Kwam toevallig dit onderzoek tegen bij EIM Stimuleren van vrouwelijk ondernemerschap gepubliceerd: ma 15 sep 2003 ( 70 Kb ) Korte inhoud: Uit de Female Entrepreneurship Monitor die de Europese Commissie in het voorjaar van 2003 heeft gepresenteerd, blijkt dat in Nederland weinig speciale initiatieven worden ontwikkeld om het vrouwelijk ondernemerschap te stimuleren. Uit andere bronnen valt af te leiden dat Nederland binnen de EU evenwel niet slecht scoort wat het aandeel vrouwelijke ondernemers betreft. Enkele peilingen van EIM geven aanwijzingen dat Nederlandse vrouwen speciale initiatieven voor vrouwen waarschijnlijk niet erg zouden waarderen. (lees verder)

Bart, Is er sprake van een aandelenbelang of van een lening. Uit jouw verhaal lijkt het alsof er sprake is van een lening, er moet terugbetaald worden. In het geval van een lening is er dus sprake van een rentevergoeding. Deze rente kan onderling worden bepaald. Omdat de schuldeisers in dit geval geen aandeelhouders zijn, hoeft de rente ook niet zakelijk te zijn. Een percentage van bijvoorbeeld 10% is mogelijk. Als je een aandelenbelang bedoelt, is e.e.a. afhankelijk van de waardering die partijen overeenkomen. In dit geval zal er geen sprake zijn van terugbetaling. De aandeelhouders ontvangen dividend als de onderneming winstgevend is. Let wel dat hier verschillende opties zijn: aandelen gecombineerd met leningen etc. Om het eenvoudig te houden zou ik een rentedragende lening voorstellen aan de leveranciers. Eventueel kan je de producten als zekerheid geven. Let wel dat indien je later een bancaire lening aangaat, deze zaken wel vrij moeten zijn van bezwaring. Ook moet je in de overeenkomst de mogelijkheid hebben om de procuten te verkopen. Vanuit rechtswege kleeft het zekerheidsrecht aan de zaak.

Ik denk dat je verschil kunt maken tussen operationele activiteiten om een bepaalde doelstelling te behalen, en activiteiten die een structurele bijdrage leveren aan de opstart of de ontwikkeling van een bedrijf. In ons geval ging het om die structurele bijdrage: het mee ontwikkelen van een business plan en het verzorgen van een stuk financiering ervoor. De propositie aan de deelnemers van de verschillende teams was duidelijk: 15% gedeeld door het aantal deelnemers. Uiteraard hoort hier een stuk kwaliteitsbewaking bij om te beoordelen wat er geleverd is. Maar dat was met name de rol van ThePractise.com. Het was overigens de bedoeling om die 25% het eigendom te laten zijn van een stichting die het stemrecht voor die 25% kreeg, maar waarbij de verschillende deelnemers het juridische eigendom hadden van hun aandelen. Uitgangspunt was in ieder geval equal sharing, gebaseerd op vertrouwen. Zelf heb ik in een eerder leven een bedrijf gehad met oa mijn oude baas. We hadden bij aanvang op basis van vertrouwen afgesproken allebei 15% te nemen (we hadden dus 30% te verdelen). Na enige tijd kwam hij naar mij terug en stelde een andere verdeling voor: 16% voor hem en 14% voor mij, alleen op basis van het feit dat hij mijn oude baas was. Ik heb hem het huis uitgeschopt. Daarmee is de basis van de samenwerking weg. Waardering van operationele inspanningen kun je denk ik veel beter onderbrengen in een optieregeling.

Hi Henk, Interessant vind ik het zeker, maar wat me moeilijk lijkt is het waarderen van een inspanning. Vooral in een kleine onderneming met weinig tot geen personeel. Hoeveel is een uur werk dan waard, en hoeveel is een idee dan waard? Ter verduidelijking een praktisch voorbeeld: Stel ik heb een bedrijfje met 3 vrienden en we missen kennis van bepaalde software. Dus we besluiten iemand aan te nemen in ruil voor aandelen. Iedereen gaat evenveel tijd in het bedrijf stoppen. Maar alleen de eerste 3 hebben stemrecht in het bedrijf. Hoe zou je dan de aandelen verdelen? Oftewel hoe kan je beide partijen tevreden houden?

Als het over de oprichting van een bedrijf gaat (KvK, notaris), weet ik nooit waar ik het moet plaatsen. Nou, dan maar weer eens hier :) Twee vragen: 1) Ik wil een holding oprichten en daarvoor heb ik uiteraard geld nodig. Nou zijn de aandelen in mijn B.V. (twee eigenaren in totaal), natuurlijk al 9000 euro waard (toch?). Nou maken we ook winst (goh, lekker :) ) en hebben we een beetje geld op de bank staan. Hoe kan ik ervoor zorgen dat ik niet die 18000 euro nodig heb (je zou toch denken dat mijn aandelen genoeg waard zijn). Moet je hier balansen voor hebben enzo? Wie beoordeelt zoiets... 2) Dan wil ik mijn aandelen, als ik die holding eenmaal heb opgericht, natuurlijk ook in die holding onderbrengen. Dan moet je daar weer belasting over betalen, en dat vind ik niet leuk. Totdat ik hoorde dat je ze ook geruisloos in kunt brengen. Waar je dan weer een accountant voor nodig hebt. Kan iemand mijn hierover een beetje voorlichting geven? Bedankt,

Een gesprek met een bank kan ook nooit kwaad. In veel gevallen zullen zij bedingen dat je zelf ook risico loopt, oplossing kan bijvoorbeeld zij om in privé geld te lenen van de investeerder en dit als achtergestelde lening of eigen vermogen in de onderneming onder te brengen. Andere mogelijkheid is om (als je een koophuis hebt) de overwaarde als onderpand te geven. Banken waren tot een paar jaar geleden allergisch voor horeca, slecht sentiment, veel zwart geld en failissementen. Weet niet hoe de stand van zaken nu is. Een aantal banken sluit horeca per definitie uit. Borgstellingskrediet is een andere mogelijkheid. Waardering van een strandtent is moeilijk, vaak x maal de omzet. Belangrijk is om te weten wat je koopt (activa - passiva of aandelen). Let op contracten, vergunningen en geschillen met fiscus of claims.

Ik weet niet alle details maar 10% is erg hoog. No cire no pay is gebaseerd op een percentage van het binnengehaalde bedrag en niet op basis van uren. Indien uit de voorcalculatie blijkt dat het op te halen bedrag te klein is om de verwachte uren te kunnen dekken, zal op basis van uren x tarief worden gewerkt (of een andere constructie met aandelen). Met betrekking tot verhoging van het bedrag denk ik (afgaande op de argumenten) dat dit een redelijke goede inschatting is geweest. Er is inderdaad sprake van belangenverstrengeling, echter het probleem is dat er voor matchmaking maar ook voor M&A geen echter beroepsregels zijn. In Angelsaksische landen is het gebruikerlijker dat de match c.q. dealmaker een percentage van de aandelen krijgt als beloning. Persoonlijk heb ik hier weinig op tegen (als het onderdeel uitmaakt van een beloning). Adviseurs die zelf investeren is m.i. minder gebruikelijk. M.b.t. tot de aandelenverhouding en waarde. Op basis van de prognoses kan een waardering worden gemaakt. In de praktijk worden deze prognoses amper gebruikt. Veelal wordt gewerkt met een IRR van bijvoorbeeld 30 -35% op basis van een mogelijke exit na 5 jaar. De exit wordt dan berekend volgens x maal de winst (PE ratio) welke gebruikelijk is in de branche. Voor de structurering kan extra rendement worden behaald door bijvoorbeeld minder aandelen te kopen en meer achtergesteld vreemd vermogen te geven. Het vreemd vermogen moet binnen 5 jaar worden afgelost. Als deze lening is afgelost en de onderneming wordt verkocht, zal de IRR toenemen.

Om de storting van de software op aandelen te doen (zogenaamde storting in natura) dient zoals Nils hierboven schrijft de waarde van de software beoordeeld te worden. Ter zake van deze waardering zal een accountant moeten worden gevonden die een accountantsverklaring wil overleggen. Daarnaast is het zo dat de benodigde € 18.000 niet blijvend op de bankrekening van de BV behoeft te staan. Indien op enig moment dit bedrag bijeen is gebracht, zal de bank na ontvangst van dit geld verklaren dat het aandelenkapitaal beschikbaar is (geweest) op de dag van oprichting van de BV. Direct daarna kan zonodig weer vrijelijk over het geld worden beschikt. Succes.

Gisteren een intensieve Brainstormsessie gehad in Rotterdam, met Informal Investors, Venture Capitalist, ondernemers en specialistische adviseurs (zie www.nebib.nl/workshops) . Het was boeiend. Er komt een officieel verslag, maar enkele van mijn conclusies wil ik hier toch even kwijt. Gespecialiseerde Informal Investors zijn voor de Venture Capital industrie erg belangrijk (zeggen de VC’s) Informal investors zijn de enige die “het gat” tussen de 0,5 en 1,5 mln euro kunnen opvullen. VC’s kunnen en willen dat niet. Ook minder gespecialiseerde investeerders hebben een positieve invloed op de kwaliteit van de onderneming. De snelheid waarmee de onderneming zich ontwikkeld gaat omhoog en de “burnrate” gaat omlaag. Kortom, nieuwe Life Science bedrijven hebben de Informal Investors hard nodig. Maar hebben de informal de nieuwe Life Science bedrijven ook nodig? De winstgevendheid van nieuwe Life Science bedrijven in Nederland is (ook in de toekomst) abominabel. Ondernemers (of zij die er voor door wensen te gaan) waarderen hun nog niet bestaande onderneming zo hoog, dat de eerste investeerders nauwelijks aandelen voor hun geld krijgen. Er zijn altijd vervolgfinancieringen nodig. Die worden door de VC’s gedaan. Die doen tegenwoordig rustig een jaar over de “due dilligence” (haalbaarheidsonderzoek) en als het bedrijf dan helemaal zonder geld zit, beginnen ze de onderhandelingen opnieuw. De ondernemers krijgen dan optiepakketten om hun aandeel op pijl te houden (voor de motivatie), maar de informals zijn niet meer nodig, zij verwateren als gekken en houden dus niks over aan hun investering. Dus: Informals moeten storten als het risico voor de VC’s te groot is. Zodra de markt weer aantrekt worden de informals gezien als grote concurrenten en moeten ze opzouten. Zodra de VC’s een bedrijf wél zien zitten worden de informals wegverwaterd en ook de startersinitiatieven van de diverse overheden doen de informele kapitaalmarkt (ondanks alle goede bedoelingen) meer kwaad dan goed. Het is denk ik tijd om serieus na te denken over de rol van de informals in de technostartersmarkt. Ze zijn niet te vervangen door consultants of ambtenaren. Hun toegevoegde waarde is evident, maar het respect voor de informals is nihil. Dus gaan ze wat anders doen. :( Groeten, Nils

Nils, Verstandig ondernemerschap houdt m.i. in dat je goed nadenkt over de essenties van zaken doen. Dit betekent dat je niet alleen (in businessplan) nadenkt over bijv. inkoop, fabrikage en verkoop maar ook over de fundamenten van je onderneming. Je zal dus niet alleen moeten nadenken over hoe je omzet en winst maakt doch ook over hoe je verliezen beperkt, risiko´s afschermt en wat de bedreigingen zijn voor de continuiteit van de onderneming. M.i. dient een directeur niet allen kennis te hebben van verkoop van producten of diensten doch ook in enige mate van boekhouden, fiscaliteit en juridische zaken. Deze zaken kan je delegeren aan adviseurs bijv. voorzover je met je eigen business meer verdient. Alle relaties die je aangaat zijn volgens de wet verbintenissen, zoals die tussen bestuurder en BV of die tussen vennoten van een VOF etc. Dit schept rechten en verplichtingen waarover een notaris of andere jurist (gespecialiseerd in ondernemingsrecht) je kan informeren. Uit het enkele feit dat mijn beroepsgroep floreert in goede en slechte tijden mag je afleiden dat ondernemers nogal es belangerijke dingen vergeten. Ruzies en procederen achteraf is in het algemeen veel duurder dan vooraf helder afspreken wat je wil. Beter nu even door een zure appel heen bijten en weten hoe je partner denkt over "worst case" scenario´s dan achteraf ontdekken dat het vetrouwen niet op z´n plaats was. Een aandeelhouderovereenkomst (i.g.v. BV) of andere vorm van samenwerkingsovereenkomst (i.g.v. VOF) is een aanrader indien de ambities van de samenwerkende starters - en de voorziene belangen - hoog zijn. Een checklist of voorbeeld van een bevriende starter kan je goed op weg helpen doch mijn advies is om tenminste enkele duizenden guldens te besteden aan juridisch advies. Een professionele aanpak zal je later ook veel tijd en moeite schelen als je investeerders zoekt om deel te nemen in het bedrijf of als je dankzij afspraken over bijvoorbeeld "good leave" of "bad leave" weet wat er met de onderneming gebeurt als je partner niet langer meer wil samenwerken. Ook bijv. een arbitrageafspraak waarin geregeld is dat een RVer (registered valuator; is niet hetzelfde als een accountant!) de waardering doet van de aandelen bij uitkoop van een aandeelhouder is van belang. Is er sprake van inbreng van kennis of technologie dan zal er bijvoorbeeld een (specialistische) licentieclausule nodig zijn. Zo kan ik nog even door gaan. Als de compexiteit of het belang maar groot genoeg is bespaar dan niet op goed extern advies. Hier staat tegenover dat als je bedrijf en belangen werkelijk gering zijn (en je vrouw/gezin goed verzorgd is, ook bij "worst case" gebeurtenissen) je vanzelfsprekend beter de achterkant van de sigarendoos kan gebruiken, en kan afreizen naar Spanje........... Lawman

Niet helemaal glazen bol. Aan de hand van het verleden, branchevooruitzichten, omzet per medewerker, etc kan een redelijke inschatting worden gemaakt. Het zal duidelijk zijn dat indien de huidige eigenaar in het verleden bijvoorbeeld 1 mio omzet heeft gedraaid er voor de toekomst onmogelijk 2 mio gedraaid kan worden met hetzelfde aantal mensen (tenzij hij de prijzen zodanig opvoert en iedereen toch al dronken is). Goodwill is inderdaad afhankelijk van de waardering van een onderneing. Geen regels betekend dat er ook niet valsgespeeld kan worden. Het is net als aandelen kopen op de beurs, net wat de gek ervoor geeft. Wat ik nog wil opmerken is dat waarde niet gelijk is aan prijs. De uiteindelijk prijs zal verschillen van de waarde (indien deze al gemaakt is). Ook bij een activa-passiva transactie kan met behulp van de DCF methode de goodwill (marktwaarde van het eigen vermogen) worden berekend. Gebruikelijker is inderdaad een vuistregel (x maal de winst). In het geval van de strandtent kan de goodwill zijn de tijd en reclame wat het gekost heeft om tot het huidige niveau te kunnen komen. de vraag die jij je moet stellen is hoe lang doe ik erover en hoeveel eld moet ik investeren om een soortgelijke tent van scratch af aan te bouwen. Ik denk dat je je niet moet blind staren op goodwill, er zijn banken die heel ver gaan met de financiering hiervan. Waar jij je op moet richten zijn de financiële prognoses (gebaseerd op hisotrisch materiaal) en de terugverdientijd. Als je dit niet binnen max 5 jaar terugverdient zal je weer moeten onderhandelen/ Ik wil je graag helpen ;D voorwaarde is natuurlijk wel dat je iets in de tent naar mij noemt (zoals in de heineken music hall; de postbank lounge). Alles behalve de wc ;)

Je vraag bestaat uit meerdere delen: 1. Is er een verdeelsleutel: Nee. Goodwill kan op verschillende manieren worden berekend (goodwill is het verschil tussen de overnameprijs en het eigen vermogen van de onderneming of bij activa-passiva de waarde van de zaken die je overneemt). Wat ik vaak hoor is: ik ben nu 60, om de rest van mijn leven lekker te kunnen leven heb ik zoveel miljoen nodig ;) dit is dus een zeer subjectieve manier van de bepaling van de goodwill en de bepaling van de waarde van de onderneming. Normaal gesproken worden ondernemingen gewaardeerd aan de hand van bijvoorbeeld de discounted cashflow methode. Deze methode gaat ervan uit dat een onderneming (in beginsel) eeuwigdurend zal bestaan. De waardering is gericht op de toekomst omdat de investering in de toekomst zal moeten worden terugverdiend. Om tot een dcf waardering te kunnen komen moet worden geprognosticeerd (w&v) ook moet worden gekeken naar investeringen in vaste activa en investeringen in werkkapitaal. dcf methode kijkt dus naar vrije geldstromen (FCF). Dit zijn de middelen die vrij uitkeerbaar zijn aan versschaffers van eigen en vreemd vermogen, dit is dus belangrijk voor zowel bankier als investeerder. FCF = EBIT (bedrijfsresultaat voor interest en belasting) x 1-% vpb = NOPLAT (net operation profit less adjusted taxes) Noplat +afschrijvingen - investeringen in materiële vaste acitva en werkkapitaal = FCF. Deze FCF maak je contant tegen de gemiddelde gewogen kostenvoet van het vermogen (voor bepaling van kostenvoet eigen vermogen kan je gebruik maken van het capital asset pricing model). Door contant te maken hou je rekening met de tijdsvoorkeur van geld. De cumm. contante waarde (let wel op het eeuwigdurende karakter van ee onderneming, dit ondervang je door aan het einde van de projectieperiode een eeuwigdurende constante FCF te veronderstellen). minus de waarde van het vreemd vermogen is de waarde van de aandelen (eigenlijk de marktwaarde van het eigen vermogen). Deze waarde kan hoger zijn dan het (genormaliseerde) eigen vermogen op de balans. Het verschil is goodwill. 2. boekhoudkundig. Goodwill mag je op de balans activeren als bezit en je mag er over afschrijven. Deze afschrijvingsperiode mag je zelf kiezen, normaal is om goodwill in 5-10 jaar af te schrijven. Je hoeft de goodwill niet te verantwoorden bij de fiscus indien de verkrijgingsprijs tot stand is gekomen door marktwerking. In geval van overname binnen de familie kan het aantrekkelijk zijn om de aandelen goedkoop over te dragen. In dat geval zal de fiscus wel moeilijk doen. Lang verhaal, komt erop neer dat je goodwill niet hoeft toe te schrijven aan omzet of het aantal jaren dat iemand de zaak heeft. Bepaling van goodwill is niet gebonden aan regels.

dat is zeker tijd terug ja. of dus direct deelneemt of dat het eerst converteerbare obligatie is wordt nu samen dus nog gekeken. converteerbare obligaties zal zeker nog wel een uitdaging vormen. Zou op papier een rente van 8% zijn, maar proberen dit zo te regelen dat we vooraf het percentage aandelen vaststellen. daarvan weet ik dat dat (belasting)technisch nog wel een uitdaging is omdat officieel natuurlijk op moment van omzetten tegen dan geldende waardering moet plaatstvinden. maar begreep (van boekhouder dat daar wel wat in te organiseren is) hij zal overigens daadwerkelijk een flinke som geld inbrengen. multiplyer bepalen voor bedrijf zoals dat wat ik heb is zo en zo erg lastig. markt is relatief jong en nog niet heel veel echt serieus grote bedrijven die hierin verkocht worden en wat wel verkocht wordt gaat alle kanten op. |Proberen hier wat basis voorwaarden te creeren voor de daadwerkelijke waardering tegen die tijd zodat overeenstemming is over de manier waarop dat gebeurd tegen die tijd. gezien de jonge markt is toekomstige kasstromen bepalen ook vrij lastig, had wel ook al naar gekeken maar heb je ook soort van glzen bol nodig als ik het zo lees. vind allemaal vrij ingewikkeld klinken. hier hebben we ook wel besproken betreft de uitkeringstoets die vooraf moet plaatsvinden en dat dat dus voor de uitbetaling van genoemde devidend gaat. duidelijk. moet zeker nog wat aan gesleuteld worden dus. daar heb ik geen enkel vermoeden van. Ik ben van overtuigd dat de motieven zuiver zijn. Werk zoals gezegd al jaar met hem, weet wat hij verder doet en in verleden gedaan heeft. Voor mij is naast het geld wat hij inbrengt zijn persoonlijke inbreng betreft kennis en netwerk zeker zo belangrijk als geld en ben ik van overtuigd dat hij me kan helpen sneller te groeien. Zoals aangegeven heb ik 2 moeilijke jaren gehad door Corona (wel soms pieken in omzet, maar ook extreme prijsverhogingen van leveranciers, extreem stijdende vervoerskosten en meer zaken die ik lang niet allemaal kon doorberekenen. Nu sinds eind vorige jaar eindelijk op een punt waar ik sinds half 2019 naartoe gewerkt heb en vooral laatste 6 weken merk ik dat al het werk nu serieuse resultaten gaat geven. dat vergt echter weer nieuwe uitdagingen zoals meer personeel nodig gaan hebben, meer investeringen in voorraad. nog meer software investeringen en uiteindelijk voor 3de keer in 2 jaar met bedrijf moeten verhuizen (vanwege ruimte, van 8 vierkante meter naar 32 vierkante meter naar nu 316 vierkante meter naar straks ....) De dingen die zo op papier staan zijn vrij rigide en zoeken we dus de juiste manier zodat we aan geldende wetgeving voldoen (uitkeringstoets b.v.) maar gesprekken lopen veel soepeler als tekst doet vermoeden. zoeken gewoon de juiste manier en vaststelling van richtlijnen om straks beide houvast te hebben aan hoe we gaan afhandelen als we uit elkaar gaan (investeerder wil voor 3 tot max 7 jaar betrokken blijven)

Hoi Daniël Lange gelden dat wij echt contact hadden en zo te zien gaat het je goed af. Maar bij jouw bovenstaande bericht gaan bij mij wel veel alarmbellen af: Dat is nogal een verschil. Heeft hij daadwerkelijk geld geleend aan je bedrijf of is het de bedoeling dat zijn adviezen omgezet gaan worden in aandelen of een converteerbare lening? En wie gaat bepalen onder welke voorwaarden die conversie van lening in aandelen gaat plaatsvinden? Welke rente betaalt jouw bedrijf tot die tijd aan hem? Dit: slaat nergens op zonder context. Een multiple van de EBITDA is doorgaans de uitkomst van een bedrijfswaardering en per sector kun je enigszins bij Brookz verifiëren of de waarde van het bedrijf als multiple van de EBITDA aansluit op wat er in de markt betaald wordt. Een multiple van 5 of 6 is, ongeacht de sector, op dit moment heel erg hoog voor een onderneming in het MKB met een EBITDA van ~100k. Dus nu gaan roepen dat bij een exit over 3 tot 7 jaar een multiple van 5 of 6 gehanteerd gaat worden, is kul. Vooral leuk voor degene die de exit op dat moment doet :) Het is niet per se gangbaar, maar zoals gezegd, meer een check nadat je een waardering hebt laten maken op basis van toekomstige kasstromen. Vergelijk "X maal de EBITDA" met de ANWB Koerslijst van auto's. Het is een indicatie. Daarna ga je naar de auto kijken, ga je ermee rijden, doe je een technisch onderzoek en kom je tot een prijs. En Daniël man, de oplossing is zo simpel: spreek een waarderingsmethode (bijvoorbeeld DCF) af die plaatsvindt in de toekomst op basis van de resultaten die DAN behaald worden. RUN! Als je investeerder dit helemaal naar zichzelf toetrekt, dan kruipen de rillingen over mijn lijf. Bovendien kun je niet zomaar stellen dat jaarlijks 50% van de EBITDA aan dividend wordt uitgekeerd. Dat heeft niet per se te maken met de afschrijvingen, rente en vennootschapsbelasting die er nog afgaan, maar vooral met het vraagstuk of de BV na die dividenduitkering nog wel in staat is om aan zijn verplichtingen te voldoen. Dat kun je niet zeker weten door de helft van de EBITDA in het bedrijf te houden. Dat moet je van jaar tot jaar beoordelen en daarbij een balanstest en uitkeringstoets (laten) opstellen. Want degene die "hangt" als een dividenduitkering niet voldoet aan de wettelijke (!) eisen (2:216 BW), is de bestuurder en dat zal ongetwijfeld jij zijn. De optie om de dividenden om te zetten in een 8% rentedragende lening schrik ik vervolgens nog meer van. Hij schrijft dus letterlijk: "we keren dividend uit en als dat financieel voor de onderneming niet lekker uitkomt, dan maken we er een lening van tegen 8 procent rente" Hallo!! In welke wereld is de onderneming daarbij gebaat?! Elke weldenkende ondernemer zou in dat geval simpelweg AFZIEN van dividend. Gouden regel: Vraag jezelf als ondernemer altijd 1 ding af als adviseurs met een voorstel tot deelneming of investering in jouw bedrijf komen: "Waarom!?" Wat is zijn/haar motief om deel te nemen in mijn bedrijf? Zijn er signalen dat zijn aanbod wellicht toch niet zo oprecht blijkt als dat hij je doet geloven?! Ik zeg zeker niet dat het gedane aanbod een vorm van oplichting is of dat je uitgekleed gaat worden, maar het geeft zeker geen professionele indruk. Ik wens je veel wijsheid met je besluit! NB: ik investeer nooit in andere bedrijven, dus bovenstaande vingertje mag je gerust opvatten als geheel belangeloos (mocht je coach mijn opmerkingen afdoen als onzuiver van motief).

Als ondernemer zul je ongetwijfeld jezelf met enige regelmaat afgevraagd hebben: “hoeveel zou mijn bedrijf eigenlijk waard zijn?” Een vraag die een antwoord vereist, als er daadwerkelijk plannen ontstaan waarbij die waarde van belang is. Denk daarbij niet alleen aan de verkoop van je bedrijf, maar bijvoorbeeld ook aan: een investeerder binnenhalen, personeel medeaandeelhouder maken, een compagnon uitkopen of zelf uitgekocht worden. Allemaal momenten waarop de waarde van je bedrijf, of jouw aandeel daarin, ineens zeer relevant wordt. Dus, in de advies-zonder-woordenboek stijl die je mag verwachten van mij, hieronder een intro in bedrijfswaarde. Ooit Ooit was een bedrijf waarderen vooral een blik in de cijfers van de recente geschiedenis van het bedrijf. Er was nog geen online wereld, en ondernemingen konden jaren achtereen een zeer voorspelbare winst laten zien. Als er in en rond het bedrijf niet zo gek veel veranderde, dan kon je als taxateur met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid prima een prijskaartje aan een onderneming plakken door te kijken naar de bezittingen en schulden op de taxatiedatum en de winst van de voorgaande jaren. Zonder gekkigheden, was dat immers wat de koper van de onderneming kocht: bezit min schuld + een voorspelbare winst. En met voorspelbaarheid ontstonden legio ‘kort-door-de-bocht’ waarderingsmethodes. We hebben allemaal wel eens gehoord of gelezen over “2x de jaaromzet” of “4x de brutowinstmarge”. Bedrijven waarderen met een natte vinger in de lucht en op een bierviltje in de kroeg. Sommige methodes, vooral x maal de omzet, zijn vooral heel erg vastgeroest geraakt bij ondernemers zelf. Winst Maar uiteindelijk draait het natuurlijk allemaal om winst. Immers, winst zorgt ervoor dat jij als ondernemer je brood kunt beleggen en heel veel winst zorgt ervoor dat je als ondernemer je brood heel dik kunt beleggen. En aangezien je je arbeidstijd maar 1 keer kunt besteden, is het ook leuk als je naast een fatsoenlijk salaris uit je bedrijf wat meer winst overhoudt, de overwinst. Overwinst is wat ervoor zorgt dat je bedrijf verder kan groeien door dit terug te investeren in de onderneming. Of overwinst is wat ervoor zorgt dat je eerder kunt stoppen met werken, moeilijke periodes (zei daar iemand Covid?) doorstaat of een erfenis opbouwt voor je kids of je kinderen zonder schulden kunt laten studeren. En overwinst is voor de koper van je bedrijf de sleutel tot een mooie koopsom. De geldboom en je buren Want wat zegt overwinst voor de koper van je bedrijf? Zie je bedrijf als een geldboom in je tuin en je buren als gluurders met een bijzondere interesse in geld verdienen. Zij zien jou elke dag 200 euro van je geldboom plukken, terwijl de geldboom zelf ook nog eens gestaag groeit elk jaar. Zij weten dat jouw kosten van levensonderhoud zo’n 100 euro per dag zijn. Dus zij weten ook dat jouw geldboom per dag 100 euro overwinst oplevert. Stel nu dat zij aan jou vragen: “goh, wat moet die boom kosten?” Dan denk je toch ook niet in termen van (365 dagen maal 200) omzet?! Dus “Geef maar 73.000 euro” zou wel een erg dom antwoord zijn. Dat is hooguit wat je er in 1 jaar afhaalt. Het zegt niets over de verdere toekomst, de groei van de boom, hoeveel eurobiljetten er al in hangen, etc. Nee, je wilt een koopsom bepalen die recht doet aan een aantal uitgangspunten: Hoeveel haal ik zelf elk jaar aan overwinst van de boom af; Hoeveel kan ik daar, rekening houdend met inflatie, elk jaar van kopen? Als ik nu ineens geld ontvang voor de boom, wat ga ik daar dan mee doen en wat levert herinvesteren mij op? Hoeveel hangt er aan euro’s in de boom op de dag van de verkoop? Heb ik de financiering op de aanschaf van mijn boom zelf al afbetaald? Zo nee, wat staat daaraan nog open en nemen de buren die schuld over? Je ziet, het is geen simpel gegeven als 1 x de jaaromzet. Wat wel simpel is, is beseffen dat we in het MKB (met name de K) geen Adyens zijn, geen Ubers, en maar zeer zelden (dûh) unicorns. Groeiende omzetten en/of een groeiend klantenbestand zeggen in de K van het MKB vrijwel niets over je bedrijfswaarde. En wat ook simpel is om te begrijpen: als ik 1 miljoen omzet heb en ik heb 1 miljoen aan kosten, dan verdien ik niks. Dan is mijn bedrijf dus niet 1 miljoen waard, maar waarschijnlijk weinig tot niks. En nee, je merknaam of goede reputatie vertegenwoordigen op zichzelf geen extra waarde. Die extra waarde blijkt namelijk uit je …. Winst. Precies! Als je bedrijf goed bekend staat dan zal dat terug te zien zijn in je cijfers, zeker ten opzichte van je concurrenten. Winst van toen, winst van de toekomst Waar vroeger de winst uit het verleden eenvoudig als maatstaf werd gehanteerd, is dat allang achterhaald. De koper van jouw bedrijf koopt niet wat jouw bedrijf in het verleden heeft gepresteerd. Je bent niet Al Bundy die tot ver in zijn midlife crisis bleef roepen dat hij ooit four touchdowns in a single game scoorde. Kopers kopen jouw toekomstige winst en dus werken we met prognoses. En om prognoses verdedigbaar te maken, verricht je onderzoek en kijk je naar resultaten uit het recente verleden. Daarna trek je de lijn naar voren door, waarbij je ook eenmalige invloeden, zowel negatief (denk omzetverlies door covid) als positief (bijv. loonsubsidie door covid), verwijdert uit je berekeningen. Ken een redelijk salaris toe voor het bestuur van de onderneming en voilà: De genormaliseerde, geprognosticeerde winst voor belasting. In feite de opgeschoonde variant van jouw gepluk aan je geldboom gedurende een jaar in de nabije toekomst. Je komt het wel eens tegen als EBIT (winst voor belasting en rente) of EBITDA (winst voor belasting, rente, afschrijvingen op vaste en immateriële activa). Wij noemen het hier gewoon overwinst. X maal de overwinst En dan wordt het tijd om de vraag te beantwoorden: “hoeveel maal die winst wil ik vandaag ontvangen, zodat ik met een goed gevoel en financiële onderbouwing mijn geldboom aan de buren verkoop”? Dat ligt ergens tussen de 1 en 8. Hoe betrouwbaarder de prognoses, hoe stabieler de onderneming, hoe ouder het (gezonde) track record, hoe groter de winst, hoe ‘plusseriger’ alle cijfers; des te groter de factor (ook wel multiple in jargon). Marktonderzoeker Brookz geeft elk half jaar de cijfers per (grove) sectorindeling. Houd er daarbij wel rekening mee dat voor kleine bedrijven vaak een beduidend lagere factor betaald wordt dan voor bedrijven met winsten vanaf 250.000 per jaar. Als je voor de sector van jouw bedrijf bijvoorbeeld 5 als gemiddelde afleest, ga er dan vanuit dat er zeker een punt afgaat als jouw onderneming een winst onder 250.000 maakt. En nee, dit is niet Amerika en dus zijn multiples van 8 en hoger geen regel. De invloed van bezittingen en schulden De koopsom kan verder natuurlijk nog verhoogd worden met de waarde van bezittingen. Als ik een machine in mijn bedrijf heb van 400.000 marktwaarde die voor 300.000 op de balans staat, dan wil ik bij de verkoop die stille reserve van 100.000 natuurlijk ook ontvangen van de koper. Maar als de koper de lening die ik nog op de machine heb zitten van 100.000 euro ook overneemt, dan is de machine zelf voor hem per saldo niets waard. Ik kan als verkoper wel stellen dat die machine 400.000 waard is, maar de winst die ik maak met mijn bedrijf – waarop de koopsom gebaseerd is – vereist nu eenmaal die machine. Stel dat ik die machine voorafgaand aan de verkoop van mijn bedrijf verkocht zou hebben? Leuk, dan ontvang ik 400.000 euro. Niet leuk, want nu heeft mijn bedrijf geen machine meer en ligt de boel stil en verdien ik niks. Dan haakt een koper natuurlijk ook af. Dus schulden gaan van de koopsom af en bezittingen tel je er alleen bij op voor zover die bezittingen meer waard zijn dan waarvoor ze in de boeken staan (stille reserves) of als het om bezittingen gaat die niet per se nodig zijn voor het verdienen van je winst. Dus wat gaan we niet meer doen? Een prijs voor je bedrijf bepalen op basis van enkel omzet of afzet; Roepen dat je merknaam/idee/locatie/etc. heel veel waard is; De waarde van alle bezittingen lukraak optellen bij de koopsom; 8 of meer keer de winst als koopsom hanteren, omdat je dat overal tegenkomt op internet. Wat wel? Bepalen wat je genormaliseerde, verwachte winst is voor de komende jaren met onderbouwing; Je verdiepen in de gegevens van je sector en een redelijke factor maal winst bepalen als koopsom; Stille reserves optellen en schulden aftrekken. En als ik dan toch in de kroeg zit en op een bierviltje iets wil berekenen met een natte duim in de lucht over hoeveel mijn bedrijf wel niet waard is? Als je te veel bier op hebt en je wilt pochen, dan reken je 7 keer de jaarwinst uit. Ben je wat bescheidener is zit je aan de borrel met iemand die vast wel iemand kent die mogelijk een bod zou willen doen? Hou het wat reëler en reken bijvoorbeeld uit “tussen 3 en 6 keer de jaarwinst” cash and debt free. Dus vrij van overtollige banksaldi en schulden. (dan klink je meteen ook als iemand die er verstand van heeft). Dat jullie bierviltjes maar allemaal veel te kort mogen zijn voor de rekensom!

Dit lijkt mij toch de eerste stap... Inderdaad kan de één veel financieel hebben ingebracht, maar is de inbreng van de ander blijkbaar ook door te vertalen naar een waardering die overeenstemt met het percentage aandelen.

Hi, Wie weet hoe ik deze puzzel oplos? Ik heb in 2021 een Holding en Werkmaatschappij opgericht. Ikzelf ben 100% eigenaar van de holding. De holding op haar beurt is weer 100% eigenaar van de werkmij. De volgende mutaties hebben plaatsgevonden: 1) storting vanuit prive naar holding €3.501 2) storting vanuit prive naar werkmij €6.401 3) storting vanuit holding naar werkmij €2.971 De balans en w&v van de werkmij ziet er alsvolgt uit (dit heb ik ook zo ingediend in de VPB aangifte) Activa begin Eind Vordering omzetbelasting €0 €13 Liquide middelen €1 €1.387 Passiva Gestort en opgevraagd kapitaal €1 €1 Winstreserves €0 €1.270 Kortlopende schulden €0 €129 Opbrengsten Overige opbrengsten €5.000 Overige bedrijfskosten €13.104 Financiele b&L €2 Saldo winst-en-verliesrekening € -8.102 Fiscale winst Ondernemingsvermogen einde boekjaar €1.271 Terugbetalingen van kapitaal in de loop van dit boekjaar €0 Ondernemingsvermogen begin boekjaar €1 Stortingen van kapitaal in de loop van dit boekjaar €9.372 (zie stortingen bovenaan tekskt) vermogensverschil € -8.102 Saldo fiscale winstberekening € -8.102 Nu komt het... 'hoe ga ik hiermee om in de aangifte van de holding?' ik krijg in de vpb aangifte van de holding nu telkens de melding: "Het totaalbedrag bij Saldo fiscale winstberekening (€ 282) is niet gelijk aan het bedrag bij Winstberekening volgens Winst-en-verliesrekening (€ -246). Controleer de bedragen die u eerder in de aangifte hebt ingevuld." Ik heb het volgende ingevuld voor de holding: Activa begin eind - liquide middelen €1 €283 (cf bankstand ultimo boekjaar) Passiva - Gestort en opgevraagd kapitaal €1 €1 - Kortlopende schulden aan participanten en €0 €282 (heb dit ingevuld om de balans in evenwicht te krijgen) maatschappijen waarin wordt deelgenomen Opbrensten renteopbrengsten €1 overige bedrijfskosten €247 Ondernemingsvermogen einde boekjaar €283 Terugbetalingen van kapitaal in de loop van dit boekjaar €0 Ondernemingsvermogen begin boekjaar €1 Stortingen van kapitaal in de loop van dit boekjaar €3501 (zie stortingen bovenaan tekskt) vermogensverschil € 282 Saldo fiscale winstberekening € -246 vermogensverschil en fisc winstberekenig zijn nu dus niet gelijk. Aandeelhouders Aandelenbezit - Nominale waarde gewone aandelen einde boekjaar € 1 - Percentage nominaal geplaatst kapitaal einde boekjaar 100,0 % Had HOLDING B.V. een schuld aan aandeelhouder (ikzelf)? Ja - Bedrag schuld einde boekjaar € 282??? Deelnemingen Percentage van de aandelen in uw bezit 100,0 % Nominale waarde van het aandelenpakket € 1 Opgeofferde bedrag € 2.971 (cf storting holding naar werkmij) ??? Balanswaardering € 0 ??? Nettovoordelen uit de deelneming € 0 ??? Nominale waarde van de vordering op de deelneming € 0 In het boekjaar ontvangen rente van de deelneming € 0 Nominale waarde van de schuld aan de deelneming € 0 In het boekjaar betaalde rente aan de deelneming € 0 Ik heb de stortingen zowel vanuit prive als vanuit holding naar werkmij telkens als kapitaalstorting beschouwd. Mijn grootste vraag zit hem in de waardering van de deelneming. Ik ga dit jaar de BV's opheffen dus de waardering van de werkmij is in mijn optiek 0. immers negatief EV en verlies gelaten. Is er iemand die mij op het goede spoor kan zetten?

Beste forumleden, Ik zet met de volgende uitdaging. Per 1 juni 2022 heb ik mijn aandelen in de werk BV verkocht aan mijn compagnon. We hebben allebei een persoonlijke holding, met hierboven een tussen holding waar we met beide holdings ieder 50% aandeelhouder van waren. Ik heb dus mijn 50% in deze tussenholding verkocht aan mijn compagnon. In de tussentijd heeft compagnon een tweede werk BV opgestart, gezien het feit dat er nogal wat schuld zit in de eerste. Deze schuld bestaat voor het grootste gedeelte aan uitgestelde loonheffing en BTW (veroorzaakt door de uitstelregeling tijdens Corona waar we gebruik gemaakt van hebben). Gezien de hoogte van het bedrag, hadden we afgesproken dat compagnon het bedrag in 36 termijnen zou aflossen. Echter stopt hij nu met betalen. Het volgende heb ik contractueel vastgelegd: - Ik heb een pandrecht op 50% van de aandelen op de tweede werk BV en op 50% van de aandelen van de tussenholding. Tevens heb ik laten opnemen in het contract, dat mijn compagnon op dat moment verplicht is mij te herbenoemen als bestuurder indien ik dit verlang. - Daarnaast is er een concurrentie / relatiebeding van toepassing van voor de looptijd van de betaaltermijn (36 maanden). Dit geldt voor beide partijen. - Ingrijpende materiële beslissingen moeten met mij overlegd worden. - Eens per kwartaal ontvang ik een uitdraai van de cijfers van beide Bv's. - Het pandrecht kan ik uitoefenen als compagnon 2 maanden niet betaalt. - Bij betalingsonmacht mag hij stoppen met betalen, en geld dus ook dat ik het pandrecht in mag roepen. Inmiddels ben ik de discussie met hem aan het voeren. Hij blijft aangeven niet te kunnen betalen. Ondertussen ben ik tot de conclusie gekomen dat hij zich wel nog steeds een forse management fee betaalt, die hoger is dan toen ik vertrok. Tevens betaalt hij mij af met gelden die hij overboekt van de werk BV naar zijn holding. Hij bouwt dus tevens een behoorlijke rekening-courant schuld op. Volgens hem is dit de reden dat hij niet meer kan betalen, aangezien hij naar eigen zeggen anders geen mogelijkheid ziet om dit nog in te lopen. Uiteraard ben ik van mening dat dit zijn eigen probleem is hoe hij die schuld gaat afbetalen. Aangezien hij bijna het dubbele aan zichzelf uitkeert aan management fee, dan wat hij maandelijks afbetaald, heb ik hem ook aangegeven dat als eerste stap even flink kan snijden in zijn fee, maar daar wilt hij (nog) geen gehoor aan geven. Aangezien hij niet met een ander voorstel komt dan niet betalen, ben ik nu van plan om het pandrecht in te roepen bij 2 maanden achterstand. Verder ben ik niet meer van plan om bestuurder te worden in de BV, gezien het feit dat compagnon nu al een jaar zelf de scepter zwaait en ik niet de verantwoordelijkheid wil dragen voor de beslissingen die hij heeft genomen sindsdien. Het ziet er namelijk naar uit dat hij de eerste BV als sterfhuisconstructie gebruikt voor de nieuwe werk BV, terwijl hij met de eerste BV een flinke schuld heeft bij de fiscus. Ik heb dit voorstel al mondeling bij hem gedaan, met daarbij ook de kanttekening dat als hij weer betaalt, dat we dan weer kunnen praten over de aandelen overdragen. Al zit ik er wel aan te denken om de aandelen dan weer pas na betaling over te dragen en het bedrijf dan opnieuw te waarderen, met een ondergrens van het bedrag wat hij van origine zou betalen voor de aandelen. Zelf geeft hij aan als ik alleen mijn aandelen terugneem, zonder mezelf te benoemen als bestuurder, dat hij er dan mee stopt. Hij stelt dan zelfs voor om alles weer te verkopen aan mij, maar jullie zullen begrijpen dat ik daar niet meer op zit te wachten. Ik wil gewoon het bedrag wat er is afgesproken, verder ben ik er klaar mee. De vraag is nu als ik de aandelen terugvorder. Kan compagnon dan zomaar stoppen of überhaupt opstappen als bestuurder. Het bedrijf verkeerd namelijk in zwaar weer gezien de schuldenlast etc. lijkt mij niet dat je als enig bestuurder dan zomaar kan vertrekken zonder gevolgen? Mocht hij denken, dan ga ik weer een zelfde soort bedrijf starten in dezelfde branche, dan is er concurrentiebeding van toepassing, dus dat zie ik ook niet zo snel gebeuren. Conclusie van het verhaal. Ik heb het idee dat hij de eerste werk BV failliet wilt laten gaan, mijn betaling wilt omzeilen en tracht te proberen met de nieuwe BV een nieuwe kant in te slaan, echter heb ik zoals ik al zei op de nieuwe BV ook een pandrecht op de aandelen, dus wat mij betreft gaat ie dan ook gewoon daar de schuld mee aflossen. Ben heel benieuwd naar jullie mening. Alvast dank voor het meedenken! Hartelijke groet, Lenny