Wat men je zou moeten vertellen als je een bedrijf start.

Okee… daar sta je dan. Trillend op je benen met een nog warm uittreksel van Kamer van Koophandel in je hand. Jij bent vanaf vandaag ondernemer! Gelukkig heb je je goed voorbereidt, toch? Businessplan gemaakt, een sluitende begroting, je hebt zelfs al klanten en het thuisfront ondersteunt je onvoorwaardelijk als jij je ding doet in de ondernemers-loopgraven. Staat hier wat tussen wat je nog niet goed hebt geregeld? Niet verder lezen, en als de sodemieter terug naar de keukentafel. Werk aan de winkel! Voor de starters die wel hun voorbereiding op orde hebben, heb ik nog tien andere waardevolle starters-tips.

1. Focus! Focus! Focus!

Iedere ondernemer kent deze uitdaging. Iedere dag nieuwe ideeën, iedere dag nieuwe kansen. En dus ook iedere dag nieuwe manieren om je aandacht van je doel af te laten leiden. De meeste ‘unieke kansen’ zijn wolven in schaapskleren. Ze kosten bakken met geld meer dan je in eerste instantie had gedacht, en “dat doe ik er wel even bij” valt toch wel vies tegen. Voorkom dat je naast je uitgestippelde route gaat lopen. Dat was tenslotte jouw plan. Daar heb je misschien wel maanden voorbereiding aan besteedt. Wat rechtvaardigt dan een spontane, ondoordachte koerswijziging? Doe liever één ding goed, dan twee dingen half. (Gatver… ik begin als mijn vader te klinken! Zou hij dan toch gelijk hebben?)

Zodra je je aandacht moet verdelen dondert zowel je effectiviteit als je efficiency in elkaar als een Mona-toetje dat over de datum is. Blehhh…

Een onderneming start je niet omdat het ’sexy’ zou zijn om meerdere BV’s onder je holding te hangen. Als je een onderneming start voor het geld, is de kans groot dat je voortijdig het strijdtoneel moet verlaten. Alleen zielloze proleten houden dat vol. De rest onderneemt omdat ze het liefste doen wat ze het liefste doen. Alleen daar haal je de motivatie vandaan om iedere dag weer op te staan en vol energie er tegenaan te gaan. Als je de behoefte hebt om er andere dingen naast te doen, is er iets goed mis met je originele plan. Ga dan eerst je plan aanpakken, daar heb je tenslotte al veel in geïnvesteerd, dus welke wijziging je ook aanbrengt, je hebt altijd voorsprong op een starter.

Een bedrijf dat is opgebouwd rondom jouw combinatie van kwaliteiten heeft de meeste kans van slagen. Dus doe het voor de liefde voor het vak. Geld maakt maar tot op zekere hoogte gelukkig. maar als je niet je hart en ziel in je bedrijf kunt leggen, zul je nooit het maximale uit een potentieel goed concept halen. “Do what you love, and the money will follow.” Al blijft goed ondernemerschap natuurlijk wel een voorwaarde.

2. Als je het niet in 30 seconden kunt vertellen, hou dan je mond.

Ik ben potentiële klanten op de gekste plaatsen en momenten tegengekomen. Als je niet in de rij voor de kassa van Appie Happie in 30 seconden kunt vertellen wat jouw business is, laat het dan maar. Je kunt mensen niet tot zaken doen bewegen door ze te vervelen. Jij weet als geen ander wat de kracht van jouw bedrijf is. Dus jij kan ook als geen ander in drie, maximaal vier woorden samenvatten waarom een potentiële klant er beter van wordt door zaken met jou te doen. Mijn mantra is: Meer inzicht, beter rendement. En de jouwe? Reageer!

Investeer eens vier-en-een-halve minuut in

3. Niemand kan alles weten.

Dus laat die arrogantie maar thuis. Weet wat je weet, maar wie weet wat je allemaal nog niet weet? Zorg voor mentors om je heen die allemaal op een specifiek gebied hun sporen hebben verdiend. Doe er je voordeel mee. Ga eens in de twee maanden eens met die club (man/vrouw of zes tot acht is meer dan genoeg) een hapje eten en praat openhartig over jouw bedrijf. Wat zijn jouw twijfels? Waar zitten de knelpunten? Wat wil er maar niet lukken, wat je ook probeert?

Voorkom dat je deze Raad van Advies alleen maar uit ’succesvolle’ ondernemers laat bestaan. De discussie over de definitie van ’succesvol’ laat ik voor een andere keer. Betrek er ook ondernemers bij die in dezelfde branche werken of ook pas zijn gestart. Komen jullie dezelfde uitdagingen tegen? Op welke manieren kun je van elkaar leren? Kun je elkaar helpen zodat er twee sterkere ondernemingen door ontstaan? Dit netwerk zal je op de langere termijn heel veel voordeel geven.

4. Je bent een starter. Gedraag je er naar.

Doe je niet groter voor dan je bent. Wees niet bang om niet voor vol aangezien te worden. Kleine bedrijven hebben heel wat voordelen ten opzichte van grote bedrijven. Ze zijn slimmer, sneller, goedkoper, gemotiveerder. Er zijn heel veel grote ondernemingen die erg graag met zelfstandige professionals werken. Die corporate bullshit moeten ze al de godganselijke dag van hun collega’s aanhoren. En dan is samenwerken met een frisse, gemotiveerde ondernemer in spijkerbroek en een achttien jaar oude Volvo een welkome afwisseling.

Ik heb gewerkt met hele grote klanten. L’Oreal, Siemens, Bols, Akzo Nobel… Ik ben nog nooit een klant kwijtgeraakt of een opdracht verloren vanwege de leeftijd van mijn auto of de low-budget uitstraling van mijn visitekaartjes.

5. Bereid je voor op blauwe plekken.

Laat al die boeken voor wat ze zijn, vergeet je businessplan even en ga aan de slag. Je kunt je pas een beeld vormen van de markt, van de klanten, van de ongeschreven regels als je met je koffertje een paar dagen hebt lopen bedelen. “De praktijk is de beste leermeester”. Er bestaat geen businessplan in de wereld dat werkelijk zó is uitgevoerd. Het loopt altijd anders dan je denkt. Dat wil niet zeggen dat je geen businessplan moet maken, maar bereid je voor op klappen uit onverwachte hoeken. Bereid je voor op blauwe plekken.

6. Niemand zal je geld geven.

Hoppetaaaa! Die zag je niet aankomen he? Je krijgt niemand zo gek om in jouw bedrijf te investeren. Als jij €250.000,- nodig hebt om een bedrijf op te starten, zul je dat zelf moeten ophoesten. Heb je het niet? Kun je het niet lenen? Dan zul je je strategie moeten aanpassen, en eerst 2500 auto’s moeten wassen voor een tientje per stuk. Laat zien dat je concept aanslaat met een budget van, laten we zeggen.. NUL! Als je kunt laten zien dat je onder die omstandigheden kunt laten slagen, is geld slechts een middel om die succesfactor te vermenigvuldigen.

En investeerders dan? Venture Capitalists? Kijk eens goed naar je plan. Als je in je begroting na drie jaar een omzet van €10.000.000,- ziet staan, dan ben je interessant voor Business Angels. Zie je in je begroting na drie jaar een winst van €10.000.000,- staan, dan ben je interessant voor Venture Capitalists. Zie je dat niet staan? Dan sta je er gewoon alleen voor.

7. Mens sana in corpus sano.

Wablief? Zoek dat maar op. Maar als je goed voor jezelf zorgt, presteer je beter. Het is o zo simpel. Gezond eten, op tijd naar bed, rustig met de drank en niet roken. Voor mij is er dus ook werk aan de winkel. Ondernemerschap is geen baan. Het is een manier om je leven in te richten. En daar hoort een beetje voor jezelf zorgen ook bij.

Geen smoesjes meer, het wordt tijd dat je eens naar mijn moeder luistert.

8. Pas op dat je niet je eigen flauwekul gaat geloven.

“Fake it till you make it” – tot op zekere hoogte is dat wel zo, maar je kunt ook overdrijven. Maar doe je niet beter voor dan dat je kunt waarmaken. Het komt toch wel uit. Ik kom nog wel eens jonge ondernemers tegen die mij een fantastisch verhaal gaan ophangen. Kom op jongens! Dat is een belediging voor mijn ervaring en intelligentie.

Maar ja, zo was ik ook vroegâh… Hoort er een beetje bij. Des te opvallender is het dan als je een jonge hond tegenkomt die wél heel realistisch is, en indruk maakt met prestaties in plaats van met verhalen. Een beetje bluffen hoort bij het spelletje, maar als je je eigen crap gaat geloven wordt het ineens wel heel erg zielig.

9. Weet wanneer je moet stoppen.

Als het er niet in zit, komt het er ook niet uit. Verkeerde timing, je klanten hebben liever een blauwe, te duur, te goedkoop… allemaal redenen waarom een bedrijf toch niet kan slagen. Nu ben ik wel een groot voorstander van het concept “strijdend ten onder gaan”, maar als je mijlenver al ziet aankomen dat het echt niets wordt, dan siert het je als je de schade beperkt, de stekker er uit trekt en je wonden gaat likken. Zoek uit wat er mis is gegaan en leer ervan voor een volgende keer. Wie tegen beter weten in doorgaat, is egoïstisch bezig op kosten van zijn leveranciers.

Heus, het is geen schande om te erkennen dat je onderneming niet is geslaagd. Dat wil niet zeggen dat jij hebt gefaald. Maak niet de fout om jezelf te identificeren met je onderneming. Het zijn twee aparte dingen. Jij bent meer dan de ondernemer. Vader, echtgenote, muzikant, atleet, wiskundige… er zijn zoveel kwalificaties die je als mens kunt hebben, dat je onmogelijk kunt stellen dat jij als mens gefaald hebt omdat je onderneming niet dat is geworden wat jij (en velen met jou, vergeet dat niet) er van verwacht hadden.

Goed ondernemerschap is ook weten wanneer je moet stoppen. Probeer de schade te beperken, maak afspraken met je leveranciers over het afbetalen van je schulden. En leer ervan. In de Verenigde Staten wordt je pas zakelijk volwassen geacht als je twee faillissementen hebt moeten doormaken. En ik kan me daar wel in vinden. Een faillissement is een character builder. Als je na een faillissement weer opkruipt en doorstart, dan laat je zien dat je je niet laat kisten. Maar je hebt pas balls of steel als je dat na een tweede faillissement ook nog flikt.

10. Ga je eigen gang.

Het is jouw bedrijf, het is jouw unieke combinatie van talenten die je kunt inzetten om van jouw bedrijf een topbedrijf te maken. Ga daarom je eigen gang. Maak je eigen fouten en los ze zelf op. Ondernemen leer je niet uit boekjes. Luister daarom niet naar zelfbenoemde goeroes en business coaches, mijzelf incluis. Er is niet één manier waarop je de zaken kunt aanpakken, er zijn er wel honderd. En iedere coach kan je alleen maar vanuit zijn of haar eigen ervaringen verder helpen. Daarom zul je tegenstrijdige adviezen ontvangen. Hoor de theorieën aan, ontvang de adviezen dankbaar en maak je eigen keuzes. Zorg ervoor dat je niemand anders de schuld kunt geven dan jezelf. Alleen dan kun je leren van je fouten en groeien als ondernemer.

Want fouten maken zult gij. Tientallen. Honderden. Je neemt het verkeerde personeel aan. Je levert aan een klant die niet kredietwaardig is, of je koopt een product in waar niemand op zit te wachten. Maar welke fout je ook zult maken, verzeker jezelf ervan dat het jouw eigen fout is. Want om nou een ander z’n fouten te gaan maken…

Dat is pas echt stom.

(Deze column is eerder als artikel op mijn blog verschenen.)