Ties [r.i.p.]

Nederland is de laatste twee jaar, absoluut gezien de derde van Europa (na Engeland en Zweden) bij het aantrekken van kapitaal door venture capitalists. In tegenstelling tot in Engeland stijgt in Nederland het aangetrokken kapitaal vanaf 2001.

Ondanks dat er de laatste jaren meer geïnvesteerd wordt dan aangetrokken hebben venture capitalists nog geld om te investeren.

De laatste drie jaar stijgt het jaarlijks geïnvesteerde kapitaal terwijl early stage venture capital constant blijft.

Het aangetrokken kapitaal is de laatste drie jaar min of meer constant.

Hoi mede-HLers, Aangehecht aan deze post zoals beloofd een aantal statistieken over de Europese venture capital industrie. Met vriendelijke groet, Ties

Hoi mede HLers, Onderstaand een link naar een onderzoek van de belangenvereniging van venture capitalists in Europa, de EVCA over de mate waarin venture capitalists banen creëren. Je kunt hier verder lezen of hier een Duitse, Franse of Spaanse versie d/l. Mijn conclusie is dat venture capital meer banen schept dan private equity (60-40) terwijl venture capital historisch gezien slechts 40% van de investeringen (87m van 215m vanaf 1995). In 2004 was het VC gedeelte zelfs maar 28%. Dit is de reden dat veel Europese overheden venture capital stimuleren. Overigens hanteert de EVCA een andere definitie van venture capital dan die van mij. Volgens de EVCA zijn alle deals zijnde geen buy-out, venture capital. Ben trouwens benieuwd wat het aantal banen zou zijn als hetzelfde onderzoek verricht zou worden bij business angels. Nils, zou dat een project voor jou zijn? Met vriendelijke groet, Ties NB. In een volgende post zal ik enige grafieken over private equity en venture capital publiceren.

Hoi Ramon, Jazeker willen investeerders "harde" realistische cijfers en elke onderbouwing van je cijfermateriaal vergroot je geloofwaardigheid. Toch beseffen investeerders dat de toekomst onzeker is en juist dat is het moeilijke van het vak investeren: kijken in de toekomst. Het advies is al eerder gegeven door Edo en je meldde dat je het al gedaan had. Ik raad je aan toch nog eens aan het hoofdstuk cashflow uit mijn serie artikelen over businessplanning tte lezen en aansluitend het eerste deel uit die over de investeerder. Met vriendelijke groet, Ties

Hoi Vrolijkje, Bedankt voor je vraag, denk dat meer ondernemers met dit soort vragen rondlopen. Ik raad je aan eerst eens mijn column over sponsers te lezen en vervolgens deze eerdere discussie hier op higherlevel. Als je daarna nog vragen hebt kun je ze gerust stellen. Overigens raad ik jou en alle posters op ons fantastische forum aan om eerst te zoeken en dan te doen. Gebruik dus eerst de zoekfunctie voordat je een vraag stelt. In dit geval zocht ik op "barter" met bovenstaande discussie als resultaat. Met vriendelijke groet, Ties

Hoi Ramon, Vervolgens lees je eerst dit bericht van Nils de Witte: Hier inclusief de hyperlinks. Mijn advies: 1. Gooi deze brief in de prullenbak 2. Start met je bedrijf inclusief klanten werven 3. Maak een businessplan 4. Onderzoek de financiële wereld 5. Benader een investeerder persoonlijk. Succes! Met vriendelijke groet, Ties

Hoi ZZP, Hartgrondig met je eens! In het begin zijn de eerste drie prioriteiten verkoop, verkoop en verkoop! Al het andere komt pas nadat je een positieve cashflow of zelfs winst hebt. Reusje voor jou! Met vriendelijke groet, Ties

Waar dan nog bij komt dat investeerders je altijd net zo lang laten wachten tot je geld op is en je geen kant meer op kunt. En dan komen ze terug op eerder gemaakte afspraken, ze weten dat je toch niet meer terug kunt. Dat is me twee keer gebeurd. Bijvoorbeeld. op de middag voordat alle contracten worden getekend belt de investeerder op en zegt "we willen 2% meer belang voor ons geld". Ze weten dat je inmiddels maximaal rood staat bij de bank en dat je morgen de salarissen moet betalen. Tweede keer ging het nog erger. Dus zorg dat je drie ijzers in het vuur hebt, dat je drie verschillende term sheets hebt, bij voorkeur zonder dat ze het van elkaar weten, en hou je poot onder alle omstandigheden stijf. En dan, plan het goed, praat met ondernemers die het traject al meerdere keren hebben doorlopen. Luister niet naar adivseurs, die zijn niet hun bedrijf kwijt als het mislukt. dagdag Christine Hoi Christine, Jammer dat je zulke slechte ervaringen hebt met investeerders. Ik kan je echter verzekeren dat ikzelf, in de ruim 10 jaar dat ik een actieve investeerder was, dit soort praktijken nooit gedaan heb. En ja, ook in de wereld van de investeerder heb je boeven en boefjes maar dit geldt ook voor entrepreneurs. Ik kan je genoeg voorbeelden geven van entrepreneurs die investeerders opgelicht hebben. Daarom is het zo essentieel dat beide partijen, ondernemers èn investeerders referenties van de ander natrekken: zie mijn artikel "Over business devils en andere oplichters" en over het due diligence proces van investeerder, het derde deel van mijn artikel over venture capitalists. Waar je wel voor op moet passen is, dat je de investeerder nodig hebt ofwel dat je failliet gaat als er geen geld op tafel komt. In dat soort gevallen kan je gesqueezed worden. Eén van mijn stellingen luidt dan ook: "De beste uitgangspositie om geld aan te trekken is als je het niet nodig hebt (om te overleven)". Met weglating van het gedeelte tussen haakjes is dit tevens een one-liner hier op higherlevel. Je advies van drie termsheets lijkt me onhaalbaar. Ten eerste kost het eenvoudigweg veel te veel tijd om met drie investeerders te onderhandelen. Veel entrepreneurs hebben al te weinig tijd om met één investeerder alles door te spitten. Niet voor niet gebeurt het regelmatig dat de prestaties van het bedrijf tegenvallen direct nadat de investeerder de aandelen gekocht heeft. Ten tweede is eerlijkheid onontbeerlijk in de verhouding tussen entrepreneur en investeerder. Je gaat voor een groot aantal jaren met elkaar in zee. Als één partij er achter komt dat de ander niet eerlijk geweest bent is het einde. Je kunt het vergelijken met een huwelijk. Ten derde is de wereld van investeerder klein. Veel investeerders praten met elkaar waardoor de kans dat ze er achter komen aanzienlijk is. En als ze dat doen zit je met lege handen. Het eerste deel van je laatste advies is uitstekend. Praten met ondernemers die het traject achter de rug hebben is erg goed. Niet luisteren naar adviseurs lijkt me zinloos dan kan je ze beter niet inhuren. Wel moet je altijd kritisch zijn en hun adviezen niet zo maar opvolgen. Met vriendelijke groet, Ties

Hoi BVO, Deze vragen komen erg vaak aan de orde. De laatste nog heel recent @ https://www.higherlevel.nl/forum/index.php?board=15;action=display;threadid=9350. Lees eens mijn artikelen over business angels en venture capitalists hier op higherlevel (onder menu, extra en columns) of op mijn website (onder news en articles). Met vriendelijke groet, Ties

Hoi Nico, Begrijp het: je hebt oude vandalen en jonge vandalen. LOL! Met vriendelijke groet, Ties

Hoi Jeroen, Bedankt voor dit leuke artikel! Ben ik het mee eens! In feite bedoelde Graham hiermee actieve corporate venturers . Met zijn belangrijkste conclusie echter dat venture capitalists management in staat moeten stellen om tussentijds te cashen, ben ik het niet zo eens. Het probleem ervan is een kwestie van motivatie en drive: als je veel geld op de bank hebt staan ben je minder geneigd om tot het uiterste te gaan. De sleutel tot succes is vaak gedreven entrepreneurs die juist tot het uiterste moeten gaan want entrepreneurship is balancing on a rasor's edge. Venture capitalists kunnen m.i. wel managers in staat stellen om een klein deel voor exit te cashen maar vooral niet te veel. De exacte hoogte daarvan verschilt per persoon. Met vriendelijke groet, Ties

Hoi Nico, Bedankt voor deze uitstekende vraag! De onbekendheid van entrepreneurs met de mogelijke lengte van het investeringstraject is vaak een bron van ellende, zowel voor entrepreneurs als management teams. Bij venture capital, early stage transacties dus, kan het één tot anderhalf jaar duren voordat een venture capitalist het geld overmaakt in ruil voor aandelen in het bedrijf. Bij private equity of later stage, volwassen onderneming beslissen venture capitalists vaak sneller maar toch niet snel binnen een half jaar. Een goede investeerder haast zich niet en laat zich ook niet opjagen. Ze zijn bang om van “goed” geld “slecht” geld te maken ofwel, in het Angelsaksische jargon van de investeerder “throwing good money after bad money”. De nachtmerrie van elke investeerder is dat het bedrijf failliet gaat vrijwel direct nadat investeerder zijn of haar geld investeerde. Bovendien weten ervaren investeerders dat het eenvoudig is om geld te investeren maar erg moeilijk om het met winst terug te krijgen. Daarom nemen ze de tijd om uit te zoeken of het daadwerkelijk een goede investering is. Dit onderzoek heet in jargon “due diligence”. Voor een uitgebreide beschrijving van dit due diligence verwijs ik graag naar het derde deel van mijn serie artikelen over venture capitalists. Business angels of informal investors beslissen vaak sneller dan venture capitalists. Enerzijds omdat zij verstand hebben van de markt van de entrepreneur, zij zijn er vaak jaren in actief geweest en anderzijds omdat zij vaak slechts aan één persoon verantwoording over hun investeringsbeslissing hoeven af te leggen: hun partner. Snelle beslissingen zijn een reden waarom het bij business angels vaker misgaat dan bij venture capitalists. Ik geloof daarom in zgn. Business Angels Investment Clubs waar meerdere informals met elkaar vooraf over investeringen discussiëren. Het is dus zaak om zo in een zo vroeg mogelijk stadium en liefst informeel met mogelijke investeerders te praten. Dan leren ze jou en je bedrijf kennen en, erg belangrijk, jij hen! Dit betekent netwerken, erg veel netwerken, liefst op plaatsen waar investeerders ook komen. Als je als entrepreneur of management teams je bewust bent van de mogelijke duur van het traject en ook daarop anticipeert, toon je aan dat je hebt voorbereid. Investeerders waarderen dit waardoor je je kansen op het verkrijgen van een investering vergroot. Met vriendelijke groet, Ties

Hoi Hendrik en mede-HLers, Bedankt voor je leuke vraag Hendrik en er is al enige discussie geweest waar ik me totnogtoe heb uitgehouden. Wat mij betreft zijn er twee aspecten aan deze vraag: vanuit de ondernemer en vanuit de investeerder. Vanuit de ondernemer De ondernemer is voor, vanzelfsprekend is hij of zij voor! Ook op vraag of er geld nodig is krijg je een bevestigend antwoord. Ondernemers zijn altijd op zoek naar geld en een dergelijk fonds zou ondernemers hiervoor extra mogelijkheden geven. Vanuit de investeerder Het belangrijkste probleem voor een investeerder is de verhouding tussen het risico en het rendement. Ondernemers die kleine bedragen vragen zijn in een erg vroege fase van de ontwikkeling van hun bedrijf. Daarmee is het risico van falen relatief hoog. Alleen investeerders met veel kennis en ervaring in de betreffende markt zijn in staat te beoordelen in hoeverre hier tegenover het bijbehorende hoge rendement realistisch is. Heel veel investeerders, zowel business angels als venture capitalists hebben zijn via het grote aantal faillissementen van veel van hun “early stage” deelnemingen door schade en schande wijs geworden. Bijkomende problemen bij kleine investeringen zijn: - Vrijwel onmogelijk om externe partijen inschakelen zoals advocaat (voor onderlinge overeenkomsten) of accountant (voor due diligence). Je bent nl. dan snel op forse bedragen t.o.v. je investering. Het feit dat je dit niet kunt doen verhoogt je risico nog meer. - Vervolginvesteringen zijn niet mogelijk waardoor je belang in geval van succes erg snel verwatert. Als je belang in het bedrijf te klein wordt heb je weinig tot geen invloed meer. - De hoeveelheid tijd die je erin moeten steken om het bedrijf van de grond te krijgen is groter naarmate het bedrag kleiner is. Die tijd moet je ervoor vrijmaken. Dit zijn de redenen dat er zo weinig professionele partijen in early stage bedrijven investeren. Met vriendelijke groet, Ties @ Edo: in jargon is een “fonds” slechts een pot geld en zegt niets over de investeerder(s). Zo is een pot met geld van een business angel meestal alleen van deze persoon en niet van derden. Slechts venture capitalists werken met fondsen van verschillende, meestal institutionele beleggers.

Hoi Nils, Ik weet dat het je stokpaardje dat VC's niet in seed/eerste rondes zouden investeren maar je hebt alleen gelijk als het gaat om bedrijven in de ICT. In Life Sciences zoals biotechnologie en farma is dat duidelijk anders. Zie deze nieuwsbrief van Tornado Insider. Speciaal wil ik onderstaande tekst eruit lichten: Met vriendelijke groet, Ties

Hoi Christine, Graag wil je feliciteren want je hebt mijn vooroordeel weer bevestigd: Nederlandse ondernemers hebben maar weinig zelfkritiek. Ook heb je in anderhalve pagina de vooroordelen van de meeste ondernemers in Nederland over venture capitalists of participatiemaatschappijen weer eens bevestigd. Het is niet dat ik het helemaal niet met je eens ben maar mi.i. ga je wat kort door de bocht. Goed, genoeg ongenuanceerdheid! Ik wil toch wat specifieker zijn in mijn antwoord. Ondanks al je kritiek op de Nederlandse VC-wereld heb je dus toch een venture capitalist in Nederland gevonden die in je gelooft. Hier spreek je jezelf tegen: als het zo eenvoudig is dan heb je ook geen geld nodig. Ik geloof trouwens niet dat geld een bottleneck is om te groeien maar geld kan wel de snelheid vergroten waarmee je kunt groeien. Bestaat dat trouwens “een beetje geld”. Goed werk! Ben erg benieuwd of je die buitenlandse investeerder daadwerkelijk binnenhaalt en of je, als het onverhoopt tegenzit nog steeds tevreden bent. Hoezo? Ga je je BV omzetten in een Ltd.? Dank niet dat je Nederlandse (potentiële) klanten dat leuk vinden en je buitenlandse investeerder dus ook niet. Bovendien is EZ helemaal niet geïnteresseerd om een technologie in Nederland te houden. Overheden houden wel graag bedrijven in hun land maar het maakt ze niet uit of die binnenlandse of buitenlandse aandeelhouders hebben. Graag haal ik nog even een quote aan van de venture capitalist die in Skype investeerde: “While the technological key to Skype’s success was the ease with which the software could be downloaded, this only partly explains the speed with which the company scaled up. Tulszcz says it was as much about understanding customer needs as the technology’s accessibility.” “We didn’t know that the technology would work, but we knew that Zennström and Friis had a great understanding of what people want. The idea is straightforward, but their strength is that they are phenomenal at marketing a product. Even when Skype had no customers or revenue, the web site felt like it belonged to a huge multinational.” Toch geef ik je gelijk in je constatering dat Nederlandse venture capitalists niet in-house beschikken over ervaren entrepreneurs met verstand van technologie. Dit geldt trouwens voor bijna alle venture capitalists in continentaal Europa, in tegenstelling tot VCs in Amerika. Dit heeft onder meer te maken met de relatieve onvolwassenheid van de venture capital industrie in Europa. De meeste Nederlandse en andere Europese venture capitalists kunnen daardoor minder risico nemen en investeren dus in een later stadium dan Amerikaanse VCs. De oplossing voor dit probleem gaf jezelf al aan in een eerdere post: Quote Merkava Unquote Merkava Quote Christine Unquote Christine Als laatste zou ik graag je mening willen hebben op mijn artikelenserie over venture capitalists hier op higherlevel (in het hoofdmenu onder extra en dan columns) of in een document gebundeld op mijn website (op mijn homepage of onder news en dan articles). Met vriendelijke groet, Ties

Hoi Christine, Wil toch nog even reageren op bovenstaande opmerkingen. Ik neem aan dat je met de investeerders over wie je het hebt, venture capitalists of participatiemaatschappijen bedoelt. - Venture capitalists investeren in ondernemers met bedrijven die producten verkopen. De enige criteria die zij hierbij hanteren is dat het product een competitief voordeel heeft dat op termijn de wereldmarkt kan veroveren. - Start- en groeikapitaal aantrekken was niet makkelijk, is niet makkelijk en zal ook nooit makkelijk zijn, voor geen enkel bedrijf of deze nu diensten of producten verkopen. Een ondernemer moet de juiste investeerder vinden en dit is een kwestie van netwerken en doorzetten. De juiste investeerder is echter slechts zelden een venture capitalist (zie mijn vorige opmerking) - Venture capitalists investeren wel degelijk in bedrijven die al winst maken en daardoor een beperkt risico en upside hebben. Dit heet private equity waarbij ze investeren in volwassen, grotere ondernemingen. De reden dat zij dit niet in kleine ondernemingen doen is dat het risico dat ze dan lopen te hoog is gezien het beperkte upside. De meeste venture capitalists hebben namelijk geen diepgravende kennis en ervaring van markt van de bedrijven waarin zij investeren. Als zij dat wel heeft (een snel groeiend type venture capitalist die ik niche VCs noem) staat het geld dat zij investeert slechts voor een beperkte termijn tot haar beschikking. Institutionele investeerders willen binnen 10 tot 15 jaar hun geld terug waardoor je dus geen tijd hebt om in kleine bedrijven die winsten maken te investeren. Bedrijf heel succesvol maken, voor veel geld verkopen, en zelf een investeerder worden. dagdag Christine Je hebt helemaal gelijk want business angels hebben wèl diepgravende kennis van de markten waarin zij investeren. Zij waren er meestal jarenlang in actief en hebben daar ook een netwerk opgebouwd. Hierdoor kunnen zij wel in kleine bedrijven die winst maken investeren. Dat is de situatie in Amerika en daar groeien we in Europa langzaam maar zeker naar toe (John de Mol, de jongens van Skype). Mijn stelling is dan ook dat naarmate een investeerder over meer marktkennis en ervaring beschikt hij eerder bereid is om early stage investeringen te doen. Ondernemers moeten dan ook op zoek gaan naar investeerders met marktkennis en ervaring. Met vriendelijke groet, Ties

Hoi Callan. Intertrade Cosmetics vertegenwoordigt Shiseido. Met vriendelijke groet, Ties

Hoi mede-HLers, Onderstaand een link naar een kort en interessant artikel in Businessweek over business angels activiteiten in Amerika. Je kunt hier verder lezen. Wellicht weet "onze eigen" Nils de Witte van NEBIB of er vergelijkbare onderzoeken voor Nederland of zelfs Europa zijn. Met vriendelijke groet, Ties

Hoi mede-HLers, na onze eerder discussie over Skype zou ik jullie het verhaal van de eerste investeerder in Skype willen laten lezen. Je kunt verder lezen @ http://www.realdeals.eu.com/Show.aspx?ChannelID=13&ArticleID=37771. Weet niet precies hoe lang dit artikel nog gratis te lezen is dus wacht niet te lang. Zou toch twee quotes uit het bovenstaande artikel willen lichten. Deze illustreren hoe (early stage) investeerders entrepreneurs beoordelen: “It is important not to overestimate the input that you have when it comes to a deal like this. They were impressive guys and would have made it work without us because they were driven and committed,” says Mark Tluszcz, partner at Mangrove Capital Partners, the first investor in Skype. “We didn’t know that the technology would work, but we knew that Zennström and Friis had a great understanding of what people want. The idea is straightforward, but their strength is that they are phenomenal at marketing a product. Even when Skype had no customers or revenue, the web site felt like it belonged to a huge multinational.” Met vriendelijke groet, Ties

Hoi Twalevel, DCIF is een voorbeeld van een actieve corporate venturer zoals ik die beschreef in een mijn artikelen uit mijn serie over financieringsbronnen. Ik ben het niet met je eens dat het niet moeilijk is een investering van een paar ton aan te trekken. Voor entrepreneurs is het aantrekken van investeerders altijd gecompliceerd waarbij de kans op succes niet erg groot is. Ja, je hebt gelijk dat maar weinig partijen kleinere bedragen investeren. Dat komt eigenlijk alleen doordat de meeste investeerders geen diepgravende marktkennis hebben. Hierdoor zijn zij onvoldoende in staat om de kansen op succes van entrepreneurs in te schatten en wordt daarmee het risico van falen voor hen te hoog. Twee citaten uit het artikel waarmee ik het laatste deel van je vraag beantwoord: Het belangrijkste doel van de corporate venturer is strategisch: marktverkenning bv. nieuwe producten of andere “businessmodels”. Winst maken komt pas op de tweede plaats. Corporate venturers investeren daarom in bedrijven die actief zijn in markten die buiten maar wel in de buurt van hun eigen markt liggen. Actieve corporate venturer Deze corporate venturers opereren als incubators en/of “seed”-capital investeerders. Ze zijn op zoek naar technologieën en ideeën van ondernemers vaak zowel binnen als buiten het concern. In eerste instantie is het doel om een technologie of idee te converteren in een zodanig bedrijf dat venture capitalists bereid zijn te investeren. Op langere termijn willen actieve corporate venturers (of liever gezegd het moederbedrijf) het volwassen en succesvolle bedrijf kopen. Daartoe houden zij een aandelenbelang voor de lange termijn, ook nadat andere investeerders zijn toegetreden. Kortom, dit is een Ilse investeringsfonds en investeerders van buiten het bedrijf komen er denk ik ook niet. Ik geloof in de actieve corporate venturer. Met Nils de Witte ben ik van mening dat dit fenomeen in Nederland nog onderontwikkeld is. Wellicht dat door dit initiatief meerdere bedrijven volgen. Met vriendelijke groet, Ties

Hoi Tim, Helaas heb ik Neo eraf moeten halen. Mijn computer werd zo traag dat ik er niet meer tegen kon. Toch jammer! Ga de plugin LookOut wel nog proberen. Met vriendelijke groet, Ties

Hoi Perry, Ik ben het met je eens! Wordperfect en Skype zijn geen Open Source. Het principe is echter het businessmodel: gratis uitdelen waardoor het zich snel verspreidt onder individuen waarna je geld verdient aan bedrijven en/of bijkomende diensten. Edo schreef het al: "niets nieuws onder de zon". Ook heb je gelijk dat die bedrijven in feite verdienen geld over de hoofden van de nerds maar je hebt niet gelijk dat er iets niet klopt met het businessmodel. De "bottom-line" van ieder product of dienst is dat het succes bepaald wordt de verkoop en marketing in plaats van de technologie. Daarom zijn investeerders niet geïnteresseerd in uitvinders maar wel in ondernemers en verkopers. Een voorbeeld dat dit illustreert is uit de tijd van de videorecorders. Video 2000 van Philips was technologisch geavanceerder dan VHS van JVC maar verloor het uiteindelijk toch: VHS werd de standaard. Een voorbeeld dat internationaal meer aanspreekt is de Macintosh van Apple tegenover DOS/Windows van Microsoft. Met vriendelijke groet, Ties