Geen auteursrecht op algemene voorwaarden?

[Tsja22]

Ik was op een bijeenkomst van KvK (startersdag Utrecht) en daar gaf belastingdienst aan dat je algemene voorwaarden mag kopiëren van anderen; dat daar geen auteursrecht op zit. Klopt dat?

[Puurhost.nl]

Als de kvk dat aangeeft dan zullen ze dat wel hebben uitgezocht neem ik aan...

 

Evan wat googlen verteld mij dat er nogal wat discussie over is, waaronder bijvoorbeeld:

Het ondernemersblad "De Zaak" schrijft in het nummer van november 2007 dat ze hier veel vragen over krijgen. De geciteerde vraagsteller wil de algemene voorwaarden van zijn concurrent letterlijk overnemen en vraagt of dat kan.

 

De jurist van De Zaak geeft als antwoord: "Er is geen jurisprudentie bekend over auteursrecht op of intellectuele eigendom van de tekst van algemene voorwaarden, dus in die zin is kopiëren niet verboden." (Wel geeft het antwoordt aan dat het raadzaam is om de gekopieerde algemene voorwaarden dan op je eigen situatie toe te snijden: "(zo) kunt u voorkomen dat u bij eventuele geschillen onnodig in het zogenaamde grijze gebied terechtkomt.")

 

[Hans v N]

In strikte zin zit er auteursrecht op elke tekst dus ook op algemene voorwaarden maar ze worden rechtenvrij door veel partijen ter beschikking gesteld. Deze worden dan weer door anderen gekopieerd en een beetje aangepast.

 

In theorie mag het dus niet maar in de praktijk gebeurd het veel. Om geen problemen te krijgen kan je natuurlijk het beste uitgaan van een van de gratis ter beschikking gestelde voorwaarden en die voor jouw specifieke situatie aanpassen.

 

En het allerbeste is natuurlijk om ze op te laten stellen door een jurist.

 

[Ward van der Put]

In theorie lijkt het wel te mogen sinds de afschaffing van de geschriftenbescherming. Het auteursrecht beschermt creatieve werken; de geschriftenbescherming breidde dat uit tot niet-creatieve werken (waaronder doorgaans erg onpersoonlijk en algemeen geformuleerde juridische en technische teksten).

 

Vraag is of het wel altijd nodig is en of je het wel moet willen. Op internet vind je veel gratis algemene voorwaarden en voorbeelden van algemene voorwaarden waarbij expliciet wordt gezegd dat je ze mag overnemen. Nog belangrijker: veel beroeps- en brancheverenigingen bieden modelvoorwaarden of standaardvoorwaarden aan die zijn toegespitst op specifieke producten of diensten.

 

 

[Tsja22]

Het lijkt me goed om te leren van andere ondernemers. Welke risico's ze zien en hoe ze deze afschermen in de algemene voorwaarden. Eigenlijk wel gek dat we deze voorwaarden van elkaar niet ergens kunnen lezen. Ik vind die van de OOA wel netjes.

[Branko Collin]

Internetjurist Arnoud Engelfriet wees in maart op een zaak waarin een disclaimer (een soortgelijke juridische tekst) van de rechter wel als met een auteursrecht belast werk werd gezien.

 

Mijn tegenargument in de comments was dat je die disclaimer op geen enkele andere manier zou kunnen schrijven en dat het daarom een onzinnige bewering was dat een disclaimer een creatieve tekst zou zijn, maar Arnoud Engelfriet was het daar niet mee eens.

[Ab Bauer]

Eigenlijk wel gek dat we deze voorwaarden van elkaar niet ergens kunnen lezen.

De meeste ondernemers bellen of bestellen wel eens iets bij hun concurrenten.

Zo kom je ook aan de algemene voorwaarden van iemand in dezelfde branche.

Je leert sowieso erg veel door een kijkje in de keuken van de concurrent te nemen.

[dicko]

In theorie lijkt het wel te mogen sinds de afschaffing van de geschriftenbescherming. Het auteursrecht beschermt creatieve werken; de geschriftenbescherming breidde dat uit tot niet-creatieve werken (waaronder doorgaans erg onpersoonlijk en algemeen geformuleerde juridische en technische teksten).

 

[...]

 

 

Alle geschriften waar maar enigszins creativiteit in de formulering is gelegd (of in is te beargumenteren) vallen onder het auteursrecht (helaas).

De keuze tussen "Het is verboden om ..." en "Verboden is het om ..." kwalificeert al als een 'creatieve' keuze. Daarnaast valt de opmaak (gebruik van kopjes, nummering, lettertype etc) onder de creatieve keuzes.

Zelfs op NEN normen rust auteursrecht volgens de Hoge Raad in het arrest Knooble/Staat.

 

Creatief heeft in deze context niets met 'kunstzinnig' te maken.

[Ab Bauer]

Creatief heeft in deze context niets met 'kunstzinnig' te maken.

Dit vind ik een erg interessante wending.

Ik kan me herinneren dat hier op dit forum is gesproken over auteursrecht op productfoto's. Als ik het goed heb was de conclusie toen dat als het een 'super standaard productfoto' is (witte achtergrond, geen vreemde belichting, uitsnede, enz) je de foto van anderen mag gebruiken. Dan zou dat voor teksten vergelijkbaar werken zou ik zeggen?

 

 

[Hans v N]

Alle geschriften waar maar enigszins creativiteit in de formulering is gelegd (of in is te beargumenteren) vallen onder het auteursrecht (helaas).

De keuze tussen "Het is verboden om ..." en "Verboden is het om ..." kwalificeert al als een 'creatieve' keuze. Daarnaast valt de opmaak (gebruik van kopjes, nummering, lettertype etc) onder de creatieve keuzes.

Zelfs op NEN normen rust auteursrecht volgens de Hoge Raad in het arrest Knooble/Staat.

 

Creatief heeft in deze context niets met 'kunstzinnig' te maken.

 

Bij de NEN norm was niet creativiteit in het geding maar de vraag of het een tekst was van het bevoegd gezag. Die zijn door in oorsprong de Berner conventie (2 lid 4) en art 11 AW rechtenvrij tenzij expliciet anders vermeld.

 

Maar eens dat een tekst met meerdere alinea’s al snel kwalificeert als creatief. Creatief in de zin van oorspronkelijk. Bij het gebruik van taal is er al heel snel een stempel van de maker te zien. Die is om te beginnen sterk afhankelijk van de geboorte plaats (friet of patat) maar ook van opleiding en zelfs door de krant of kranten die iemand leest.

Bij het afdrukken van een kale productfoto kan je niet zien wie hem heeft gemaakt dus is het stempel van de maker geheel afwezig. Dus die vergelijking gaat m.i. niet op.

[Ab Bauer]

Als het gaat om teksten uniek maken heb ik hier nog wel een 'text-mixer' algoritme liggen dat woorden binnen een zin en zinnen binnen een artikel door elkaar husselt. Schijnt de toekomst van de journalistiek te zijn :P

[Ward van der Put]

De uitspraak van de Hoge Raad dateert van 2012, vóór de afschaffing van de geschriftenbescherming in de wetswijziging van 5 november 2014.

 

De vergelijking met vrijstaande productfoto's gaat volgens mij wél op. Een foto van 1.600 x 1.200 pixels telt al bijna 2 miljoen pixels. Die kun je alle 2 miljoen veranderen door iets met de helderheid of het contrast te doen. Toch zegt dat helemaal niets over het al of niet bestaan van auteursrecht op een foto: het gaat vooral om het type foto.

 

Daar zie ik een parallel met teksten. Met het verdwijnen van de geschriftenbescherming zijn bepaalde typen teksten niet langer beschermd. De vraag is alleen: welke? Het aantal woorden, het aantal zinnen of het aantal alinea's is geen criterium voor oorspronkelijkheid, net zoals het aantal pixels geen criterium is. Door het schrappen van "alle" uit "alle andere geschriften" zijn vooral bepaalde typen geschriften niet langer beschermd. De auteurswet noemt wel enkele typen, maar algemene voorwaarden vallen in de typologie onder de "andere geschriften" die nu mogelijk niet langer beschermd zijn.

 

Het ziet ernaar uit dat we jurisprudentie nodig hebben die invult wat nu precies wordt verstaan onder "oorspronkelijk karakter" en "persoonlijk stempel" in de wetswijziging. (En in afwachting daarvan zou ik er voorzichtigheidshalve van uitgaan dat algemene voorwaarden toch auteursrechtelijk beschermd zijn.)

 

Alzo Wij in overweging genomen hebben, dat het wenselijk is de bescherming van geschriften zonder oorspronkelijk karakter en persoonlijk stempel van de maker af te schaffen;

Hoewel de wetswijziging vooral was gericht op programmagegevens, noemt Kamerstuk 33 800 ook een ander type tekst dat door de wijziging niet langer beschermd is:

 

Een voorbeeld van toepassing van de geschriftenbescherming is de producent die zich beroept op de geschriftenbescherming van de gebruikshandleiding van een door hem ontwikkeld product.

Als dat inderdaad opgaat voor bepaalde technische teksten, zou het ook wel eens kunnen gelden voor juridische teksten.

 

Specifiek voor algemene voorwaarden kun je daaraan nog een argument toevoegen: ze moeten openbaar worden gemaakt en ze moeten naar hun aard gemakkelijk te vermenigvuldigen zijn. Bijvoorbeeld de bezoekers van een website moeten de algemene voorwaarden op eenvoudig kunnen downloaden of anderszins opslaan en bewaren; die wettelijke verplichting schoffelt een wezenlijk deel van auteursrechtelijke bescherming onderuit.

 

Je kunt daarmee stellen dat het algemeen belang van algemene voorwaarden zwaarder weegt dan de auteursrechtelijke bescherming. Die is namelijk gericht op bescherming van het exploitatierecht en het vermogensrecht van de auteursrechthebbende, maar het is niet de bedoeling dat je algemene voorwaarden gaat zitten exploiteren: die moet je gratis openbaar maken.

 

Ik ben ondertussen heel benieuwd hoe echte juristen tegen deze materie aankijken. Iemand?

 

 

[kuifje]

Ik ben een halve jurist, maar wel actief in de IE, en voor mij is het overduidelijk dat AVs wel auteursrechtelijk beschermd zijn.

 

Je interpretatie van de opheffing van de geschriftenbescherming is niet correct: Werk is niet langer AUTOMATISCH beschermd omdat het een geschrift is. Zoals jij het stelt lijkt het of bepaalde types geschrift AUTOMATISCH NIET beschermd zijn, hoeveel eigen karakter ze ook mogen hebben.

 

Die AVs zijn het resultaat van creatief werk van de jurist. Het is aan hem hoeveel exemplaren hij wil verkopen voor welke prijs.

 

En vindt je dat onterecht, dan laat je ze toch lekker zelf opstellen.

 

Het is gek, dat mensen zodra het hun eigen activiteit betreft, het heel normaal vinden om daarvoor betaald te worden, maar zodra het een activiteit van een ander is, moet dat maar gratis/gekopieerd.

 

Zo zegt de jurist tegen de webdeveloper 'geef mij maar een kopie van die andere website, maar dan met andere plaatjes en andere content, die ik je hierbij geeft'. Is toch bijna geen werk, hoef je toch niets voor te factureren?'

 

En zo zegt de webdeveloper tegen de jurist: 'die AVs zijn mooi, die wil ik wel hebben. Je hebt ze toch al gemaakt, dus ik mag ze zeker wel kopieren he?'

 

 

[RT....]

(...) dat je algemene voorwaarden mag kopiëren van anderen; dat daar geen auteursrecht op zit. Klopt dat?

NEEN! Klaar.

 

 

[Tsja22]

Ik zit morgenavond bij de belastingdienst...zal het nog eens voorleggen.

[dicko]

Beetje een lullige opmerking, maar ga je ook belastingadvies vragen aan een echtscheidingsadvocaat?

;)

 

 

[Tsja22]

HA HA ..... goed punt. Schoenmaker, blijf bij je leest.

Nee, ik ga het alleen vragen omdat zij het initieel aangaven tijdens de KvK startersdag.

[Roel J]

"ze" hebben niets gezegd.. een voorlichtingsmedewerker op een beurs heeft een wat ongelukkige opmerking gemaakt

 

er zijn zoals eerdere aangegeven partijen zoals branche verenigingen, andere belangenbehartigers, keurmerken.. die (gratis) standaard algemene voorwaarden ter beschikking stellen..

 

dat is iets anders dan dat alle algemene voorwaarden auteursrechten vrij zijn.. dat is niet zo, maar er zijn wel partijen waarvan je zo de algemene voorwaarden mag overnemen zonder dat je hun auteursrecht schend omdat ze daar nadrukkelijk van af zien.

[Tsja22]

Dat vind ik dus super goed. Kunnen we niet vanuit HigherLevel een website in de lucht brengen waar je je eigen AV kunt upload-en? Anderen kunnen deze dan rechten vrij downloaden. Wel zou ik er iets bijschrijven waarom je bepaalde zaken hebt opgenomen.

[Richard Theuws]

mwoah, als je het goed wil doen schakel je toch beter een jurist in om ze even na te kijken lijkt me. Zodra een platform als HL zich met zulke zaken gaat bemoeien begeeft het zich op gevaarlijk gebied.

 

Stel dat er iets in staat wat pertinent niet klopt, en de betreffende ondernemer gaat daar failliet op bijvoorbeeld. Tuurlijk kun je dan zeggen "ja eigen schuld dikke bult had je maar een jurist in moeten schakelen!", maar zodra je deze dienst aan gaat bieden en zegt "of ze kloppen of niet weten we niet, dat moet je zelf maar checken." is de dienst overbodig.

 

Je kunt dan ook gewoon googlen naar gratis documenten, heeft hetzelfde effect.

[Ab Bauer]

Naast het juridische aspect waar Algemene Voorwaarden natuurlijk voor bedoeld zijn, vind ik Algemene Voorwaarden ook een onderdeel waar je je op kunt onderscheiden. Zo was er laatst een 'blunder' van de nieuwe (online) supermarkt PicNic die de privacyverklaring bijna letterlijk van Blendle had overgenomen. Ze maakten zich er met een 'Imitation is the sincerest form of flattery' grapje vanaf.

 

Voor mij is een bedrijf erg sympathiek als ze de Algemene Voorwaarden schrijven of aanvullen met uitleg in 'gewone mensen taal'. Daarmee laat je zien dat problemen netjes worden opgelost en je je niet direct gaat verschuilen achter de kleine lettertjes. Ik weet uit ervaring dat dit omzetverhogend werkt.

 

 

[Jan Smolders]

De kortgedingrechter in Amsterdam liet eerder in het midden of er wel of geen auteursrecht op (passages uit) algemene voorwaarden zit, omdat er geen belang was bij een verbod op het overnemen ;-) Zie http://bit.ly/1Pk0SdC onder 4.3. Dat belang is er in elk geval niet bij een broodjeszaak, wel bij iemand die leeft van het opstellen van juridische teksten.

[RT....]

Dat eiser in dit specifieke geval geen belang heeft bij een verbod, betekent uiteraard niet dat er dus geen auteursrecht op de tekst zou zitten.

[Hans v N]

Heb de uitspraak even gescand en het lijkt er voor mij op dat de passages in de AV niet op zich (sec) worden ingebracht in een conflict maar eerder als onderdeel van een heel pakket aan overeenkomsten waardoor verwarring bij de consument kan ontstaan. Bovendien is er schaamteloos een handelsnaam voorzien van een -nl gebruikt als doorlinkURL.

 

Dan is dus de vraag of een tekst, eventueel van iemand anders of vrij, in combinatie met andere elementen zo oorspronkelijk is of kan zijn dat er een nieuw auteursrecht ontstaat?

 

De rechter haalt de elementen weer uit elkaar en beoordeelt ze afzonderlijk. Of lezen de heren juristen dat anders?

 

 

[dicko]

Heb de uitspraak even gescand en het lijkt er voor mij op dat de passages in de AV niet op zich (sec) worden ingebracht in een conflict maar eerder als onderdeel van een heel pakket aan overeenkomsten waardoor verwarring bij de consument kan ontstaan. Bovendien is er schaamteloos een handelsnaam voorzien van een -nl gebruikt als doorlinkURL.

 

Dan is dus de vraag of een tekst, eventueel van iemand anders of vrij, in combinatie met andere elementen zo oorspronkelijk is of kan zijn dat er een nieuw auteursrecht ontstaat?

 

De rechter haalt de elementen weer uit elkaar en beoordeelt ze afzonderlijk. Of lezen de heren juristen dat anders?

 

 

 

Dat zal al snel een 'bewerking' zijn, waar ook toestemming voor nodig is.

Zie bijvoorbeeld Tanja Grotter vs. Harry Potter (ECLI:NL:GHAMS:2003:AN7646) onder ro 4.7 (met een aantal citaten uit de boeken onder 4.5).

 

Overigens is het formeel ook (nog eens) niet zo dat je een tekst die vrij is van auteursrechten naar willekeur kunt aanpassen: de morele rechten van de auteur blijven op het werk rusten. Het moet bij vrije AV wel bont gemaakt worden, maar toch...

 

/edit:

In het gelinkte vonnis is auteursrechtinbreuk op de AV niet expliciet geëist (eisen staan onder 3.1), er wordt gesproken over een auteursrechtschending in het algemeen m.b.t. de website (waar de AV waarschijnlijk wel deel van uitmaken).

In kort geding wordt vaak de kortste route naar de waarschijnlijke uitkomst in een bodemprocedure genomen; alle overwegingen die de voorzieningenrechter niet per sé nodig heeft om tot een uitspraak te komen worden (meestal) weggelaten, en helemaal wanneer het onderwerpen betreft die niet als eis geformuleerd zijn.