r.i.p. Ruben van den Oord

Dazt ik zjojuizjt *hips* metz mijn vvvvvvrouw heb afzzeproken dat zzzzwee *hips* duizzzzz......... duizzzzz............ pfffff zuizzzzend negen mijn zjaar gaatzworden *burp* zoet helemaal nietzz af vvvvvan tfeit dzat *hips* ik zjullie evenzoed een zuzzezvol zjaar toe wenzzzzzzzz. Maar ut blijvvt MIJN zjaar ja? Dzat zzzzzwee duizzzz.... duizzz..... nou ja, dzit zjaar duzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzz *snurk* ;D

@ Henri: Mag ik je deze oude jiddische koopmanswijsheid meegeven? "De massa vult de kassa." On Topic: Op persoonlijk vlak een fantastisch jaar achter de rug waarin nieuwe wegen zijn ingeslagen die een onverwachte, maar absoluut de beste match maken met mijn work/life balance doelstellingen, en op alle fronten aansluiten op kennis, kunde, ervaring en ambitie. Zakelijk was het een tropisch rampenjaar, waarbij de volgende termen dagelijks de telefoon door knalden: conclusie van eis, conclusie van antwoord, eis in reconventie, repliek, dupliek, pleitnota, kort geding, meervoudige kamer en declaraties. Morgen een nieuwe dag, op naar een beter 2009! (nou, da's niet zo moeilijk ;D )

Zal ik dan ook maar weer eens een bijdrage leveren aan de Down Diaries ;) Het proces staat zachtjes te pruttelen, de snelkookpan-fase hebben we gelukkig gehad en dan lijkt het in een rustiger periode het contrast dubbel zo groot. Maar gelukkig gebeurt er niet niets. Na het aanbieden van het akkoord, is er een week na het verstrijken van de termijn die crediteuren gegeven was om te reageren een herinnering verstuurd naar de non-respondenten, met het verzoek binnen 10 dagen óf akkoord te gaan, óf duidelijk aan te geven dat men niet akkoord gaat en waarom niet. Voor diegenen die niet van plan waren te reageren, het duidelijk gemaakt dat bij onthouden van stemming men zich bij voorbaat neerlegt bij de uitkomst van de stemming. Het is een goed gebruik om met een volgende belangrijke stap een week/10 dagen te wachten ná datum deadline om zo eventuele late post toch nog te kunnen ondervangen. En op dat moment zit je een paar dagen voor kerst.... Eigenlijk wel een mooi moment om even de puntjes op de i te zetten in het dossier, volgende stappen goed voor te bereiden en alvast wat advocaten in stelling te brengen voor-het-geval-dat. Voor we die stap nemen, nog één laatste poging van ondergetekende om de koppige crediteuren te overtuigen. Rechters vinden het namelijk fijn om te zien dat je alles uit de kast hebt getrokken om de gang naar de rechter te voorkomen. Helaas is dit een stap waarbij ik afhankelijk ben van derden, en dan moet de desbetreffende advocaat zich nog even in het dossier inlezen. Kost helaas onnodig tijd, maar ja... Tijd om alsnog maar eens die rechtenstudie-met-civiel-effect af te gaan maken... Er is akkoord bereikt met 98% van de crediteuren die samen 90% van de vorderingen vertegenwoordigen, dus ik zie geen enkele reden waarom 'onze' Marcel 2009 zou gaan beginnen met een kruisje achter zijn naam in het insolventieregister... DUS WAT MIJ BETREFT MAG JE ALVAST EEN SLOKJE PROEVEN VAN DIE CHAMPAGNE!

Een nogal egoïstische instelling die op een ondernemersforum absoluut niet thuishoort. Ik heb de dikke Van Dale er nog eens bijgepakt: on·der·ne·men -nam, h -nomen 1 op zich nemen 2 beginnen te doen; uitvoeren: actie ~ Het oplaten van proefbalonnetjes heeft hier dus helemaal niets mee te maken. Dat komt eerder in de buurt van mijn definitie van "managen": ma·na·gen - leenwoord 1 het onder geveinsde supervisie laten uitvoeren van een serie van activiteiten door meerdere kundige personen om de eigen incompetentie te verdoezelen. Gewoonlijk gaat een succesvolle afronding van deze activiteiten gepaard met het opstrijken van de eer door de manager, of - in geval dat de uitkomsten van deze activiteiten niet aan de doelstelling voldoen - het afschuiven van de schuld op de met de activiteiten belastte personen 2 door statuserosie aangetaste benaming voor het geven van leiding; wordt met name gebruikt om functies van laaggeschoolde medewerkers binnen organisaties nog enige substantie te geven: congierge: facility manager; koffiejuffrouw: food & beverage manager; parkeerwacht: public perimeter manager automotive Een ondernemer heeft een idee, een visie. Dat idee werkt hij volledig uit en begint als een zendeling zijn visie te prediken om de hele wereld te overtuigen van zijn gelijk. Ook al staat hij in eerste instantie alleen in zijn overtuiging. De proefballonnetjes die de topicstarter oplaat komen mij over als een beetje interessant doen tegenover zijn omgeving ("Ik onderzoek momenteel een aantal concepten waar binnen ik wil gaan ondernemen, en die ideeën zijn zó goed dat er wel 30 mensen actief betrokken zijn bij de finetuning van deze concepten") om vervolgens een excuus te hebben om niet te ondernemen ("Mijn ideeën zijn zó revolutionair dat ze zelfs door ervaren ondernemers niet worden begrepen, dus ik ben tot de conclusie gekomen dat de tijd er nog niet rijp voor is. Maar heb je al gehoord van mijn laatste concept?"). wan·na·bee - leenwoord 1 zie boven [edit] typo's gecorrigeerd [/edit]

Ik zie dat ik de linkjes naar de vorige columns niet heb bijgevoegd, en dat zou het leven toch weer een stuk makkelijker maken. Deel 1: Overname als groeistrategie Deel 2: Overname als groeistrategie (II): Waardebepaling @René: Het is ook wat de gek er voor geeft, maar voor de ene gek heeft de onderliggende zaak meer waarde dan voor de andere gek. En dan is het toch wel prettig om in ieder geval zelf een redelijk gefundeerde waardebepaling achter de hand te hebben. Dat onderhandelt wel zo prettig, en is dus helemaal zo gek nog niet.

Ik werd er nog even subtiel op gewezen: Ik ben mijn belofte niet nagekomen. Het laatste deel over bedrijfswaardering is nog niet verschenen als column. Foei. Dus bij deze, in de herkansing: Overname als groeistrategie: Deel III: De overnamesom. Waar het allemaal mee begon: Ondernemer Jaap heeft altijd in oude Volvo's gereden en je kon hem uittekenen met zijn praktisch katoen/polyester Makro-confectie kleedje aan het steeds ronder wordende lijf. En ineens komt Jaap in een kekke XKR aangescheurd met een maatwerk krijtstreep om de schouders en een strakke blondine aan de arm (en dat laatste heeft niets met de oorzaak van de XKR en de krijtstreep te maken, maar is eerder het gevolg daarvan ;)). Trots laat Jaap aan iedereen die het niet horen wil weten dat hij zijn hut verkocht heeft en daar mooi 7x de winst voor heeft gevangen. En iedere keer als een Jaap zo de netwerkborrel betreedt zie je aan de koppen om hem heen dat er driftig (maar o zo onopvallend) gerekend wordt. “Ik doe nu twee ton per jaar, maal zeven is 1.4Mio... daar kan ik ook wel zo'n blondje van betalen...” Maar is dit nu eigenlijk wel terecht? Heeft Jaap 7x de winst gekregen, is die 7x een ijzeren wet, of zit het één en ander iets genuanceerder in elkaar? In deel 1 heb ik een poging gedaan mijn visie te verduidelijken op de begrippen “prijs” en “waarde”. De prijs van een transactie is objectief. Men neme de kassabon van de laatste tankvulling bij de BP en het staat onomstotelijk vast wat de prijs van een liter brandstof is. Maar, is de prijs dan ook gelijk aan de waarde? Nee. Waarde is per definitie subjectief. Ooit, eind jaren '70 was ik met mijn ouders op vakantie in Zuid-Spanje, waar er tijdens een georganiseerd tripje richting Marokko mijn vader spontaan 17 kamelen werd geboden voor mijn moeder. Een treffender voorbeeld van de subjectiviteit van waarde bestaat er bijna niet. Voor de desbetreffende bieder is de prijs van 17 kamelen een “offer you can't refuse”. Voor mijn vader was het reden tot hoofdpijn. Hij had geen idee wat hij met 17 kamelen aan zou moeten. Of hij er later spijt van heeft gekregen dat hij dit aanbod heeft afgeslagen, vertelt deze familiesaga niet... In deel twee is een alom erkende manier om de waarde van de activiteiten van een onderneming te bepalen aan bod geweest: De discounted cashflow methode. Ofwel: De huidige contante waarde van toekomstige kasstromen. Een lastig begrip wat ik geprobeerd heb te verduidelijken met het Eurappelboompje. Dit boompje geeft heel constant iedere maand 50 licht-zoete, sappige appeltjes met een euro muntstuk als klokhuis. Wat zou bij verkoop van deze boom nu eigenlijk de prijs moeten zijn? Eigenlijk is deze boom onbetaalbaar, zolang deze waarde (daar heb je 'm) heeft voor de verkoper. Pas als de boom op termijn waardeloos wordt voor de huidige eigenaar, bijvoorbeeld omdat het leven is eindig is (naar het schijnt is dat gesodemieter begonnen met uitgerekend een appelboom), en er geen opvolger klaar staat om de verzorging van de Eurappelboom over te nemen, kan er een prijs bepaald worden voor de boom. Goed, terug naar anno nu. We hebben dus met de DCF methode een waarde kunnen bepalen voor onze onderneming. Dat wil zeggen: de waarde over de activiteiten van de onderneming. Dat zegt nog helemaal niets over de waarde van de vennootschap (we gaan maar voor het gemak van een aandelentransactie uit). De waarde van de vennootschap wordt mede bepaald door de aanwezige activa en passiva. Cijfers zijn geduldig, dus we kunnen even lekker gek doen. Volgens de DCF methode hebben de activiteiten van de vennootschap een waarde van 700K. Er is volgens de balans een paar jaar geleden een bedrijfspand aangekocht voor 500K euro, huidige taxatie 700K. De hypotheek bedraagt nog steeds (want aflossingsvrij) 750K. Er loopt nog een negatieve rekening-courant verhouding met de directie van 100K, de overige (vaste) activa bedragen 100K (waarop nog 60K financiering loopt), er is een debet-saldo op de betaalrekening van 100K, crediteuren 100K en debiteuren 50K. Hoe ziet de waardeberekening van de vennootschap er dan uit? [table] [tr] [td]Waarde activiteiten:[/td][td]700[/td][td][/td] [/tr][tr] [td]Waarde bedrijfspand[/td][td]700[/td][td][/td] [/tr][tr] [td]Overige activa[/td][td]100[/td][td][/td] [/tr][tr] [td]Debiteuren[/td][td]50[/td][td][/td] [/tr][tr] [/tr][tr] [td]Hypotheek bedrijfspand [/td][td][/td][td]750[/td] [/tr][tr] [td]RC Directie[/td][td][/td][td]100[/td] [/tr][tr] [td]Financiering activa[/td][td][/td][td]60[/td] [/tr][tr] [td]Debet-saldo[/td][td][/td][td]100[/td] [/tr][tr] [td]Crediteuren[/td][td][/td][td]100[/td] [/tr][tr] [td]Totaal[/td][td]1550[/td][td]1010[/td] [/tr][tr] [td] Waarde onderneming:[/td][td] 540K [/td][td] [/td] [/tr] [/table] Of de bovenstaande cijfers nu wel of niet geloofwaardig zijn vind ik op het moment niet zo boeiend. Het gaat om de methodiek. Het laat hoe dan ook zien dat winst geen enkele rol speelt in de waardebepaling van een onderneming. De winst van de onderneming zou wel eens 54K op jaarbasis kunnen bedragen. In dat geval kan deze ondernemer roepen dat hij 10X de winst heeft opgestreken. Sterker nog, de vennootschap kan verlieslijdend zijn (vanwege de afschrijvingen) maar zolang er een positieve cashflow is, en de activa-passiva correctie daar nog wat van over laat, is de vennootschap geld waard. In zeldzame gevallen kan er een beperkte negatieve cashflow aanwezig zijn, maar dat de waarde van de onderneming “gered” wordt door de aanwezige activa. Zoveel-maal-de-winst zegt helemaal niets over de waarde van een onderneming. Of.... toch? Kort geleden had ik met Ties van der Laan een bijzonder interessant Skype-gesprek over dit onderwerp. Dus er komt onverwacht ook nog een deel IV: “Het gelijk van Jaap” (werktitel). In co-auteurschap met Ties. Dat dan weer wel. Zo, en nu eerst koffie.

Goed onderwerp Ed! Voor mij persoonlijk was HL in de eerste plaats inderdaad een plek waar ik wat vragen kon stellen. Ik was erg zoekende naar de richting waarin ik na mij laatste avontuur op zou gaan. Later werden de HL-leden mijn collectieve benchmark. Wat weet ik over een bepaald onderwerp, kan ik nog wat toevoegen, kan ik vanuit een ander perspectief nieuw licht brengen op wat al gezegd is... Dat ging me steeds beter af, en werd ik off-line via PM om advies gevraagd. Dat was nieuw! Uiteindelijk werd ik door anderen "coach" genoemd, en van het een kwam het ander. Uiteindelijk kun je wel stellen dat HigherLevel "verantwoordelijk" is geweest voor wat ik nu doe. Werkelijk nooit gedacht dat ik a) dit ooit zou doen, b) ik dat ook zó leuk zou vinden en c) het me nog goed afgaat ook! Dus dit is gewoon Mikky's schuld.... ;D

Hier houden wij wel van ;) Reusje voor Spuit 11

Jij bent de ondernemer, jij kent je doelgroep, jij weet alles over merken, de markt, marges, seizoensinvloeden en de contactgegevens van je leveranciers. Als je niet in contact weet te komen met je leveranciers, dan moet je je misschien afvragen of je wel je eigen winkel moet beginnen. Ondernemen=zelf doen. Wel hulp vragen als je er niet uitkomt, maar de contactgegevens van leveranciers staan gewoon in het telefoonboek.

Deel het op in hapklare brokken. Lees dit stukje dat ik er over geschreven heb maar eens, en vertaal dat naar jouw situatie. Je kunt meer dan je denkt!

Hmmmmm.... Doelstellingen en verwachtingen 2009..... >;( Op persoonlijk vlak: Q1: De Botte Bijl - iedere beslissing is beter dan geen beslissing, en sommige beslissingen zijn (noodgedwongen) op de lange baan geschoven. Tijd om knopen door te hakken. Q2: Spaanders & Splinters - sommige liggen er al heel lang, en die kunnen je bruut pas op de plaats laten maken. Eerst maar eens zorgen dat alle splinters uit het verleden opgeruimd zijn, zodat straks geen momentum wordt verloren door weer een bezoek aan de EHBO post. Q3: Payback Time: Niemand heeft nog wat van me tegoed, en dan bedoel ik dat niet uitsluitend financieel. Het zou mooi zijn dat ik dan ook van anderen niets meer tegoed heb. En dat bedoel ik dan voornamelijk financieel. :) Q4: Afronden - Een proces dat een aantal jaren geleden is ingezet - nieuwe doelen stellen, bepalen van de route, verliezen en herwinnen van focus en de basis leggen voor de komende 20-30 jaar - is dan afgerond. Zakelijk: In 2009 wil ik mijn bijdrage hebben geleverd in het voorkomen van ca 25 faillissementen. Helaas zal dat geen 100% succes score betekenen, dat is de realiteit. Doelstelling is 85%, dus dat betekent 4x falen, 4x doodziek, maar ook 21x een YES!!! moment. Komend jaar zal ook voor het eerst een bank de opdrachtgever zijn die wil voorkomen dat één van hun klanten failliet gaat. Dat is dan meteen de definitieve erkenning voor de blauwdruk (de "Ruben-methode" ® ) die is ontwikkeld om faillissementen te voorkomen, hou "HL'ers in de media" in de gaten...

Bizner is een onderdeel van de Rabobank. Dus met de back-up zit het wel goed. Het is een concept om de afstand tussen het stropdassen-met-driedelig-grijs decorum van een statige bank en de niet-lullen-maar-poetsen mentaliteit van jonge ondernemers te overbruggen. En vooralsnog slagen ze daar goed in. Ik denk dat ze het gat dat Postbank straks achterlaat na de integratie met ING mooi opvullen. Als je nu bij Bizner terecht kunt, en je een goede financiële reputatie kunt opbouwen zou je straks best eens makkelijker bij de Rabobank terecht kunnen. En dat was net de bedoeling van die boerenjongens... Bizner heeft een aantal voordelen (makkelijk een starterskrediet van 5K, boekhouding via internet gekoppeld aan je Bizner account) maar ook een aantal nadelen (niet iedereen kan er terecht, geen vaste accountmanager, aantal specifieke bankproducten ontbreken, iets hogere rente door het hogere risicoprofiel van starters zonder ondernemingsplan). Het ligt er maar net aan welke optie voor jou nu het meest passend is. Later kun je altijd nog eens de boel omgooien. [ouwe lullen modus aan] Je hebt geen ondernemingsplan. Ga er nou gewoon eens een paar dagen voor zitten, je bent al volop in bedrijf, dus dat mag niet al te veel hoofdbrekens kosten. Je maakt een ondernemingsplan voor jezelf, niet voor de bank. Het dwingt je na te denken over de toekomst. Het houdt je op koers en zorgt ervoor (als je het dan ook elk half jaar uit de kast haalt om de huidige stand van zaken te vergelijken met het ondernemingsplan en eventueel wat aanpassingen maakt) dat je je focus behoudt op datgene waarom je in eerste instantie het bedrijf bent begonnen. Niet zelden komen ondernemers die al een tijdje zonder plan draaien (klinkt bijna hetzelfde als doelloos) er na het schrijven van dat plan achter dat ze de afgelopen jaren een hoop geld hebben laten liggen, aangrenzende markten lucratiever zijn dan ze dachten, productdifferentiatie ze een meer solide basis geven dan momenteel het geval is, dat ze zover van het oorspronkelijke idee zijn afgeweken dat ze nu alleen nog maar werken ipv ondernemen etc. etc. Ik durf er een krat bier onder te verwedden, dat als je een order van 100K over de komende drie jaar kunt scoren, je zonder mankeren de tijd weet te vinden om die offerte met bijbehorende presentatie in een week er uit te persen. Toch raar dat je dan niet de tijd weet vrij te maken om een ondernemingsplan dat makkelijk hetzelfde zou kunnen opleveren in die zelfde week in elkaar te draaien... Denk er maar eens over na. [ouwe lullen modus uit] [Edit: Yannick heeft gelijk, voor een verdere Bizner discussie kan een ouder draadje best omhoog gekickt worden.] [Edit 2: Typo weggehaald, al zal Yannick wel eens voor erger zijn uitgemaakt :P )

Even iets verduidelijken voor de kneuzenuitdeler die het volgende schreef: Als je mijn bijdragen wat langer volgt, weet je dat ik - als het enigzins mogelijk is - uitgebreid en grondig reageer. Topicstarter moet vóór de 24-ste reageren naar de rechtbank. Dat is 6 dagen ná mijn reactie. Topicstarter plaatst tot nu toe één bericht per dag in zijn eigen draadje. Faillissementspreventie draait om details, en vaak ogenschijnlijke onbenulligheden kunnen in de rechtszaal grote gevolgen hebben (Steven K kan je daar als advocaat nog veel meer over vertellen, lijkt me). Dan zit er nog een weekend tussen, en ik weet niet of topicstarter in het weekend de beschikking heeft over een internetverbinding, dan wel op zondag niet werkt (een ondernemersforum zou uitgelegd kunnen worden als werk). Dus hoe zou ik in vredesnaam alle details die misschien belangrijk zijn uit de topicstarter kunnen trekken in een conversatie die bestaat uit 5 vragen en 5 antwoorden? Dit nog vooropgesteld dat hij al die kleine details en persoonlijke informatie op een van de best door Google geïndexeerde sites van Nederland met iedereen wil delen! Als het een stiekem aqcuisitiebericht zou zijn, had ik niet in het draadje gezegd dat ik een PM zou sturen. Maar nieuwe leden zijn niet altijd op de hoogte van de PM functie. En als je nog maar 6 dagen hebt tot aan je faillissement, is er ook niet zoveel tijd om dat nou eens rustig uit te zoeken. Dan heb je wel iets anders aan je hoofd. Vandaar dat ik zeker wilde weten dat 'ie even contact met me opnam. We zijn nu een telefoongesprek van drie kwartier en twee faxen verder, en ik weet nu al meer dan hij ooit op het forum kwijt zou kunnen. Dus, beste kneuzendeler: Als je de baalt dat je mijn antwoord niet kunt lezen omdat je die informatie zelf veel te hard nodig hebt voor het voorkomen van je eigen faillissement, begin dan alsjeblieft je eigen draadje en gooi alle persoonlijke, zakelijke en financiële details het net op (debiteurenstand, crediteurenstand, correspondentie met de incassobureaus, financieringsovereenkomst met je bank, winst en verliesrekening van de afgelopen 3 jaar, prognoses komende 3 jaar, afschrift hypotheekakte, afschrift akte huwelijkse voorwaarden, kopieën bankafschriften, KvK uittreksel, vennootschapsovereenkomst en o ja, doe er meteen een kopietje van je paspoort bij - antecendenten worden namelijk standaard geverifieerd om te voorkomen dat er een geniepig "medeplichtigheidje" me om de hoek staat op te wachten). En dan, alleen dan weet je dat de antwoorden die je hier op het forum terug ziet goed onderbouwd, uitgebreid en volledig zijn. Sta je niet op omvallen, denk dan eerst even na voor je reageert. Niet alles is wat het lijkt te zijn. [aquisitiebericht] Sta je wel op omvallen, maar wil je niet alle details delen met iedereen, stuur me dan een PM. [/aquisitiebericht]

Dit gaat helemaal fout... Ik heb je een PM gestuurd.

Ed, ik weet zeker dat echt helemaal niemand zit te wachten op iemand die leuke verhaaltjes schrijft op een forum, en al helemaal niet als 'ie Ruben heet. Als je van te voren had gezegd dat het gaat om zo'n molog, had ik niet geschreven om eens te praten. En dat praten was niet eens bedoeld als "ik heb de oplossing". Ik houd me al tijden bezig met de problematiek rondom faillissementen in het MKB. En in dat licht zou ik wel eens de case willen bestuderen hoe het komt dat een onderneming binnen 3 maanden zonder orderportefeuille komt te zitten. Dat er zo'n groot bedrijf bij betrokken is, maakt de case op zich niet minder interessant, maar dat heeft mijn interesse niet. En ik ben wel de laatste die van mening is dat 'ie welke toegevoegde waarde dan ook heeft tussen al die knappe koppen binnen een wijd verspreid concern met 40.000 medewerkers en 10,5 miljard omzet. Daar heb ik toch allemaal geen verstand van joh! Ik weet niet eens hoeveel nullen 10,5 miljard heeft! Daar zitten allemaal belangrijke meneren die hele ingewikkelde dingen doen waar ze lang voor geleerd hebben. En als zij het niet eens kunnen zien aankomen, dan kan toch niemand het zien aankomen? @Rien: Bij GM zitten dezelfde knappe koppen man! Snap dat dan! Die hebben bij elkaar op Yale en MiT gezeten. Tijdens de gemiddelde maandagochtend carpoolrit zit daar meer kennis over bedrijfsvoering in één Toyota Prius dan hier op het hele forum bij elkaar. En echt, ze konden er niets aan doen. Echt waar. They never knew what hit them. En je kunt dan toch niet van Jan met de Pet uit Oldenzaal verwachten dat hij wel kan anticiperen op wat komen gaat? Nee hoor, het is mij helemaal duidelijk. We gaan naar de kloten en we kunnen er niets aan doen. Dat je dat niet snapt....

Altijd leuk een stevige discussie! Daar zijn er te weinig van wat mij betreft. Laat ik een aantal zaken vooraf heel duidelijk stellen: Niemand hoeft het met mij eens te zijn, dat ben ik ook niet altijd met anderen. Ik heb ook de wijsheid niet in pacht, maar ik kan me wel een mening vormen over een aantal zaken. Wie mij wat langer kent, weet dat ik graag soms de advocaat van de duivel speel om de kern van de zaak proberen bloot te leggen. Om dezelfde reden ben ik de ene keer wat ongenuanceerd, terwijl de andere keer de nuance juist weer wel een manier is om een andere invalshoek te krijgen. Faillissementsrecht, de oorzaken van insolventie en het voorkomen van faillissementen hebben mijn persoonlijke interesse. Mijn mening over dit onderwerp is voornamelijk gevormd door het resultaat van mijn eigen fouten, de verhalen van de vele ondernemers die ik gesproken heb en de interviews die ik heb afgenomen met curatoren, publicisten en onderzoekers over insolventierecht en de gevolgen van een faillissement voor alle betrokkenen. @Frans Sijtsma: Dat Porsche vooral VW wil hebben voor de emissie-eis, was ook mijn eerste gedachte. Maar toen ik een week later las dat RUF in 2009 een electrische porsche op de markt wil brengen, bedacht ik me dat er iets anders moest zijn waarom VW per se ingelijfd moet worden. Porsche heeft naast het bouwen van auto´s alleen nog een designafdeling die zelfstandige luxeproducten op de markt brengt. VW daarentegen heeft een hele rits aan belangen en werkmaatschappijen. Diversificatie is een beproefde manier om risico te spreiden. Dat doe je tenslotte ook met je aandelenportfolio (indien aanwezig). Een onderneming neem je niet alleen over om jaarlijks extra dividend op te strijken. Daar ligt altijd een strategische overweging aan ten grondslag. Als het niet de emissies zijn, wat dan wel? Ik hou me totaal niet bezig met een schuldvraag. Wat mij intrigeert is de vraag waarom het ene bedrijf een crisis wel overleeft, en een gelijkwaardige opponent in dezelfde situatie het loodje legt. Ondernemer 1 neemt een andere beslissing dan ondernemer 2. Hoewel de uitkomst totaal verschillend is, ben ik van mening dat beide ondernemers die beslissing weloverwogen hebben genomen en dit gedaan hebben met het voortbestaan van het bedrijf als uitgangspunt. Je kunt niet spreken over schuld. Wel kun je achteraf onderzoeken welke strategische beslissingen hebben gewerkt, en welke niet. De "100 uitzonderingen" zijn niet bedoeld als slag om de arm voor mijn eigen redenatie. Ik wilde daarmee voorkomen dat we in een discussie zouden belanden van "Nou, ik ken iemand die ook Porsche dealer is en helemaal niet....." van dat werk dus. Mijn mening is mijn mening, en niemand hoeft het met mij eens te zijn. Daarnaast ben ik niet ongevoelig voor steekhoudende argumenten, dus als ik er naast zit (en dat gebeurt vaak genoeg) zal ik dat niet ontkennen. Ik voer graag discussie, maar wel over fundamentele zaken en niet over uitzonderingen die de regel bevestigen. Maar je hebt gelijk, nu ik het terug lees klinkt het anders dan toen ik het opschreef. Er is één moment dat ik wel zal spreken over "dat heb je niet zo handig gedaan". Dat is wanneer het gaat om slecht ondernemerschap in de basis. Zoals daar zijn bijvoorbeeld: te hoge financieringsdruk, slecht debiteurenbeheer, voor meer dan 50% afhankelijk zijn van één grote klant / product / markt / doelgroep, een te hoge rekening courant verhouding met de BV... Dat zijn de bedrijven waar geen vuiltje aan de lucht is zolang het goed gaat. Maar als je voor 90% afhankelijk bent voor een conjunctuurgevoelige klant, dan kun je miljoenen omzetten, maar je hebt dan maar een heeeeeeel klein tikje nodig en je hut stort in elkaar. Is dat dan de schuld van de recessie? Nee. Is dat dan de schuld van de ondernemer? Nee, ook niet. Het is simpelweg het gevolg van de keuzes die je veel eerder hebt gemaakt. Mee eens. Als je hoort dat er morgen een storm jouw kant op komt, en die storm vannacht als orkaan Catrina over je huis raast dan sta je redelijk machteloos ja. Maar ook dan blijken er huizen en gebouwen te zijn die wel blijven staan. Wat kunnen we nu leren van de architecten die zulke huizen hebben ontworpen? Wat kunnen we leren van de ondernemers wiens bedrijf de crisis / recessie wél hebben overleefd? Dát is de vraag die mij bezig houdt. We zijn het over meer eens dan je denkt hoor, Frans ;) Het grappige is dat zodra de zaken floreren menig ondernemer een plan heeft als het beter gaat dan verwacht, en ook al weet wat 'ie met het extra geld gaat doen als het nóg beter blijkt te gaan. Maar zodra de zaken tegenzitten, hoor ik te vaak dat men daar niet op heeft kunnen anticiperen. En dan heb ik het niet over de uitzonderlijke situatie van de storm die orkaan wordt. Maar wie voldoende vet heeft opgebouwd en tijdig maatregelen neemt kan de kans op overleving danig vergroten, daar ben ik van overtuigd.

Ed, Eerlijk gezegd: geen idee. Ik ken het bedrijf niet, de ondernemer niet, de markt en het product niet. (***fluisterend: Voor wie nog een passend relatiegeschenk voor me zoekt: Een kristallen bol zou welkom zijn!***) Ahum, afijn, hoe dan ook is het een interessante case om de tanden eens in te zetten. De betreffende ondernemer mag me altijd bellen voor een onderhoudend tête à tête. Een reden van zo'n drastische omzetdaling zou kunnen zijn dat het productportfolio is gericht op een hoogconjunctuur, met de massa als doelgroep. De echt rijken blijven echt rijk. Ook tijdens een laagconjunctuur. Misschien met 100 miljoen minder, maar nog steeds puissant welgesteld. Dat betekent dat de Porsches nog steeds van de band rollen, en de kaviaarhandelaar nog steeds goede zaken doet. De pijn zit 'm dus in de dealer die uitsluitend tweedehands Porsches verkoopt. De massa is de doelgroep (kunnen geen nieuwe betalen, maar een gebruikt exemplaar is meer dan welkom) en tijdens de hoogconjunctuur worden de onderhoudskosten weg gelachen met de opmerking "Een hobby mag geld kosten". Zodra de economische wind van tegenovergestelde richting komt gaat de hand op de knip, de hobby de deur uit (er staan momenteel twee maal zoveel Porsches op Marktplaats dan normaal) en worden de spaartegoeden aangezuiverd voor het geval dat de baan verdwijnt. Deze dealer heeft de veranderende markt niet (willen) zien aankomen. Heeft deze dealer nu het recht om te klagen over een omzetdaling van 98%. Nee, altans... dat is mijn mening. Wie de ommekeer niet zag aankomen was ingedut. Wie de ommekeer heeft ontkent mag zich geen ondernemer noemen. De ondernemer die scherp zijn markt in de gaten houdt, en de cijfers in de vingers heeft (daar gaan we weer) maakt een alternatief plan (what if... ) en gaat daar ook mee aan de slag. De Gebruikte Porsche - boer die dan even twee diesel-golfjes in de showroom zet om te zien of zijn fingerspitzengefühl klopt merkt dan dat de statijd van deze dieseltjes beduidend korter is dan zijn normale productportfolio. Even de sokken er in met de verkoop van de lopende voorraad, ander bord op de gevel en de Dieselspecialist is op tijd klaar voor een nieuw product voor dezelfde doelgroep. Ja, ja... ik weet dat het makkelijk l*llen is vanaf de zijlijn achter mijn laptop. En het bovenstaand voorbeeld zal ook op onderdelen van geen kanten kloppen, maar waar het om gaat is dat het principe duidelijk is. Een goed ondernemer schakelt snel, speelt in op veranderende omstandigheden. Een matig ondernemer houdt teveel van zijn product en is blind voor wat komen gaat (Kill Your Darlings!). Stel jezelf de volgende vragen: [*] Ben ik met mijn bedrijf voornamelijk afhankelijk van één product(groep)? [*] Is dat product of die productgroep voornamelijk bestemd voor één doelgroep? [*] Kan ik voor diezelfde doelgroep een alternatief bieden (goedkoper, nieuwe technologie)? [*] Kan ik voor dat product een nieuwe doelgroep aanboren (al dan niet na aanpassingen)? [*] Kan ik mijn eigen concurrent in het leven roepen (onder andere naam nieuw product voor nieuwe doelgroep)? Verrek, het lijkt wel een sterkte/zwakte analyse van je businessplan! Eigenlijk zou iedere ondernemer elk half jaar een nieuwe koers moeten uitzetten voor de komende 24 maanden. Op deze manier worden de correcties die je moet doorvoeren beperkt gehouden. In de praktijk beginnen de meeste ondernemers pas te sturen als blijkt dat ze op ramkoers varen. Denk als de kapitein van een olietanker. Die begint al te remmen bij de straat van Gibraltar om in de haven van Rotterdam stil te kunnen liggen. De truc ligt m dus in diversificatie (waarom denk je dat Porsche zoveel moeite doet Volkswagen over te nemen?) Spreid je portfolio, verbreed je markt. Zodra de economie het weer toelaat kunnen we weer gaan spelen met niches.

Ik voorspel je een zware dobber. De marges waren al dun, momenteel worden voorraden van sommige merken gewoon gedumpt. Je stelt dat er geen automotive eventbureaus zijn, maar daar moet ik je helaas in teleurstellen. Michael Pilarzyc doet naast tv producties met Carmichael & Pilarzyc ook evenementen. Van+Van in Maarsen is een hele belangrijke speler: Vincent van Danzig zit al eeuwen in het vak. Kijk maar eens op deze lijst bij Automotive.nl. Tientallen bureaus en bureautjes die al jarenlang PR en events doen voor de autohandel. En ik heb er zeker nog een stuk of 5 in mijn Rolodex die niet in deze lijst staan. Van bolletje-pijltje rallys met oldtimers tot en met persintroducties in Bolivia. Dealers leunen zo veel mogelijk op de importeurs om kosten te besparen. Een salesincentive op Zandvoort met tien auto's van concurrerende merken is alleen op importeursniveau te behappen (maar wel erg leuk 8) ). Dit is mijns inziens niet het moment om deze markt te betreden. Hou de gedachte vast, bereid je goed voor en start over een jaar of drie, als de eerste tekenen van herstel zich aandienen.

Misschien wel goed om even de opmerking van de kneuzen-uitdeler in het volle licht te bediscussiëren: Het bovenstaande stukje werd afgedaan als kortzichtig. Ik denk van niet, anders had ik het natuurlijk niet geschreven. Maar om te voorkomen dat het een groep 4 welles-nietes discussie wordt, toch even mijn motivatie: Het is eigenlijk dood eenvoudig. Wie wankelt, valt eerder dan wie stevig staat. Ik kom dagelijks ondernemers tegen die overgefinancierd zijn. Die liquiditeitsproblemen willen oplossen middels het pompen van meer geld in het bedrijf. In de afgelopen jaren zijn veel ondernemers te makkelijk aanvullende kredieten verleend om de boel overeind te houden, terwijl aan de onderliggende waarden te weinig aandacht werd geschonken. Overnames met 100% financiering, investeringen waarvan de aflossingsverplichting van de financiering niet wordt gedekt door de lopende cashflow, te grote ambities en te weinig ondernemerschap. Natuurlijk zijn er genoeg branches die rechtstreeks last hebben van het opdrogen van de geldstroom bij banken. Met name in de categorie "duurzame consumentengoederen" is dat goed te merken. Auto's, huizen, keukens... alles waarvoor normaal even een Scheringatje werd afgesloten, dat zijn de showrooms waar iets minder orderblocks worden versleten. Maar er worden nog steeds auto's, huizen en keukens verkocht! Wel minder, maar de handel ligt niet stil. Een gezond bedrijf moet een omzetdip van 10% zonder zware ingrepen kunnen hebben. Een omzetdip van 20% vraagt om meer maatregelen, maar de meeste besparing kan daar behaald worden op de directe kosten. Let wel: we hebben het hier over de gevolgen van de KREDIETCRISIS! Anderhalf jaar geleden kwamen de eerste berichten daarover deze kant op. Een beetje ondernemer kan prima inschatten in hoeverre zijn handel afhankelijk is van financieringen. Wie voor een groot deel afhankelijk is van de financierbaarheid van de deal door zijn klanten, weet dat er iets kan gaan gebeuren. Een goed ondernemer begint dan - al dan niet op papier - aanpassingen te maken in zijn businessplan. What-if... Wie zich goed heeft voorbereid heeft snel kunnen schakelen. Maar de schoendetaillist en de traiteur kunnen zich niet verschuilen achter een kredietcrisis. De nieuwe hakjes van mevrouw worden niet gefinancierd, zelfs niet als er Manolo Blahniks of Christian Louboutins in de doos zitten. Dus als je als Al Bundy nu omvalt is er iets anders aan de hand. Ik beweer niet dat Al niet minder schoenen verkoopt, maar als hij geen 10% omzetdaling kan handelen heeft 'ie de afgelopen jaren óf te veel kosten gemaakt óf te lang gehoopt op betere tijden. Hoe dan ook, de kosten zijn te hoog, het vet op de balans onvoldoende en de reactiesnelheid te laag. En dan ineens komt vorige maand het bericht dat er één kwartaal geen economische groei is geweest. Sinds de jaren '80 wordt er ineens weer gefluisterd over het R-woord. Er is nog geen recessie, die komt op zijn vroegst pas volgende zomer. Een recessie is pas een recessie als er twee kwartalen achtereenvolgend een negatieve economische groei is: krimp dus. Afgelopen kwartaal was er een stilstand. Dit kwartaal wordt gered door de goede decembermaand, maar eerste kwartaal '09 geeft traditioneel lagere cijfers, zeker in de detailhandel. Als het consumentenvertrouwen dan niet hersteld is, zal tweede kwartaal '09 ook krimp laten zien en hebben we in juli '09 eindelijk die recessie waar velen op hopen. Hopen? Ja. Want dan is er eindelijk de zondebok gevonden die sommige ondernemers het excuus geven het bijltje er bij neer te gooien. In gouden tijden zouden winsten moeten worden opgepot zodat er meer vet op het lijf aanwezig is voor de barre tijden die zeker komen gaan. Wie in voorspoed geen geld kan overhouden, weet zeker dat hij het in tegenspoed moeilijk zal krijgen. Maar toegeven dat hij zich heeft vergist in zijn product, de markt of desnoods in zichzelf is in tijden wanneer de bomen de hemel bestormen natuurlijk not-done. Nee dan kunnen beter de tanden nog even op elkaar en wordt er reikhalzend uitgekeken naar de volgende recessie. Dan blijf je tenminste welkom op verjaardagen en een toffe peer in de kroeg. Je kon er tenslotte niets aan doen dat je failliet ging. Het was het gevolg van de recessie... En ja, er zijn honderden uitzonderingen op de regel. Je bent net gestart en een jaar later knallen er Boeings in kantoortorens. Of je bent belazerd door klanten, leveranciers, compagnons, je vrouw of Heer Olivier. Vol goede moed ben je aan het ondernemen en ineens wordt je wakker op de Intensive Care met een batterijtje tussen je ribben. Je hebt net zesenhalve ton geïnvesteerd in een mooie winkel en de gemeente besluit van jouw straat éénrichtingsverkeer te maken. Allemaal waar, allemaal redenen waarom je het niet redt met je bedrijf. Maar gek genoeg zijn dat meestal niet de ondernemers die de recessie aanvoeren als reden waarom het niet lukte... Zo en nu eerst koffie...

Hee Ed, Je moet inmiddels toch wel weten dat ik sommige zaken graag wat opblaas om de kern van het probleem duidelijk te maken ;) ?

Meid, hou op schei uit ! Ieder gevalletje "oeps ik ben door mijn geld heen" wordt afgewimpeld op De Recessie. Kom op nou... De Recessie is pas een maand oud. Het zijn de bedrijven die al een tijdje stonden te wankelen die nu het eerst omvallen, en dat heeft helemaal NIETS met recessie te maken. Diegenen die vorig jaar met een maximale financiering een overname hebben gedaan hebben het nu zwaar. En natuurlijk zijn er branches die meteen de omzet-zeis in de cijfers terug zien. Maar wie goed heeft geanticipeerd op de berichtgeving van de afgelopen maanden heeft voldoende tijd gehad om op zijn minst een what-if alternatief te produceren van het ondernemingsplan. Is het jullie ook opgevallen dat er altijd weer ondernemers zijn die groter, sterker en niet zelden veel rijker uit een recessie komen ?????

Mijn ervaring is dat Rabo een bank is die iets meer naar het verhaal erachter luistert, en niet alleen maar naar de regeltjes kijkt. Zeker de moeite waard om met een goed verhaal onder je arm eens een kop koffie te gaan drinken. @nimda: Als ik mijn eigen geformuleerde vraag ga beantwoorden zonder het onderliggende dossier te kennen blijf ook ik steken in algemeenheden. Ik denk niet dat T.S. daar wat aan heeft... Maar dank je wel dat je me de expertstatus toedicht.

Als je een parkeerkaart moet doorberekenen klopt er iets niet met de calculatie van je uurtarief... Diegene die mij een parkeerkaart durft te factureren van een uurtje parkeren in Etten-Leur (Eur 1,40?) wordt meteen uit de Rolodex gesloopt. Zijn de parkeerkosten voor jou gevoel te heftig pak dan de volgende berekening er eens bij: Parkeren in het mij zo geliefde Amsterdam kost tegenwoordig Eur 5,- per uur. Stel je parkeert één dag in de week 8 uren in onze hoofdstad. Dan kom je uit op een kostenpost van Eur. 2080,- per jaar. Deel dat door je declarabele uren per jaar (1300) en dan kom je uit op Eur 1,60 per uur. Gooi dat op je uurtarief en je hebt ineens een stuk minder uit te leggen als je klant de factuur ontvangt...

Mark, Misschien is het goed je vraagstelling iets aan te passen. Dit is m.i. net op het randje van de forumregels. Om geld vragen is bij de wet verboden, vandaar. Wellicht is dit een veiliger vraagstelling: Ik heb een eigen bedrijf in Polen en in Nederland en ik zoek naar oplossingen om op korte termijn mijn liquiditeits positie op orde te brengen. Het is niet mogelijk voor mij om op dit moment bij een bank aan te kloppen. Heeft een van jullie een advies voor mij? En dan krijg je denk ik veel zinniger advies dan waar je een zak geld kunt halen om je problemen alleen maar groter te maken ;)

Een mediator is iemand waar beide partijen in geloven, maar met geen der partijen een band heeft. Een andere oplossing zou kunnen zijn dat jullie beiden iemand vragen voor je te bemiddelen en die twee een derde aanwijzen. Als er zoveel schulden zijn, is er geen gezamenlijk vermogen (even kort door de bocht, ik heb de balans natuurlijk nog niet gezien). Als er niets is is er ook niets te verdelen. Punt. Hier kunnen we lang en breed over l*llen, maar daarmee komt er niet ineens geld op de bank. Waarom koop je hem niet uit? Nou ja, kopen... geef hem 5-10K, hij blij, jij de zaak, even goed de hand op de knip en afspraken maken met de schuldeisers, hard werken en over een paar jaar heb jij een mooi bedrijf en geen last meer van een compagnon.