is iets totaal anders. Bedrijven hebben geen onbeperkte marketingbudgetten en de meeste sites weten slechts een deel (soms zelfs slechts een fractie) van hun bannerruimte te verkopen. Adverteerders trek je doorgaans bovendien pas wanneer je site een gevestigde naam is in de branche waarin je actief bent. Dat betekent op een houtje bijten totdat je dat bereikt hebt - en dat moet je financieel uit kunnen zingen. Dat uitzingen geldt ook voor de betaalde advertenties: mensen zullen pas bereid zijn om te betalen voor een advertentie wanneer je bereik interessant genoeg is. Ook daar geldt dus dat je verdiensten lang uit zullen blijven. Het vernieuwende wat je noemt is elders reeds mogelijk, zie bv. video-advertenties op Speurders.nl 40.000 bezoekers per dag lijkt me bovendien erg optimistisch in een markt waarin de concurrentie hevig is en waarin reeds een aantal gerenommeerde autosites bestaan die bovendien vaak gratis reclame kunnen maken binnen een eigen netwerk van andere sites en magazines. De Autotelegraaf heeft na jarenlang zwoegen een uniek bereik van 370.000 per maand (zie WebAds). En dan zou een nieuwkomer 40.000 bezoekers per dag kunnen trekken, 1,2 miljoen per maand (is geen uniek bereik, maar desalniettemin enorm hoog)? Ik wil je met het bovenstaande niet ontmoedigen maar voorbereiden op vragen van eventuele financiërs. Je zult geloofwaardig moeten kunnen maken dat je deze cijfers haalt. "Ik heb er alle vertrouwen in" is niet genoeg. Hoeveel ervaring heb je in de automotive branche? Hoeveel ervaring heb je met het runnen van soortgelijke sites? Heb je een goed netwerk? Bijvoorbeeld contacten met mogelijke partnersites, mogelijke adverteerders e.d.? Opnieuw: niet om je te ontmoedigen, maar dit zijn dingen waar financiers naar kijken. Daphne geeft prima suggesties. De belangrijkste om mee te beginnen is inderdaad een businessplan. Maak daarin ook (in ieder geval voor jezelf) een worst-case scenario van bv. duizend bezoekers per dag en slechts 5-10% verkochte bannerposities, en zorg dat je ook in dat scenario niet na een kwartaal al failliet bent. Als dat niet mogelijk is, zul je je planen moeten bijschaven. Over het vinden van financieringsbronnen heeft Ties van der Laan een aantal zeer waardevolle columns geschreven. Deze kun je vinden op https://www.higherlevel.nl/columns.php Daarnaast biedt NeBIB nog een hoop informatie in zijn grandioze Gids Startkapitaal. Zie http://www.nebib.nl/gids/startkapitaal.htm

In mijn vorige column beschreef ik de karakteristieken van venture capitalists en wie ze zijn. In dit tweede deel ga ik in op wat venture capitalists zoeken, in het derde deel en laatste deel, hoe venture capitalists werken. Venture capitalists: wat ze zoeken Private equity Het is belangrijk je te realiseren dat ruim 90% (!) van het geld dat venture capitalists jaarlijks aantrekken bestemd is voor volwassen ondernemingen. Bedrijven met bewezen producten en markten met een omzet vanaf zo’n € 50m. Dit type investeringen heet in jargon private equity. Buy-outs zijn verreweg het belangrijkste deel van private equity. Ervaring wijst uit dat van alle mogelijke transacties van venture capitalists buy-outs het hoogste rendement opleveren. Enige jaren geleden beweerde dan ook een van de “godfathers” van venture capital in Nederland dat “buy-outs release entrepreneurship”. Onder buyouts vallen de volgende vormen: MBO (management buy-out): de huidige manager of het management team koopt het bedrijf dat zij leidt van het moederbedrijf; MBI (management buy-in): een nieuw management team koopt het bedrijf; LBO (leveraged buy-out): de buy-out wordt vooral gefinancierd met leningen (in jargon “leverage”); IBO (investors buy-out): met name de investeerders kopen het bedrijf; BIMBO (buy in management buy-out): een combinatie van een MBO en een MBI waarbij extern en bestaand management samen het bedrijf kopen. Bij het investeren in volwassen bedrijven hebben de meeste venture capitalists geen voorkeur voor bepaalde markten (A) maar zoeken ze bedrijven waarbij ze een rendement op hun investering van 20-30% kunnen maken (B). A) Geen marktspecialisatie In private equity specialiseren venture capitalists zich niet in bepaalde markten maar investeren wel bij voorkeur in markten die zij kennen en / of contacten hebben. Enerzijds maakt dit netwerk de due diligence naar de achtergronden van het bedrijf en het management team eenvoudiger. Anderzijds weten soms alleen industrie ingewijden bepaalde markttendensen en daarmee de echte reden van verkoop van een bedrijf. Dit laatste is een van de valstrikken voor venture capitalists bij het investeren in volwassen bedrijven. B) Rendement Zoals ik eerder aangaf is het doel van de venture capitalist rendement. Inherent aan investeren in niet-beursgenoteerde bedrijven is het relatief hoge risico ten opzichte van bv. kopen van beursgenoteerde bedrijven, vastgoed of obligaties. Bij private equity investeren venture capitalists niet als het verwachte rendement lager is dan 20%. Bij een investering van € 10m betekent dit na vier jaar een opbrengst van € 20m. Om dit rendement te realiseren gaat het voor de venture capitalist om drie zaken: 1. Financial engineering 2. Buy and build 3. Verkoop 1. Financial engineering Financial engineering is het optimaliseren van de balans en resultatenrekening van het bedrijf. Het is gericht op het creëren van cash ter vermindering van bancaire leningen of ter verlaging van de investering van de venture capitalist (in jargon: “exposure”). Hierbij gehanteerde instrumenten zijn “sale and lease back” van activa, factoring van debiteuren, “outsourcing” van activiteiten, het aantrekken van leningen om met de cash het eigen vermogen terug te brengen (in jargon “leveragen”) etc. 2. Buy and build “Buy and build” is vaak de volgende stap in het proces met als doel het marktaandeel van het bedrijf te vergroten, meestal door andere bedrijven te kopen. Grotere bedrijven met een hoog marktaandeel zijn relatief meer waard (in jargon: een hogere koers/winst verhouding). De venture capitalist stelt daartoe zijn netwerk ter beschikking in combinatie met zijn kennis van het kopen en verkopen van bedrijven. Vaak is de venture capitalist ook bereid extra kapitaal te investeren. 3. Verkoop Venture capitalists zijn tijdelijk bij een bedrijf betrokken, evenals business angels en corporate venturers (NB. Ook de corporate venturer want het moederbedrijf koopt de deelneming). In private equity is het doel de onderneming relatief snel weer te verkopen (in jargon “exit”) soms al na één jaar en maximaal na zo’n vijf jaar. Venture capitalists zijn minder geïnteresseerd in tussentijdse uitkeringen als dividend, rente of fee’s. Venture capitalists verkopen bij voorkeur het bedrijf waarin zij deelnemen aan een andere onderneming bv. een concurrent of andere geïnteresseerde derde (in jargon “trade sale”) maar in private equity is tegenwoordig een beursintroductie weer een optie (in jargon “IPO” of “initial public offering”). Het beursklimaat voor grote ondernemingen is zodanig verbeterd dat er weer gedacht kan worden aan een beursintroductie. Verkoop van alleen het minderheidsbelang van de venture capitalist is niet gewenst want bedrijven zijn meer waard als alle aandeelhouders verkopen. Venture capital Slechts een klein deel van het door venture capitalists aangetrokken kapitaal investeren ze in kleine of “jonge” ondernemingen, in jargon venture capital. Bij jonge ondernemingen is het onduidelijk of er voor een product een markt is. Voorbeelden van venture capital zijn seed, start-up of ander early stage kapitaal. Uit cijfers van de NVP (Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschappijen, www.nvp.nl) blijkt dat in 2003 € 1,1 mld. werd geïnvesteerd door venture capitalists waarvan 7,4% of ruim € 8m in bedrijven in de seed en start-up fase. In 2002 was het aandeel van venture capital nog 14% of € 18,7m (van € 1,3 mld.) en in 1999 op het hoogtepunt van de “dotcom” hype 20% of bijna € 31m (van € 1,5 mld.). Bij het doen van early stage investeringen zoeken venture capitalists naar markten met sterke groeimogelijkheden (A), bedrijven die geleid worden door ervaren ondernemers (B) en een verwacht rendement op hun investering van 40-50% ©. A) Wereldwijde lege groeimarkten Venture capitalists zijn op zoek naar bedrijven in grote, sterk groeiende, wereldwijde niche markten die nog relatief leeg zijn dus zonder veel concurrenten. Daarom focussen early stage venture capitalists zich op technologiemarkten zoals ICT (Informatie en Communicatie Technologie) en Life Sciences (zoals biotechnologie) want juist die bestaan nog niet zo lang en moeten nog ontwikkeld worden. Bij venture capital investeren venture capitalists als ze het idee hebben dat het bedrijf uit kan groeien tot een topper. Bij ICT investeren venture capitalists in bedrijven die over 3 tot 5 jaar een verwachte omzet hebben van ca. € 100m. Bij Life Sciences waar de periode van R&D langer is moet over 7 tot 10 jaar een omzet van € 100m haalbaar zijn. Reden dat venture capitalists ondanks die langere periode toch in Life Sciences investeren is dat bij succes de marges en/of groei van bedrijven in Life Sciences hoger zijn dan in ICT. B) Ervaren ondernemers Bij het investeren in jonge bedrijven doen venture capitalists bij voorkeur zaken met ondernemers die zich bewezen hebben. Ervaren ondernemers met focus en de ambitie om het bedrijf snel te laten groeien. Ondernemers die succesvol geweest zijn falen minder vaak, weten wat het is om iets uit niets te creëren en kunnen dat ook met andere producten en/of in markten. In 2001 na de Internethype verwoordde een investeringsmanager dit als volgt: “Ik doe het niet meer! Ik investeer niet meer in beginnende ondernemers! Ik weiger te betalen om anderen te laten leren wat ondernemerschap is”. Indien je als beginnend ondernemer met een technologie toch venture capitalists wilt aantrekken heb je twee mogelijkheden: eerst bewijzen dat je kunt ondernemen (o.a. door omzet te genereren) of partneren met een ervaren ondernemer. C) Rendement Naarmate de grootte van het bedrijf afneemt neemt het risico van falen toe: kleine bedrijven gaan vaker failliet dan grote. In de financiële wereld moet deze verwachte toename van het risico worden gecompenseerd door een hoger verwacht rendement. Een verwacht rendement van 50% betekent bij een investering van € 1m een opbrengst van € 5m na vier jaar. Om dit rendement te trachten realiseren gaat het bij venture capital om twee zaken: 1. Groei 2. Verkoop 1. Groei Het belangrijk dat je beseft dat venture capitalists slechts groei financieren ofwel marketing en verkoop. Enigszins kort door de bocht redeneren venture capitalists als volgt: overheden financieren productontwikkeling, banken vaste activa en werkkapitaal terwijl investeerders marketing en verkoop financieren. Venture capitalists gaan zelfs zover dat ze willen dat je je onderneming zodanig opzet en inricht dat je snel kunt groeien. Niet alleen worden snelle groeiers hoger gewaardeerd maar venture capitalists zijn ook van mening dat “de aanval de beste verdediging is”. Met andere woorden je competitief voordeel verdedigen en je concurrenten uitschakelen doe je door snel te groeien. Besef wel dat een groot gevaar van een snelle groei is dat als je omzet om een of andere reden tegenvalt, de omschakeling een zware klus is. 2. Verkoop Zoals gezegd venture capitalists investeren tijdelijk. Bij venture capital willen ze 5 tot 7 jaar bij een onderneming betrokken blijven. Na die periode moet het bedrijf verkocht worden aan een concurrent of geïnteresseerde derde. In dit geval, bij een “trade sale” dus, “cashen” alle aandeelhouders in één keer. Een beursintroductie is in het huidige beursklimaat voor kleine en middelgrote ondernemingen onwaarschijnlijk. Tevens duurt het vaak lang voordat de venture capitalist zijn totale belang verkocht heeft vanwege lock-up periode of prijsbederf bij groot aanbod van aandelen etc. Ook bij venture capital is verkoop van alleen het minderheidsbelang van de venture capitalist niet gewenst. Management Voor venture capitalists in zowel private equity als venture capital is de “bottom-line” van elke investering het management. In private equity zijn venture capitalists op zoek naar gebalanceerde management teams die bedrijven kunnen uitbouwen, in venture capital naar ondernemers die bedrijven kunnen opbouwen. Venture capitalists investeren slechts dan als ze het vertrouwen hebben dat het management dit daadwerkelijk kan. Investeren is een kwestie van vertrouwen tussen venture capitalist en management dus vertrouwen tussen mensen. De opbouw van dit vertrouwen is relatief eenvoudig als beide partijen dezelfde achtergrond hebben: geboren in hetzelfde land of regio, dezelfde taal spreken etc. Indien venture capitalists de enige (lokale) investeerder zijn (in jargon “lead-investor”) investeren zij in bedrijven in hun eigen regio, land of cultuur. Er zijn geen crossborder investeringen zonder dat er tenminste één lokale partij bij betrokken is. Zie ook onder “syndicaten” in mijn volgende column. Dit zijn mijn ideeën over wat venture capitalists zoeken. Ik stel jullie aan- en opmerkingen op prijs. In mijn volgende column beschrijf ik hoe venture capitalists werken.

In Ties zijn vorige column beschreef hij de karakteristieken van venture capitalists en wie ze zijn. In dit tweede deel gaat Ties in op wat venture capitalists zoeken. [iurl=https://www.higherlevel.nl/extra/columns/view/67]Lees verder [/iurl]>>>

Venture capitalists zijn de derde bron in de serie investeerders na business angels en corporate venturers. In Nederland noemen we venture capitalists ook wel participatiemaatschappijen of investeringsmaatschappijen. Dit type investeerder kent Ties van der Laan vrij goed want hij heeft ruim negen jaar in deze industrie gewerkt. [iurl=https://www.higherlevel.nl/extra/columns/view/66]Lees verder >>> [/iurl]>>>