Hoi Peter, OK, geen probleem! De kern is dat hoe meer investeerders, een business angel maar ook een venture capitalist beschikt over meer kennis en ervaring van de markt, des te meer zijn zij bereid om "early stage" investeringen te doen. Als startend bedrijf moet je dus op zoek naar investeerders met veel ervaring in je markt. Met vriendelijke groet, Ties

Hi Ties, Deze opmerking was een flapuit, het was geenszins de bedoeling mensen in hun beroepseer te krenken. Misschien voel ik de fatsoensregels van dit forum nog niet goed aan :) Het kwam ook voort uit mijn onbegrip van de term VC. In mijn onnozelheid dacht ik dat een 'VC' gewoon iedereen was die met durf investeerde. Uit jouw columns begrijp ik dat de term een nauwere groep professionele investeerders aanduidt en dat een VC niet snel geld verstrekt aan een startup maar eerder wedt op paarden die de startbox reeds verlaten hebben en goed op gang zijn. 'Business angels' of 'informal investors' zijn eerder geneigd dit te doen. Snap ik het goed ? groetjes, Peter.

Je bent entrepreneur of je maakt deel uit van een management team. Je wilt een nieuwe onderneming starten of je hebt al een bedrijf. Het gaat goed met je onderneming dan wel, matig of zelfs slecht. Hoe dan ook, als entrepreneur of manager ben je op zoek naar geld: geld om te starten, te groeien, onroerend goed te kopen, werkkapitaal te financieren, een ander bedrijf over te nemen etc. Veel entrepreneurs en management teams zijn op zoek naar geld. Slechts weinige ondernemingen slagen erin daadwerkelijk geld aan te trekken. Diegenen die het niet lukt, zijn verongelijkt of soms zelfs boos en beweren vervolgens dan dat ze niet begrepen worden door de financiers. Anderen gaan in zee met personen die beweren dat ze snel en eenvoudig geld uitlenen of investeren. Hoe vergroot je nu de kans op succes en voorkom je tegelijkertijd dat je een prooi wordt van oplichters? Een goede voorbereiding is de sleutel naar het succesvol aantrekken van geld. Deze voorbereiding omvat een overtuigend businessplan, presentatie en pitch gekoppeld aan kennis van en contacten met potentiële financiële partners en daarna een effectieve benadering van de gekozen partijen. Met een grondige voorbereiding voorkom je ook dat je slachtoffer wordt van oplichters. Als je veel weet over potentiële financiële partners weet je ook wie ze zijn, wat ze zoeken en hoe ze werken. Niemand kan je dan iets anders wijs maken. Financiële partners Het is van groot belang dat je je realiseert dat alleen jij, de entrepreneur of manager succesvol geld kunt aantrekken. Er is niemand die je plaats kan innemen. Alle tussenpersonen of adviseurs die beweren dat ze voor jou geld aantrekken moet je met argwaan bekijken. Financiers financieren mensen die ze vertrouwen en dat gevoel kan alleen ontstaan als ze je een aantal keren hebben ontmoet. Specialisten kunnen wel helpen met je voorbereiding terwijl ze je ook kunnen introduceren bij potentiële financiers. Het overtuigen van de financier doe je echter altijd zelf. Ook financiers die vooraf om geld vragen moet je wantrouwen. Financiers financieren bedrijven door er geld aan te lenen of investeren en niet door er geld uit te halen. Banken rekenen wel provisies terwijl sommige business angels fee’s vragen. Let op dat je deze partijen slechts betaalt nadat ze geld op de rekening van je bedrijf hebben gezet. Voordat je met financiers daadwerkelijk gaat onderhandelen zul je referenties moeten vragen en checken. Vooral dat laatste is belangrijk want je wilt er achter komen of de financier is wie hij/zij claimt te zijn en of hij/zij daadwerkelijk geld heeft. Business angels en business “devils” Business angels of “informal” investors zijn ervaren en succesvolle zakenmensen die geld combineren met marktervaring en netwerk. Zij investeren voor de middellange termijn (tot tien jaar) ongeveer € 200k in startende en kleine, snel groeiende bedrijven die opereren in groeimarkten. Business angels investeren niet alleen om rendement te maken, zijn “hands-on” en opereren lokaal. Een gevaar van business angels is dat ze business “devils” kunnen worden. Dit gebeurt bijvoorbeeld als ze je eruit proberen te werken omdat ze denken dat ze beter af zijn zonder jou. Ook kunnen ze een volgende investeringsronde blokkeren door onredelijke eisen te stellen of door plotseling te verdwijnen van de onderhandelingstafel. Om zoveel mogelijk te voorkomen dat je in een dergelijke situatie terecht komt is het belangrijk dat jij ook een onderzoek doet naar de achtergrond van je business angel. Vraag ook hier om referenties en check deze. Je wilt onderzoeken wat de ervaring is van anderen met je mogelijke partner, er achter komen of de angel werkelijk geld heeft en een idee krijgen van de kansen dat je “engel” een “duivel” wordt. Conclusie Als je op zoek bent naar geld is het noodzakelijk dat je als entrepreneur of manager naast het maken van een uitstekend businessplan, een uitgebreid onderzoek doet naar potentiële financiële partners. Besef dat jij alleen geld kunt aantrekken, niemand kan het voor je doen. Bovendien moet een financier je altijd eerst een paar keer ontmoet hebben voordat er zaken gedaan kunnen worden. Let ook op dat je nooit vooraf geld betaalt aan tussenpersonen of financiers. Als je eenmaal in contact bent met een financier vraag dan om referenties. Maak afspraken met de personen die de financier noemt en bereidt een vragenlijst voor voorafgaande aan het gesprek. Dit zou ik ook doen in het geval van een telefoongesprek met de persoon. Besef dat je op zoek bent naar de achtergronden en de werkelijke beweegredenen van je potentiële financier en gesprekspartner. Kortom, ook dat beweer ik vaker, het is niet alleen de financier die jou kiest maar jij kiest ook de financier die bij jou past. Het voorkomt veel onnodige frustraties en teleurstellingen later.

Hey Dirk Pieter, Interessante vraag. Ik moest meteen denken aan een lezing van Poiesz waar twee maand geleden bij geweest ben. Hij ziet drie ontwikkelingen die consumenten gedrag in de weg staan: - motivatie (vb; bij verzekering laag, aanschaf van auto hoger) - capaciteit (heb je de kennis om goede verzekering aan te schaffen) - gelegenheid (heb je de tijd om je overal in te verdiepen?) Als oplossing ziet hij de Virtual Guardian Angel (VGA). Dit is een organisatie die veel diensten kan leveren/inkopen voor haar klant, de consument. Zij weten veel, heel veel van hun klanten en nemen de aanschaf van zaken waar de klant of geen tijd voor heeft, geen motivatie of capaciteit uit handen. Poiesz ging in zijn voorbeelden heel ver en kon zich voorstellen dat zijn VGA op een disdagmiddag zal meedeelen dat hij de week daarop een neiuwe auto krijt. De VGA heeft voor jouw de auto ingeruild, en een nieuwe uigezocht en dit was het juiste moment om het te doen, ivm afschrvijging en dergelijke. Ik vind dit nog onvoorstelbaar, maar het zet je wel aan het denken.. Een andere benadering dan waar jij het over hebt, maar niet minder interessant. De PDF van deze presentatie is hier te vinden: http://www.markeys.nl/file_download/8

Ik ben uiteindelijk niet geweest, omdat ik geen vervoer kon krijgen. Ik ben wel bij Nebib geweest voor een persoonlijk gesprek en dat was erg interessant en leerzaam. Ik ga later in het jaar naar een andere Business Angels bijeenkomst. Groeten van Marijn.

Hoi Erwin, De kans dat de Postbank nee zegt is reëel. Vooral omdat ik uit de toon van je verhaal destilleer dat je failliet dreigt te gaan als ze nee zeggen. Of vergis ik me? Besef dat als je geld nodig hebt om te overleven, je het niet krijgt. Heb je al bedacht wat je gaat doen als ze nee zeggen? Volgens mij moet je dan erg creatief zijn. Dus niet bij de pakken neerzitten maar actief naar oplossingen zoeken. Investeerders als business angels en venture capitalists doen in deze situatie niets terwijl die bovendien die alleen uitgaven voor marketing financieren. Wel zijn er zijn meerdere banken (niet te arrogant zijn), factoring bedrijven, bevriende zakenrelaties of heb je zelf nog wat geld of goederen (je huis) achter de hand of wellicht je familie of vrienden. Lees ook eens mijn columns over financieringsbronnen zoals FFF, Sponsors en Banken (in het menu van HL onder “extra”). Succes ermee! Met vriendelijke groet, Ties

Je moet het bedrijf nog opstarten begrijp ik? In welke fase zit je: heb je een ondernemingsplan met marktonderzoek en omzetprognose? Je kunt natuurlijk bij de bank langsgaan, maar als je een busniess angel zoekt kun je ook contact opnemen met de Nebib, www.nebib.nl . Nils de Witte, directeur van de Nebib is een van de Godfathers van Higherlevel en erg bekend in de financieringswereld van innovatieve bedrijven. D aankomende beurs HollandInnovation is misschien iets voor je, zie de agenda van de Nebib http://www.hollandinnovation.nl . Voor meer informatie over verschillende financieringvormen buiten de banken kun je de columns van Ties van der Laan (ervaren business angel) nalezen, alhier gepost onder columns (knop extra, columns). Wat verwacht je van de partner voor de uitwerking: technische knowhow op welk gebied, en een investering? Er lopen hier genoeg ondernemers rond in de ICT, die misschien ook wel de kennis hebben die je zoekt.

Ls, Een tijd geleden ben ik op de site van een Nederlandse "duurzame" business angel/ venture capitalist gekomen. Helaas vergeten te bookmarken en ik kan de site nu niet meer terugvinden. Heeft iemand enig idee wie dit geweest kan zijn? Andere informatiebronnen wat betreft de relatie tussen SRI en BA/VC zijn ook welkom. Informatie wat betreft duurzame pioneers uiteraard ook. Met vriendelijke groet, Michiel Smith

Hoi Michiel, Je moet naar een of meerdere specialisten! Ik begrijp uit de titel van je bericht dat je van plan bent om als informal investor of business angel te gaan opereren. Ik wil je een aantal overwegingen meegeven: - Wat is je ervaring met investeren in niet-beursgenoteerde ondernemingen? Dit is een erg hoog risico. Je zal niet de eerste (en jammer genoeg niet de laatste) business angel zijn die hiermee veel geld verliest. Informeer ook eens bij ervaren business angels of vraag Nils de Witte ("De Witte" op higherlevel) hoe andere angels dit doen. - Investeren in bedrijven in een voor jou vreemde cultuur (UK) is nog gevaarlijker. - Investeren in een bedrijf in een land waar je zelf niet woont en waardoor je dus niet zelf kunt ingrijpen, is vragen om moeilijkheden. - Waarom een fonds voor dit relatief kleine bedrag? Samen parallel investeren kan ook. Besef dat je als particulier in Nederland koerswinsten op aandelen belastingvrij kunt incasseren. Hoe dan ook, succes ermee! Met vriendelijke groet, Ties

Je bent ondernemer en op zoek naar geld. Als je succes wilt hebben moet je je grondig voorbereiden: een overtuigend businessplan gekoppeld aan diepgravende kennis van en vooral contacten in de financiële wereld. De “do’s and don’ts” van businessplannen vindt je in mijn columns over businessplanning. In dit zevende deel van mijn serie over financieringsbronnen voor ondernemers beschrijf ik corporate venturers, de tweede in de serie investeerders die begon met business angels. Corporate venturers: karakteristieken Grote succesvolle niet-financiële ondernemingen met een ruim gevulde kas die investeren in bedrijven buiten de groep, dat zijn de zogenaamde corporate venturers. De corporate venturer investeert dus met het geld van het rijke moederbedrijf. Gedurende de internethype waren er veel type corporate venturers. Daar zijn er nu nog twee van over: de actieve en de passieve corporate venturer. De actieve heeft ongeveer € 10m gereserveerd voor het doen van investeringen, de passieve vaak enkele honderden miljoenen Euro. Per transactie investeert de eerste tot een paar ton, de tweede vanaf € 5m. Corporate venturers worden geleid door vaak wat oudere en actieve managers met een financiële achtergrond die zo tussen de 40 en 60 jaar oud zijn. Het belangrijkste doel van de corporate venturer is strategisch: marktverkenning bv. nieuwe producten of andere “businessmodels”. Winst maken komt pas op de tweede plaats. Corporate venturers investeren daarom in bedrijven die actief zijn in markten die buiten maar wel in de buurt van hun eigen markt liggen. Corporate venturers: wie ze zijn Typische corporate venturers zijn marktleiders in bv. - Technologie (ICT: Philips, Nokia, Intel; Life Sciences: DSM, Dow, BASF); - Telecommunicatie (Vodafone, Deutsche Telecom); - Consumentenproducten (Unilever, Nestlé); - Kapitaalgoederen (Siemens, General Electric). Een van de gemeenschappelijk kenmerken is dat ze beursgenoteerd zijn. Op de website van de European Venture Capital and Private Equity Association kun je onder de leden een aantal corporate venturers vinden (www.evca.com). Corporate venturers: wat ze zoeken Actieve corporate venturer Deze corporate venturers opereren als incubators en/of “seed”-capital investeerders. Ze zijn op zoek naar technologieën en ideeën van ondernemers vaak zowel binnen als buiten het concern. In eerste instantie is het doel om een technologie of idee te converteren in een zodanig bedrijf dat venture capitalists bereid zijn te investeren. Op langere termijn willen actieve corporate venturers (of liever gezegd het moederbedrijf) het volwassen en succesvolle bedrijf kopen. Daartoe houden zij een aandelenbelang voor de lange termijn, ook nadat andere investeerders zijn toegetreden. Het is dus belangrijk je te realiseren dat actieve corporate venturers meer investeren in de technologie of het idee dan in de persoon. Zij kunnen dit doen omdat zij zelf de mensen in huis hebben om technologieën of ideeën op de markt te introduceren. Dit is duidelijk anders dan de rest van de investeerders die meer investeren in mensen. Passieve corporate venturer De passieve corporate venturer investeert direct of indirect. Als zij direct in een bedrijf investeren partneren ze met investeringsmaatschappijen per bedrijf/deelneming. Dit type corporate venturer volgt zijn financiële partner zowel voorafgaande, tijdens als na afloop van de transactie, soms met uitzondering van de exit. Bij indirecte investeringen nemen corporate venturers deel in een fonds dat gemanaged worden door een investeringsmaatschappij. In het Angelsaksische taalgebied worden dit type een “fund of funds”-investeerder genoemd. Corporate venturers: hoe ze werken Actieve corporate venturer Je komt binnen bij een actieve corporate venturer via een investeringsmanager van de investeringsdochter of -afdeling. Ze kunnen snel besluiten nemen en doen het due diligence vooral intern want het moederbedrijf heeft genoeg mensen die technologieën of ideeën kunnen evalueren. De dealstructuur van actieve corporate venturers is ongecompliceerd: ze kopen aandelen van je bedrijf. Ze kunnen meer investeren mits je bepaalde doelen bereikt. Dit type corporate venturer staat erg dichtbij je, in goede tijden maar ook in slechte tijden. De actieve corporate venturer investeert voor de langere termijn (vanaf zo’n vijf jaar) en koopt je bedrijf bij succes. Naast geld geven actieve corporate venturers je de toegang tot het netwerk van de onderneming: technici, klanten, partners, kennis etc. Het vergroten van de geloofwaardigheid is wellicht de belangrijkste toegevoegde waarde van een corporate venturer. Passieve corporate venturer De intake van een passieve corporate venturer loopt altijd via de partners, een of meerdere investeringsmaatschappijen (venture capital of private equity). Dit type corporate venturer verwijst je dus door. Als een corporate venturer investeert in een fonds nemen ze plaats in de investeringscommissie. Deze commissie neemt de belangrijkste beslissingen over het geld van het fonds: investeren in een bedrijf of verkoop van de deelneming. Op deze manier kijken ze over de schouder de investeringsmaatschappij mee naar de bedrijven waarin het fonds investeert. Soms parachuteert de partner/investeringsmaatschappij een vertegenwoordiger van (het moederbedrijf van) de corporate venturer in de Raad van Commissarissen van deelnemingen waarin deze geïnteresseerd is om uiteindelijk te kopen. Als het goed gaat en soms zelfs als het misgaat met de onderneming waarin de corporate venturer geïnvesteerd heeft, koopt deze het hele bedrijf. Een corporate venturer is passief bij het vinden van exits voor een deelneming en blijft vaak betrokken bij de onderneming nadat de investeringsmaatschappij is uitgestapt. Conclusie Corporate venturers leveren ondernemers naast geld en geloofwaardigheid, marktkennis en netwerk. Zij investeren voor de langere termijn (> 5 jaar) tot enkele € 100k of meer dan € 5m. Corporate venturers investeren uit strategische overwegingen in bedrijven (soms zelfs alleen een technologie of idee) in markten die vlakbij de eigen markt liggen. Ze zijn actief en hands-on dan wel passief met als partner een investeringsmaatschappij. Vaak kopen ze de bedrijven waarin ze direct in investeren. Dit was mijn korte beschrijving van de zesde bron van geld voor ondernemers, corporate venturers. Ik stel jullie reacties erg op prijs. In mijn volgende column beschrijf ik de derde in de serie investeerders, investeringsmaatschappijen of participatiemaatschappijen onder de internationaal meer gangbare naam: venture capitalists.

Nou ja, niet zozeer Venture Capitalist, als wel "Business Angels" of Informal Investors. Er zijn veel manieren om daar aan te komen. Er zijn een paar honderd van dat soort investeerders in nederland. Het ligt er aan, of je er een weet te strikken. De cruciale vragen zijn: Hoe ga je geld verdienen en hoeveel. En hoe ga je geld uitgeven en hoeveel. Als de vehoudingen goed zijn en het verhaal is geloofwaardig, dan is de kans dat je een goede investeerder vind vrij groot. Ga je teveel geld uitgeven, te weinig geld verdienen of is je verhaal niet geloofwaardig, dan maak je vrijwel geen kans. Business Angels vind je ondermeer in de netwerken van Nebib, ABN-Amro en Rabo en een paar vrije jongens vind je hier: http://www.nebib.nl/gids/informals.html en hier: http://www.nebib.nl/gids/fondsen.html Als je een inschatting wil van je kans om pre-seed geld binnen te halen, moet je even aangeven, hoeveel je nodig hebt en waarvoor je het gaat gebruiken.

indien je bij een bank aanklopt, is het van groot belang de oorzaak en oplossing van je BKR registratie te vermelden. Als ze bij de analyse van je kredietvraag er achter komen, en dat doen ze toch wel, en je hebt het verzwegen, kan je het schudden. Je hebt dus wel degelijk kansen bij een bank, een BKR van 5K is echt niet zoveel. Een bemiddelaar die geld vraagt is niet altijd de beste oplossing en echt niet altijd nodig. Als je even zelf rondsnuffelt kan je zo tientallen business angels of venture capitalists vinden. die willen echt wel naar je propositie kijken. Succes.

Bedankt voor je input. Maar wat kunnen jullie als Business Angels dan betekenen voor een startende ondernemer. Hoe gaan jullie te werk, bekijken jullie eerst de haalbaarheid en gaan dan daarbij een geschikte investeerder zoeken? Ik heb ook geen idee hoe groot die groep investeerders is, zijn er veel mensen/ondernemers die zich storten op innovatieve en nieuwe concepten? Groet, alex

"FundingUtah.com is now in beta testing mode. Utah entrepreneurs can post their business summary and even have their own blog (about their startup company). Interested angel investors can learn about businesses that are seeking capital and can initiate contact with the entrepreneurs." Zie ook de site: http://www.FundingUtah.com Via Business Opportunities Weblog. Is dit misschien ook een interessant initiatief voor Nederlandse ondernemers?

Mijn vraag is als volgt; Vroeger waren er meerdere bijeenkomsten waar start ups, ondernemers in spe investeerders konden ontmoeten. Zelf ben ik ook bezig met het starten van mijn droom ;-) . Ik heb op de website van Nebib gekeken maar kan helaas niets vinden over komende bijeenkomsten etc... Zijn er wellicht nog andere bijeenkomsten? Hoor het graag. Alvast bedankt voor de moeite groet, alex

Hoi VC, Heb in de afgelopen jaren veel investeerders (VC's, business angels) zien presenteren en met ze gepraat. Mijn conclusie is dat vrijwel alle (ex) investeerders en succesvolle ondernemers op dezelfde manier denken. Daarom schrijf ik mijn columns en ben ik actief op higherlevel: opdat (potentiële) ondernemers investeerders gaan begrijpen en voorkomen dat ze elke keer dezelfde fouten maken. Wat mij betreft kunnen we deze excercitie regelmatig herhalen, ter lering en illustratie van bovenstaande bewering. Kost me wel wat tijd maar dat heb ik graag over voor het resultaat. Met vriendelijke groet, Ties

MOOOOOOIIII zo met die Hell's Angels vleugeltjes. Is dat ook op esthetische wijze te combineren met het "I power HL" buttontje uit mijn signature?

Volgens mij werkt HL juist wel.... -Veel van die inschrijvingen zijn ondernemers(in spe) met een aantal dringende vragen, deze worden beantwoordt door de die-hards van HL of toevallige voorbijgangers. Als de vragen beantwoord zijn gaan ze weer verder met ondernemen.... ;) -Een andere helft schrijft zich in, leest zich het apezuur en krijgt op die manier zijn/haar vragen beantwoord.... Probleem opgelost en geen noodzaak om verder berichten neer te zetten.... Een simpel concept, maar het werkt wel Ik zie HL daarom ook in de eerste plaats als een groot online ondernemers encyclopedie, waar je antwoorden in kan vinden en vragen om ze er in te zetten Pas op de tweede plaats (maar niet onbelangrijker) een plaats waar je kunt netwerken en mensen met kennis van zaken kunt vinden.... Op dit forum zijn als Die-hards aanwezig: -Website-bouwers -Mark(e)t(ing)onderzoekers -business angels -Internet-goeroe's -Juristen -Administratie-consulenten -Reclame-specialisten -etc etc.... Noem mij eens een forum of netwerk waar je al deze mensen vindt en zo direct contact kan krijgen?.... Volgens mij werkt HL goed, maar mag het promoten wel lekker doorgaan, want eigenlijk zou elke ondernemer dit supernetwerk/encyclopedie moeten kennen.....

Ja, het is mijn insziens één van de aspecten die de Nederlander belet de beste ondernemers ter wereld te zijn. In de Angel Saksische landen leer je op de lagere school al debatteren. Hier in Nederland zijn er maar weinig ondernemers die op soepele wijze hun plan kunnen verdedigen bij een klant, bank of investeerder.

Beste Nils, Hoewel ik best lappen tekst heb besteld, wilde duidelijk maken dat er altijd 2 kanten zijn. Je kan nooit de schuld helemaal schuiven aan 1 partij. Ik heb de schuld aan mijn kant verwoordt namelijk ik wil mijzelf niet aanpassen en leugens verkopen. Uit de Quote Venture Capital gids heb ik maar enkele aanbieders gevraagd. Er moest staan dat ze participeren in start ups en dat de branche niks uitmaakt. En die overige punten slaan ook niet op mij. Nou de schuld aan de investeerders kant, je wordt teveel beoordeeld als een massa. Ook in dit geval hoewel ik met oprecht jouw inbreng waardeer en verwijzing. Lijkt het alsof je mij meteen in die groepje plaats die geen investering kan vinden om de normale beweegredenen. We wijken nu beetje af, maar het begon met de kern over een kleine fonds. Ik vind het een hele goede idee, want het lijkt erop dat Hendrik elke aanvraag meer als een individu wilt beoordelen. Immers elke geval is anders en er zijn mensen die het anders beweren. De laatste jaren zijn de meeste participaties in nieuwe innovatieve bedrijven gewoon mislukt. Vooral investeringen in nieuwe innovatieve bedrijven van een half tot 2 miljoen euro gaan stelselmatig de mist in. Daar hadden en hebben de investeerders dus geen zin in. Ik heb die lijst al opgesomd. Het is heel begrijpelijk, maar waren die nieuwe innovatie ondernemingen niet voornamelijk iets met IT? En voornamelijk bedacht door de gevestigde orde die iets meeneemt van de bedrijf waar hij veel ervaring heeft opgedaan. De kracht van een ondernemer of investeerder mijns inzien (ik kom nu ook in herhaling) is de vaardigheid hebben om in te zien of iets potentie heeft ondanks dat je daar geen ervaring en affiniteit heeft. Zolang dit ontbreekt en beschikbare ondernemingen investeren in allemaal soortgelijke concepten, bestaat de risico dat veel falikant de mist ingaan. Om maar te zwijgen van bepaalde kansen dat aan je neus voorbij gaan. Zo doen de Oostenrijkse banken zeer goed in Oost Europa en hebben de Nederlandse banken hun slag gemist. Red Bull is ook een geval apart en zo is Geox en Sony die Apple en zijn Ipod groot liet worden en zo zijn er nog tig voorbeelden van missers. Ik begrijp dat er duizenden aanvragen binnenkomen bij participatie instanties etc en daar zitten veel van hetzelfde tussen en veel die snel denken rijk te worden, ook mee eens. Alleen ik heb vaak meegemaakt dat een instantie bij voorbaat al kansloos acht om investering voor mij te vinden. Een voorbeeld van een een hele grote organisatie. Deze denkt dat er geen investeringen te vinden zijn, omdat niemand als interesse mijn branche opgegeven heeft. Bijdehand zoals ik ben barstte ik los over de moeilijke toetreding etc etc en dat de gevestigde orde niet staan te juichen om toetreding van iemand in de branche en de heutemeteut en ik vraag deze man direct hoewel aanvragen hij in deze branche in de afgelopen 5 jaar heeft ontvangen. Zijn antwoord is 1 en ik was nummer 2. Het geld moet dus komen van een vermogend persoon die zijn sporen heeft verdiend in een andere branche. Zolang de participatiemaatschappij niet eens de moeite wilt doen om eerst te vragen of de ingeschreven angels interesse heeft in mijn branche is het onmogelijk voor mij om in contact te komen met die 5% van de 5%. Vraag en aanbod er wordt weinig participaties in mijn branche aangeboden dus er is ook weinig vraag. Voor een grote gedeelte is de vraag omdat de mensen geen benul hebben hoe ze kunnen toetreden. Tuurlijk ik ben ook schuldig dat ik niks kan vinden, want ik wil niet leugens gaan verkopen. Ik heb liever dat ik goed start of niet dan even starten en dan zien we wel.

@ties quote: @ Edo: in jargon is een “fonds” slechts een pot geld en zegt niets over de investeerder(s). Zo is een pot met geld van een business angel meestal alleen van deze persoon en niet van derden. Slechts venture capitalists werken met fondsen van verschillende, meestal institutionele beleggers. end quote Vanuit die definitie zijn er dus effectief honderden fondsen beschikbaar bij business angels en hoeven er ook geen nieuwe fondsen meer opgericht te worden. namens de fonds-manager Edo ;)

Hoi Hendrik en mede-HLers, Bedankt voor je leuke vraag Hendrik en er is al enige discussie geweest waar ik me totnogtoe heb uitgehouden. Wat mij betreft zijn er twee aspecten aan deze vraag: vanuit de ondernemer en vanuit de investeerder. Vanuit de ondernemer De ondernemer is voor, vanzelfsprekend is hij of zij voor! Ook op vraag of er geld nodig is krijg je een bevestigend antwoord. Ondernemers zijn altijd op zoek naar geld en een dergelijk fonds zou ondernemers hiervoor extra mogelijkheden geven. Vanuit de investeerder Het belangrijkste probleem voor een investeerder is de verhouding tussen het risico en het rendement. Ondernemers die kleine bedragen vragen zijn in een erg vroege fase van de ontwikkeling van hun bedrijf. Daarmee is het risico van falen relatief hoog. Alleen investeerders met veel kennis en ervaring in de betreffende markt zijn in staat te beoordelen in hoeverre hier tegenover het bijbehorende hoge rendement realistisch is. Heel veel investeerders, zowel business angels als venture capitalists hebben zijn via het grote aantal faillissementen van veel van hun “early stage” deelnemingen door schade en schande wijs geworden. Bijkomende problemen bij kleine investeringen zijn: - Vrijwel onmogelijk om externe partijen inschakelen zoals advocaat (voor onderlinge overeenkomsten) of accountant (voor due diligence). Je bent nl. dan snel op forse bedragen t.o.v. je investering. Het feit dat je dit niet kunt doen verhoogt je risico nog meer. - Vervolginvesteringen zijn niet mogelijk waardoor je belang in geval van succes erg snel verwatert. Als je belang in het bedrijf te klein wordt heb je weinig tot geen invloed meer. - De hoeveelheid tijd die je erin moeten steken om het bedrijf van de grond te krijgen is groter naarmate het bedrag kleiner is. Die tijd moet je ervoor vrijmaken. Dit zijn de redenen dat er zo weinig professionele partijen in early stage bedrijven investeren. Met vriendelijke groet, Ties @ Edo: in jargon is een “fonds” slechts een pot geld en zegt niets over de investeerder(s). Zo is een pot met geld van een business angel meestal alleen van deze persoon en niet van derden. Slechts venture capitalists werken met fondsen van verschillende, meestal institutionele beleggers.

In mijn vorige column beschreef ik de karakteristieken van venture capitalists en wie ze zijn. In dit tweede deel ga ik in op wat venture capitalists zoeken, in het derde deel en laatste deel, hoe venture capitalists werken. Venture capitalists: wat ze zoeken Private equity Het is belangrijk je te realiseren dat ruim 90% (!) van het geld dat venture capitalists jaarlijks aantrekken bestemd is voor volwassen ondernemingen. Bedrijven met bewezen producten en markten met een omzet vanaf zo’n € 50m. Dit type investeringen heet in jargon private equity. Buy-outs zijn verreweg het belangrijkste deel van private equity. Ervaring wijst uit dat van alle mogelijke transacties van venture capitalists buy-outs het hoogste rendement opleveren. Enige jaren geleden beweerde dan ook een van de “godfathers” van venture capital in Nederland dat “buy-outs release entrepreneurship”. Onder buyouts vallen de volgende vormen: MBO (management buy-out): de huidige manager of het management team koopt het bedrijf dat zij leidt van het moederbedrijf; MBI (management buy-in): een nieuw management team koopt het bedrijf; LBO (leveraged buy-out): de buy-out wordt vooral gefinancierd met leningen (in jargon “leverage”); IBO (investors buy-out): met name de investeerders kopen het bedrijf; BIMBO (buy in management buy-out): een combinatie van een MBO en een MBI waarbij extern en bestaand management samen het bedrijf kopen. Bij het investeren in volwassen bedrijven hebben de meeste venture capitalists geen voorkeur voor bepaalde markten (A) maar zoeken ze bedrijven waarbij ze een rendement op hun investering van 20-30% kunnen maken (B). A) Geen marktspecialisatie In private equity specialiseren venture capitalists zich niet in bepaalde markten maar investeren wel bij voorkeur in markten die zij kennen en / of contacten hebben. Enerzijds maakt dit netwerk de due diligence naar de achtergronden van het bedrijf en het management team eenvoudiger. Anderzijds weten soms alleen industrie ingewijden bepaalde markttendensen en daarmee de echte reden van verkoop van een bedrijf. Dit laatste is een van de valstrikken voor venture capitalists bij het investeren in volwassen bedrijven. B) Rendement Zoals ik eerder aangaf is het doel van de venture capitalist rendement. Inherent aan investeren in niet-beursgenoteerde bedrijven is het relatief hoge risico ten opzichte van bv. kopen van beursgenoteerde bedrijven, vastgoed of obligaties. Bij private equity investeren venture capitalists niet als het verwachte rendement lager is dan 20%. Bij een investering van € 10m betekent dit na vier jaar een opbrengst van € 20m. Om dit rendement te realiseren gaat het voor de venture capitalist om drie zaken: 1. Financial engineering 2. Buy and build 3. Verkoop 1. Financial engineering Financial engineering is het optimaliseren van de balans en resultatenrekening van het bedrijf. Het is gericht op het creëren van cash ter vermindering van bancaire leningen of ter verlaging van de investering van de venture capitalist (in jargon: “exposure”). Hierbij gehanteerde instrumenten zijn “sale and lease back” van activa, factoring van debiteuren, “outsourcing” van activiteiten, het aantrekken van leningen om met de cash het eigen vermogen terug te brengen (in jargon “leveragen”) etc. 2. Buy and build “Buy and build” is vaak de volgende stap in het proces met als doel het marktaandeel van het bedrijf te vergroten, meestal door andere bedrijven te kopen. Grotere bedrijven met een hoog marktaandeel zijn relatief meer waard (in jargon: een hogere koers/winst verhouding). De venture capitalist stelt daartoe zijn netwerk ter beschikking in combinatie met zijn kennis van het kopen en verkopen van bedrijven. Vaak is de venture capitalist ook bereid extra kapitaal te investeren. 3. Verkoop Venture capitalists zijn tijdelijk bij een bedrijf betrokken, evenals business angels en corporate venturers (NB. Ook de corporate venturer want het moederbedrijf koopt de deelneming). In private equity is het doel de onderneming relatief snel weer te verkopen (in jargon “exit”) soms al na één jaar en maximaal na zo’n vijf jaar. Venture capitalists zijn minder geïnteresseerd in tussentijdse uitkeringen als dividend, rente of fee’s. Venture capitalists verkopen bij voorkeur het bedrijf waarin zij deelnemen aan een andere onderneming bv. een concurrent of andere geïnteresseerde derde (in jargon “trade sale”) maar in private equity is tegenwoordig een beursintroductie weer een optie (in jargon “IPO” of “initial public offering”). Het beursklimaat voor grote ondernemingen is zodanig verbeterd dat er weer gedacht kan worden aan een beursintroductie. Verkoop van alleen het minderheidsbelang van de venture capitalist is niet gewenst want bedrijven zijn meer waard als alle aandeelhouders verkopen. Venture capital Slechts een klein deel van het door venture capitalists aangetrokken kapitaal investeren ze in kleine of “jonge” ondernemingen, in jargon venture capital. Bij jonge ondernemingen is het onduidelijk of er voor een product een markt is. Voorbeelden van venture capital zijn seed, start-up of ander early stage kapitaal. Uit cijfers van de NVP (Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschappijen, www.nvp.nl) blijkt dat in 2003 € 1,1 mld. werd geïnvesteerd door venture capitalists waarvan 7,4% of ruim € 8m in bedrijven in de seed en start-up fase. In 2002 was het aandeel van venture capital nog 14% of € 18,7m (van € 1,3 mld.) en in 1999 op het hoogtepunt van de “dotcom” hype 20% of bijna € 31m (van € 1,5 mld.). Bij het doen van early stage investeringen zoeken venture capitalists naar markten met sterke groeimogelijkheden (A), bedrijven die geleid worden door ervaren ondernemers (B) en een verwacht rendement op hun investering van 40-50% ©. A) Wereldwijde lege groeimarkten Venture capitalists zijn op zoek naar bedrijven in grote, sterk groeiende, wereldwijde niche markten die nog relatief leeg zijn dus zonder veel concurrenten. Daarom focussen early stage venture capitalists zich op technologiemarkten zoals ICT (Informatie en Communicatie Technologie) en Life Sciences (zoals biotechnologie) want juist die bestaan nog niet zo lang en moeten nog ontwikkeld worden. Bij venture capital investeren venture capitalists als ze het idee hebben dat het bedrijf uit kan groeien tot een topper. Bij ICT investeren venture capitalists in bedrijven die over 3 tot 5 jaar een verwachte omzet hebben van ca. € 100m. Bij Life Sciences waar de periode van R&D langer is moet over 7 tot 10 jaar een omzet van € 100m haalbaar zijn. Reden dat venture capitalists ondanks die langere periode toch in Life Sciences investeren is dat bij succes de marges en/of groei van bedrijven in Life Sciences hoger zijn dan in ICT. B) Ervaren ondernemers Bij het investeren in jonge bedrijven doen venture capitalists bij voorkeur zaken met ondernemers die zich bewezen hebben. Ervaren ondernemers met focus en de ambitie om het bedrijf snel te laten groeien. Ondernemers die succesvol geweest zijn falen minder vaak, weten wat het is om iets uit niets te creëren en kunnen dat ook met andere producten en/of in markten. In 2001 na de Internethype verwoordde een investeringsmanager dit als volgt: “Ik doe het niet meer! Ik investeer niet meer in beginnende ondernemers! Ik weiger te betalen om anderen te laten leren wat ondernemerschap is”. Indien je als beginnend ondernemer met een technologie toch venture capitalists wilt aantrekken heb je twee mogelijkheden: eerst bewijzen dat je kunt ondernemen (o.a. door omzet te genereren) of partneren met een ervaren ondernemer. C) Rendement Naarmate de grootte van het bedrijf afneemt neemt het risico van falen toe: kleine bedrijven gaan vaker failliet dan grote. In de financiële wereld moet deze verwachte toename van het risico worden gecompenseerd door een hoger verwacht rendement. Een verwacht rendement van 50% betekent bij een investering van € 1m een opbrengst van € 5m na vier jaar. Om dit rendement te trachten realiseren gaat het bij venture capital om twee zaken: 1. Groei 2. Verkoop 1. Groei Het belangrijk dat je beseft dat venture capitalists slechts groei financieren ofwel marketing en verkoop. Enigszins kort door de bocht redeneren venture capitalists als volgt: overheden financieren productontwikkeling, banken vaste activa en werkkapitaal terwijl investeerders marketing en verkoop financieren. Venture capitalists gaan zelfs zover dat ze willen dat je je onderneming zodanig opzet en inricht dat je snel kunt groeien. Niet alleen worden snelle groeiers hoger gewaardeerd maar venture capitalists zijn ook van mening dat “de aanval de beste verdediging is”. Met andere woorden je competitief voordeel verdedigen en je concurrenten uitschakelen doe je door snel te groeien. Besef wel dat een groot gevaar van een snelle groei is dat als je omzet om een of andere reden tegenvalt, de omschakeling een zware klus is. 2. Verkoop Zoals gezegd venture capitalists investeren tijdelijk. Bij venture capital willen ze 5 tot 7 jaar bij een onderneming betrokken blijven. Na die periode moet het bedrijf verkocht worden aan een concurrent of geïnteresseerde derde. In dit geval, bij een “trade sale” dus, “cashen” alle aandeelhouders in één keer. Een beursintroductie is in het huidige beursklimaat voor kleine en middelgrote ondernemingen onwaarschijnlijk. Tevens duurt het vaak lang voordat de venture capitalist zijn totale belang verkocht heeft vanwege lock-up periode of prijsbederf bij groot aanbod van aandelen etc. Ook bij venture capital is verkoop van alleen het minderheidsbelang van de venture capitalist niet gewenst. Management Voor venture capitalists in zowel private equity als venture capital is de “bottom-line” van elke investering het management. In private equity zijn venture capitalists op zoek naar gebalanceerde management teams die bedrijven kunnen uitbouwen, in venture capital naar ondernemers die bedrijven kunnen opbouwen. Venture capitalists investeren slechts dan als ze het vertrouwen hebben dat het management dit daadwerkelijk kan. Investeren is een kwestie van vertrouwen tussen venture capitalist en management dus vertrouwen tussen mensen. De opbouw van dit vertrouwen is relatief eenvoudig als beide partijen dezelfde achtergrond hebben: geboren in hetzelfde land of regio, dezelfde taal spreken etc. Indien venture capitalists de enige (lokale) investeerder zijn (in jargon “lead-investor”) investeren zij in bedrijven in hun eigen regio, land of cultuur. Er zijn geen crossborder investeringen zonder dat er tenminste één lokale partij bij betrokken is. Zie ook onder “syndicaten” in mijn volgende column. Dit zijn mijn ideeën over wat venture capitalists zoeken. Ik stel jullie aan- en opmerkingen op prijs. In mijn volgende column beschrijf ik hoe venture capitalists werken.

Hoi Geron, Je kunt ook mijn column over business planning lezen. Onderstaand de link naar het eerste deel: https://www.higherlevel.nl/forum/index.php?board=25;action=display;threadid=2261 Voordat je daadwerkelijk partijen voor extra kapitaal gaat benaderen raad ik je ook aan om een diepgravend onderzoek te doen naar de financiële wereld zoals banken, business angels, corporate venturers en venture capitalists. Met vriendelijke groet, Ties

Dat is goed om te horen. Nu zit ik echter met het volgende: wat te doen om naast financiering ook kennis binnen te halen? Dus niet kennis die via duurbetaalde juristen en accountants 'te koop' is, maar praktijkervaringen van participanten (in dit geval business angels) die bereid zijn ook mee te denken en ideeën te opperen, of hun naam aan een bepaald concept willen verbinden? Ik stel deze vraag naar aanleiding van mijn oproep in de rubriek Vraag & Aanbod (Participatiepartners).