Wie is de maker/ wie zijn de makers van een muziek arrangement

[Louisa]

Ik zit met een vraag waar ik nergens een duidelijk antwoord op kan vinden:

 

Een folkband bestaande uit 5 muzikanten speelt vnl.bestaand (rechtenvrij) repertoire. Zij spelen dit op hun eígen wijze en dús bewerken zij het origineel. De bekende basismelodie hebben zij niet op bladmuziek, maar wordt op het gehoor vanaf een geluidsdrager, door één persoon uit deze band uitgeschreven. Vervolgens gaat iedere afzonderlijke muzikant hier zijn invulling aan geven, waarbij met elkaar samengewerkt wordt. Alle bandleden dragen aldus hun ideeen aan voegen ze samen en waar nodig geven zij elkaar aanwijzingen en/of corrigeren elkaar. Aldus ontstaat het uiteindelijk arrangement zoals dat door die groep ten gehore wordt gebracht.

Wie wordt/ wie worden in dit geval aangemerkt als arrangeur? Is dit degene die de muziek heeft uitgeschreven en die als eerste, tijdens dat schrijven een idee had hóe het volgens hem zou moeten gaan klinken (maar wat er uiteindelijk toch wat anders is gegaan) ? Of kan de band als geheel aangemerkt worden als de makers van dat arrangement? - immers: zij hebben allen bijgedragen aan de totstandkoming van dit specifieke arrangement.

 

B.v.b. dank voor de reactie.

 

 

 

 

[Mikky Vrolijk]

Wellicht had je deze informatie van beeld en geluid nog niet gevonden?:

Een werk kan bestaan uit twee of meer afzonderlijke werken die één geheel vormen. Een muzikaal werk kan bijvoorbeeld bestaan uit zowel tekst als muziek. De tekst en de muziek worden gezien als afzonderlijke werken waarop een afzonderlijk auteursrecht rust. Er kunnen dus meerdere makers zijn van één werk en elk van de makers heeft auteursrecht op hetgeen hij heeft ingebracht.

 

Indien de inbreng van de makers niet te scheiden is, zoals bij één door meerdere schilders gemaakt schilderij, komt het auteursrecht aan de makers gezamenlijk toe. Indien een werk weliswaar door meerdere personen tot stand is gebracht maar onder de creatieve leiding en toezicht van één persoon, dan wordt deze inspirator als enige maker beschouwd (bijvoorbeeld de meesterschilder en zijn leerlingen).

 

 

[Mikky Vrolijk]

Als je een bestaand reportoire bewerkt, zitten aan het bestaande reportoire nog steeds wel auteursrechten. Deze verdwijnen niet "zomaar" omdat je er een iets ander geluid en/of tekst aan geeft.

Indien je zelf de auteurrechten binnen de band wilt verdelen, zul je dus eerst heel goed uit moeten zoeken welk recht er al op het bestaande/te bewerken muziekstuk rust.

 

 

[Louisa]

Hartelijk dank voor het antwoord. Dit is dan duidelijk.

 

Maar hoe wordt het nu gezien als één van deze bandleden van een rechtenvrije bestaande melodie een nieuwe compositie heeft gemaakt en hier vervolgens een tekst op heeft gemaakt. Hij laat zijn compositie en de tekst horen aan de rest van de band. Eén van hen noteert de muziek en vervolgens gaan alle bandleden daarmee aan het werk. Degene die de compositie en de tekst heeft gemaakt, geeft daarbij duidelijke aanwijzingen hoe hij dat in gedachten had / heeft hoe het zou moeten gaan klinken.

Is in dat geval de muziekbewerker de enige arrangeur? Of is dat zijn collega die het uit heeft geschreven of worden zij samen als arrangeur van dat muziekwerk gezien óf is dat de band als geheel?

 

[Louisa]

Ja, uiteraard moet er altijd rekening gehouden worden met al bestaand auteursrecht m.b.t. een muziekwerk.

Maar in dit geval gaat het om muziekwerken waar geen auteursrecht meer op rust omdat zij al meer dan 100 jaar oud zijn.

[Ron van der Kolk]

Beste Louisa,

 

Welkom op Higherlevel.

 

Is dit een hypothetische vraag of heb je een concrete kwestie? Mogelijk ben je beter geholpen op een muziek of juridisch forum dan op dit ondernemersforum.

 

Ik ben geen jurist, maar voor zover ik weet: Een nieuw arrangement dat voldoende onderscheidend is van het oorspronkelijke arrangement kan een nieuw werk doen ontstaan, waarop een aanvullend auteursrecht van de nieuwe arrangeur(s) komt te rusten. Of dat recht geheel aan de arrangeur toekomt of aan de band die daarmee helpt, is vooraf niet zonder meer te zeggen. Als de bandleden ook weer voldoende toevoegen aan wat de arrangeur zegt, dan... enz.

 

 

[Mikky Vrolijk]

Stel ik kan niet schrijven en verzin een verhaal in mijn hoofd. Ik vraag vervolgens of mijn buurvrouw het op wil schrijven. Wie is dan eigenaar van het verhaal? Want het is in basis wel een co-creatie want zonder schrift geen verhaal op papier. Op zich dus ook niet zo heel makkelijk om te beantwoorden.

Je zou snel denken: het oorspronkelijke verhaal komt wel van de bedenker en die heeft dan het auteursrecht.

 

Maar... dat is mijn gedachte. Ik ben geen jurist en kan bovenstaande niet met 100% zekerheid vaststellen. Wil je het auteursrecht vastleggen dan dien je daar dus wel goede afspraken over te maken.

 

Misschien dat je met de informatie van auteursrecht je hierin wat meer kunt verdiepen?

[TwaBla]

Je zou snel denken: het oorspronkelijke verhaal komt wel van de bedenker en die heeft dan het auteursrecht.

Je zou snel denken is niet nodig in domeinen waar juristen al eeuwen (sinds de Franse revolutie) bezig zijn om het recht af te bakenen en ontwikkelen. Als ik jouw verhaal opschrijf ben ik de auteur en heb ik dus het auteursrecht, tenzij we schriftelijk anders overeenkomen.

 

Jij mag het verzinrecht houden. Dat kan ik met 100% zekerheid vaststellen. ;)

 

Wat arrangementen betreft. Als ze met rechtenvrij materiaal werken, zijn auteursrechten niet meer van toepassing. Dat zit 'm al een tikkeltje besloten in het woord rechtenvrij. Er ontstaan uiteraard nieuwe rechten door de nieuwe bewerking. Wanneer dat een gezamenlijke inspanning is, kun je daar (net als Lennon & McCartney) onderling afspraken over maken.

 

Maar daar hebben anderen meer verstand van. 8)

 

 

[Branko Collin]

TwaBla: Als ik jouw verhaal opschrijf ben ik de auteur en heb ik dus het auteursrecht, tenzij we schriftelijk anders overeenkomen.

Volgens mij is het andersom.

 

Artikel 6 van de auteurswet gaat hierover: "Indien een werk is tot stand gebracht naar het ontwerp van een ander en onder diens leiding en toezicht, wordt deze als de maker van dat werk aangemerkt."

 

Pas als jij het verhaal in je eigen woorden opschrijft en er van alles in verandert, kom je in een rare situatie terecht. Ook het auteursrecht op interviews is zo'n situatie waar niemand vrolijk van wordt (en dat alleen in de jurisprudentie wordt bepaald). Over het algemeen wordt de interviewer als rechthebbende gezien, maar dat volgt niet echt uit de wet. Een examenvraag van een Amerikaanse auteursrechtprofessor die ik daarover sprak, luidt dan ook: wie heeft het auteursrecht op een gedicht dat een geïnterviewde tijdens een interview bedenkt?

 

Wat de TS betreft, ik zou dit aan een beroepsvereniging vragen, of aan BUMA/Stemra. Vraag dan ook om een motivatie.

[Branko Collin]

Toevallig had Arnoud Engelfriet het hier enkele dagen terug nog over. (Het gaat daar met name over het auteursrecht op interviews, maar voor de TS is ook relevant dat hij nog even benadrukt dat in tegenstelling tot de VS, werken in Nederland die niet zijn opgeschreven ook gewoon auteursrechtelijk belast zijn.)

[TwaBla]

Toevallig had Arnoud Engelfriet het hier enkele dagen terug nog over.

Mondelinge interviews, dus geluidsopnames. Als ze opgeschreven worden, is het totaalwerk een creatie van de auteur. Stel je voor de geinterviewden publicatie kunnen tegengaan op grond van het auteursrecht. Kun je de vrije pers meteen opdoeken.

 

 

[John B]

Maar in dit geval gaat het om muziekwerken waar geen auteursrecht meer op rust omdat zij al meer dan 100 jaar oud zijn.

Ik ben al meerdere malen muziekwerken tegengekomen die meer dan 100 jaar oud zijn, maar waar nog steeds auteursrecht op rust. Het auteursrecht vervalt namelijk pas 70 jaar na het overlijden van de laatste auteur. Een muziekwerk dat in 1910 is geschreven door een componist die toen 20 was en in 1970 op 80-jarige leeftijd is overleden valt dus nog tot 2040 onder het auteursrecht.

[WalterBrokx]

Vraag het aan een gespecialiseerde jurist.

 

Maar:

je kunt er als groep ook voor kiezen om (en hoe) de royalties met elkaar te delen, want behalve over inspanning gaan deze kwesties ook over ego's en geld.

 

Wat ik uit interviews van Queen heb begrepen dat de credited composer met het grote idee kwam en dat de rest er op schoot en mee speelde tot er een eind resultaat was, waarbij de composer het laatste woord had.

Dus ookal was het teamwork: degene die de basis had gelegd kreeg de credits.

Om te voorkomen dat ze onderling gezeik zouden krijgen hebben ze afgesproken dat iedereen nummers schreef. De bassist hebben ze extra aan moeten sporen, omdat hij zich een beetje op de achtergrond hield. Maar uiteindelijk heeft hij ook een paar megahits geschreven.

 

Toen de band eenmaal wist dat Freddy ziek was, besloten ze dat het eigenlijk onzin was om individueel hun naam onder een liedje te zetten: toen besloten ze dat op The Miracle en Innuendo 'written by Queen' stond, waardoor alles gewoon verdeeld zou worden.

 

De vraag is nu: welke situatie is het beste voor de groepsdynamiek?

Je kunt waarschijnlijk ook onderling percentages afspreken en tekst van muziek scheiden.

 

Ik ben geen expert, maar met bovenstaande voorbeelden is hopelijk wel duidelijk dat er verschillende mogelijkheden zijn.

[Louisa]

Beste Ron,

 

Ik heb het probleem niet zelf bij de hand - maar een collega van mij die met deze vragen naar mij toe kwam.

Wij zijn beiden beroepsmatig werkzaam in de muziekindustrie.

En natuurlijk weet ik zelf dus ook alles van auteursrechten af. Maar deze hele specifieke vragen heb ik nooit bij de hand gehad. Ik vond/vind ze interessant en zette mij ook aan het denken. Het overkomt nu hem - maar het zou ook bij mij of anderen kunnen gebeuren. En dus ben ik mij er nu ook in aan het verdiepen en ben ik eens gaan zoeken of ik dergelijke kwesties zou kunnen vinden en antwoorden daarop. Maar nee - overal staan de auteursrechten uitgelegd die ik zelf ook al weet - maar nergens iets over deze specifieke situaties.

Overigens ook niet op pagina's van officiële auteursrechten organisaties.

 

Het enige wat er een beetje in de buurt kwam was een opmerking van iemand dat, omdat veel bands gezamenlijk bepalen hoe een arrangement gaat klinken, meestal een afspraak gemaakt wordt om de hele band als maker van het arrangement te betitelen. Ook al heeft één van hen al de suggesties en opmerkingen van hemzelf en alle anderen verwerkt en hier het uiteindelijke muziekwerk van gemaakt voor allen. Er stond als opmerking bij dat dit vaak gedaan werd om frictie te voorkomen en omdat men elkaar de credits gunt voor ieders bijdrage in het geheel. Alleen zou een bandlid die zelf iets gecomponeerd heeft en/ of een bandlid die een muziekwerk bewerkt heeft en daar een nieuwe compositie van heeft gemaakt, hier wel apart voor worden vermeld en zijn auteursrechten op kunnen laten gelden.

Onderlinge afspraken maken kan altijd. Maar ik ben dus benieuwd hoe dit rechtens gezien wordt.

Want als de muzikant die van alle inspanningen van hemzelf en van de anderen het arrangement heeft gemaakt en hij claimt nu dat het zíjn arrangement is - heeft hij daar dan rechtens gelijk in? - en jammer dan voor zijn collega's die het daar niet mee eens zijn en die vinden dat zij er nét zoveel aan hebben gedaan als hij?